تصویر گردشگری جعبه جادو هنوز برفکی است

نویسنده: عزتی

تاثیر همکاری رسانه ها با گردشگری مناطق مختلف جهان بر هیچ کس پوشیده نیست و بسیاری از فعالان و دست اندرکاران گردشگری این همکاری را رشدی دو چندان برای صادرات نامرئی کشورها می دانند و از آن به عنوان کم هزینه ترین راهکار توسعه گردشگری یاد می کنند.

کشورمان ایران که به نظر کارشناسان سازمان جهانی گردشگری یکی ازده کشور پرجاذبه برای گردشگران است هنوز نتوانسته در این زمینه ایجاد ارتباطی مناسب با رسانه ها بخصوص رسانه های تصویری برقرار کنند که شاهد مثال آن پرونده شبکه شما و حضور دوباره نجفی در سازمان صدا و سیمای ایران بوده است .

چندی پیش نجفی با مسئولان صدای جمهوری اسلامی ایران دیدار کرد و از همکاری های مشترک گفت و دیروز هم به سراغ تصویری ها رفت و دوباره به لزوم همکاری های گسترده دو طرف اشاره کرد اما نکته ای بسیار ظریف دراین دیدار ها هر بار از یاد رفت و بی توجه از آن گذشت.

آن حضور و مشارکت بخش خصوصی در این همکاری بود آنهم زمانی که سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران در بدترین شرایط مالی خود طی سالهای گذشته به سر می برد و بارها مقام های مسئول در آن از نبود بودجه و امکانات برای توسعه یا راه اندازی شبکه های مختلف تلویزیونی می گویند پس به جا بود نجفی که به دیدار رئیس سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران رفته بود به جای چانه زنی برای اختصاص برنامه های برخی از شبکه های برون مرزی به تبلیغ گردشگری ایران زمینه ساز حضور گسترده و هدفمند بخش خصوصی گردشگری در آنها را با رئیس سازمان صدا وسیما به بحث و گفت و گو می نشست نه اینکه از اهمیت همکاری دو سازمان بگوید.

هرچند بخش خصوصی ممکن است خروجی این نشست هم همچون گذشته سرنوشتی مثل شبکه شما داشته باشد و هرگز برفک های تصویر گردشگری در جعبه جادو به تصویری شفاف تبدیل نشود اما بد نیست به نیمه پر لیوان بنگریم و حضور دوباره نجفی را در صدا و سیما را به معنی فراهم شدن شرایط حضور بخش خصوصی در تولید اینگونه برنامه بدانیم چون سازمان میراث فرهنگی باید براساس عرف بین المللی سازمانی از اساس خصوصی باشد و به حضور بخش خصوصی در صنعت گردشگری تکیه زده باشد .

به هر حال سرمایه گذاران و فعالان بخش خصوصی گردشگری بدون تردید آماده به شروع همکاری خود با سکاندار گردشگری و سازمان صدا و سیما جهت تولید برنامه های تبلیغاتی گردشگری ایران هستند و فقط کافیست با مدیریتی عقلانی و منطقی شرایط این ارتباط با فراهم کنیم که ظاهرا سازمان میراث فرهنگی می تواند حلقه مفقوده همکاری بخش خصوصی گردشگری با رسانه ملی ایران باشد تا مدیریت جدید سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با توجه به سیاست های کلان در جذب گردشگران خارجی و البته نگرشی مثبت بر بازارهای هدف تعیین شده خود برای تولید برنامه های تبلیغاتی گردشگری ایران زمین روی توانمندی های صدا و سیما برنامه ریزی کرده و هدایت این امر را نیز برعهده گیرد.

