کشکول

صنعت گردشگری

کشکول

صنعت گردشگری

سیراف فرصتی برای گردشگری ایران

دیدن صحنه به هم پیوستن رشته کوه هها و دریا یکی از جاذبه های دیدنی برای همه ماست که علاقمند به دیدن آن هستیم. اما ممکن است برخی از ما تصور کنیم این تصاویر مخصوص کشورهای خارجی است و داخل مرزهای ایران باستانی خبری از این  مناظر نیست، در حالی که جنوب کشورمان خودمان و در سواحل خلیج فارس دست هنرمند طبیعت مناظری منحصر به فرد را خلق کرده که هاری کمراینن سفیر کشور فنلاند هنگام دیدن آنها می گوید: با دیدن این زیبایی تصور کردم در سواحل مدیترانه هستم که ناگهان متوجه شدم اینجا ایران است و مشغول قدم زدن در سواحل بسیار زیبای بندر سیراف در خلیج فارس هستم .

بله درست خواندید این نظر سفیر کشور فنلاند به عنوان گردشگری خارجی بود درباره زیبایی های طبیعی منطقه سیراف یا ماسوله جنوبی ایران در استان بوشهر که شاید بسیاری ازما حتی نامش را تا کنون نشنیده ایم بود که قدمتش به دوره ساسانی و اردشیر بابکان نبست داده شده است. این بندر که به شماره 1348 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده، یکی از مناطق با ارزش و زیبای باستانی استان بوشهر است و به دلیل ساخت و ساز‌های بی‌رویه و بی توجهی مسئولان گردشگری  آرام آرام زیبایی و طراوت خویش را از دست می‌دهد.

مورخان نوشته‌اند: در فاصله قرن دوم تا پنجم هجری، سیراف مرکز تجارت خلیج‌فارس بوده و با کشورهای آفریقایی و همچنین کشورهای هند و چین ارتباط مستقیم و مستمر داشته است.  صیادی در سیراف رونق فراوان داشته و آوازه‌ صید مروارید در این بندر به اکثر نقاط دنیا رسیده بود و مرواریدهای معروف سیرافی در جهان مشتریان فراوانی داشتند.

کشف رازهای تاریخ در دل سیراف

بندر باستانی سیراف از دوره‌ ساسانی تا اواخر دوره سلجوقی مهم‌ترین بندر ایران در آب‌های جنوبی کشور محسوب می‌شده است اما زلزله‌ مرگ‌باری در نیمه‌ دوم قرن چهارم هجری به زندگی این بندر باستانی پایان داد و بعدها کیش جایگزین بندر سیراف شد. ولی  از آن زمان تا کنون گذر تاریخ هرگز این شهر را به فراموشی نسپرده و همچنان باستان‌شناسان و گروه‌های کاوشگر در تلاش برای کشف بقایای بیشتر از آثار گذشته‌ این شهر بود‌ه‌اند و چندین کتاب نیز در وصف شکوه و عظمت آن زمان سیراف به رشته تحریر درآورده‌اند.

 مرحله اول کاوش‌های باستان شناسی در بندر سیراف پیش از انقلاب انجام شد و باستان شناسان خارجی روی آن کار کردند و مسجد و خانه‌‌های تاریخی این بندر را بیرون آوردند.  اما پس از انقلاب نیز میراث فرهنگی  قراردادهای مختلفی با شرکت‌های داخلی و خارجی برای کاوش بیشتر در بخش خشکی و دریای این شهر امضا کرده است به صورتی که هم اکنون نخستین مرکز مطالعات باستان‌شناسی زیر آب خلیج‌فارس در بندر تاریخی سیراف راه‌اندازی شده است.

نصراله ابراهیمی سرپرست سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان بوشهر در این باره  می گوید: این مرکز طی سالهای گذشته با هدف بررسی و مطالعه مناطق و آثار تاریخی و تمدنی خلیج‌فارس و بخشی از بندر سیراف که در زیر آب مدفون است، راه‌اندازی شده است.

ابراهیمی ضمن تاکید بر حفاظت از آثار باستانی منطقه می افزاید: مرکز مطالعات باستان‌شناسی زیر آب خلیج‌فارس با همکاری شرکت توتال گاز فرانسه و پژوهشکده باستان‌شناسی در قلعه شیخ نصوری بندر سیراف تأسیس شده است.

ابراهیم بااشاره به تاریخچه حاکمیت ایران در ابراهه خلیج فارس می گوید: راه‌اندازی مرکز مطالعات باستان‌شناسی زیر آب خلیج‌فارس می‌تواند بخشی از تاریخ سکونت و سیادت تاریخی ایرانیان بر خلیج‌فارس را آشکار کند.

