بازار گرمی روغن موتور در فصل تابستان

نویسنده: عماد عزتی

بارها و بارها شنیده ایم که برای سالم ماندن موتور اتومبیل نباید در مورد استفاده از روغن خوب و مناسب آن خساست به خرج داد بلکه باید هنگام تعویض به موقع روغن موتور با بیشترین دقت و البته ریزبینی در انتخاب روغن مناسب به سلامت موتورخودرو و اقتصاد خانواده کمک کنیم. اما برای رسیدن به این هدف سئوال های متعددی همواره ذهن رانندگان را به خود مشغول کرده است که عبارتند از روغن موتور مناسب برای اتومبیلشان کدام است؟؛ در میان انواع و اقسام برندهای موجود بازار بهترین و اقتصادی ترین گزینه چیست؟ ؛ آیا برندهای خارجی قابل اعتمادتر از داخلی ها هستند ؟؛ بهترین زمان تعویض روغن برای اتومبیل چه زمانی است؟

هرچند با توجه به افزایش ناگهانی قیمت روغن اتومبیل از سال گذشته تا کنون این جیب برخی از رانندگان است که پاسخ مناسب را انتخاب می کند ولی امروز با توجه به اهمیت کیفیت روغن موتور در سلامت خودرو قصد داریم در پنجشنبه بازار این هفته جام جم به سئوالات مشترک ذهن اکثر رانندگان پاسخی مناسب و البته اقتصادی بدهیم بنابراین خواندن این مطلب را به شما که قصد تعویض روغن موتور اتومبیل خودتان را دارید توصیه می کنیم. برای درک کاملتر و بهتر از روغن موتور ابتدا این ماده را تعریف کرده و کمی درباره سطح کیفی آن می گوییم.

روغن موتورچیست و چه وظیفه ای دارد؟

بطور کلی، روغن موتور ترکیبی از روغن پایه نفتی همراه با برخی افزودنی ها (مواد ضد جوش، ضد زنگ، مواد پاک کننده  و ضد اکسید) به وجود می آید که مهمترین وظیفه آن روانکاری و کاهش سایش قطعات موتور هنگام کارکردن است. اما این پایان وظایف این مایع قهوه ای رنگ داخل موتور اتومبیل ما نیست بلکه شست و شوی داخل موتور و تمیز نگهداشتن قطعات داخل موتور از دوده حاصل از احتراق داخلی همراه با خنک نمودن قطعات داخلی موتور است .

سطح کیفیت روغن را جدی بگیرید

همانطور که قبلا نیز ذکر شد یکی از عمده وظایف روغن موتور حفاظت از موتور اتومبیل و اجزای داخلی آن است بنابراین هرچه سطح کیفی بالاتری برای موتور اتومبیل انتخاب کنیم درواقع به خودمان خدمت کرده ایم. انستیتو نفتی آمریکا APIبرای طبقه بندی روغن ها بر چسب کیفیت و فناوری ساخت آنها کد بندی خاصی را از دو حرف لاتین در نظر گرفته است .

در این کدگذاری حرف C مشخصه  خودروهای دیزلی و حرف S بیانگر بنزینی بودن اتومبیل است ‌و حرف دوم ، نشاندهنده سطح کیفیت روغن درنظر گرفته شده و از حرف A  در زبان انگلیسی آغاز می شود. به این مفهوم که حرف A پایین ترین سطح کارایی و بالا رفتن حروف سطح کارایی مناسب و به روز روغن را نشان می دهد . مانند SG , SJ , SL , SM ,… سطوح کارایی بالاتر ، نشان از میزان افزودنی های بیشتر در روغن بوده و در تست ازمایشگاهی و عملکردی ، شرایط سخت تری را تحمل می کنند .

