تاثیر سیاست جدید دولت برای آزادسازی قیمت بلیت هواپیما در اقتصاد گردشگری ایران

فرودی برای صعود دوباره

چند هفته ای است که خبرها از اما و اگرهای آزادسازی نرخ بلیت هواپیما می گویند و بسیاری از فعالان گردشگری چشم به راه تصمیم نهایی مسئولان در این زمینه هستند.

همانطور که می دانیم صنعت حمل و نقل به عنوان بازوی محرکی در صادرات نامرئی است و در کشور ما با توجه به امکانات حمل و نقلی در دیگر بخش های زمینی و دریایی ؛ صنعت حمل و نقل هوایی جزو اصلی ترینها و البته تاثیرگذارترین های گردشگری است و به همین دلیل هرگونه تصمیم گیری و سیاست گذاری در این صنعت می تواند تاثیری مستقیم بر صادرات نامرئی کشورمان داشته باشد که باعث نگرانی و البته خرسندی برخی از فعالان عرصه گردشگری شده است.

اگر از مباحث سیاسی و اقتصادی این تصمیم دولت برای خطوط هوایی فعال در ایران بگذریم، مهم ترین بخش تاثیرپذیر این تصمیم  گردشگری ایران است؛ صنعتی که مدتی است مشغول بازسازی خود و همچنین زیرساخت هایش است.

این در حالی است که  برخی از موافقان این طرح یعنی آزادسازی نرخ بلیت هواپیما معتقدند ارزان بودن قیمت بلیت هواپیما باعث ایجاد درخواست غیرواقعی  سفر شده است؛ اما نباید فراموش کرد که ایران هم اکنون قصد توسعه گردشگری خود را گرفته و اولین صنعت درگیر آن نیز بحث حمل و نقل هوایی خواهد بود که با این تصمیم بازاری مجهول را مقابل خود خواهد دید.

محمدحسن کرمانی، رئیس هیات مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی ایران ضمن تاکید به خصوصی سازی واقعی در حمل و نقل هوایی ایران می گوید: هیچ جای دنیا مثل ایران دولت برای صنعت حمل و نقل هوایی تصمیم گیری نمی کند؛ بلکه این ایرلاین ها هستند که با توجه به توان خود و بازار تقاضایشان نسبت به ارائه خدمات به مشتریان تصمیم گیری می کنند، بنابراین، ای کاش دولت برای همیشه دست از سر این صنعت برداشته و فقط اجازه بدهد سیستم مدیریت خصوصی برای بقا یا فنای خود تصمیم گیری کند.

کرمانی درباره گران شدن بلیت هواپیما و تاثیر آن در گردشگری می گوید: شاید یک هفته یا حتی یک ماه تقاضای سفر کاهش یابد، اما راهکارهای فراوانی وجود دارد که می توان با استفاده از آن دوباره رونق و تقاضا را به صنعت بازگرداند. به همین دلیل هرگز نباید نگران بروز سکته در صنعت گردشگری کشورمان به این دلیل باشیم بلکه می توان این نزول را زمینه ای برای صعود مجدد دانست.

مدیریت سفر با این تصمیم گیری

این فعال بخش خصوصی می افزاید: اگر شما قصد تهیه بلیت هواپیما از یکی از ایرلاین های خارجی داشته باشید، با تعدادی پیشنهادهای متفاوت مواجه خواهید شد؛ در حالی که در ایران به واسطه همین مدیریت دولتی یا شبه دولتی فقط یک پیشنهاد برای خرید بلیت وجود دارد و مسافر برای سفر خود مجبور به انتخاب این گزینه است یا در بهترین شرایط ممکن وجود پروازهای جارتری می تواند کمی قیمت سفر را کاهش دهد که آنهم درگیر دلال بازی و مشکلات دیگری شده بنابراین تک گزینه بودن خدمات هوایی ایران به امری طبیعی هم تبدیل شده است.

اما اگر آزادسازی واقعی صورت گیرد و قیمت بلیت هواپیما افزایش یابد، مدیریت ایرلاین ها برای بازاریابی مثل دیگر شرکت های خارجی مجبور به بخش بندی پروازهای خود خواهد شد تا بتوانند دوباره توان استفاده از خدمات هوایی را به مشتریان خود بازگردانند.

رئیس هیات مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی ایران مسافران هوایی ایران را به سه گروه تقسیم بندی می کند و می گوید: هم اکنون در ایران ایرلان ها چهار گروه مسافر دارند که عبارتند از گردشگران ، تجار ، دانشجویان و ماموران دولتی که هیچکدام برنامه ای مشخص برای سفرهای هوایی خود ندارند و هر زمان که لازم باشد به این خدمات مراجعه می کنند.