بندر سیراف باید ثبت جهانی شود

در شرایطی که اکثر مسئولان از توجه ویژه به این بندر تاریخی سخن می گویند و حفظ آثار آن را تاکیدی دوباره بر حاکمیت ایران در خلیج فارس عنوان می کنند ؛ سیراف این بندر باستانی آرام آرام در حال  تخریب است و چند ده کیلومتر آنطرفتر قطر، یک روستای متروکه را در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت کرده است.

طبق گزارش یونسکو این شهر که «بندر الزبورا »نام دارد، واقع در سواحل خلیج فارس است که در اواخر قرن 18 میلادی و اوایل 1900 میلادی، کاملا متروکه شده ولی اکنون به عنوان نخستین میراث جهانی  قطر،در فهرست یونسکو ثبت شده است.

 این اقدام از سوی قطر در حالی صورت می‌گیرد که آثار مسلم باستانی باشواهد معتبر در کتاب‎های جغرافی دانان عرب و مسلمان قرون اولیه هجری، در بندرسیراف و دیلم و دیگر بندرهای باستانی ایران در سواحل خلیج فارس و استان بوشهر روز به روز بیش از پیش تخریب می‌شوند . این در حالی است که تازه  به همین منظور تیرماه امسال مدیر کل میراث فرهنگی بوشهر خبر از تشکیل کارگروه تخصصی ثبت جهانی بندر باستانی سیراف داده است.

ساخت و سازهای غیر مجاز

زمانی که اکثر مقامات مسئول چه در دولت دهم و چه در دولت یازدهم از اهمیت توجه به این اثر باستانی و نمادی از تمدن ایران زمین در منطقه سخن می گویند و برای ثبت جهانی آن کارگروه تشکیل می دهند هم اکنون ظاهرا روند ساخت و سازهای بدون قاعده و البته غیر مجاز باعث تهدید این اثر تاریخی در جنوب ایران زمین شده است.

شاپور رستمی معاون امور عمرانی استانداری بوشهر با اشاره به مشکلات موجود در سیراف می گوید: سیراف یکی از نقاط با ارزش تاریخی ایران است و قابلیت ثبت جهانی را دارد و مسوولان استان بوشهر باید برای این امر تلاش کنند و بندر تاریخی سیراف که هویت حاکمیت دریانوردی ایرانیان بر آبهای نیلگون خلیج فارس است راساماندهی کنند.
رستمی با تاکید بر جلوگیری از ساخت و سازهای غیر مجاز در بندر تاریخی سیراف افزود: باید با ایجاد زیرساخت‌های لازم و جلوگیری از ساخت‌و سازهای غیر مجاز جایگاه بندر تاریخی به جهان معرفی کنیم.
وی ادامه داد: برای استفاده از اعتبارات ملی برای ساماندهی این بندر تاریخی و رساندن آن به جایگاه واقعی خود باید طرح‌ها و برنامه‌های اداره کل میراث فرهنگی ارائه شود تا بتوان برنامه‌های حمایتی اجرا کرد و اعتبارات لازم تخصیص داد.

نبود امکانان و زیرساخت های گردشگری

شاید برخی از اخبار حاکی از حضور یک میلیونی گردشگران در منطقه سیراف طی نوروز 1392 بوده و برخی مسئولان با افتخار این ارقام را اعلام کرده اند اما به گفته محمد حسین بوشهری یکی از فعالان گردشگری منطقه علی رغم پتانسیل بالای منطقه برای جذب گردشگران چه از خارج و چه از داخل ایران هنوز امکانات مناسبی در زمینه جذب گردشگران در منطقه موجود نیست و ماندگاری گردشگران در بندر سیراف به کمتر از یک روز رسیده است و بیشتر به صورت گذری هستند.

بوشهری می گوید در صورتی که اقامت گاهها و هتل های مناسبی در منطقه ساخته شود با استفاده از سواحل بسیار بکر سیراف می توان دوباره شاهد رونق اقتصاد گردشگری منطقه باشیم این در حالی است که بسیاری از گردشگران خارجی برای گذراندن تعطیلات زمستانی خود به سواحل جنوبی جلیج فارس یعنی دوبی و بحرین یا قطر سفر می کنند.

به هر حال این جاذبه تاریخی و باستانی در جنوب کشورمان که بهترین فرصت برای توسعه گردشگری را به واسطه نزدیکی به منطقه عسلویه را در اختیار دارد هنوز به عنوان یکی از جاذبه های گمنام در گردشگری ایران باقی مانده در حالی که سیراف همانند گذشته هم اکنون هم می تواند به عنوان جاذبه ای بسیار معقول برای سرمایه گذاران و البته گردشگران در صادرات نامرئی کشورمان باشد و در صورت برنامه ریزی و البته مدیریت دقیقی در این زمینه می توانیم دوباره از این مروارید خلیج همیشگی فارس به نفع اقتصاد و کارآفرینی منطقه کسب درآمد کرد و شاهد رونق دو چندان اقتصاد ساکنان منطقه بود.