استاندارد های API برای موتورهای بنزینی

دسته	وضعیت موجودی بازار	توضیحات
برای موتورهای مدل سال 2011 به بعد	موجود	SN
برای موتورهای مدل سال 2009 به قبل	موجود	SM
برای همه موتورهای خودرو در حال حاضر مورد استفاده است. این روغن موتور در سال 2004 میلادی به دلیل عملکرد بهتر دردمای بالا و مصرف کم به شهرت رسیده و هم اکنون اکثر اتومبیل های مدل روز از آن استفاده می کنند	موجود	SL
برای موتورهای سال های 2001 و قدیمی تر	موجود	SJ
برای موتورهای سال های 1996 و قدیمی تر	منسوخ شده	SH
برای موتورهای سال های 1993 و قدیمی تر	منسوخ شده	SG
برای موتورهای سال های 1988 و قدیمی تر	منسوخ شده	SF
برای موتورهای سال های 1979 و قدیمی تر	منسوخ شده	SE
برای موتورهای سال های 1971 و قدیمی تر	منسوخ شده	SD

سطح کیفیت روغن موتور پیشنهادی برای برخی خودروهای سبک

نوع و مدل اتومبیل		استانداردAPI
پیکان 1600 و آردی	SE
پژو 405	SG
پژو 206	SJ
ماکسیما	SJ
نیسان پاترول	SE
رنو 5، سپند	SE
پی کی	SG،SF
پراید	SG،SF
زانتیا	SJ
رنو 21	SG
مزدا 1600	SE
تویوتا کارینا	SC،SD،SE
فولکس، گلف، پاسات	SE
اپل ، کورسا ، آسترا	SG
دوو، سیلو، ماتیز	SJ
بنز مدل 1985 تا 1998	SG
بنز مدل 1998 به بعد	SJ
هیوندا ، آوانته	SL
مزدا 3	SL
مگان و ال 90	SL
سمند ، پرشیا	SL، SJ
هیوندا ، سانتافه	SM، SN
کیا، سراتو	SM، SN
بی ام و ، X3، X6	SM، SN

انتخاب روغن مناسب

از آنجا که از لحظه استارت زدن تا لحظه خاموش کردن موتور روغن موتور باید حضوری مداوم و موثری داخل پیشرانه اتومبیل داشته باشد باید در انتخاب آن کاملا دقت کنید  این در حالی است که کیفیت مناسب روغن موتور به عوام مختلفی بستگی دارد که باید تک تک آنها را مورد بررسی قرار دهید و پس از آن دست به جیب شوید. یک روغن موتور مرغوب، دارای گرانروی مناسب و ضریب اصطکاک بسیار پایین بوده و توانایی روانکاری بخشهای مختلف و قطعات متحرک موتور را  داراست. ضمنا روغن موتور علاوه بر سازگاری با ترکیبات پلیمری موجود؛ باید دارای اثرات بازدارندگی خوبی در مقابل زنگ زدگی، خوردگی، اکسیداسیون و سایش باشد.

بطور کلی روغن های موجود بازار به دو گروه تک درجه ای MonoGrade و چهارفصل Multi Grade تقسیم بندی می شود که امروزه با توجه به تکنولوژی مورد استفاده در موتورهای امروزی گروه دوم همواره  از سوی کارشناسان توصیه می شود .

انجمن مهندسی خودرو روغن های موجود بازار را مطابق طبقه بندی SAE، تقسیم بندی کرده است به صورتی که با نمادی شامل دو عدد و یک حرف لاتین مشخص شده اند. در این تقسیم بندی عددقبل از حرف W نشان دهنده گرانروی روغن در دمای پایین است و هرچه کمتر باشد روغن مورد نظر در دمای کمتری قابل استفاده است اما در مقابل عدد بعدی که نشان دهنده گرانروی در دمای بالا برای روغن است هرچه بیشتر باشد روغن مذکور در دمای بالتر چسبندگی بیشتری خواهد داشد.

به عنوان مثال به این صورت نمایش داده میشوند 20 w نشاندهنده ویسکوزیته روغن در دمای پایین و w50 ویسکوزیته در دمای بالا است. به عبارت دیگر روغن 20W50 می تواند برای دمای 100c- تا بالاتر از 40c مورد استفاده قرار گیرد و برای خودروهایی که بین شهرستانهای سردسیر و گرمسیر تردد می کنند، مناسب است

سیاهی تو از من !؟

در ذهن اکثر رانندگان حرفه ای و البته آماتورها شفاف بودن رنگ روغن نشانه مرغوبت آن است حتی اگر این روغن برای مدتی داخل اتومبیلشان کارکرده باشد در حالی که به اعتقاد کارشناسان فنی خودرو این موضوع برای روغن های کارکرده یعنی فاجعه ای بزرگ که در کمین است.

