نگاهی به روند توسعه گردشگری در روسیه

طبیعت بکر؛ مهمترین جاذبه برای گردشگران

نویسنده: عماد عزتی

روسیه یا سرزمین تزاری مدت هاست در ذهن بسیاری از گردشگران با جاذبه های منحصربفردش خودنمایی می کنند چه آن زمان که در قالب اتحادی پهناور در نقشه جهان خودنمایی می کرد و دسترسی به آن کار ساده ای نبود ، چه امروز که به عنوان کشوری واحد در دو بخش اروپایی و آسیای میانه واقع شده و نظر میلیون ها گردشگر بین المللی را به خود جلب کرده است.

این کشور اگرچه در دوران حاکمیت حزب کمونیست جایگاه ویژه ای در صنعت گردشگری جهانی نداشت اما با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در اوایل دهه 90 میلادی، روسیه توانست پس از برقراری آرامش و تسلط بر امور کشور با برنامه ریزی و البته استفاده بهینه از زیرساخت های موجود طبیعی و تاریخی از سال 2000 میلادی کم کم جایگاه ویژه ای در صادرات نامرئی یعنی همان صنعت گردشگری بین المللی برای خود دست و پا کند. به این ترتیب که روسیه هم اکنون جزو ده کشور ویژه گردشگرپذیر در رده بندی جهانی توسط سازمان جهانی گردشگری شناخته شده و جایگاه نهم را به خود اختصاص داده است .

براساس آخرین آمار منتشر شده از سوی سازمان جهانی گردشگری در سال 2012 میلادی، روسیه 26 میلیون گردشگر خارجی را پذیرایی کرده این در حالی است که همین کشور در سال 2011 میلادی تنها 22 میلیون گردشگر را به خود جذب کرده بود. کارشناسان سازمان جهانی گردشگری معتقدند روسیه توانسته با توجه به نیاز و علاقه بازارهای هدفش از موقعیت جغرافیایی و طبیعت بسیار منحصر به فرد خود استفاده کند و روند روبه رشدی در صنعت گردشگری را برای صادرات نامرئی این کشور به ارمغان بیاورد.

در همین گزارش آمده صنعت گردشگری روسیه در حال حاضر به عنوان یکی از پرسرعت ترین صنایع در حال رشد این کشور است و بیشتر از صنعت خودروسازی برای اقتصاد روسیه سودآوری داشته و تعداد افراد شاغل در آن که حدود 4 میلیون نفر برآورد شده اند نیز بسیار بالاتر از صنایع خودروسازی روسیه اعلام شده .

همچنین تحقیقات جدید توسط انجمن مرکزی گردشگری روسیه نشان داد ، صنعت گردشگری روسیه به عنوان یک منبع قابل توجهی از درآمد صادراتی این کشور به اقتصادش رونق بخشیده و سهم آن در تولید ناخالص داخلی بسیار سریع تر از دیگر بخش های روسیه در حال رشد است و کارشناسان رشد این سهم را برای یک دوره ده ساله  به طور متوسط ​​4 درصد در سال پیش بینی کرده اند.

لازم به یادآوری است براساس آمارهای موجود در این گزارش روسیه در سال 2011 میلادی بطور کلی 106 میلیارد دلار از صادرات نامرئی خود درآمد کسب کرده که تقریبا معادل 6 درصد از کل تولید ناخالص داخلی این کشور عنوان شده است این سهم در مقایسه با چهار وهشت دهم برای تولید خودرو و دو و نه دهم در خدمات ارتباطات یا سه و سه دهم در صنایع شیمیایی واقعا رقم قابل ملاحظه و نشانه ای از رشد صنعت گردشگری در این سرزمین پهناور است .

جالب است بدانیم صنعت گردشگری روسیه در حال حاضر حدود 5 میلیون شغل مستقیم و غیر مستقیم را به متقاضیان کار روسیه هدیه داده است.

