مواظب باشید داغ جام به دلتان نماند

آشفته بازاری به نام تورهای بازدید از بازیهای تیم ملی ایران در جام جهانی

مواظب باشید داغ جام به دلتان نماند

نویسنده: عماد عزتی

 اوایل هفته گذشته بود که رقبای تیم فوتبال ایران در بازی های جام جهانی سال 2014 برزیل مشخص شدند و با آغاز فروش بلیت های ورود به استادیوم های ورزشی تب و تاب دیدن بازی های تیم ایران مقابل رقبای خود در کسب و کار گردشگری بالا گرفت.

از اوایل ماه دسامبر که دور جدید پیش فروش بلیت های بازی به قیمت 56 یورو برای تماشاگران شروع شد تبلیغات گسترده اعزام تماشاگران به این دوره از مسابقات در کشورمان و البته سراسر جهان دوباره رونق گرفت و علاوه بر علاقمندان به فوتبال ، فعالان گشت و گذار و سفر را نیز به تکاپو بیاندازد. هرچند پیش فروش تورهای گردشگری در ایران  از مدتها قبل با قیمت های متفاوت رواج یافته بود و بسیاری را به خود جلب کرده بود اما ظاهرا رونق دوباره این بازار مکاره باعث شد برخی از مسئولان و البته دست اندرکاران صنعت گردشگری به آن واکنش نشان داده و خبر از تدابیر جدید مسئولان در این زمینه بگوش رسد.

محمدحسن کرمانی، رئیس هیات مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی ایران در این زمینه می گوید:  هرچند همواره تعداد تماشاگران حاضر در استادیوم توسط سازمان برگزار کننده فیفا اعلام می شود اما هرگز محدودیتی برای سفر به کشور میزبان نیست بنابراین ممکن است برخی امکان دیدن بازیها از نزدیک را نداشته باشند اما می توانند حال و هوای این مسابقات را در شهرها و مراکز دیدنی برزیل درک کنند.

کرمانی ضمن تاکید بر خصوصی بودن صنعت گردشگری درباره قیمت های اعلام شده برای پیش ثبت نام آژانس ها می گوید: همانطور که می دانیم سفر مقوله ای است که بستگی به عرضه و تقاضا دارد و هرگز نمی توان قیمت واحدی برای آن در نظر گرفت. به هر حال برخی آژانس ها و دفاتر خدمات گردشگری با توجه به توان مالی خودشان برای بهره بردن از این امکانات وارد عمل شده و نسبت به عقد قرارداد با شرکت های برزیلی اقدام کرده اند و با توجه به این قراردادهاست که هزینه سفر برای مسافران محاسبه می شود و از آنجا که کل صنعت گردشگری بر رقابت پایه گذاری شده بدون تردید شاهد اعلام قیمت های متفاوتی برای برگزاری تورهای برزیل در این ایام خواهیم بود و نمی توان آن را مانند قیمت اعزام حجاج به مکه قیمت گذاری کرد.

کمیته اعزام یا گروه تورهای ورزشی ؟

جدا از آژانس‌های گردشگری و سایت‌هایی که تبلیغات پراکنده‌ای درباره اعزام گردشگران و علاقمندان فوتبال به بازیهای جام جهانی دارند تعدادی از شرکت‌های گردشگری دیگر نیز شامل 70 آژانس گردشگری در سراسر ایران «گروه‌ تورهای ورزشی ایران» را تشکیل داده‌اند که ظاهرا معاونت گردشگری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری چندان از آن بی‌اطلاع نیست.

مرتضی رحمانی موحد معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری در این باره می گوید: از تشکل‌هایی که در قالب‌ها و عناوین مختلف برای توسعه‌ گردشگری تلاش می‌کنند حمایت می‌کنم و این یکی از ارکان اصلی سیاست من و همین‌طور معاونت گردشگری به‌شمار می‌آید.

این در حالی است که رضا خوش سرور، رئیس انجمن گردشگری ورزشی ایران می گوید: با توجه به قراردادها و موافقتنامه هایی که این انجمن با سازمان میراث فرهنگی و مسئولین کمیته المپیک منعقد کرده است، کلیه اعزام ها قرار است از سوی کمیته اعزام تماشاگران به مسابقات بین المللی صورت گیرد تا بتوانیم نظارت دقیقی درباره قیمت گذاری و خدمات دهی به مسافران داشته باشیم، اما علی رغم توافقنامه ها، هنوز تاکنون هیچ اقدامی برای تشکیل این کمیته از سوی سازمان میراث فرهنگی و معاونت گردشگری نشده است.