کارشناسان فنی خودرو می گویند اگر روغن موتوری را داخل موتور اتومبیل خود استفاده کردید و پس از یک یا دوهفته شروع به تغییر رنگ نکرد و شفاف ماند بدون درنگ به تعویض روغنی مراجعه کرده و برای تعویض آن اقدام کنید چوند این روغن اصلا مرغوب نیست.

آنها به یکی از وظایف روغن موتور که تمیزکاری داخل اتومبیل و زدودن دوده های حاصل از احتراق داخل اتومبیل است اشاره می کنند که اگر روغنی این وظیفه را به خوبی انجام ندهد نشانه نامرغوب بودن آن است و باید آن را دور ریخت. پس اگر روغن موتور شما برای مدتی کار کرده و هنوز شفاف است درنگ نکنید چون روغن مناسبی نخریده اید. البته فراموش نکنید که سیاه شدن روغن موتور هرگز نشان دهنده زمان تعویض آن نیست چون روغن موتورهای خوب و استاندارد به دلیل خاصیت پاک کنندگی مناسب تقریبا پس از دوهفته شروع به تغییر رنگ می کنند و روبه سیاهی می روند بنابراین صرفا با توجه به مدت زمان قابل استفاده بودن و شرایط استفاده از اتومبیل توجه داشته باشید.

مخلوط کردن ممنوع

همانطور که می دانید کارشناسان فنی خودرو همواره دارنندگان اتومبیل را به استفاده از یک نوع روغن موتور استاندارد و توصیه شده در دفترچه راهنمای خودرو تشویق می کنند و معمولا رانندگان از مخلوط کردن دو نوع روغن موتور مختلف خودداری می کنند اما نکته ظریفی که بسیاری از رانندگان به آن توجه ندارند بحث مخلوط شدن روغن موتورهای مختلف با یکدیگر آنهم هنگام تعویض روغن موتور است.

اگر کمی دقت کنیم وقتی برای تعویض روغن به فروشگاه یا تعمیرگاه مجاز اتومبیل خودمان مراجعه می کنیم به دلیل محدودیت های زمانی و البته عجله خودمان در مدتی چند دقیقه ای این کار (سرویس خودرو) انجام گرفته و دوباره راهی جاده و خیابان می شویم دریغ از اینکه این کار می تواند برای موتور اتومبیل ما زیان آور باشد.

براساس تحقیقات انجام شده این اتفاق باعث مخلوط شدن روغن کارکرده باقی مانده داخل موتور با روغن تازه می شود که تفاوت های موجود در فرمول شیمیایی آنها می تواند خاصیت روغن جدید را کاهش داده و باعث از بین رفتن سریع خاصیت اصلی روغن جدیدی که خریداری کرده ایم بشود. بنابراین بهتر است این کار یعنی تعویض روغن خودرو را با حوصله ای هرچه بیشتر انجام دهیم و اجازه دهیم روغن سوخته داخل موتور تا آخرین قطره از داخل خودرو خارج شود این درحالی است که استفاده از دستگاه های نوین مکش که مدتی است راه خود را به تعویض روغنی ها بازکرده است هرگز توصیه نمی شود چون رسوبات مضرر همواره داخل محفظه روغن خودرو باقی می مانند .

مناسب ترین زمان تعویض

همانطور که می دانیم با روشن شدن موتور اتومبیل دمای آن بالا می رود که این افزایش دما باعث افزایش اکسید شدن و ترکیب شدن مواد خارجی با روغن داخل موتور خواهد شد بنابراین طبیعی است که روغن مورد استفاده در موتور خودرو پس مدتی کاملا کارایی خود را از دست داده و نیازمند تعویض است .