2013 سال سرنوشت گردشگری روسیه

همانطور که قبلا نیز اشاره شد کشور روسیه با توجه به داشته های طبیعی و البته تاریخی خود توانست موقعیت مناسبی در صنعت گردشگری جهان به دست آورد و چرخ سهم عمده ای از اقتصاد کشورش را از طریق دلارهای گردشگران به حرکت درآورد اما با توجه به روند روبه رشد بسیار سریع صادرات نامرئی در جهان و رقابت بسیار سنگین کشورهای مختلف در این زمینه برای جذب حداکثری گردشگران از گوشه و کنار جهان این کشور نیز بیکار ننشسته و با ابتکار عمل هایی در سال گذشته میلادی و با استفاده از تمام فرصت ها از جمله بیستمین اجلاس وزرای گردشگری ، میزبانی المپیک زمستانی و دریافت اجازه میزبانی جام جهانی 2018 میلادی جایگاه صنعت گردشگری روسیه را به عقیده بسیاری از کارشناسان در مسیر رشد و شکوفایی جدیدی قرار داد.

بیل گلن (Bill Glenn )، مدیر یکی از شرکت های سرمایه گذاری و گردشگری در روسیه، به امریکن اکسپرس در این زمینه گفته : با توجه به داده های منطقه ای از تازه ترین پژوهش  سازمان جهانی گردشگری WTTC ، در می یابیم درآمد حاصل از گردشگری می تواند به تولید ناخالص داخلی ، ایجاد شغل و رونق اقتصاد خرد کشورها کمک کرده و باعث ایجاد نشاط اقتصادی مناسبی در آن منطقه باشد بنابراین بجاست که با استفاده از تبلیغات و زمینه سازی های مناسب و فاصله گرفتن از مدیریت سنتی در گردشگری در راستای توسعه گردشگری گام های موثری برداریم.

راز موفقیت روسیه در گردشگری

همانطور که قبلا نیز اشاره شد روسیه درواقع توسعه گردشگری خود را از ابتدای سال 2000 میلادی آغاز کرد و تا کنون رشدی بسیار مناسب را در کارنامه خود علی رغم تمام فراز و نشیب های سیاسی و اقتصادی ثبت کرده است اما سئوال اصلی اینجاست که چطور روسیه توانسته از میراث سیاه دوران کمونیست به این نقطه از موفقیت در گردشگری خود برسد؟

در این زمینه  سیمون وینسنت  simon vincent، مدیره روابط بین المللی هتل های زنجیره ای هیلتون در روسیه می گوید: این کشور با شناخت دقیق از بازارهای هدف و به اتکای جاذبه های طبیعی و تاریخی خود توانسته در یک برنامه ریزی ده سال از ابتدای سال 2000 روند صعودی گردشگری را تجربه کند.

به عقیده وی تبلیغات گسترده در بازارهای هدف و استفاده از پتانسیل های جراید به زبان های محلی بازارهای هدف،  افتتاح شبکه های ماهواره ای با موضوع معرفی جاذبه های گردشگری روسیه مثل RUSSIA TRAVEL  و در نهایت برگزاری یا میزبانی رویدادهای مهم ورزشی، سیاسی و تجاری در این زمینه توانسته موتور محرکه گردشگری روسیه طی سال های اخیر باشد این در حالی است که نمی توان به فعالیت گسترده سفارتخانه های این کشور در اقصی نقاط جهان در زمینه ایجاد انگیزه سفر بین گردشگران کشور میزبانشان چشم پوشی کرد.

جاذبه های روسیه

هرچند سرزمین تزاری برای بسیاری از گردشگران ایرانی ناشناخته است و گاهی اوقات جاذبه هایش برایمان کاملا جدید هستند اما ظاهرا این کشور توانسته با استفاده حداکثری از این جاذبه ها دل بسیاری از گردشگران بین المللی را به دست آورده و آنها را وادار به بستن چمدان هایشان برای دیدن جاذبه های روسیه کند.

بطور کلی می توان جاذبه های گردشگری روسیه را به سه بخش طبیعت گردی،  گردشگری تاریخی و گردشگری ورزشی تقسیم بندی کرد هرچند دیگر جاذبه های گردشگری روسیه مثل گردشگری ادبی را نمی توان نادیده گرفت اما این سه بخش اصلی در ذهن اگر گردشگران و البته موضوع اصلی تبلیغات گسترده روسیه در صنعت گردشگری است.