جایگاه رسانه ملی در رونق صنعت گردشگری ایران

صدا و سیما پتانسیلی فراموش شده در صادرات نامرئی کشور

نویسنده: عماد عزتی

اگرچه جعبه جادویی مدتهاست که جای شهرفرنگ سر گذر را گرفته و دیرزمانی است که همراه و همسفر زندگی ما شده است اما مدت زیادی نیست که مرزهای جغرافیایی به دلیل انتشار برنامه تلویزیونی دیگر معنایی نداشته و بسیاری از مناظر دیدنی و طبیعت دیگر نقاط جهان در قالب برنامه های مستند یا تبلیغاتی مقابل چشمانمان در منزل خودنمایی می کنند .

بنابراین اگر از تمام امکانات و توانمندی های جعبه جادوی مقابل خود بگذریم یکی از کارکردهای چند دهه گذشته این وسیله بحث رونق گردشگری و ایجاد انگیزه سفرهاست انگیزه ای که به گزارش دیلی نیوز تقریبا 40 درصد از گردشگران آمریکایی مقصد سفرهایشان را با توجه به تصاویر زیبایی که در تلویزیون دیده اند انتخاب می کنند .

همین موضوع باعث شد تا تمامی فعالان و دست اندرکاران گردشگری به سمت جعبه جادویی معروف گرایش داشته و از تمام امکانات و قدرت تولید برنامه های مستند یا حتی تبلیغاتی در این زمینه برای جلب نظر گردشگران استفاده کنند کاری که متاسفانه در کشورمان با توجه به امتیازات ویژه  تاریخی و طبیعی هنوز صورت نگرفته است و در تمام کنفرانس ها و یا نشست های خبری در که برای رشد و رونق گردشگری برگزار شده کمتر به آن توجه شده است.

این در حالی است که اکثر کشورهای گردشگرپذیر جهان مثل آمریکا ، روسیه ، استرالیا ، چین ، ترکیه ، کره جنوبی و بسیاری دیگر ، با استفاده از تمام امکانات رسانه ای خود در این زمینه گام برداشته و حتی توانسته اند با ایجاد جریان های خبری نظر گروه کثیری ازگردشگران را به سمت دیدنی های کشورشان جلب نمایند.

ستاره جوادی: همکاری رسانه ملی و میراث فرهنگی نیاز امروز گردشگری ایران

ستاره جوادی تهیه کننده و سردبیر برنامه «صنعت گردشگری» رادیو اقتصاد ضمن تاکید بر گسترش برنامه های رادیویی و تلویزیونی در توسعه گردشگری ایران می گوید: صنعت گردشگری ، صنعتی است که همواره نیازمند معرفی شدن دارد و تنها تبلیغات موضوعی یا حتی گذرا برای آن کافی نیست ، شاید بارها و بارها در باره جاذبه های اصفهان یا حتی سواحل جنوبی خلیج فارس شنیده باشیم اما اگر دوباره درمورد آنها صبحت شود بدون اینکه از خودمان بی حوصلگی نشان دهیم تا انتها به آنها گوش خواهیم کرد چون سفر در ذات انسان نهادیه شده است .

جوادی، با اشاره به اینکه هیچ جاذبه گردشگری در ایران یا هیچ نقطه ای از دهکده جهانی نیست که تازه هایی برای گفتن نداشته باشد می افزاید: با تمام اخبار ناگواری که درباره دریاچه ارومیه شنیده ایم فرض کنیم یک برنامه درباره خواص لجن درمانی یا امکانات سرمایه گذاری در این زمینه سخن می گوید با علم براینکه می دانیم این دریاچه در خطر نابودی است بازهم به آن گوش می کنیم و بارها و بارها سوژه را در طول روز مرور خواهیم کرد این یعنی کارکرد رسانه در توسعه گردشگری حالا اگر درباره مناطق خوش آب و هوا یا دیدنی دیگر باشد که کارایی آن دو چندان خواهد بود.