در همین حال محمد حسن کرمانی  معتقد است؛ تجربه چندین ساله فعالان بخش خصوصی گردشگری نشان داده مسافرت و سفرهای مردم نیاز به حمایت از سوی ارگان خاصی ندارد، چون براساس قانون اگر مشکلی در این زمینه پیش آید، مرجع رسیدگی کننده قضایی وجود دارد و اگر کسی نمی تواند سفر خود را مدیریت کند، بهتر است از خیر سفر گذشته و به زندگی معمول خود اکتفا کند.

رئیس هیات مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی ایران ضمن اشاره به تجربه سازمان حج و زیارت و تحقیق و تفحص از این سازمان می افزاید: با این کار دوباره شاهد بروز فساد می شویم، همان طور که اما و اگرهای زیادی درباره سازمان حج و زیارت به وجود آمده، چون سفر و گردشگری امری خصوصی است و هرگز نباید در این زمینه دولت دخالتی داشته باشد بلکه دولت فقط باید بستر سازی کند.

این فعال عرصه خصوصی گردشگری می گوید: اگر قرار شده اعزام گردشگران یا تماشاگران فوتبال جام جهانی یا هر مسابقه دیگر توسط کمیته ای صورت گیرد، باید برای هر رویداد دیگری مثل المپیادها یا نمایشگاهها نیز کمیته ای تشکیل شده و تحت نظارت آنها اقدام کرد، در حالی که طبق قانون، این آژانس های مسافرتی هستند که با دریافت مجوز رسمی از مراجع قانونی می توانند اقدام به برگزاری تورهای داخلی و خارجی درچهارچوب قانون بدون کسب تکلیف از دولت کنند.

وی ضمن تاکید بر انعقاد قرارداد رسمی با آژانس های معتبر هنگام خرید تورهای مسافرتی به گردشگران می افزاید: هرچه تلاش کنیم با تشکیل کمیته یا انجمن، سفر مردم را مدیریت کنیم غیر از این که ضربه ای جبران ناپذیر به بدنه گردشگری ایران وارد کنیم کاری دیگری نشده است.  بنابراین بهتر است با معرفی حق و حقوق گردشگران اجازه دهیم مردم یا مسافران خودشان تصمیم گیری کنند که کدام خدمات بهتر است و چه خدمتی برایشان مناسب نیست.

اما هنوز یک سئوال باقی است آیا مسئولان گردشگری در دیگر کشورها هم اینقدر به دنبال هدایت و کنترل سفرهای هموطنان خود هستند ؟ یا اینکه برای ایجاد انگیز سفر دیگران جهت دیدن شگفتی های کشورشان به دنبال راهکار می گردند؟ البته جای تردید نیست در بازار مکاره داخل مرزهای کشورمان منافع دردسترس تر از خارج مرزهاست! پس مواظب باشیم داغ جام به دلتان نماند.

ادعای برپایی «تورهای جام‌جهانی فوتبال» پوچ است

این در حالی است که  رجبعلی خسروآبادی مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری استان تهران در باره این بازار مکاره می گوید : مردم باید صبر کنند تا آژانس‌هایی که توان برگزاری این تورها را دارند معرفی شده و سپس اقدام به ثبت نام کنند.

وی با بیان اینکه در حال حاضر ادعای آژانس‌های گردشگری درباره برپایی تورهای جام جهانی فوتبال، پوچ است، اظهار داشت: در حالی حاضر برخی آژانس‌ها درباره برپایی تورهای جام جهانی برزیل منتشر شده است که هنوز هیچ کدام از این آژانس‌ها خدماتشان مورد تأیید ما قرار نگرفته است و ممکن است مردم پس از نام‌نویسی و گذر زمان، متوجه شوند که هیچ کدام از خدماتی که به آنها قول داده شده به آنها داده نمی‌شود.

مدیر کل میراث فرهنگی و گردشگری استان تهران تصریح کرد: چون هنوز هیچ بررسی درباره وضعیت خدمات تورهای جام جهانی برزیل انجام نشده است هر ادعایی درباره برپایی تورهای جام جهانی فوتبال پوچ است چون بعضی از آنها فقط فکر می‌کنند که می‌توانند هتل و هواپیما را برای برپایی تور، هماهنگ کنند در حالی‌که باید قراردادهای آنها موجود باشد.

خسروآبادی اظهار داشت: به دفاتر خدمات گردشگری استان تهران نامه نوشته‌ایم که اگر می‌خواهند تور جام جهانی برزیل برگزار کنند قرارداد‌هایی که با هتل‌ها، شرکت‌های هواپیمایی و سایر خدمات قابل ارائه به گردشگران دارند را به ما اعلام کنند.