جاذبه هایی که روسیه از هر کدام از آنها به خوبی توانسته استفاده کند و رونق صادرات نامرئی را به ارمغان آورد. اگر از جاذبه های طبیعی این کشور بخواهیم بگوییم می توان به چشمه های آب گرم ، کوه های سربه فلک کشیده و جنگل های وسیع با رودخانه های خروشان بگوییم اما در بخش تاریخی جای تردید نیست که این سرزمین با توجه به قدمت و تاریخ کهن گفتنی های بسیاری را در دال دارد این در حالی است که براساس آمار جاذبه های هیجانی مثل سفر به قطب شمال، شکار و قایقرانی در رودخانه های خروشان در روسیه مورد توجه گردشگران خارجی قرار گرفته است.

در حالی که روسیه ۲۵ اثر ثبت شده در فهرست میراث جهانی یونسکو را با تفکیک 15 اثر میراث فرهنگی و 10 اثر میراث طبیعی را در فهرست جاذبه های گردشگری خود جای داده ؛ مهمترین شهر های توریستی روسیه مسکو، ایرکوتسک، قازان، نیژنی نووگورود، سن پترزبورگ، سوچی، ولادی وستوک، ولگاگراد و یکاترینبورگ در بین بسیاری از گردشگران بین المللی شناخته شده است.

بطور کلی  دریاچه بایکال، دریاچه استان تور، دریاچه های استان لنینگراد، دریاچه های جمهوری کارلیا، دریای خزر، اثر تاریخی مادر میهن، کلیسای جامع سنت باسیل، کاخ کرمیلین مسکو، میدان سرخ مسکو، قطب های جمهوری کومی، کوه ها البروس، مامف کورگن، کاخ موزه هرمیتیج، پارک لاپلند، قصر تابستانی پیترهوف، تئاتر های باله و آتشفشان های کامچاتکا، آواچینسکی، تیتیلا، اوستری، اوپالا از مهترین جاذبه های گردشگری روسیه هستند.

گردشگری ایران و روسیه

اگرچه دسترسی به دیدنی های روسیه برای گردشگران ایرانی به دلیل وجود مسیرهای پروازی مناسب بسیار آسان بوده و همواره روابط سیاسی و تجاری بین دوکشور عاملی برای گسترش تبادل گردشگر میان دو فرهنگ شناخته شده اما هنوز صنعت گردشگری میان ایران و روسیه به جایگاه اصلی خود نرسیده و به نوعی می توان گفت تقریبا جاده ای یکطرفه از ایران به سمت روسیه کشیده شده است.

این در حالی است که هر ساله تعداد بسیاری از کارشناسان اقتصادی و تجاری روسیه به کشورمان برای امور مختلف سفر می کنند یا حتی اقامت دارند اما هنوز ایران با جاذبه های فراوانش نتوانسته آنطور که شایسته است دیدنی های ایران را برای گردشگران روس معرفی نماید.

در این زمینه اولگا کولیووا گردشگر 28 ساله روس که دو بار از ایران بازدید کرده است می گوید: طی دو سفر تفریحی به ایران متوجه شدم کشور باستانی ایران گفتنی های فراوانی برای گردشگران خارجی بخصوص گردشگران روس دارد چون به نوعی دو کشور اشتراکات تاریخی فراوانی داشته اند، اما نقاط ضعف بسیاری در این زمینه باعث شده تا جاذبه های ایران برای گردشگران روس که امروزه به عنوان گروه عمده ای از گردشگران بین المللی جهان شناخته شده اند و بسیاری از کشورها به روسیه به عنوان بازار هدفی بسیار مناسب برای جذب گردشگران می نگرند؛ ناشناخته باقی بماند.

