گردشگری اتمی شاخه ای جدید در صادرات نامرئی

جنبش مولکولی ؛ جنبشی نوین برای گردشگری ایران

گردشگری هسته ای به شاخه از صنعت گردشگری گفته می شود که در آن ماجراجویان و گردشگران برای بازدید از تاسیسات و نیروگاههای اتمی یا حتی محل آزمایشات اتمی بار سفر می بندند که می توان به تور بازدید از چرنوبیل، هیروشیما، صحرا نبراسکا یا دهها مورد دیگر اشاره کرد.

مدتی است اخبار مربوط به نیروگاه هسته ای و بطور کلی انرژی هسته در ذهنمان غوغایی به پا کرده است و یکی دو روز پیش هم اخبار خوشی در این زمینه خواندیم؛ هرچند مدتی بود به دلیل کارشکنی های غرب و شرق علیه کشورمان مشکلاتی در اقتصاد ایران ایجاد شده بود اما با این خبر خوش اینده ای امیدوارکننده در انتظار کشورمان خواهد بود.

این در حالی است که اثرات این خبرخوش بدون تردید در صادرات نامرئی کشورمان نیز بی تاثیر نیست و موج تازه ای از درخواست سفر به کشورمان را به همراه خواهد داشت ولی جالب اینجاست که بدانیم این خبر خود به تنهایی نیز می تواند به عنوان جاذبه ای برای گردشگران کشورمان تبدیل شود همانگونه که در دیگر کشورها باعث رونق گردشگری آنها شده است.

همه ما کوچک و بزرگ ، پیر و جوان انرژی هسته ای و بطور کل نام اتم را با نام البرت اینیشتن می شناسیم و این انرژی را انرژی پر رمز و رازی می​دانیم که از ابتدای پیدایش آن بسیاری علاقمند به داشتن اطلاعاتی در این زمینه بودند. اما به دلایل متعدد  و مسایل امنیتی یا سیاسی تاکنون این موضوع صرفا از طریق کتاب ها یا مطالب اینترنتی میسر بوده اما چندی است که نیروگاههای هسته ای که در گذشته ای نچندان دور مکان های مرموز و دور از دسترس بودند به جاذبه های بسیار پررونقی در صنعت نوظهور گردشگری در گوشه و کنار دهکده جهانی تبدیل شده اند.

 علاقه و اشتیاق مردم و ماجراجویان به دانستن و بازدید از تاسیسات این نیروگاهها، حتی با وجود خاطرات ناگواری چون هیروشیما و ناکازاکی در کشور شکوفه های گیلاس نتوانسته از این اشتیاق بکاهد و این شاخه جدید صنعت گردشگری را ازسکه بیاندازد و از آنجا که  صنعت گردشگری که به عنوان یکی از پولسازترین صنایع قرن حاضر در بین سرمایه گذاران و علاقمندان به سفر و البته دولت ها شناخته شده توانسته از حساسیت ها و محدودیت های مراکز هسته ای بکاهد و این مکان ها را به نوعی مرکز گردشگری تبدیل کند.

مخروبه های چرنوبیل هم جاذبه گردشگری

به یاد داریم حادثه ناگوار انفجار نیروگاه چرنوبیل در اوکراین که باعث بروز خسارات زیادی به جامعه بشری شد اما این حادثه تکاندهنده امروز به عنوان یکی از جاذبه های گردشگری کشور اوکراین تبدیل شده و در واقع مخروبه های این نیروگاه و شهرک متروکه اطراف آن محل بسیار مناسبی برای سرمایه گذاری در صنعت گردشگری تبدیل شده و برای این کشور همانند معدن الماس با ارزش شده است. اینگونه که سازمان گردشگری اوکراین پس از حادثه 1986 میلادی برای نخستین بار درهای نیروگاه مخروبه چرنوبیل را اواخر سال 2009 میلادی بروی گردشگران گشود و دوباره زندگی را به شهرک و مناطق اطراف این نیروگاه بازگرداند.

 این تصمیم باعث شد که تنها در سال 2011 میلادی حدود 2 میلیون گردشگر از این مخروبه ها بازدید کنند و به گزارش یورو نیوز حضور گسترده گردشگران در این نیروگاه (چرنوبیل)، باعث شد تا این منطقه به عنوان یکی از 10 مقصد برتر گردشگری شرق اروپا معرفی شده  و هر روز بیشتر مورد توجه ماجراجویان و گردشگران این منطقه قرار گرفته است.

