غرفه خالی نشریات در گردشگری

کسب و کار جایگاه صنعت نشر در نمایشگاه های گردشگری ایران را بررسی می کند

غرفه خالی نشریات در گردشگری

نویسنده عماد عزتی

هر ساله در تمامی کشورهای صاحب صنعت نمایشگاهی دنیا، نمایشگاههایی به منظور ترویج صنعت سفر و گردشگری برگزار میگردد که به عنوان ابزاری مناسب جهت به رخ کشیدن داشته های فرهنگی، تاریخی، طبیعی یا صنعتی آن کشور به کار گرفته میشوند.

شناساندن ظرفیتهای توریستی در کشورهایی که در این زمینه موفق عمل نموده اند موجب شده است تا صنعت گردشگری به یکی از مهمترین و یا حتی در بعضی، به اصلی ترین منبع درآمدهای ارزی این کشورها بدل شود. ولی آنچه در این بین مسلم و مسجل است اینکه این کشورهای موفق، در شناسایی و یافتن پتانسیلهای گردشگری سرزمین خود صحیح عمل نموده و در شناساندن آنها به سایر کشورها نیز از هیچ تلاشی فرو گذار نکرده اند و در راستای این حرکت خود از نمایشگاهها نیز به عنوان یک ابزار بسیار مهم که در سطح بین المللی رسماً پذیرفته شده اند بهره می جویند.

در کشوری همچون ایران که تنها سابقه تاریخی و فرهنگی تعداد انگشت شماری از کشورهای جهان با آن برابری میکند هنوز اهمیت برگزاری نمایشگاه بین المللی صنعت گردشگری در حدود لازم و مکفی برای بسیاری از دست اندر کاران این صنعت عیان نشده و یا به تعبیری میتوان گفت که تاکنون ابزار و امکان لازم برای شکل گیری گسترده آن مهیا نبوده است. هرچند هر ساله تعدادی نمایشگاه در این زمینه در کشورمان برگزار می شود و پس از آن اطلاعات و آماری امیدوار کننده از آنها منتشر می شود اما با نگاهی کاملا سطحی حتی به وب سایت های این نمایشگاهها در می یابیم که چقدر این نمایشگاهها با نمایشگاه های مطرح جهان فاصله دارند و اگر تمام نقایص موجود آنها بگذریم به مهمترین آنها بحث مشارکت نشریات تخصصی و البته جراید در این نمایشگاه ها خواهیم رسید . موضوعی که شاید به اندازه کل صنایع وابسته برای صادرات نامرئی کشورمان اهمیت داشته باشد.

امید کریمخان زند ، مدیر مسئول انتشارات زند در این زمینه می گوید: از آنجا که بازار نشر کشورمان همواره درگیر مسایلی از قبیل گرانی کاغذ و زینک یا دیگر مسایل بوده است، کمتر ناشری اقدام به انتشار کتاب های گردشگری کرده است چون این کتاب ها به اصطلاح بازار پرفروش نیستند و کاملا از روی علاقه مخاطب خریداری خواهند شد همین موضوع باعث شده تعداد ناشران و شرکت کنندگان در این نمایشگاهها بسیار کم و در واقع انگشت شمار باشد.

این فعال حوزه نشر کتابهای گردشگری ضمن تاکید بر ایجاد امکانات و تسهیلات برای حضور گسترده ناشران در نمایشگاهها می افزاید : هرچند همه مسئولان اهمیت حضور ناشران و جراید تخصصی در زمینه صنعت نشر را همواره اعلام می کنند اما هیچ اقدام عملی درا ین زمینه صورت نگرفته و گشایشی هم انجام نشده است و تمام برنامه ها و البته پیشنهاد ها در حد یک سخنرانی باقی مانده است. در حالی که اگر به دیگر کشورهای موفق مثل مالزی ، ترکیه یا تایلند نگاه کنید همانند صنایع اصلی درگیر در صنعت گردشگری به ناشران و صاحبان جراید تخصصی در صادرات نامرئی نیز توجه کرده اند و تسهیلات ویژه ای در اختیار آنها قرار می دهند . به عنوان مثال برخی از این کشورها حتی برای شرکت ناشران و مجلات تخصصی کشورشان در نمایشگاههای دیگر مناطق جهان یارانه به آنها می دهند در حالی که ناشران ایرانی و جراید داخلی حتی برای حضور در نمایشگاههای داخلی مشکلات عمده ای را متحمل می شوند.