سفر و گردشگری هرگز در قالب دولتی نیست

اوایل هفته جاری بود که رقبای فوتبال ایران در بازی های جام جهانی سال 2014 در کشور برزیل مشخص شد و تب و تاب دیدن بازی های تیم ایران مقابل رقبای خود بالا گرفت.

هرچند دیدن این بازی ها، چیزی حدود 50 میلیون تومان آب می خورد و بسیاری بر این عقیده هستند که تعداد زیادی توان پرداخت این هزینه را ندارند، اما ثبت نام حدود یکهزار نفر و البته تبلیغات گسترده اعزام و سفر به برزیل در طول برگزاری این بازی ها باعث شد تا کسب و کار سری به بازار چند ده میلیون تومانی سفر به برزیل طی این ایام زده و از اما اگرهای آن پرده بردارد.

از 30 میلیون تا 57 میلیون برای هر نفر

با کمی دقت در تبلیغات موجود درمی یابیم برای دیدن این بازی ها و اقامتی 9 روزه در این کشور حداقل حدود 11 هزار دلار باید هزینه کرد و در شرایطی لوکس تا 18 هزار دلار نیز افزایش خواهد یافت که شامل هزینه ویزا، بلیت رفت و برگشت، ترانسفر فرودگاهی، بلیت بازی ها و اقامت هتل خواهد بود، اما جالب اینجاست که آژانس های مسافرتی هم اکنون اقدام به پیش ثبت نام می کنند و نصف مبلغ را دریافت می کنند و زمان اعزام مانده را با توجه به شرایط موجود طلب خواهند کرد، اما لازم به یادآوری است که معمولا تعداد تماشاگران هر کشور در طول رقابت ها از سوی سازمان های مربوط اعلام می شود و احتمالا همه افرادی که ثبت نام کرده اند، امکان حضور در این مسابقات را نخواهند داشت.

محمدحسن کرمانی، رئیس هیات مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی ایران می گوید: در این گونه ایام، مسافران با در نظر گرفتن شرایط مالی خود عمل می کنند و از خدمات این سفرها استفاده می کنند و تعداد حضور تماشاگران در زمین های بازی خواهد بود نه در سطح کشور، بنابراین سفر به برزیل در این ایام بدون محدودیت خواهد بود، اما بدون تردید هزینه ها متفاوت با زمان عادی سفر به برزیل است.

اما وی درباره قیمت های اعلام شده می گوید: سفر مقوله ای است که بستگی به عرضه و تقاضا دارد و هرگز نمی توان قیمت واحدی برای آن در نظر گرفت. به هر حال آژانس ها و دفاتر خدمات گردشگری با توجه به توان مالی خودشان وارد عمل شده و نسبت به عقد قرارداد با شرکت های برزیلی اقدام کرده اند و با توجه به این قراردادهاست که هزینه سفر برای مسافران محاسبه می شود.

این در حالی است که رضا خوش سرور، رئیس انجمن گردشگری ورزشی ایران می گوید: با توجه به قراردادها و موافقتنامه هایی که این انجمن با سازمان میراث فرهنگی منعقد کرده است، کلیه اعزام ها قرار است از سوی کمیته اعزام تماشاگران به مسابقات بین المللی صورت گیرد تا بتوانیم نظارت دقیقی درباره قیمت گذاری و خدمات دهی به مسافران داشته باشیم، اما علی رغم توافقنامه ها، هنوز تاکنون هیچ اقدامی برای تشکیل این کمیته از سوی سازمان میراث فرهنگی نشده است.

خوش سرور ضمن تاکید بر نظارت در اعزام تماشاگران به بازی های ورزشی می گوید: اگر این آژانس های گردشگری که هم اکنون اقدام به پیش ثبت نام کرده اند، نتوانند وظیفه خود را انجام دهند، هم اکنون هیچ ارگانی نیست که به آن رسیدگی کند و ضرر و زیان درخواست کنندگان را که پول پرداخت کرده اند، جبران کند.

اما کرمانی در این زمینه معتقد است؛ مسافرت و سفرهای مردم نیاز به حمایت از سوی ارگان خاصی ندارد، چون براساس قانون اگر مشکلی در این زمینه پیش آید، مرجع رسیدگی کننده قضایی وجود دارد و اگر کسی نمی تواند سفر خود را مدیریت کند، بهتر است از خیر سفر گذشته و به زندگی معمول خود اکتفا کند.