سردبیر برنامه «صنعت گردشگری» رادیو اقتصاد درباره تاثیر رسانه در صنعت گردشگری می گوید: هم اکنون صدا و سیما امکانات بسیار گسترده ای در این زمینه در اختیار دارد که شاید از سوی مسئولان گردشگری کشورمان به آنها توجهی نشده است و رسانه ملی با توجه به رویکرد خود مشغول برنامه ریزی و تدارک برنامه های مختلفی در این زمینه یعنی معرفی جاذبه های گردشگری کشورمان بوده است اما با توجه به رویکرد دولت جدید در توسعه گردشگری لازم است این دو نهاد بسیار مهم در توسعه گردشگری دست به دست یکدیگر داده و با هدفمند کردن برنامه های تولیدی در این رسانه گردشگری کشورمان را به سرمنزل مقصود برسانند.

شبکه گردشگری پروژه ای فراموش شده

مسئولان دولتی و دست اندرکاران گردشگری ایران نیز با توجه به تمام امکاناتی که رسانه ها در سراسر جهان برای توسعه گردشگری در اختیار داشتند به فکر استفاده بهینه از پتانیسل موجود در کشورمان گرفتند و اواخر سال 1390 شمسی بود که بسیاری از فعالان عرصه گردشگری تصور کردند جایگاه فراموش شده رسانه ملی در کشورمان توسط مسئولان و مدیران دولتی شناخته شده و قرار است تحولی نوین در اینباره رخ دهد .

تمام رسانه ها از تصمیم جدی همکاری رسانه ملی با سازمان میراث فرهنگی خبر دادند و حتی شبکه ای به نام «شبکه شما» در این زمینه به عموم مردم معرفی شد، اما علی رغم برگزاری نشست های خبری گوناگون و البته متعدد توسط ریاست وقت سازمان میراث فرهنگی و یا حتی مدیران ارشد سازمان صدا سیما این شبکه که قرار بود از دیدنی های ایران باستانی با کمک پتانسیل هایی که در شهرستانها در اختیار داشت، بگوید هنوز در راه خود ناشناخته باقی مانده است.

هرچند شبکه شما هم اکنون برنامه هایی مستند و البته دیدنی در زمینه حیات وحش یا حتی جاذبه های طبیعی کشورمان را به تصویر می کشاند اما متاسفانه این نوع برنامه ها با توجه به رویکردهای رسانه ای در سازمان صدا و سیما بدون درنظر گرفتن مدیریت سازمان میراث فرهنگی در جهت توسعه گردشگری کشورمان بوده و به قول معروف هرکس راه خود را پیش گرفته است.

این در حالی است که بسیاری از امکانات داخلی و البته برون مرزی کشورمان که توان تاثیرگذاری و تصویرسازی واقعی از تمدن و فرهنگ کشورمان را دارند در حال حاضر بدون هیچ استفاده در جهت نیل به آرمان های گردشگری کشورمان مشغول به پخش سریال ها یا برنامه های ورزشی و اخبار هستند، اما کشورهایی مثل ترکیه ، کره جنوبی توانسته اند با درنظر گرفتن فرهنگ و آداب و رسوم منطقه تحت پوشش برنامه هایشان از طریق ماهواره بسیاری از گردشگران بازار هدفشان را به سمت دیدنی های خود روانه کنند.

افشین حیدری، میراث فرهنگی ، نیازمند کمک صدا و سیما

این درحالی است که مدیرکل میراث فرهنگی  افشین حیدری، اعلام کرد: میراث فرهنگی برای معرفی آثار تاریخی استان نیازمند کمک صدا و سیماست و به این دلیل با این مرکز تفاهم کرده‌ایم تا در ساخت برنامه در آثار تاریخی استان گام‌های موثری برداشته شود.

وی گفت: برگزاری جشن‌های اعیاد، مراسمات و ... در آثار تاریخی در راستای معرفی آثار تاریخی استان از جمله مواردی است که در این تفاهم‌نامه ذکر خواهد شد.

حیدری با اشاره به اینکه خوزستان آثار تاریخی زیادی دارد، افزود: قرار است در ساخت فیلم‌های کوتاه، معرفی آثار تاریخی و معرفی رشته‌های صنایع دستی و تاریخچه آنها صدا و سیمای خوزستان با اداره کل میراث فرهنگی همکاری تنگاتنگی انجام شود.

