· هوشمندانه در هتلداری سرمایه گذاری کنید

·        زیاد در قید و بند ستاره‌ها نباشید

زیرتیتر: براساس آمارهای ارایه شده ، ایران با کمبود تخت برای اقامت گردشگران مواجه است

نویسنده: عماد عزتی

صنعت گردشگری به عنوان یکی از صنایع بسیار پررونق جهان در کشورمان نیز مدتی است مورد توجه قرار گرفته و مسئولان از جایگاه و پتانسیل کسب درآمد در این زمینه سخن بسیار گفته اند و با برنامه های خود همواره از سرمایه گذاران برای سرمایه گذاری درصادرات نامرئی کشورمان دعوت کرده اند.

اما سئوالی مهم در ذهن اکثر سرمایه گذاران صادرات نامرئی این است که کدام بخش از صادرات نامرئی ایران می تواند تضمینی برای سرمایه آنها باشد و سودآوری بهتری برایشان به ارمغان بیاورد؟ سئوالی که پاسخش را می توان با اظهار نظر کارشناسان سازمان میراث فرهنگی نسبت به نیازهای گردشگری ایران و البته آماری که سازمان جهانی جهانگردی از هزینه های سفر گردشگران اعلام کرده یافت. این سازمان عمده هزینه های سفر گردشگران را به ترتیب به سه بخش اصلی اقامت، حمل و نقل و خوراک تقسیم بندی کرده ، بنابراین اولویت سرمایه گذاری ها برای علاقمندان ورود به صادارات نامرئی می تواند در مراکز اقامتی باشد.

ایران فرصتی بکر برای طرح های نوین هتلداری

اصغر ژیان دربندی پدر علم هتلداری ایران به عنوان یکی از فعالان بازار هتلداری ، احداث و تجهیز هتل در کشورمان می گوید: متاسفانه اخبار خوشی از هتلداری ایران به گوش نمی رسد که گاهی می تواند باعث دلسردی برخی سرمایه گذاران در این زمینه باشد حال آنکه با توجه به اعداد و ارقامی که از این بازار می بینیم؛ در میابیم هنوز فرصت سرمایه گذاری باقی است می توان بدون نگرانی وارد این عرصه اقتصادی شد.

دربندی، ضمن تاکید بر اجرای طرح های نوین در صنعت هتلداری می افزاید: هم اکنون در ایران به دلیل سنتی بودن اداره یا احداث هتل متاسفانه بسیاری بدون دانش و تخصص وارد این بحث می شوند در حالی که اگر حتی با شرایط کنونی بتوانید طرح های نوین و علمی برای هتلداری درنظر بگیرید بدون تردید می توانید از نظر اقتصادی نیز موفق بوده و بسیار از سرمایه گذاری خود خرسند باشید.

این فعال هتلسازی در ایرانی به نیازهای مختلف در مناطق گوناگون ایران اشاره می کند و می گوید: بسیاری که قصد سرمایه گذاری در صنعت هتلداری دارند صرفا به دنبال ستاره‌های زیاد هتل مورد نظرشان هستند حال آنکه باید به پتانسیل منطقه مورد نظرشان دقت کرد به عنوان مثال در شهر تهران به عنوان پایتخت کشورمان هرچند هتل 5 ستاه مورد نیاز است اما می توان با احداث و راه اندازی یک هتل دو ستاره مدرن و امروزی سود بسیار مناسبی به دست آورد چون میزان سرمایه گذاری در این زمینه یعنی هتل 2 ستاه و هتل 5 ستاره کاملا متفاوت است.

هلتداری صرفا اجاره تخت به مسافران نیست

اگر مایل به سرمایه گذاری در صنعت هتلداری هستید مهمترین کار این است که ابتدا از منطقه مورد نظر برای سرمایه گذاری اطلاعات مناسبی به دست آورید و ظرفیت های گردشگرپذیری آن را خوب بررسی کنید اما فراموش نکنید هتلداری هرگز صرفا اجاره اتاق و تخت به مسافران نیست بلکه با استفاده از روش های نوین می توانید از راه های مختلف مثل احداث کلوپ های ورزشی، سالن های اجلاس، تالارهای متفاوت و البته رستوران و کافی شاپ هم کسب درآمد کنید بنابراین فقط به امید مسافران عبوری از منطقه نباشید .