رئیس هیات مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی ایران می افزاید: با این کار دوباره شاهد بروز فساد می شویم، همان طور که اما و اگرهای زیادی درباره سازمان حج و زیارت به وجود آمده، چون سفر و گردشگری امری خصوصی است و هرگز نباید در این زمینه دولت دخالتی داشته باشد و فقط در زمینه وضع قوانین اقدام کند.

این فعال عرصه خصوصی گردشگری می گوید: اگر قرار شده اعزام گردشگران یا تماشاگران فوتبال جام جهانی یا هر مسابقه دیگر توسط کمیته ای صورت گیرد، باید برای هر رویداد دیگری نیز کمیته ای تشکیل شده و تحت نظارت آنها اقدام کرد، در حالی که طبق قانون، این آژانس های مسافرتی هستند که با دریافت مجوز می توانند اقدام به برگزاری تورهای داخلی و خارجی کنند.

کرمانی ضمن تاکید به خصوصی بودن گردشگری می افزاید: هرچه تلاش کنیم با تشکیل کمیته یا انجمن، سفر را مشکل می کنیم ضمن این که ضربه ای جبران ناپذیر به بدنه گردشگری ایران وارد کرده ایم بنابراین بهتر است اجازه دهیم مردم یا مسافران خودشان تصمیم گیری کنند که کدام خدمات بهتر است و چه خدمتی برایشان مناسب نیست.

سرانجام کمیته اعزام تماشاگران

رضا خوش سرور که به عنوان رئیس انجمن گردشگری ورزشی ایران از کمیته اعزام تماشاگران به جام جهانی حمایت می کند، می گوید: این کمیته هیچ دخالتی در کار آژانس نخواهد داشت و مانعی برای تجارت آنها نیست، اما بدون تردید اگر بتوانیم نظارت کارآمدی به نحوه فعالیت آنها داشته باشیم، شاهد بروز اختلافات و اشکالاتی بین مسافران و مجریان خواهیم شد، چون بسیاری از آژانس ها هیچ اطلاعاتی درباره چگونگی مراحل کار بخصوص در این گونه اتفاقات ندارند و باعث ایجاد زیان برای هر دو طرف معامله خواهد شد که کمیته اعزام تماشاگران قصد جلوگیری از آن را خواهد داشت.

این در حالی است که محمدحسن کرمانی با اشاره به قوانین موجود برای فعالیت های آژانس ها می افزاید: نباید قبل از این که اتفاقی رخ دهد، دنبال مقصر یا جلوگیری از آن باشیم، چون اصولا این کار تعریف شده است یک طرف تقاضای سفر دارد و طرف دیگر هم تعهد انجام خواهد داد، پس اگر همه چیز در قالب قرارداد صورت گیرد، در صورت بروز اشکال قابل پیگیری قضایی است.

اما کرمانی می گوید: نباید توان فنی آژانس ها را نادیده گرفت، چون هم اکنون چند آژانس بزرگ ایران اقدام به خرید کل این تورها از کشور برزیل کرده اند و مشغول خرده فروشی به آژانس های داخلی هستند، بنابراین علاوه بر توان مالی، امکانات مدیریتی مناسبی در اختیار این آژانس هاست، پس نباید نگران ارائه خدمات از سوی آژانس های معتبر بود و توصیه ما این است که مسافران صرفا به آژانس های معتبر مراجعه کنند و با عقد قرارداد مکتوب نسبت به پرداخت بیعانه اقدام کنند تا در صورت بروز اختلاف قابل پیگیری باشد.

کرمانی با اشاره به دیگر کشورهای خارجی می گوید: اگر دقت کنیم هیچ یک از کشورها، کمیته یا سازمانی در این باره ندارند؛ بلکه خود مسافران هستند که با توجه به اطلاعات و توانمندی مالی خود راهی این گونه مسابقات می شوند، پس نباید با ایجاد این گونه سازمان ها باعث ایجاد رانت و فساد اداری شد.

حال اگر از تمام مسائل مطرح شده بگذریم، به این موضوع خواهیم رسید که چرا مدیران سازمان میراث فرهنگی با ایجاد این کمیته با تمام اما و اگرهایش موافقت کرده و پس از مدتی بدون توجه به آن هیچ فعالیتی برای حمایت از حضور آن نکرده، در حالی که گردشگری ورزشی می تواند عاملی برای کسب درآمد توسعه گردشگری ایران باشد و به جای حذف انرژی برای رصد خروج تماشاگران فوتبال از ایران به فکر دعوت و پذیرایی تماشاگران خارجی به بازدید یا شرکت در رخدادهای ورزشی کشورمان باشیم.