حیدری عنوان کرد: معرفی آثار تاریخی خوزستان می‌تواند به صنعت گردشگری استان رونق ببخشد و به این دلیل می‌کوشیم تا در راستای معرفی آثار تاریخی استان گامی موثر برداشته شود و همکاری صدا و سیمای خوزستان در این زمینه بسیار مهم و تاثیرگذار است.

مدیر کل میراث فرهنگی استان خوزستان با اشاره به اینکه تعامل با صدا و سیما می‌تواند برای معرفی آثار تاریخی بسیار مفید باشد، تاکید کرد: بطور کلی ایران و مخصوصا خوزستان زیرساخت‌های زیادی برای جذب گردشگر دارد و به این دلیل می‌کوشیم تا گامی در راستای معرفی آثار برداریم و گردشگران خارج از استان یا حتی خارج از مرزهای ایران را به سفر به خوزستان ترغیب کنیم.

وی با تاکید بر اینکه میراث فرهنگی آماده هرگونه تعاملی با متصدیان امر در این باره است، گفت: نقطه پنهان و مخفی وجود ندارد و خبرنگاران برای معرفی آثار تاریخی دست یاری میراث فرهنگی را بفشارند و در این زمینه از همه رسانه‌ها یاری می‌طلبیم.

آموزش و جریان سازی رسانه ای ؛ توسعه صادرات نامرئی

کسب و کار نقش آموزش و رسانه ها را در گردشگری بررسی می کند

این هفته همه جا سخن از گردشگری و برگزاری مراسم مربوط به آن است و بسیاری از روی علاقه این اخبار را دنبال می کنند و دیگران هم به واسطه شغل و حرفه خود پیرو این اخبار هستند؛ جزو هر گروه که باشید هدف چیزی نیست به جز رشد و رونق صنعت گردشگری یا صادرات نامرئی کشورمان. ایده آلی که هم اکنون بسیاری از کشورهای بزرگ و کوچک جهان به دنبال آن هستند و برای رسیدن به آن از هیچ کوششی دریغ نمی کنند .

یکی از راهکارهای بکار گرفته شده از سوی فعالان و دست اندرکاران عرصه گردشگری استفاده از پتانسیل و ظرفیت بسیار بالای رسانه ها و تربیت نیروی متخصص برای رشد و رونق اقتصاد گردشگری یا همان صادرات نامرئی گوشه و کنار دهکده جهانی است.

هرچند در قرن حاضر رشد و تاثیر گذاری دنیای مجازی و شبکه های مجازی شاید دنیای واقعی بشر را تحت تاثیر خود قرار داده باشد اما این رسانه های مکتوب و تصویری هستند که موج خبری و رسانه ای کاملا متفاوتی برای مقاصد مختلف را ایجاد می کنند.

ستاره جوادی تهیه کننده و کارگردان برنامه رادیویی صنعت گردشگری در رادیو اقتصاد در این زمینه می گوید: در قرن حاضر این رسانه ها هستند که مقصد سفر بعدی گردشگران و ماجراجویان را برنامه ریزی می کنند نه خود آنها.

وی درباره تاثیرگذاری رسانه ها در رونق صنعت گردشگری به واسطه حضور گسترده در رسانه ها می گوید: شاید شیوه های تبلیغاتی کمی متفاوت شده باشد اما اصل موضوع که همان جریان سازی خبری برای توسعه گردشگری است هنوز قابل استفاده و مفید است .

