فرصت امروز از پتانسیل بالای صادرات محصولی خوشمزه می گوید

·       تابستان خبر از گرمای بازار بستنی می دهد

·       کریم باستانی بنیانگذار صنعتی میلیاردی در ایران

·       ممد ریش؛ ریشه صنعتی میلیاردی در ایران

نویسنده: عماد عزتی

همه به خاطر داریم چرخ‌های دستی کوچکی‌که را معمولا سر محله‌ها در تابستان‌های گرم کودکی ما فالوده – بستنی می‌فروختند و با کمی پافشاری از سوی هر یک از ما والدین تن به خرید یکی از محصولات داخل همان چرخ دستی سفیدرنگ معروف می‌دانند چون معتقد بودند محصولات داخل این چرخ‌های دستی زیاد بهداشتی نیست اما با روی‌کار آمدن بستنی‌های کارخانه‌ای و همان آرم معروف پاک کار کمی ساده‌تر شد چون بستنی قیفی‌های نوستالژیک آن هنوز هم زیر دندان ما طعم دیگری دارند.

اما آیا تاکنون از خودتان پرسیده‌اید این محصول بسیار خوشمزه و دلچسب در گرمای تابستان چه تاریخچه‌ای دارد و چند نفر را در کشورمان به خود مشغول کرده است؟ در این زمینه وارداتی هم داریم یا صادرکننده ایم؟

برای رسیدن به پاسخ همه این پرسش‌ها همراه فرصت امروز باشید تا برایتان از اولین بستنی ممدریش تا همین بستنی‌ایتالیایی سرکوچه بگوید هرچند صنعت تولید بستنی در کشورمان دارای پتانسیلی غیر قابل توصیف برای صادرات و ارزآوری است.

·       از ممد ریش تا میلک شیک

بدون تردید همه ما با اولین تجربه طعم بستنی به عنوان یکی از مشتریان پروپاقرص این محصول بسیار خوشمزه شده‌ایم و در اولین فرصت اگر سلامتی بدن به ما اجازه دهد در سرد و گرم هوای اطرافمان به سراغ تجربه دوباره آن همراه خانواده یا دوستان خواهیم بود. درحالی که کمتر کسی از میان ما به این موضوع توجه داشته که واقعا این خوراکی خوشمزه از چه زمانی در دستان ما ایرانیان قرار گرفته و چگونه تا امروز میان همه ما به شهرت رسیده است؟

بطور کلی اگر از داستان‌های پدربزرگ‌ها و مادربزرگانمان که همواره از طعم خوش بستنی اکبر مشتی برایمان می‌گویند، بگذریم و کمی ساده از کنار اسناد چندین هزارساله چینی‌ها درباره دسری یخی با طعم میوه‌ها نیز عبور کنیم. براساس اسناد و مدارکی که موجود است بستنی به عنوان دسری بسیار لذت بخش و خوش خوراک در گرمای تابستان از دوران مظفرالدین شاه به صورت مکتوب و قابل استناد وارد زندگی ما ایرانیان شده هرچند مدارکی از گذشته‌های دورتر در شیراز درباره نوعی دسر یخی با شیره انگور نیز موجود است اما آنچه ما از آن به عنوان بستنی یاد می‌کنیم از همان دوران مظفرالدین شاه و ممد ریش برایمان به ارث رسیده است.  این میراث که درواقع از آشپزخانه مظفرالدین شاه به تمام ایران سرایت کرده با هنر و سلیقه اکبر مشهدی ملایری به عنوان همکار ممد ریش به شهرت کشوری رسید.

اکبر مشهدی ملایری پس از اجراج شدنش از آشپزخانه درباره با استفاده از اندوخته مالی خود اقدام به افتتاح مغازه بستنی فروشی خود در حوالی میدان راه‌آهن کنونی کرد و کم کم زمینه بین المللی شدن نامش با بستنی را فراهم کرد هرچند ابتدا کام ایرانیان با این خوراکی معروف و خوشمزه شیرین شد و پس از آن کم کم نام بستنی سنتی ایران راه را برای صادرات این محصول در آینده باز کرد.

·       انواع بستنی

شاید امروز تنوع موجود در بازار خوش رنگ و طعم بستنی آنچنان باشد که هنگام مراجعه به سوپرمارکت برای انتخاب کمی دچار دردسر شده باشیم اما اگر واقعیت امر را جستجو کنید این خوراکی خوشمزه در ابتدا همان رنگ سپید شیر و کمی افزودنی بوده که پس از آن این رنگ‌های طبیعی مثل زعفران، وانیل و دارچین بودند که تنوع انتخاب را برای خریدارانش به ارمغان آورد درحالی که امروزه رشد و توسعه تکنولوژی باعث شده تا انواع و اقسام طعم و رنگ بستنی را تجربه کرده باشیم. درحالی که بطور کلی می‌توانیم انواع بستنی را به صورت زیر دسته بندی کنیم.

1.     بستنی‌های سنتی؛ 2.بستنی میوه‌ای (ایتالیایی)؛3. میلک شیک؛ 4. بستنی یخی

این درحالی است که آمار مصرف بستنی ایرانیان در سال گذشته حکایت از گرمی بازار تولید این خوراکی خوشمزه  و خاطره انگیز در میان تمامی اقشار کشورمان دارد. براساس آمار ارایه شده از سوی رضا باکری، دبیر انجمن صنایع لبنی کشورمان سال گذشته یعنی 1393 شمسی ایران 350 هزار تن بستنی تولید کرده که از این میزان نزدیک به 40 هزار تن آن صادر شده است از این رو اگر نسبت باقی‌مانده بستنی داخل کشورمان یعنی چیزی حدود 90 درصد از حجم تولیدی کارخانجات ایران را به آمار مصرف‌کنندگان یعنی جمعیت کشور تقسیم کنیم درخواهیم یافت هر ایرانی طی سال 1393 5/3 کیلوگرم بستنی خورده است.