اگرچه ماجراجویان و گردشگران علاقمند به بازدید از این منطقه فقط چند دقیقه آنهم تحت شدیدترین تدابیر حفاظتی از نظر سلامتی و امنیتی اجازه ماندن در محوطه این نیروگاه را دارند اما این محدودیت ها ، هرگز نتوانسته علاقه گردشگران را برای بازدید از ویرانه های چرنوبیل بکاهد.

 به گزارش سازمان گردشگری اوکراین این منطقه طی برگزاری بازیهای جام ملت های اروپا به عنوان یکی از اصلی ترین مقاصد گردشگری این کشور خواهد بود بنابراین بسیاری از دست اندرکاران صنعت گردشگری امیدوارند هنگام برگزاری و پس از آن درآمد هنگفتی از طریق این نیروگاه خاموش به دست آید و برای برنامه ای بلند پروازانه مسئولان گردشگری اوکراین یعنی تبدیل مناطق اطراف نیروگاه چرنوبیل به پارک اتمی سرمایه گذاری شود.

گردشگری هسته ای در ایران

حالا که نیروگاههای اتمی چه به صورت فعال یا غیر فعال در گوشه و کنار دهکده جهانی به عنوان یکی از اصلی ترین جاذبه های گردشگری کشورهای تبدیل شده است سئوال اینجاست که چرا این پتانسیل بسیار مهم در کنار دیگر امکانات گردشگری ایران از دید دست اندرکاران صنعت گردشگری کشور پنهان مانده و هیچ سرمایه گذاری مفیدی روی این افتخار ملی صورت نگرفته است.

 اگرچه در نگاه اول این نیروگاه و تاسیسات آن اهمیتی سیاسی و امنیتی برای ایران دارد اما حالا که ایران با کشورهای 1+5 به توافقی شش ماهه رسیده و زمینه همکاری های بیشتر بین این کشورها با ایران فراهم شده و قرار است بازرسان متعددی از سازمان انرژی اتمی از تاسیسات اتمی و هسته ای ایران بازدید کنند و برخی از رسانه ها هنوز هم برای صنعت صلح آمیز هسته ای کشورمان مشغول سیاه نمایی هستند ، هرگز نباید این موقعیت طلایی را از دست بدهیم، تا با استفاده از صنعت گردشگری تصویری دقیق از آینده ایران برای جهانیان ترسیم کنیم.

بسیاری از کارشناسان گردشگری معتقدند با توجه به رعایت منافع ملی و البته مسایل امنیتی می توان حالا که نام ایران باستانی به دلیل اخبار مربوط به توافقنامه هسته ای ایران به خوبی در صدر اخبار جهان قرار گرفته ؛ از جنبش بین مولکولهای موجود در نیروگاه بوشهر برای ایجاد تحرکی مناسب در صنعت گردشگری کشورمان استفاده کرد .

به عقیده این افراد امروزه طلایی ترین فرصت در اختیار صنعت گردشگری ایران قرار گرفته است. بطوری که نیروگاه بوشهر و تاسیسات آن چندی است که سوژه خبری اکثر خبرگزاری ها شده و از سوی دیگر همه می دانیم که جریان سازی یکی از روشهای عمده جلب نظر گردشگران سراسر جهان است و این امتیاز به رایگان در اختیار ایران قرار گرفته باید مدیران و مسئولان صنعت گردشگری ایران با هماهنگی دست اندرکاران این نیروگاه و برگزاری تورهای گردشگری در این نیروگاه پیام صلح آمیز بودن فعالیت های هسته ای ایران و تمدن اصیل ایرانی را به جهانیان برسانند البته نه از طریق کارشناسان اتمی سازمان بین المللی انرژی اتمی بلکه از طریق خاطرات گردشگرانی که بدون هیچ نگرانی از این تاسیسات دیدن کردند و به توانمندی کارشناسان و مهندسان ایرانی ایمان آورده اند.

 چه زیباست که این فرصت طلایی توسط مسئولان سیاسی و گردشگری ایران مغتنم شمرده شود و از آن به بهترین روش در جهت رونق صنعت گردشگری ایران و معرفی جایگاه اصلی آن به جهان استفاده شود.