با کمی تحقیق و نگرش در امکانات منطقه مورد نظر خودتان می تواند با استفاده از ایده های خلاقانه فرصت مناسبی برای آینده اقتصادی طرح خودتان نیز ترسیم کنید که این کار را دفاتر خدمات گردشگری برای شما بسیار ساده خواهند کرد به عنوان مثال اگر در منطقه ای ییلاقی سرمایه گذاری می کنید می تواند با استفاده از آب و هوای بسیار مطبوع برنامه ای چند روزه برای علاقمندان به طبیعت را تدارک ببینید و آن را در قالب یک تور تفریحی به آژانس های معتبر پیشنهاد دهید. به عنوان مثال یکی از ابتکاران هتلداران در تایلند بخصوص در مناطقی خارج از پایتخت اجرا و برگزاری تورهای ماهیگیری برای گردشگران است که می تواند اقامتی سه روزه را برای آنها به ارمغان آورد.

همه راه ها از رم آغاز می شود؟!

پس از بررس و طرح نقشه و البته آینده نگری برای بازاریابی و تکمیل ضریب اشغالی تخت های هتل رویاهایتان باید برای دریافت مجوزها ابتدا به معاونت سرمایه گذاری اداره سازمان میراث فرهنگی (مسئول سرمایه گذاری و تسهیلات) منطقه مورد نظر مراجعه کنید و از آنجا با نوشتن یک درخواست ساده و البته ارایه مدارک لازم کار را آغاز کنید.

بطور کلی مدارک لازم برای شروع کار همان مدارک شناسایی و البته آدرس محل مورد نظرتان است که باید مدارک مالکیت آن را نیز در اختیار داشته باشید یا اینکه هنگام صدور موافقت اصولی آنها را به کمیته مربوطه ارایه نمایید. این مدارک را کارشناسان فنی سازمان میراث فرهنگی بررسی کرده و با بازرسی از منطقه مورد نظر شما و البته طرح های توسعه ای محل موافقت یا عدم موافقت آن را به شما اعلام می کنند که در صورت موافق بودن می توانید دست بکار شوید و تشکیل پرونده دهید.

پس از تشکیل پرونده تکمیل، مسئول سرمایه گذاری و تسهیلات سازمان میراث فرهنگی از تمام ارگان ها و ادارات مربوطه مثل شهرداری، سازمان آب و برق، اداره گاز، جهاد کشاورزی، اداره کل منابع طبیعی و جنگلداری استعلام می کند که موافقت و امکانات این اداره ها در تامین نیازهای اولیه احداث این واحد اقامتی را دریافت نماید در صورت تایید این اداره ها مراتب به اطلاع متقاضی خواهد رسید تا وارد مرحله بعدی کار جهت آغاز کارش بشود.

در این مرحله کارشناسان و کمیته مربوطه در اداره میراث فرهنگی طی جلسه ای در نهایت موافقت خود را با طرح شما اعلام می کنند و برای شما موافقت اصولی کار صادر می شود البته اگر مایل به دریافت تسهیلات بانکی نیز باشید می توانید به بانکی که سازمان میراث فرهنگی به شما معرفی می کند مراجعه کرده و براساس ضوابط بانکی درخواست وام نمایید و از آن بهرمند شوید.

اما فراموش نکنید در این مرحله باید نقشه احداث را توسط دفاتر فنی و مهندسی تهیه کرده باشید تا مهر تایید کارشناسان سازمان میراث فرهنگی را به خود بگیرد طبیعی است در این مرحله گاهی مجبور به تغییر در نقشه های خود خواهید شد چون کارشناسان سازمان میراث فرهنگی براساس قوانینی کاملا مشخص انجام وظیفه خواهند کرد .

نقشه تایید شده کارشناسان سازمان میراث فرهنگی به شهرداری ارسال شده تا اجازه ساخت دریافت نموده و قانونا شما بتوانید کلنگ احداث هتل مورد نظر خودتان را بر زمین بزنید البته به خاطر داشته باشید در طول اجرای پروژه کارشناسان سازمان میراث فرهنگی در فواصل زمانی مشخص یا نا مشخصی به شما سرخواهند زد تا گزارش کار و روند احداث را به سازمان مربوطه اعلام نمایند و در نهایت با تایید آنها پس از تکمیل پرو‍ژه و دریافت پایان کار از شهرداری کار تمام شده است و اجازه کار به عنوان واحد اقامتی به شما از سوی سازمان میراث فرهنگی داده خواهد شد و طبق ضوابط می توانید منتظر پذیرایی از اولین مسافر خود باشید.

فراموش نکنید که کارشناسان سازمان میراث فرهنگی و البته وب سایت رسمی این سازمان می تواند بهترین مشاور شما برای تصمیم گیری باشند بنباراین روی کمک بدون چشمداشت آنها حساب باز کنید و از فرصت استفاده بهینه کنید.