امروزه با توجه به  فناوری های نوینی که در ساخت موتور خودرو و تولید روغن موتور استفاده می شود اکثر روغن موتورهای موجود بازار بیش از 5000 و حداکثر تا 12000 کیلومتر قابل استفاده  هستند اما این میزان بستگی به عوامل مختلفی دارد که عبارتند از

1.شرایط کارموتور اتومبیل (درجا کارکردن ، حرکت با بارزیاد، سرعت زیاد، رانندگی در سرما، رانندگی در رطوبت و روشن و خاموش کردن زیاد)

2.کیفیت مکانیکی موتور به ویژه سیستم سوخت رسانی و انژکتورها و نیز وضیعت برق

3.کیفیت روغن موتور و سوخت مصرفی

4.کیفیت فیلترهای هوا و روغن (در اتومبیل های امروزی توصیه شده با هربار تعویض روغن فیلتر روغن نیز تعویض شود)

5.نوع و مدل و سال ساخت موتور و خودرو

6.مدت زمانی که روغن در کارتر می ماند

بنابراین با توجه به عوامل یاد شده و نوع روغن موتوری که استفاده می کنید تعیین زمان دقیق و البته اقتصادی ترین زمان برای تعویض روغن موتور اتومبیلتان را می توانید تعیین کنید البته فراموش نکنید ماندن در ترافیک و البته درجا کارکردن موتور خودرو را روی کیلومترهای طی شده محاسبه نمایید نه اینکه صرفا به شماره های مندرج روی صفحه کیلومتر خودروی خودتان بسنده کنید. این درحالی است که توصیه تمام سازندگان و شرکت های نفتی تعویض روغن موتور هر 6 ماه بدون هیچ کارکرد و حداکثر 5000 هزار کیلومتر کارکرد در هر شرایطی است.

میزان کارکرد	نوع و کیفیت روغن موتور
۳۰۰۰کیلومتر	CC/SC
۴۰۰۰کیلومتر	CC/SD
۵۰۰۰کیلومتر	SE/CC
7500 کیلومتر	SG،  SJ
حداکثر ۱۰۰۰۰کیلومتر	SL، SM، SN

روغنی که صاحب خودرو را نیز داغ می کند!

طبق بررسی های انجام شده در بازار برخی نقاط تهران و قیمت انواع روغن موتور نشان می‌دهد که در حال حاضر هزینه تعویض روغن و فیلترها به علاوه هزینه دستمزد و بازدید برای خودروی پراید بسته به نوع روغن مصرفی حدود 45 تا 75 هزار تومان است و این رقم در خودرو 206 به 100 تا 130 هزار تومان می‌رسد.

این درحالی است که  هزینه تعویض روغن خودروی تیبا 45 تا 75 هزار تومان خواهد بود که این مبلغ برای ماکسیما و مگان به حدود 100 تا 180 هزار تومان محاسبه شده است . از سوی دیگر و به قول معروف هرکه بامش بیش، برفش بیشتر آنها که خودروهای لوکس سوار می شوند باید منتظر شنیدن ارقامی بالاتر باشند به صورتی که در خودروهایی مانند کیا و هیوندا هزینه تعویض روغن و فیلترهای مورد نیاز چیزی حدود 200 تا 300 هزار تومان مشخص شده ولی  این پایان کار نیست چون که بی. ام. و  سری 6 سوار می‌شود برای یک تعویض روغن باید رقمی در حدود 500 تا 700 هزار تومان هزینه کند و در دیگربرندهای مطرح مثل پورشه، مرسدس بنز و ... هزینه تعویض روغن گاهی به حدود یک میلیون و پانصد هزار تومان هم خواهد رسید.