این فعال رسانه ای ضمن تاکید بر حضور گسترده رسانه ها برای رونق گردشگری به حادثه به گل نشستن کشتی تفریحی کاستا کونکوردیا در ایتالیا اشاره می کند و می گوید: رسانه ها علاوه بر مخابره این حادثه  و بیان جزئیات آن توانستند محل این حادثه را برای همیشه در ذهن گردشگران بین المللی ثبت کنند در حالی که تا قبل از این حادثه نام این جزیره فقط در بین تعداد محدودی از گردشگران و مردم محلی برزبان جاری می شد اما اکنون شهرتی جهانی یافته است و بدون تردید برای سالهای سال تعداد زیادی از گردشگران را به خود خواهد دید.

این تهیه کننده رادیو می افزاید: تبلیغات گردشگری دهه حاضر به هیچ عنوان همانند تبلیغات مستقیم گذشته نیست بلکه روشهای نوین تبلیغات غیر مستقیم رسانه ای در این زمینه بسیار کارآمد تر از قبل شده اند و شاید هرگز لازم نیست دیگر مستقیم نام و جاذبه های تفریحی منطقه ای را برای تشویق گردشگران جهت دیدن آن منطقه به کار ببریم .

جوادی ضمن تاکید بر حضور گسترده وهدفمند رسانه ها در توسعه گردشگری می گوید: هم اکنون برنامه های تبلیغاتی برای صنعت گردشگری هرگز درون مرزی نیستند بلکه فعالان و سیاست گذاران این صنعت رسانه های تصویری را به عنوان خط مقدم خارج از مرزهای کشور به کار می گیرند و از رسانه های مکتوب برای اقامت بیشتر گردشگران در منطقه مورد نظرشان استفاده می کنند.

در همین حال این فعال عرصه رسانه ضمن تاکید بر شناخت بازار هدف و حضور گسترده رسانه ها در آن منطقه متعقد است برای توسعه گردشگری درحال حاضر رسانه ها به سوی مستند سازی روی آورده اند و شاید خبری از تبلیغات مستقیم در بازار هدف نیست و تبلیغات مستقیم فقط در حد چند دقیقه در روز کفایت می کنند اما ما شاهد پخش و تکرار صدها ساعت برنامه های مستند از مناطق دیدنی جهان در شبکه های ماهواره ای مختلف هستیم که به نوعی خودشان مسئول تبلیغات جاذبه های گردشگری آن منطقه هستند.

از سوی دیگر دکتر ایمانی خوشخو رئیس دانشگاه علم و فرهنگ علاوه بر تایید نقش رسانه ها در توسعه گردشگری به آموزش هدفمند در این زمینه اشاره می کند و می گوید: نقش آموزش در هیچ صنعتی پوشیده نیست و به همگان ثابت شده است که نیروی متخصص آموزش دیده بیش از افراد معمولی در صنایع مفید خواهند بود.

به عقیده وی آموزش در صنعت گردشگری نقشی کلیدی تری نسبت به دیگر صنایع برعهده داشته و باید به آن توجه ویژه ای داشته باشیم به عقیده دکترایمانی  هم فعالان عرصه گردشگری نیازمند دریافت آموزشهای هدفمند و مستمر هستند و هم گردشگران باید در این آموزشها شریک باشند تا راه و رسم درست سفر کردن را بیا موزند.

رئیس دانشگاه علم و فرهنگ در این زمینه می افزاید: آموزش و تربیت نیروی متخصص جزو اصلی توسعه گردشگری در کشورهاست  و  می تواند نقش کلیدی در موفقیت صادرات نامرئی کشورها را برعهده داشته باشد اما آموزش دربازار هدف هم جز مهمی در این امر خواهد بود.

ایمانی خوشخو ضمن تاکید دوباره بر لزوم آموزش نیروی متخصص در زمینه گردشگری درباره آموزش گردشگران نیز می گوید: این آموزشها مربوط به اینکه کجا برویم و چه بخوریم یا چه بپوشیم نیست؛ بلکه باید به آنها آموزش دهیم که در فلان نقطه زمین چگونه خود را از خطرات محافظت کنند و یا اینکه اگر علاقمند اکوتوریسم هستندچطور بدون آسیب زدن به محیط زیست اطراف خود از سفرشان لذت ببرند .