پول همیشه حرف اول را می زند!

به قول معروف حلال همه مشکلات پول یا همان چرک کف دست خودمانی است که در این زمینه نیز نباید از آن بی تفاوت گذشت بنابراین جای تردید نیست که شما نیازمند سرمایه اولیه مناسبی در این زمینه هستید . اما بخش عمده این مبلغ در زمینی است که شما روی آن هتل احداث می کنید و اگر از این بخش بگذریم باید با توجه به منطقه احداث و هزینه های مربوطه برآورد قیمت داشته باشید (فراموش نکنید حتما با متخصصان امر درباره دودوتا چهارتای این طرح مشورت کنید) اما این رقم بدون تردید در ارزان ترین منطقه از یک و نیم میلیارد تومان کمتر نخواهد بود.

چند توصیه برای پرو‍ژه شما

با توجه به گسترش روز افزون سفرهای ارزان قیمت در جهان که از سوی بک پکرها (کسانی که فقط با یک کوله پشتی سفر می کنند) سرمایه گذار در زمینه مراکز اقامتی ارزان قیمت بسیار با صرفه تر است به عنوان مثال در شهر استانبول ترکیه به عنوان یکی از اصلی ترین مقاصد گردشگران بک پکر تا سال 2013 میلادی حدود 200 هاستل با ظرفیت نزدیک به 45 هزار تخت ساخته شده و همواره به مسافرانشان خدمات رسانی می کنند.

 بنابراین به جای فکر کردن به ستاره ها درخواست احداث هاستل (مهمانخانه خودمانی) داشته باشید چون با این کار در واقع وارد بازی بردبرد شده اید علاوه بر سرمایه گذاری کمتر می توانید روی پرشدن تخت هایتان نیز حساب باز کنید اما فراموش نکنید این مراکز اقامتی در جهان دارای برندی مشخص و البته جایگاهی کاملا مطمئن برای گردشگران هستند بطوری که برخی از آنها حتی برای فصل اینده تخت خالی ندارند که در اختیار متقاضیان قرار دهید.

اگر در این زمینه یعنی احداث هاستل گام برداشتید لازم به یادآوری است اصلی ترین نکته استفاده از امکانات و ظرفیت دنیای مجازی برای دعوت مهمانان به استفاده از امکانات مرکز اقامتی شماست چون زیاد نمی توانید روی دفاتر خدمات گردشگری حساب باز کنید ولی نگران باشید برخی از وب سایت های رزرو آنلاین اتاق هستند که برای متقاضیان خود خدمات ارزان قیمت هم درنظر گرفته و صدها پیشنهاد هاستلی به آنها می دهند فقط کافی است در یک یا دو سایت معتبر مثل Hostelworld یا lonelyplanet واحد اقامتی خودتان را ثبت کنید. به عقیده بسیاری از کارشناسان هتلداری هم اکنون احداث هاستل در کشورمان یکی از فرصت های مناسب سرمایه گذاری در این زمینه است.

 اگر در مناطق روستایی یا شهرستان ها اقدام به ساخت این مرکز اقامتی یعنی هاستل می کنید سعی کنید در مسیرهای معروف گروه های دوچرخه سوار و موتورسوارانی اقدام به این کار کنید چون بدون تردید نام مرکز اقامتی شما در صورت خدمات مناسب سینه به سینه میان آنها که البته تعدادشان هم کم نیست منتقل می شود و خود بخود جهانی می شوید. البته می توانید روش کشورهای اروپایی خوب برنامه ریزی کنید چون براساس آمار بیشترین آمار گردشگرانی که با دوچرخه وارد خاک ایران شده اند از قاره سبز بوده است.

بررسی روند توسعه سرمایه گذاری در صنعت گردشگری ایران

سیاست های جذب گردشگری ایران با توسعه زیرساخت ها متناسب نیست

کمتر از 10 سال پیش بود که دولت نهم و ریاست وقت سازمان میراث فرهنگی به یکبار صحبت از رشد و رونق گردشگری کشورمان به عنوان یکی از جذابترین  کشورهای جهان برای گردشگران به میان آوردند و همگان را در این امر بسیج کردند تا شاید رونقی در صنعت گردشگری کشورمان حاصل شود صنعتی که حدود سه دهه بود به خواب رفته و بیدار کردنش نیازمند زحمات زیادی بود.