نرخ اجرت برخی خدمات در تعویض روغنی های تهران

نوع خدمات	هزینه تومان	توضیحات
گریس	هرگریس خور 700	بیشتر خودروهای جدید به این خدمات نیازی ندارند
بازدید آب باطری	1500	در باطری های اتمی نیازی به این بازدید نیست
بازدید روغن فرمان	2000 تا 3000
تعویض صافی بنزین	5000 تا 8000
تعویض فیلتر هوا اتاق	1500 تا 3000
تعویض فیلتر هوا موتور	1500 تا 3000
تنظیم باد معمولی	2000 تا 3000
تنظیم باد نیتروژن	6000 تا 8000
پنجرگیری لاستیک بدون تیوب	5000 تا 9000
پنچرگیری لاستیک معمولی	4000 تا 8000
تعویض روغن بدون ساکشن	5000 تا 15000
تعویض روغن با ساکشن	8000 تا 15000
واسکازین	3000

توضیح: کلیه قیمت ها از فروشگاه های منطقه پاسداران، منطقه تهرانپارس، منطقه سعادت آباد و میدان انقلاب گرفته شده است.

جدول نرخ تعویض روغن برای خودروها در بازار تهران

نوع خودرو	هزینه سرویس کامل (هزار تومان)	توضیحات
پراید و تیبا	45 تا 75	تعویض روغن، تعویض فیلترها، صافی بنزین ، بازدید آب باطری و تنظیم باد چرخ ها
پژو 206	100 تا 130	تعویض روغن (خارجی)، تعویض فیلترها، صافی بنزین ، بازدید آب باطری و تنظیم باد چرخ ها
رنو 21	60 تا 80	تعویض روغن، تعویض فیلترها، صافی بنزین ، بازدید آب باطری و تنظیم باد چرخ ها
آزرا، اسپورتیج، سوناتا	180 تا 230	تعویض روغن(خارجی)، تعویض فیلترها،  بازدید و تنظیم باد چرخ ها
مگان	100 تا 140	تعویض روغن (خارجی)، تعویض فیلترها، صافی بنزین و تنظیم باد چرخ ها
سانتافه و موهاوی	200 تا 260	تعویض روغن(خارجی)، تعویض فیلترها و تنظیم باد چرخ ها
پژو 405 و سمند	60 تا 85	تعویض روغن، تعویض فیلترها، صافی بنزین ، بازدید آب باطری و تنظیم باد چرخ ها
L90	80 تا 95	تعویض روغن، تعویض فیلترها، صافی بنزین ، بازدید آب باطری و تنظیم باد چرخ ها

توضیح: تفاوت میان حداقل و حداکثر قیمت در انتخاب نوع روغن و البته موقعیت مکانی فروشگاه مورد نظر است کلیه قیمت ها از فروشگاه های منطقه پاسداران، منطقه تهرانپارس، منطقه سعادت آباد و میدان انقلاب گرفته شده و مربوط به نرخ اتحادیه نیست.

برندهای تقلبی یکه تازه میدان

با توجه به افزایش قیمت روغن موتور در بازار و البته استقبال مصرف کنندگان از برندهای خارجی زمینه برای سودجویی برخی افراد فراهم شده است . این درحالی است که مصطفی کردبچه یکی از فروشندگان روغن خودرو در تهران می گوید: یکی از بزرگترین مشکلات برای مالکان خودرو این است که به تعویض روغنی های غیر مجاز مراجعه می کنند در حالی که اگر با توجه به مدارک و البته مجوزهای لازم که از سوی اتحادیه صادر می شود به فروشندگان مجاز و تعویض روغنی های دارای جواز مراجعه نمایند علاوه بر اطمینان از خدماتی که دریافت می کنند از پرداخت هزینه های اضافه یا زیان های احتمالی به دلیل استفاده از افراد ناآگاه دورخواهند ماند.

این فعال بازار روغن اتومبیل می گوید: این باور غلط است که روغن های ایرانی کیفیت پایین تری نسبت به روغن های خارجی دارد چون حتی برخی از برندهای معروف جهان نیز در ایران بسته بندی شده و روانه بازارهای بین المللی می شوند اما این مهم است که دارندگان اتومبیل بتوانند مناسبت ترین روغن را برای خودروی خود انتخاب کنند. به عنوان مثال برای خودروهای متعارف داخلی هم اکنون شرکت های مختلف ایرانی روغن های بسیار با کیفیت و مناسبی با قیمت قابل قبول ارایه می دهند و نیازی به خرید روغن های وارداتی یا خارجی نیست.