گردشگری کارخانه رونقی در کسب و کار صادرات نامرئی

کارخانه ها ؛ جاذبه ای جدید در گردشگری

گردشگری کارخانجات به نوعی گردشگری گفته می شود که گروهی از گردشگران طبق برنامه ای سازمان یافته شده از مراحل تولید یک محصول در کارخانه ای صنعتی بازدیدمی کنند و در نهایت در صورت امکان از فروشگاه کارخانه اجناسی تولید شده در آن محل را به یادگاری خریداری می کنند.

به یاد داریم دوران خوش تحصیل را وقتی قرار بود گردشی علمی را با همکلاسی هایمان تجربه کنیم ، بسیاری از ما کوچکترین اتفاقات آن روز که شاید چند دهه پیش اتفاق افتاده باشد را به یاد داریم . همین شور و اشتیاق به دانستن ماست که باعث شد در دوران رکود اقتصادی دهکده جهانی برخی از دست اندرکاران صنعت گردشگری دست به ابتکاری بسیار جالب بزنند و زیر مجموعه تازه ای را به صنعت نوظهور گردشگری جهان معرفی کنند که پایه اصلی آن کنجکاوی بشر و علاقه او به دانستن است.

به اطراف خود نگاه کنید ، کامپیوتر، تلویزیون، ماشین لباس شویی، اتومبیل، یخچال و دهها وسیله دیگر را خواهید دید. اینها همه نشانه هایی از زندگی مدرن و صنعتی قرن بیست و یکمی ما هستند، آیا می دانید این وسایل چگونه و از چه موادی ساخته شده اند؟ تعداد انگشت شماری از ما می توانند مراحل کامل ساخت یکی از این وسایل را برشمرند یا اینکه تعریف درستی از کارخانه سازنده آنها داشته باشند.

بنابراین دست اندرکاران صنعت گردشگری ، این بخش نوظهور در صنعت گردشگری را تورهای کارخانه ای نامیده اند که منشاء آن از ایالات متحده آمریکاست این کشور صنعتی با توجه به پتانسیل بسیار مناسب خود از نظر کارخانه های عظیم صنعتی توانسته به خوبی این بخش جدید را مدیریت کنند و از آن درآمدزایی داشته باشد که به تازگی چندین کشور صنعتی دیگر در گوشه و کنار این دهکده جهانی اقدام به راه اندازی اینگونه تورها کرده اند مثل کشور آلمان و فرانسه و در کنار آنها کشور سوئیس هم بیکار ننشسته و صنعت شکلات و ساعت سازی خود را با این روش به روی گردشگران گشوده.

امروزه بسیاری از کشورهای جهان دارای صنایعی بسیار بزرگ مثل ذوب آهن ، کارخانجات صنعتی و مواد غذایی هستند که از آنها برای  رونق اقتصاد خود استفاده می کنند اما پیدایش بخش جدید صنعت گردشگری یعنی صنعت تورهای کارخانه ای، بهترین فرصت و زمینه ساز رونق صنعت گردشگری داخلی و خارجی بسیاری از آنها شده است.

قبل از این ابتکار در صنعت گردشگری ، کشورهای صنعتی و صاحبان صنایع آنها چه خصوصی و چه دولتی سالها بود کارخانه های خود را پشت دیوارهای بلندی می ساختند و کسی به جز پرسنل خبر از داخل کارخانه نداشت. اما امروزه با توجه به این زیر مجموعه جدید گردشگری و منافع بسیار زیادش برای هر دو طرف ، یعنی صاحبان صنایع و گردشگران؛ این گروه درب کارخانه های خود را به روی گردشگران داخلی و خارجی با توجه به سیاست های تجاری و مسایل امنیتی و حفاظتی کارخانه گشوده اند.

نمونه های خارجی

اینجاست که همان کنجکاوی و علاقه به دانستن مراحل تولید بسیاری از وسایل اطراف ما می تواند برای صنعت گردشگری و دست اندرکارانش پولساز باشد به عنوان مثال تصور کنید شما هنگام مطالعه روزنامه با آگهی تبلیغاتی یکی از آژانس های مسافرتی شهر خود برخورد کنید که در آن خبر از برگزاری تور یکروزه بازدید از فلان کارخانه صنعتی داده شده که تصادفا این کارخانه و روش تولید محصول آن سالهاست که برای شما جای سئوال بوده است؛  یقینا با این آژانس تماس خواهید گرفت و در اولین فرصت از آن تور برای پاسخ به سئوال خود استفاده می کنید. اگرچه این فقط یک مثال ساده بود اما هزاران مورد از اینگونه تورها هم اکنون در کشورهای صنعتی درحال برگزاریست که می توان به بازدید از کارخانه های هواپیما سازی بوئینگ و ماشین سازی فورد اشاره کرد. شاید بهترین تور برگزار شده در طول این مدت بازدید از کارخانه موتورسیکلت سازی معروف هارلی دیویدسون ایالات متحده در بین علاقمندان به هیجان موتورسواری بوده.