این بسیج همگانی دولت در حالی رخ داد که بر مبنای سند چشم‌انداز ۲۰ ساله که هم اکنون کمی بیشتر از یک دهه تا پایان آن باقی مانده است ایران در بخش گردشگری و در افق ۱۴۰۴، باید سالانه حداقل ۲۰میلیون نفر گردشگر از بازار جهانی جذب کند.  قوانین ، جلسات ، کنفرانس ها و دستورالعمل هایی بسیار زیادی صادر شد تا شاید دروازه تمدن ایران زمین برای ورود گردشگران خارجی گشوده شود و دلارهای گردشگری به جای دلارهای نفتی سر سفره مردم آید.

 به هر حال کارهایی صورت گرفت بودجه تبلیغات گردشگری خارج از مرزها تعیین شد و آژانس داران موظف شدند به ازای سه نفر گردشگر ایرانی که از مرزها خارج می کنند یک نفر وارد کنند تا اینکه دولت یازدهم با شعار رونق گردشگری روی کار آمد و سخن از جهش یکباره ورود گردشگران با تغییر دیپلماسی خارجی کرد.

هرچند این شعار برای بسیاری از فعالان عرصه گردشگری خوش بود و آنها را به آینده گردشگری کشورمان امیدوار کرد اما جامعه علمی و البته تخصصی گردشگری را به فکر فرو برد و با یک سئوال بزرگ مواجه کرد که آیا زیرساخت های کنونی ایران در زمینه صنعت گردشگری جوابگوی رشد یکباره تقاضای سفر به این تمدن چند هزار ساله را دارد؟

زیرساخت هایی که به دلیل سه دهه بی توجهی و سوء مدیریت تقریبا زیر خط استانداردهای بین المللی هستند و حتی در برخی موارد پاسخگوی گردشگران داخلی نبود چه رسد تقاضای سفر خارجی ها ؛ هتل ها ، حمل و نقل (هوایی، زمینی و ریلی ) از کمبود صندلی رنج می برند و خدمات رفاهی دربرخی استان ها بطور کلی از کار افتاده است؛ که یکباره دریافت روادید برای بیش از 60 کشور از سوی ایران لغو شد ، نرخ برابری ارز با ریال ایران بالا رفت و ایران به عنوان بهشتی برای سفرهای ارزان قیمت خارجی ها تبدیل شد و براساس آمار دولتی ایران رشدی معادل 5 درصد در صنعت گردشگری خارجی ایران اتفاق افتاد اما آیا واقعا نباید برای آینده گردشگر ایران نگران بود؟

ایران در گردشگری خارجی به عنوان بازار هدف مناسب کشورهای همسایه است

این در حالی است که محمد حسن کرمانی رئیس  هیات مدیره انجمن دفاتر خدمات مسافرت هوایی ایران ضمن تاکید بر توسعه زیرساخت های گردشگری ایران می گوید: طی حاکمیت دولت نهم و دهم در ایران متاسفانه گردشگری ایران با سالها بی تدبیری و مدیرت غیر اصولی مواجه شده به گونه ای که هم اکنون جامعه گردشگری ایران هنوز وامدار تصمیم گیری ها و کارشناسی های غلط آن دوره است و با معضلاتی غیر قابل تصور مواجه شده است.

این کارشناس گردشگری و فعال عرصه خصوصی گردشگری درباره زیرساخت های گردشگری ایران معتقد است: ایران اگرچه پتانسیل های بسیار بالایی در توسعه گردشگری در اختیار دارد اما بسیاری از زیرساخت های کشور در حد رشد یکباره گردشگری کشور نیست و باید ابتدا به فکر رشد و توسعه زیر ساخت های گردشگری مثل مراکز اقامتی ، تفریحی ، خدماتی و حمل و نقل با جذب سرمایه های خارجی و داخلی باشیم سپس برای ورود گردشگران تسهیلات قایل شد.

کرمانی به هتل های ایران به عنوان اصلی ترین زیرساخت توسعه گردشگری اشاره می کند و می گوید : همه می دانیم که هتل های ایران در فصول پیک سفر قادر با پاسخ گویی نیاز مسافران داخلی نیستند و در اکثر مواقع سال هتل های معروف کشورمان در اختیار اجلاس و کنفرانس های دولتی است و جایی برای ورودی گردشگران ندارند این در حالی است در اکثر شهرستان های گردشگر پذیر ایران ، مهمانسراهای دولتی و اقامت گاههای ارگان های خاص مشغول به ارایه خدمات گردشگری هستند و به نوعی روند سرمایه گذاری خصوصی در هتلداری ایران را مختل کرده اند.