بستنی صادراتی کیلویی چند؟

با نگاهی گذرا بر آمار ارایه شده از میزان تولید بستنی این دسر نوستالژیک و خاطره انگیز ما ایرانیان درخواهیم یافت تقریبا کمی بیش از 10 درصد بستنی کشورمان کام خارجی‌ها را شیرین کرده است.

رضا باکری با اعلام کاهش وزنی صادرات بستنی ایران معادل یازده درصد طی سال گذشته می‌گوید: در سال 1393 ، چهل هزار و یکصد تن بستنی به ارزش 81 میلیون و 900 هزار دلار صادر شده است اما اگر به آمار سال قبل یعنی سال 1392 شمسی توجه کنیم که رقمی معادل 45 هزار و یکصد تن بوده درخواهیم یافت صادرات بستنی ایران از نظر وزنی در سال 1393 معادل یازده درصد کاهش نشان می‌دهد این درحالی است که صادرات بستنی ایرانی در سال 1392 رقمی بالغ بر 141 میلیون دلار ارز صادراتی را در رگ‌های اقتصادی ایران تزریق کرده است.

این مقام صنفی دلیل کاهش ارزش صادراتی بستنی ایران را به کشورهای بازار هدف کاهش قیمت صادراتی این ماده می‌داند و می‌افزاید: کاهش قیمت بستنی صادراتی ایران در سال 92 براساس آمار گمرک ایران 1/3 دلار بوده است که این رقم در سال گذشته به نزدیک دو دلار کاهش یافته بنابراین ارزش بستنی صادر شده از سوی تولیدکنندگان کشورمان به بازارهای هدف کاهش یافته است.

باکری درباره واردات این محصول به داخل مرزهای کشورمان می‌گوید:تنها محصول بازار داخلی ایران که هرگز وارداتی نداشته بستنی است چون توان تولید داخل و البته تنوع تولیدات آنچنان است که قدرت رقابت را از محصولات خارجی کاملا از بین می‌برد این درحالی است که اگر گاهی اوقات شاهد وجودبرخی محصولات خارجی در شهرهای مرزی کشورمان هستیم آنهم درحد بسیار محدود که بازارچه‌های مرزی را دربر می‌گیرد.

این مقام صنفی در این زمینه می‌افزاید: تولید کنندگان بستنی ایران صرفا برخی موارد اولیه مثل چوب بستنی و مواد افزودنی یا طعم‌دهنده را از خارج وارد می‌کنند و درباره محصول نهایی یعنی خود بستنی هرگز وارداتی درکار نیست. دلیل وارد برخی موارداولیه همانند چوب بستنی هم به دلیل نبود تجهیزات یا تکنولوژی‌های مورد نیاز تولید بوده که درصورت سرمایه‌گذاری صحیح در این زمینه نیز می‌توانیم خودکفایی کامل را متناسب با توان تولید تجربه کنیم.

از سوی دیگر فرهاد آزموده مدیر کارخانه بستنی لانوس در این زمینه به فرصت امروز می‌گوید: درحال حاضر تنها کشور عراق به عنوان بازار هدف تولیدات بستنی ایران است به عقیده وی دوران طلایی صادرات بستنی ایران به کشورهای بازار هدف یعنی، کویت، عربستان، قطر، بحرین، امارات متحده عربی، عراق و دوکشور اروپایی بوده که این روند بنا به دلایل مختلفی دست خوش تغییر شده است اما هنوز هم ایران در بازار عراق تعیین کننده است.

باکس:2

دانستنی‌های یخی درباره بستنی

·       بیشترین مشتریان پروپاقرص بستنی کودکان 2 تا 12 سال هستند هرچند افراد بالای 45 سال نیز از خوردن بستنی شیرین و خوش‌طعم لذت می‌برند .

·       اگر قصد تمام کردن یک عدد بستنی قیفی را دارید باید زحمت 50 بار لیس زدن آن را به خود بدهید. جالب است بدانیم تقریبا 13 درصد مردان و 8 درصد از زنان بعد از اتمام بستنی، ظرف بستنی خود را لیس میزنند.

·       در شهر نیوجرسی آمریکا اگر بعد از ساعت 6 بعدازظهر هوس خوردن بستنی کردید باید ابتدا به پزشک مراجعه کنید.

·       بزرگترین مصرف‌کننده و بزرگترین تولید کننده بستنی دنیا ایالات متحده آمریکا این کشور در سال نزدیک به 6 میلیارد گالن بستنی تولید می‌کند. جالب است بدانیم حیوانات خانگی نیز در این کشور سهمی از بستنی دارند.

·       مردان بیشتر از زنان به بستنی به عنوان دسر علاقمند هستند.

·       ماداگاسگار تولید کننده وانیل انواع بستنی در جهان است.

·       پرطرفدارترین طعم دهنده وشیره روی بستنی شکلات است.

·       بزرگترین بستنی در دنیا 3 متر و 70 سانتی متربلندی دارد و با 4 هزار و 666 گالن بستنی در کالیفرنیا در سال 1985 تهیه شده است. این بستنی 24 هزارو910 کیلو گرم وزن دارد. همچنین بزرگ ترین کیک بستنی در چین ساخته شد که 50 متر ارتفاع و 3 متر عرض داشت. این کیک 32 هزار تکه شد.