و اما ایران

به راستی این بخش جدید در صنعت گردشگری واقعا ناجی صنعت گردشگری در دوران رکود اقتصادی بوده و اگر کمی دقت کنیم شاید این بخش بتواند جان دوباره ای به صنعت از نفس افتاده گردشگری ایران ببخشد. اگر مدیران دو بخش صنعتی و گردشگری ایران بتوانند ارتباط مناسب و دقیقی با یکدیگر برقرار کنند این حس کنجکاوی ماست که باعث رونق دوباره صنعت گردشگری در داخل مرزهای کشور می شود و چه بسا به زودی اینگونه تورها در بین ساکنان  کشورهای منطقه و همسایه که چنین امکاناتی در اختیار ندارند معروف شده و باعث ورود برخی گردشگران خارجی نیز به ایران بشود.

فرصتی مناسب جهت تبلیغات

اگر از فواید آموزشی این گونه تورهای گردشگری در دوران مدرسه و دانشگاه چشم پوشی کنیم ، اغلب کارشناسان اقتصادی این گونه تورها را برای صاحبان صنایع بزرگ خصوصی و دولتی بهترین فرصت معرفی توانمندی های خود می دانند .

آیسا اسدی ، کارشناس ارشد برنامه ریزی و بازاریابی توریسم ضمن تاکید بر توجه به این نوع گردشگری در کشورمان می گوید:  صاحبان و مدیران بسیاری از کارخانجات ایران سالانه مبالغ بسیار زیاد و هنگفتی را برای تبلیغات محصول خود هزینه می کنند این در حالی است که بسیاری از این مراکز تولیدی هر کدام  به تنهایی قادرند ساعت ها گروه های بزرگی از گردشگران را به خود مشغول کنند ، اینجاست که با کمی همکاری بین این مدیران اقتصادی و تورگردانان می توان با صرف کمترین هزینه از طرف کارخانجات یعنی گشودن درب کارخانه به روی بازدید کنندگان و پذیرایی از گردشگران ، تبلیغاتی بسیار گسترده و مفید را در سطح کشور و حتی خارج از مرزها انجام داد.

وی می افزاید: این همکاری بین دو بخش گردشگری و صنعتی می تواند آنچنان مفید و محرک هر دو بخش باشد که قابل تصور بسیاری از ما نیست اما رونق صنعت گردشگری ایران از مهمترین تاثیرات این همکاری خواهد بود. کارخانه های اتومبیل سازی، صنایع غذایی، صنایع دارویی و حتی صنعت نفت ایران می توانند به عنوان اصلی ترین پتانسیل های صنعت تورهای کارخانه ای در داخل مرزهای ایران باشند . رشد و رونق این تورهای داخلی کم کم پای گردشگران خارجی را به میان خواهد آورد و علاوه بر ریال های داخلی، دلارهای غیر نفتی را در این صنعت جاری خواهد کرد.

اسدی به نیروگاه هسته ای بوشهر نیز اشاره می کند و می گوید: این نیروگاه علاوه بر افتخار ملی کشورمان می توان هم اکنون مثل دیگرکشورهای دنیا به عنوان مقصدی بسیار عمده برای گردشگران داخلی و خارجی باشد و با رعایت قوانین و منافع ملی کشورمان درب های خود را به جای اینکه فقط به روی کارشناسان و بازرسان آژانس بین المللی هسته ای باز کند پذیرای هزاران هزارا گردشگری باشد که علاقمند هستند روند تولید برق و استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای را از نزدیک ببینند ، باشد.

بنابراین می توان با یک مدیریت دقیق و صحیح و با توجه به منافع اقتصادی کشور و کارخانجات صنعتی ایران تورهای گردشگری بازدید از کارنجات را رونق بخشید که علاوه بر تبیلغ محصول ایرانی و توانمندی های صنایع ایران در منطقه می توان در جذب سرمایه های خارجی نیز مفید باشد.