کرمانی می گوید این اماکن به عنوان معضلی بزرگ در این شهرستان ها برای سرمایه گذاری خصوصی شناخته شده و انگیزه سرمایه گذاری در زمینه های مختلف گردشگری را از بخش خصوصی گرفته اند ، پس حالا چطور می توانیم میزبان گردشگران خارجی باشیم ؟

رئیس هیات مدیره انجمن دفاتر خدمات مسافرت هوایی درباره جایگاه گردشگری ایران می گوید: بر اساس اصل ۴۴ قانون اساسی ما موظفیم با کارشناسی  و بدون شتابزدگی به سمت بخش خصوصی  برویم تا نفع آن به عموم مردم برسد و دوباره معضل رانت خواری پیش نیاید، اما روند فعلی متاسفانه خلاف آن را ثابت کرده و علی رغم اینهمه فعالیت دولتی در گردشگری دور باطلی را تکرار کرده ایم.

وی ادامه می دهد: با نگاه اجمالی به وضعیت صنعت گردشگری در کشور و مقایسه آمار ایران با کشورهای گردشگرپذیر جهان این واقعیت بیشتر نمایان می شود که کشور ما ایران با وجود ظرفیت بالقوه فراوان و زمینه مناسب برای توسعه این صنعت هنوز به جایگاه شایسته و واقعی خود نرسیده است.

کرمانی به معضل کمبود سرویس های بهداشتی در برخی از سایت های تاریخی و طبیعی ایران اشاره می کند و می گوید: همانطور که می دانیم مدتی است که بیشتر اخبار به این موضوع معطوف شده است و مسئولان گردشگری ایران هنوز نتوانسته اند یکی از ابتدایی ترین نیازهای توسعه گردشگری را در مناطق گردشگر پذیر و جاذبه های تاریخی و طبیعی ایران برطرف کنند حالا چه انتظاری می توان داشت که بتوانیم میزبان چندین میلیون گردشگر آنهم در مدتی کوتاه باشیم حال آنکه صدها مورد کمبود دیگر نیز در زیرساخت های گردشگری کشورمان وجود دارد؟

 از سوی دیگر ، رحیم یعقوب‌زاده ، کارشناس و پژوهشگر صنعت گردشگری ، در این زمینه می گوید: گردشگری در ایران، پدیده‌ای فصلی با قطب‌های محدود و تقریبا درون‌زا است و در بخش گردشگری خارجی بیشتر به‌عنوان بازاری برای کشورهای همسایه محسوب می‌شود تا جذب گردشگر به بازارهای داخلی.

این پژوهشگر ، عدم سرمایه گذاری های هدفمند و نبود توسعه زیرساخت های گردشگری متناسب با تبلیغات کنونی گردشگری ایران را به عنوان یکی معضلات گردشگری ایران عنوان می کند و می گوید: با این روند اگر قرار باشد با شدت هرچه تمام تر گردشگران خارجی را برای بازدید دیدنی های ایران فرابخوانیم اما به زیرساخت های گردشگری هیچ توجهی نداشته باشیم بدون تردید آینده ای نامطلوب را برای تمدن چند هزار ساله ایران در صنعت گردشگری تدارک دیده ایم و نباید منتظر پیشرفت در این صنعت باشیم.

بزودی کمبودهایی در زیرساخت‌های گردشگری خواهیم داشت

در همین حال اکبر غمخوار عضو انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی نیز ضمن تاکید بر توسعه زیرساخت های گردشگری قبل از دعوت گردشگران به ایران زمین می گوید: اوضاع گردشگری ایران پس از انتخابات ریاست جمهوری و آغاز تعاملات بین‌المللی، تا حدودی روبه بهبودی رفته است اما پیش‌بینی می‌شود زیرساخت‌ها و نگرش‌های موجود، چندان همسو با تغییرات ایجادشده نباشد که همین موضوع باعث نگرانی بسیاری از فعالان بخش خصوصی گردشگری کشورمان شده است.

غمخوار در باره عدم تناسب توسعه گردشگری با زیرساخت های آن معتقد است ، هرچه آنچه که دست و پای گردشگری را بسته مربوط به توسعه زیرساخت های این صنعت است و پس از آن به فرهنگ سازی و تبلیغات وابسته هستیم . این فعال بخش خصوصی گردشگری به موانع 84 گانه توسعه گردشگری که چندی پیش اعلام کرده بود اشاره می کند و می گوید : اگر به مواردی که به عنوان مانع توسعه گردشگری از آنها یاد شده است توجه کنیم بیش از نیمی از آنها را در زمینه زیرساخت ها و سرمایه گذاری در این صنعت خواهیم دید.