زند در ادامه به نمایشگاههای مطرح جهان مثل نمایشگاه آلمان و اسپانیا اشاره می کند و می گوید: اگر به لیست ناشران شرکت کننده در این نمایشگاه و البته جراید تخصصی گردشگری حاضر توجه کنید کاملا متوجه خواهید شد صنعت نشر گردشگری ایران چقدر با استانداردهای بین المللی فاصله دارد و یا اصلا جایگاهی در این زمینه ندارد. چون ناشران و صاحبران جراید خارجی گاها اینقدر قدرتمند هستند که حتی به صورت اسپانسر نمایشگاه فعالیت می کنند حال آنکه ما در ایران به دنبال دریافت تسهیلات جهت حضور در نمایشگاه های مرتبط هستیم و در مراحل تولید کتاب گرفتار شده ایم.

وی در ادامه می افزاید اگر مسئولان گردشگری و دولت به اهمیت حضور گسترده ناشران در توسعه گردشگری ایران پی برده بودند قبل از ثبت نام فعالان مرتبط گردشگری در این گونه نمایشگاه ها ، از ناشران و جراید مرتبط برای حضور دعوت می کردند چون محصولات و بسته های گردشگری عمر مفیدی کوتاه دارند اما این صنعت نشر است که با ماندگاری محصولاتش می تواند همواره به یاری توسعه گردشگری کشورمان بیاید.

از سوی دیگر، همایون ذرقانی ، مدیر مسئول نشریه سفر نیز تقریبا نظرهای مشابهی درباره حضور صنعت نشر و جراید در نمایشگاههای بین المللی دارد و می گوید: به دلیل مسایل مالی کمتر ناشر یا نشریه ای به دنبال حضور گسترده در صنعت نشر رفته در حالی که این صنعت، برای صاحبان جراید منبعی سرشار از درآمد است در صورتی که مدیران بتوانند با مدیریت و برنامه ریزی در آن فعالیت داشته باشند.

وی که برنده یکی از جوایز معتبر نمایشگاه مالزی در سال 2013 میلادی بوده است می گوید: کشورهای موفق در صنعت گردشگری همیشه از جراید و نشریات تخصصی خود در این صنعت حمایت می کنند و با روشهای مختلف آنها را تشویق به حضوری قدرتمند تر در گردشگری دارند به عنوان مثال هر ساله در نمایشگاه مالزی یکی از نشریات یا ناشران شرکت کننده که محصولات فرهنگی مرتبط با موضوع گردشگری تولید می کنند ، با توجه به کیفیت و خدمات خود انتخاب شده و از آن تقدیر می شود حال آنکه در ایران هرگز چنین اتفاقی رخ نداده و غرفه نشریات همواره در نمایشگاههای گردشگری کشورمان خالی است و در حد نمادین بوده است.

این فعال مطبوعاتی در گردشگری ضمن تاکید بر توجه مسئولان به حضور گسترده والبته هدفمند نشریات تخصصی در گردشگری کشورمان می گوید: فارغ از تمام مشکلات و معضلات و کاستی های نمایشگاههای برگزار شده داخلی مسئولان باید بدانند هرچه حضور مطبوعات، نشریات و کتب تخصصی در این نمایشگاهها گسترده تر باشد زمینه فعالیت و البته سرمایه گذاری بیشتری صورت خواهد گرفت چون این مطبوعات هستند که می توانند در دراز مدت امکانات و پتانسیل های سرمایه گذاری و البته جاذبه های گردشگری یک منطقه را به مخاطبان خود انتقال دهند نه یک نمایشگاه دو یا سه روزه بنابراین مطبوعات و کتب گردشگری به عنوان کالایی بادوام برای این صنعت یا همان صادرات نامرئی جزئی ضروری است.