وقتی دهکده‌ای شهرت جهانی پیدا کند

تیتر: دهکده توت‌فرنگی در سرزمین هفتاد و دو ملت

به عقیده بسیاری از کارشناسان و فعالان عرصه گردشگری هم‌اکنون گردشگری روستایی یکی از پرمخاطب‌ترین شاخه‌های گردشگری سراسر جهان است و هر سال در بسیاری از کشورها، روستاهای زیادی میلون‌ها مسافر را پذیرایی می‌کنند.

کار مزرعه، حیوانات اهلی، پخت نان یا حتی هیزم شکستن، جزو برنامه‌های روزانه گردشگران در این‌گونه تورهاست و آرامش مزارع و روستاها مهم‌ترین جاذبه گردشگری روستاها پس از منابع طبیعی آنهاست، اما جالب‌ترین نکته درباره این روستاها، جشن برداشت محصول است که همواره به شلوغ‌ترین روزهای روستاهای گردشگرپذیر سراسر جهان تبدیل شده است.

یکی از این دهکده‌های مشهور جهانی که شهرت آن صرفا در شبه‌قاره هندوستان باقی نمانده، «ماهابلاشوار» معروف به دهکده توت‌فرنگی است )ماهابلاشوار یکی از مناطق توریستی سرزمین عجایب است که با شهر بمبئی تقریبا 300 کیلومتر فاصله داشته و در 120 کیلومتری جنوب غربی پونا یا همان شهر دانشجویان ایرانی)

 که هر سال در فصل گرما میزبان میلیون‌ها گردشگر از سراسر جهان شده است؛ هرچند این روستا برای سال‌ها به عنوان تفرجگاه نظامیان رده بالای انگلیسی در دوران اشغال هندوستان بوده و ظلم زیادی بر ساکنان منطقه شده است، اما کاخ‌ها و قلعه‌های قدیمی این شهر که قبلا سران انگلیسی ساکن آن بوده‌اند، هم‌اکنون با تغییر کاربری و البته حمایت دولت به عنوان جاذبه‌ای برای گردشگران منطقه است.

آب و هوای خنک، دریاچه و سرسبزی منطقه در کنار محصولات ارگانیک کشاورزی بخصوص توت‌فرنگی و شاه‌توت توانسته رونق گردشگری این دهکده کوچک را به گونه‌ای ترتیب دهد که ساکنان و روستاییان آن تقریبا از توان مالی بالایی بین مردم هندوستان برخوردار باشند.

سرمایه‌گذاری‌های خارجی و داخلی در بخش اقامت و تفرجگاهی این روستا صدها شغل را برای جوانان ماهابلاشوار به ارمغان‌ آورده تا علاوه بر تولید محصولات کشاورزی، در فصول بیکاری مشغول خدمات‌رسانی به گردشگران باشند. تورهای طبیعت گردی و مسابقات قایقرانی و ماهیگیری در کنار جشن برداشت محصول و جشن «دیوالی» از اصلی‌ترین جاذبه‌های ماهابلاشوار است.

حال آن‌که ایران با توجه به تنوع آب و هوای خود، هیچ فعالیتی در این زمینه نداشته و صرفا فستیوال‌ها و جشن برداشت محصول، تنها به ساکنان بومی منحصر شده است.

به عقیده دکتر رضا ارجمندی، مدرس دانشگاه، اگر قصد الگو برداری از این روستا در هندوستان را داشته باشیم طبیعت و روستاهای غربی کشور همانند منطقه ماهابلاشوار می‌توانند بهترین پتانسیل گردشگری این منطقه باشند. طبق آداب و رسوم منطقه‌ هر سال جشن برداشت محصول مثل جشن برداشت انگور در تاکستان‌های ارومیه یا برداشت گندم و دیگر محصولات می‌تواند میلیون‌ها گردشگر داخلی و خارجی را به منطقه روانه کند، حال آن‌که همین سنت مفرح هم به واسطه کم‌رونقی و اقتصاد مفلوج منطقه در حال فراموش شدن است.

شهرها و روستاهای اطراف سنندج از معروف‌ترین مزارع توت‌فرنگی ایران است که در صورت برنامه‌ریزی و مدیریت مناسب می‌تواند شهرت جهانی همانند دهکده ماهابلاشوار در سرزمین هفتاد و دو ملت داشته باشد و با ترویج گردشگری در منطقه، شاهد رونق صنایع و مزارع این روستاها باشیم و از مهاجرت روستاییان به شهرها جلوگیری کنیم.

دکتر ارجمندی درباره تنوع فرهنگی و طبیعت منطقه می‌گوید: این منطقه با توجه به طبیعت و آب و هوای خود به‌واقع می‌تواند قطب گردشگری ایران باشد و درآمد هنگفتی را به ساکنان خود هدیه دهد.

این کارشناس محیط‌زیست می‌افزاید: با رونق گردشگری روستایی در مناطق می‌توانیم تنوع محصولات کشاورزی آن را به گردشگران معرفی کنیم و پای صنایع تبدیلی را با توجه به نوع محصولات تولیدی به منطقه باز کنیم که به قول معروف، بازی برد بردی برای همه خواهد بود.

هیچ جای تردید نیست حضور مستمر گردشگران در مناطق روستایی باعث زنده نگه‌داشتن خرده‌فرهنگ‌ها و آداب و سنن مخصوص به منطقه تا سال‌های متمادی خواهد شد، اما اگر حضور گردشگران محدود شود و از رونق کسب و کار خبری نباشد، کم‌کم علاوه بر خالی شدن روستاها، خرده‌فرهنگ‌ها هم از یاد می‌روند و درواقع تمدن ایران‌زمین فراموش خواهد شد.

در ادامه این فعال محیط‌زیست می‌گوید: مهم‌ترین نکته در حضور گسترده و مستمر گردشگران در مناطق روستایی، اجبار مسئولان و البته فعالان خصوصی گردشگری برای حفظ محیط‌زیست اطرافشان جهت کسب درآمد از حضور گردشگران خواهد بود.

به اعتقاد وی، وقتی روستاییان سرسبزی و نظافت محیط روستای خود را عامل جذب گردشگران بدانند، هیچ جای تردید نیست که بدون درنگ در نگهداری و حتی ارتقای آن تلاش و کوشش می‌کنند.

به هر حال گردشگری روستایی هنوز در ایران اول راه توسعه خود قرار گرفته و با استانداردهای جهانی فاصله زیادی داشته و دارد که امید است بارویکرد دولت جدید جهت رونق گردشگری، شاهد رونق روستاها باشیم، چون این کار در قالب تعاونی‌های گردشگری روستایی کاملا قابل اجراست و دور از دسترس نخواهد بود.