محمد علی واقفی، عضو جامعه‌ تورگردانان ایران نیز معتقد است: روند ورود گردشگران خارجی به کشور به‌گونه‌ای است که پیش‌بینی می‌شود در آینده‌ نزدیک، در زمینه‌ زیرساخت‌های گردشگری با چالش و کمبود جدی مواجه شویم.

واقفی ، با اشاره به وضعیت صنعت گردشگری در کشور، اظهار کرد: از وقتی دولت جدید روی کار آمده، متأسفانه اتفاق خاصی در گردشگری رخ نداده و حتی معاون گردشگری هم تغییر نکرده است؛ ولی با وجود همه‌ این مسائل، به‌دلیل تحولات رخ‌داده در دولت و تلطیف شدن فضای سیاسی جهان نسبت به ایران، آمار گردشگران افزایش یافته است، به‌طوری که ما تابستان هر سال مسافر نداشتیم، چون هوا گرم بود و بسیاری از گردشگران با محدودیت‌ها و سختی‌هایی مواجه بودند و ترجیح می‌دادند به کشور ما کمتر سفر کنند؛ اما امسال برخلاف گذشته، تعداد زیادی گردشگر، بویژه از اروپا به ایران سفر کردند.

وی ادامه داد: وضع موجود نشان می‌دهد اگر فضای کشور، خوب و تصویر ایران در خارج از کشور مثبت و واقعی شود، گردشگران بیشتری به ایران می‌آیند. بنابراین پیش‌بینی می‌کنیم از نظر زیرساخت، یعنی هتل‌ها و امکانات اقامتی‌، حمل و نقل و راهنما با چالش جدی مواجه شویم. این یک هشدار است و باید برای این شرایط پیش‌بینی‌هایی شود.

بررسی روند توسعه سرمایه گذاری در صنعت گردشگری ایران

سیاست های جذب گردشگری ایران با توسعه زیرساخت ها متناسب نیست

کمتر از 10 سال پیش بود که دولت نهم و ریاست وقت سازمان میراث فرهنگی به یکبار صحبت از رشد و رونق گردشگری کشورمان به عنوان یکی از جذابترین  کشورهای جهان برای گردشگران به میان آوردند و همگان را در این امر بسیج کردند تا شاید رونقی در صنعت گردشگری کشورمان حاصل شود صنعتی که حدود سه دهه بود به خواب رفته و بیدار کردنش نیازمند زحمات زیادی بود.

این بسیج همگانی دولت در حالی رخ داد که بر مبنای سند چشم‌انداز ۲۰ ساله که هم اکنون کمی بیشتر از یک دهه تا پایان آن باقی مانده است ایران در بخش گردشگری و در افق ۱۴۰۴، باید سالانه حداقل ۲۰میلیون نفر گردشگر از بازار جهانی جذب کند.  قوانین ، جلسات ، کنفرانس ها و دستورالعمل هایی بسیار زیادی صادر شد تا شاید دروازه تمدن ایران زمین برای ورود گردشگران خارجی گشوده شود و دلارهای گردشگری به جای دلارهای نفتی سر سفره مردم آید.

 به هر حال کارهایی صورت گرفت بودجه تبلیغات گردشگری خارج از مرزها تعیین شد و آژانس داران موظف شدند به ازای سه نفر گردشگر ایرانی که از مرزها خارج می کنند یک نفر وارد کنند تا اینکه دولت یازدهم با شعار رونق گردشگری روی کار آمد و سخن از جهش یکباره ورود گردشگران با تغییر دیپلماسی خارجی کرد.

هرچند این شعار برای بسیاری از فعالان عرصه گردشگری خوش بود و آنها را به آینده گردشگری کشورمان امیدوار کرد اما جامعه علمی و البته تخصصی گردشگری را به فکر فرو برد و با یک سئوال بزرگ مواجه کرد که آیا زیرساخت های کنونی ایران در زمینه صنعت گردشگری جوابگوی رشد یکباره تقاضای سفر به این تمدن چند هزار ساله را دارد؟