این فعال خصوصی نگرانی بخش گردشگری از افزایش قیمت می گوید: دانشجویان که براساس آمار درصد کمی از مسافران هوایی ایران را تشکیل می دهند طبق قوانین تخفیفات وی‍ژه ای وجود دارد و نباید زیاد نگران گران شدن بلیت هواپیما برای آنها شد و در گروه بعدی که ماموران دولتی قرار دارند به هرحال همیشه تبصره ها و ارتباطاتی باعث شده تا قیمت های واقعی برای اینگروه اعمال نشود و می تواند بازهم ادامه یابد درباره گروه سوم تجار هم که به اعتقاد تمام فعالان عرصه گردشگری هیچ تفاوتی در نحوه سفر آنها حتی با گران شدن بلیت هواپیما برایشان ایجاد نخواهد شد و در نهایت گردشگران هم می توانند با مدیریت سفرهایشان و البته استفاده از تخفیفات ارایه شده دوباره به مقصد خود پرواز کنند ، بنابراین هرگز این افزایش قیمت بلیت هواپیما تاثیر منفی روی گردشگری نخواهد داشت بلکه سازنده هم خواهدبود.

محمد حسن کرمانی به ابتکار عمل قیمت بلیت در ساعت پیک و غیر پیک در کشورهای پیشرفته در صنعت گردشگری اشاره می کند و می گوید: بلیت هواپیما در ساعت پیک سفر و غیرپیک با قیمت متفاوت به مشتری ارائه می شود که البته تنها یکی از روشهای کاهش هزینه سفر برای گردشگران است .

کرمانی در این باره مثالی می زند و می گوید: همه می دانیم ایرلاین های خارجی پروازهایی که صبح اول وقت اداری وارد مقصد می شوند را گران تر از دیگر ساعات می فروشند، چون بسیاری از تجار و مسافران دولتی باید هنگام شروع کار ادارات در مقصد حاضر باشند و با انجام کارشان دوباره به مبدأ بازگردند، خوب چه دلیلی دارد مسافری که هرگز زمان برایش مهم نیست در این ساعت بلیت تهیه کند یا این که آژانس ها تورهایشان را به گونه ای برنامه ریزی می کنند که با پروازهای میان روز و ارزان تر از مبدأ حرکت کنند، بنابراین گران شدن بلیت هواپیما می تواند در مدیریت سفر نقش موثری داشته باشد و هرگز باعث گران شدن سفر نخواهد بود.

وی درباره اتبکارعمل ایرلاین ها برای توسعه گردشگری می افزاید: هم اکنون بسیاری از ایرلاین های ارزان قیمت جهان خدمات پذیرایی خود در طول پرواز به خواست مشتری و پرداخت مبلغ ان منوط کرده اند و با اینکار دوباره قیمت سفر را برای گردشگران پایین آورده اند.

ایجاد رقابت

از سوی دیگر علی محمد نوریان، قائم مقام وزیر راه و شهرسازی ضمن حمایت از طرح آزادسازی نرخ بلیت هواپیما می گوید: این امر باعث ایجاد رقابت بین ایرلاین ها شده و در صورت ناتوانی آنها در مدیریت هزینه هایشان آنها را وادار به تشکیل کنسرسیوم های هوایی می کند که در نهایت هم در کاهش هزینه سفر با ایجاد شرایط متفاوت می شود و هم باعث ارتقای کیفیت خدمات رسانی به متقاضیان خواهد بود.

این در حالی است که محمدحسن کرمانی ضمن تاکید بر استفاده از تجربه های دیگران در این باره معتقد است؛ اگر شرکت هواپیمایی به هر دلیل توان جبران هزینه های خود را نداشته باشد، مجبور به استفاده از تجربه دیگران خواهد شد، چون مدیریت خصوصی دیگر کشورها باعث ایجاد نوعی مدیریت در هزینه شده که علاوه بر کنترل قیمت باعث رونق سفر هم شده، بنابراین هرگز از گران شدن بلیت هواپیما و تاثیر منفی آن در گردشگری نباید ترسید، در صورتی که توان ارائه خدمات مناسب هم داشته باشیم این تصمیم واقعا سازنده است.

وی می افزاید: هم اکنون شرکت های هوایی ایران تمایلی به ارائه خدمات متنوع یا پیشنهادات مخصوص به مسافران و گردشگران را ندارند، در حالی که پس از آزادسازی نرخ بلیت هواپیما مجبور هستند با ابتکار عمل خود به جذب مسافران اقدام کنند و به همین ترتیب به رونق تقاضای سفر و گردگشری کمک خواهند کرد.