به عقیده این کارشناس ارشد گردشگری تربیت نیروی متخصص در صنعت گردشگری صرفا در کلاس های درس و پشت میز و نیمکت امکانپذیر نیست بلکه با استفاده از مراکز گردشگری فعال در کشور مانند هتل ها ، مراکز اقامتی، مراکز تفریحی و حتی رستوران ها باید آموزشهای عملی نیز به دانشجویان داده شود تا در آینده شاهد مدیریت نیرویی کارآمد و متخصص در صنعت گردشگری خود باشیم.

رئیس دانشگاه علم و فرهنگ می گوید: به عنوان مثال در رشته مدیریت هتلداری هرگز ایده آل تربیت مدیری با لباس آراسته که فقط پشت میز بنشیند و دستور بدهد نیست ؛ اگرچه آراستگی هم جزو برنامه آموزش است اما فارغ التحصیلان هتلداری به عقیده این مدرس دانشگاه باید از کوچکترین کارهای هتل مثل نظافت اتاق ها تا تاسیسات که قلب تپنده هتل شناخته شده سررشته داشته باشند و به مسایلی چون شناخت بازار هدف و بازاریابی نیز اطلاعات کافی آشنا باشند، در این صورت می توان به آینده هتل تحت امر این فارغ التحصیلان امیدوار بود.

در همین حال مهسا مطهر مدرس دانشگاه و فعال عرصه گردشگری از بهم پیوستن آموزش و رسانه در توسعه و رونق گردشگری می گوید و می افزاید: گردشگران حال حاضر دهکده جهانی ابتدا از طریق رسانه ها با فرهنگ و آداب و رسوم مقصد خود آشنا می شوند و بعد بار سفر به آنجا می بندند؛ بنابراین در طول سفر علاقمند هستند آنچه که در رسانه ها دیدند را تجربه کنند . بنابراین اموزش در گردشگری کاملا باید همراستا با سیاست های رسانه ای کشورهای گردشگرپذیر باشد تا گردشگران ورودی دچار تناقض در این زمینه نشوند.

این فعال عرصه گردشگری می گوید امروزه وقتی گروهی از گردشگران خارجی از مهمانوازی و پذیرایی ایران شنیده اند وقتی وارد خاک کشورمان می شوند علاقمند هستند این موضوع را به واقعیت ببینند پس اگر کارمندان هتل یا فعالان عرصه گردشگری خلاف این موضوع رفتار کنند ضربه ای مهلک به پیکره گردشگری کشورمان زنده اند.

مهسا مطهر بر لزوم افزایش کادر آموزش دیده در عرصه گردشگری کشورمان تاکید می کند و می افزاید: بسیاری از تصمیم های کلان گردشگری ایران همانند گذشته سنتی اتخاذ می شود که در حال حاضر هیچ کارآیی ندارند و با توجه به اینکه هم اکنون گردشگری به عنوان علم در دانشگاهها تدریس می شود جامعه گردشگری کشورمان برای رشد و ترقی نیازمند حضور گسترده نیروی متخصص و آموزش دیده است.

این مدرس دانشگاه از اهمیت رسانه ها هم اینگونه می گوید که شاید چندی پیش به جز چند مجله خارجی که از سفر و گردشگری می گفتند هیچ خبر دیگری  داخل مرزهای کشورمان نبود اما امروزه علاوه بر رسانه های صوتی و تصویری یا مجلات ، روزنامه ها هم یک صفحه به این صنعت اختصاص داده اند که همین موضوع از اهمیت توجه به حضور گسترده رسانه ها در صنعت گردشگری می گوید.

وی در پایان می افزاید: هیچ جای تردید نیست که مسئولان گردشگری کشورمان باید با سیاست گذاری دقیق و مشترک بین تبلیغات رسانه ای در سطوح مختلف و تربیت کادری مجرب و متخصص در گردشگری کشورمان تحولی نوین ایجاد کنند .