زیرساخت هایی که به دلیل سه دهه بی توجهی و سوء مدیریت تقریبا زیر خط استانداردهای بین المللی هستند و حتی در برخی موارد پاسخگوی گردشگران داخلی نبود چه رسد تقاضای سفر خارجی ها ؛ هتل ها ، حمل و نقل (هوایی، زمینی و ریلی ) از کمبود صندلی رنج می برند و خدمات رفاهی دربرخی استان ها بطور کلی از کار افتاده است؛ که یکباره دریافت روادید برای بیش از 60 کشور از سوی ایران لغو شد ، نرخ برابری ارز با ریال ایران بالا رفت و ایران به عنوان بهشتی برای سفرهای ارزان قیمت خارجی ها تبدیل شد و براساس آمار دولتی ایران رشدی معادل 5 درصد در صنعت گردشگری خارجی ایران اتفاق افتاد اما آیا واقعا نباید برای آینده گردشگر ایران نگران بود؟

ایران در گردشگری خارجی به عنوان بازار هدف مناسب کشورهای همسایه است

این در حالی است که محمد حسن کرمانی رئیس  هیات مدیره انجمن دفاتر خدمات مسافرت هوایی ایران ضمن تاکید بر توسعه زیرساخت های گردشگری ایران می گوید: طی حاکمیت دولت نهم و دهم در ایران متاسفانه گردشگری ایران با سالها بی تدبیری و مدیرت غیر اصولی مواجه شده به گونه ای که هم اکنون جامعه گردشگری ایران هنوز وامدار تصمیم گیری ها و کارشناسی های غلط آن دوره است و با معضلاتی غیر قابل تصور مواجه شده است.

این کارشناس گردشگری و فعال عرصه خصوصی گردشگری درباره زیرساخت های گردشگری ایران معتقد است: ایران اگرچه پتانسیل های بسیار بالایی در توسعه گردشگری در اختیار دارد اما بسیاری از زیرساخت های کشور در حد رشد یکباره گردشگری کشور نیست و باید ابتدا به فکر رشد و توسعه زیر ساخت های گردشگری مثل مراکز اقامتی ، تفریحی ، خدماتی و حمل و نقل با جذب سرمایه های خارجی و داخلی باشیم سپس برای ورود گردشگران تسهیلات قایل شد.

کرمانی به هتل های ایران به عنوان اصلی ترین زیرساخت توسعه گردشگری اشاره می کند و می گوید : همه می دانیم که هتل های ایران در فصول پیک سفر قادر با پاسخ گویی نیاز مسافران داخلی نیستند و در اکثر مواقع سال هتل های معروف کشورمان در اختیار اجلاس و کنفرانس های دولتی است و جایی برای ورودی گردشگران ندارند این در حالی است در اکثر شهرستان های گردشگر پذیر ایران ، مهمانسراهای دولتی و اقامت گاههای ارگان های خاص مشغول به ارایه خدمات گردشگری هستند و به نوعی روند سرمایه گذاری خصوصی در هتلداری ایران را مختل کرده اند.

کرمانی می گوید این اماکن به عنوان معضلی بزرگ در این شهرستان ها برای سرمایه گذاری خصوصی شناخته شده و انگیزه سرمایه گذاری در زمینه های مختلف گردشگری را از بخش خصوصی گرفته اند ، پس حالا چطور می توانیم میزبان گردشگران خارجی باشیم ؟

رئیس هیات مدیره انجمن دفاتر خدمات مسافرت هوایی درباره جایگاه گردشگری ایران می گوید: بر اساس اصل ۴۴ قانون اساسی ما موظفیم با کارشناسی  و بدون شتابزدگی به سمت بخش خصوصی  برویم تا نفع آن به عموم مردم برسد و دوباره معضل رانت خواری پیش نیاید، اما روند فعلی متاسفانه خلاف آن را ثابت کرده و علی رغم اینهمه فعالیت دولتی در گردشگری دور باطلی را تکرار کرده ایم.

وی ادامه می دهد: با نگاه اجمالی به وضعیت صنعت گردشگری در کشور و مقایسه آمار ایران با کشورهای گردشگرپذیر جهان این واقعیت بیشتر نمایان می شود که کشور ما ایران با وجود ظرفیت بالقوه فراوان و زمینه مناسب برای توسعه این صنعت هنوز به جایگاه شایسته و واقعی خود نرسیده است.