از دید این گردشگر روس، کمبود منابع اطلاعاتی درباره جاذبه های گردشگری ایران به زبان روسی، عدم دسترسی به شبکه بانکی ویزا و مسترکارت، سختگیری در صدور ویزا برای گردشگران و از همه مهمتر کمبود مراکز اقامتی ارزان قیمت در ایران باعث شده تا روند توسعه تبادل گردشگران بین دو کشور کند باقی بماند.

اولگا کولیووا درباره هزینه سفر به ایران از طریق تورهای گردشگری می گوید: همه فکر می کنند با افزایش قیمت دلار در ایران این کشور مقصد ارزان قیمتی برای گردشگران خارجی است اما واقعیت امر این نیست اگر کمی دقت کنید برای تور 7 روزه ایران گردشگران روس تقریبا باید حدود 3000 دلار بپردازند این در حالی است که با همین میزان پول می توان به ترکیه برای 15 روز سفر کرد و از جاذبه های مختلف این کشور لذت برد؛ پس تورهای گردشگری برخلاف تصور برای گردشگران خارجی ارزان نیست .

این گردشگر حرفه ای روس می گوید اکنون کشورهای ترکیه ، تایلند، آلمان ، اسپانیا، آمریکا، ژاپن ، چین ، امارات متحده عربی، کروواسی ، لهستان به عنوان برترین انتخاب های گردشگران روس هستند که سالانه سفرهای متعددی به این مناطق داشته اند

اما از سوی دیگر موضوع گردشگران ایرانی در روسیه کاملا متفاوت است آژانس های گسترده ای از دیدنی های روسیه می گویند و با تبلیغات رنگارنگ خود همواره به جذب گردشگران اقدام می کنند ، هرچند تعداد جاذبه های مورد استقبال گردشگران ایرانی با توجه به هزینه های سنگین برخی از آنها مثل سفر به قطب یا تورهای شکار و قطار مسافرتی مسکو - پکن زیاد گسترده نیست و به چند شهر مختلف منتهی می شود اما روند صادرات گردشگر از ایران به روسیه همچنان روبه رشد است.

قیمت برخی از تورهای گردشگری از ایران به روسیه
4 شب سنت پترزبورگ + 3 شب مسکو----یکشنبه ها----شروع پرواز از تاریخ :11 خرداد تا 08مهر93

هتل	درجه	دو تخته (هر نفر)	یک نفر	کودک با تخت 6تا 12 سال	کودک با تخت 6تا 12 سال
SOKOSPALACE BRIDGE RADISSON ROYAL	5*	4999000	6999000	4799000	2999000

4 شب سنت پترزبورگ + 3 شب مسکو--چهارشنبه ها---- شروع پرواز از تاریخ :07 خرداد تا 08مهر93

هتل	درجه	دو تخته (هر نفر)	یک نفر	کودک با تخت 6تا 12 سال	کودک با تخت 6تا 12 سال
GRAND HOTEL EMERALD RADISSON ROYAL	5*	4999000	6999000	4799000	2999000

4 شب سنت پترزبورگ + 3 شب مسکو--پنجشنبه ها----شروع پرواز از تاریخ :08 خرداد تا 08مهر93

هتل	درجه	دو تخته (هر نفر)	یک نفر	کودک با تخت 6تا 12 سال	کودک با تخت 6تا 12 سال
PULKOVSKAYA CROWN PLAZA	5*	4499000	5999000	4299000	2999000

هتل	درجه	دو تخته (هر نفر)	یک نفر	کودک با تخت 6تا 12 سال	کودک با تخت 6تا 12 سال
GRAND HOTEL EMERALD RADISSON ROYAL	5*	5499000	7999000	4999000	2999000
GRAND HOTEL EMERALD METROPOL	5*	5499000	7999000	4999000	2999000

 4 شب سنت پترزبورگ + 4 شب مسکو--جمعه ها----شروع پرواز از تاریخ :09 خرداد تا 08مهر93

خدمات تور : بلیط رفت و برگشت پرواز ایرفلوت- اقامت در هتل با صبحانه- ترانسفر فرودگاهی-  راهنمای فارسی زبان-ویزای روسیه- پرواز- داخلی مسکو،سنت