کرمانی به معضل کمبود سرویس های بهداشتی در برخی از سایت های تاریخی و طبیعی ایران اشاره می کند و می گوید: همانطور که می دانیم مدتی است که بیشتر اخبار به این موضوع معطوف شده است و مسئولان گردشگری ایران هنوز نتوانسته اند یکی از ابتدایی ترین نیازهای توسعه گردشگری را در مناطق گردشگر پذیر و جاذبه های تاریخی و طبیعی ایران برطرف کنند حالا چه انتظاری می توان داشت که بتوانیم میزبان چندین میلیون گردشگر آنهم در مدتی کوتاه باشیم حال آنکه صدها مورد کمبود دیگر نیز در زیرساخت های گردشگری کشورمان وجود دارد؟

 از سوی دیگر ، رحیم یعقوب‌زاده ، کارشناس و پژوهشگر صنعت گردشگری ، در این زمینه می گوید: گردشگری در ایران، پدیده‌ای فصلی با قطب‌های محدود و تقریبا درون‌زا است و در بخش گردشگری خارجی بیشتر به‌عنوان بازاری برای کشورهای همسایه محسوب می‌شود تا جذب گردشگر به بازارهای داخلی.

این پژوهشگر ، عدم سرمایه گذاری های هدفمند و نبود توسعه زیرساخت های گردشگری متناسب با تبلیغات کنونی گردشگری ایران را به عنوان یکی معضلات گردشگری ایران عنوان می کند و می گوید: با این روند اگر قرار باشد با شدت هرچه تمام تر گردشگران خارجی را برای بازدید دیدنی های ایران فرابخوانیم اما به زیرساخت های گردشگری هیچ توجهی نداشته باشیم بدون تردید آینده ای نامطلوب را برای تمدن چند هزار ساله ایران در صنعت گردشگری تدارک دیده ایم و نباید منتظر پیشرفت در این صنعت باشیم.

بزودی کمبودهایی در زیرساخت‌های گردشگری خواهیم داشت

در همین حال اکبر غمخوار عضو انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی نیز ضمن تاکید بر توسعه زیرساخت های گردشگری قبل از دعوت گردشگران به ایران زمین می گوید: اوضاع گردشگری ایران پس از انتخابات ریاست جمهوری و آغاز تعاملات بین‌المللی، تا حدودی روبه بهبودی رفته است اما پیش‌بینی می‌شود زیرساخت‌ها و نگرش‌های موجود، چندان همسو با تغییرات ایجادشده نباشد که همین موضوع باعث نگرانی بسیاری از فعالان بخش خصوصی گردشگری کشورمان شده است.

غمخوار در باره عدم تناسب توسعه گردشگری با زیرساخت های آن معتقد است ، هرچه آنچه که دست و پای گردشگری را بسته مربوط به توسعه زیرساخت های این صنعت است و پس از آن به فرهنگ سازی و تبلیغات وابسته هستیم . این فعال بخش خصوصی گردشگری به موانع 84 گانه توسعه گردشگری که چندی پیش اعلام کرده بود اشاره می کند و می گوید : اگر به مواردی که به عنوان مانع توسعه گردشگری از آنها یاد شده است توجه کنیم بیش از نیمی از آنها را در زمینه زیرساخت ها و سرمایه گذاری در این صنعت خواهیم دید.

محمد علی واقفی، عضو جامعه‌ تورگردانان ایران نیز معتقد است: روند ورود گردشگران خارجی به کشور به‌گونه‌ای است که پیش‌بینی می‌شود در آینده‌ نزدیک، در زمینه‌ زیرساخت‌های گردشگری با چالش و کمبود جدی مواجه شویم.

واقفی ، با اشاره به وضعیت صنعت گردشگری در کشور، اظهار کرد: از وقتی دولت جدید روی کار آمده، متأسفانه اتفاق خاصی در گردشگری رخ نداده و حتی معاون گردشگری هم تغییر نکرده است؛ ولی با وجود همه‌ این مسائل، به‌دلیل تحولات رخ‌داده در دولت و تلطیف شدن فضای سیاسی جهان نسبت به ایران، آمار گردشگران افزایش یافته است، به‌طوری که ما تابستان هر سال مسافر نداشتیم، چون هوا گرم بود و بسیاری از گردشگران با محدودیت‌ها و سختی‌هایی مواجه بودند و ترجیح می‌دادند به کشور ما کمتر سفر کنند؛ اما امسال برخلاف گذشته، تعداد زیادی گردشگر، بویژه از اروپا به ایران سفر کردند.

وی ادامه داد: وضع موجود نشان می‌دهد اگر فضای کشور، خوب و تصویر ایران در خارج از کشور مثبت و واقعی شود، گردشگران بیشتری به ایران می‌آیند. بنابراین پیش‌بینی می‌کنیم از نظر زیرساخت، یعنی هتل‌ها و امکانات اقامتی‌، حمل و نقل و راهنما با چالش جدی مواجه شویم. این یک هشدار است و باید برای این شرایط پیش‌بینی‌هایی شود.