تیغه ای دولبه به نام هیات های تجاری ؟!

یادداشت

نویسنده : شیدا رمزی

جذب سرمایه های خارجی به طور کلی با توجه به روند روبه رشد تجارت در سراسر دهکده جهانی یکی از دغدغه های اصلی کشورها و دولتمردان است بطوری که اکثر دولت ها با توجه به شعارهای انتخاباتی خود یکی از اولویت های دولت اینده را درباره جذب هرچه بیشتر سرمایه های خارجی به کشور جهت ایجاد اشتغال و همچنین رشد و توسعه اقتصاد داخل مرزهایشان عنوان می کنند .

ایران نیز از این موضوع مستنثنی نیست و همواره دولت از گذشته تا امروز به دنبال جذب حداکثری سرمایه های خارجی به داخل کشور بوده است اما با توجه به اقتصاد تک محصلی کشورمان و وابستگی هرچه بیشتر دودوتاچهارتای اقتصاد ایران به صنعت نفت بیشتر توجه ها به جذب سرمایه های خارجی در این صنعت پرفراز و نشیب دوران اخیر بوده است در حالی که شاید دیگر صنایع همواره خارج از دید مسئولان باقی مانده است.

یکی از روشهای بسیار مرسوم در جذب سرمایه های خارجی در اقتصاد بین المللی کشورها ورود هیات های تجاری به کشورها و بررسی روند توسعه بازار داخلی آن کشور جهت ورود یا عدم ورود تجار کشور مهمان به اقتصاد کشور میزبان است که معمولا با ریزبینی و البته برنامه ریزی های کاملا علمی از سوی هر دو کشور مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت اجرایی می شود . اما ظاهرا سفر هیات های تجاری به کشورمان بخصوص در یک دهه گذشته کمی از این قاعده و قانون خارج شده و زیاد در جهت ورود سرمایه های خارجی به کشورمان نبوده و برآیندی جز خروج دلارهای نفتی ایران به بازار های این کشورها نداشته است.

نکته ای ظریف که در این زمینه همواره خارج از تیررس مدیران و مسئولان دولتی باقی مانده است و با  یک برآورد ساده در خواهیم یافت بیشتر این سفرها برای بررسی بازار داخلی ایران و فرصت های جذب سرمایه های ایرانی  بوده نه برای سرازیر شدن دلارهای خارجی در رگ های اقتصاد کشورمان هرچند در معدود مواردی این امر محقق شده که بازهم به همان اقتصاد تک محصولی ایران زمین مربوط بوده است و خبری از رشد و پویایی دیگر صنایع به عنوان برآیند مثبت این سفرها نبوده است .

ممکن است با طرح این مسئله بسیاری از مسئولان به آن خرده گرفته و به آن واکنش نشان دهند درحالی که اگر کمی به برآیند اینگونه سفرها توجه داشته باشیم گروه کثیری از تجار و بازرگانان همراه هیات های تجاری که وارد تهران می شوند صاحبان صنایع خرد و کلان کشور مهمان ایران هستند که هرگز قصد سرمایه گذاری در اقتصاد ایران ندارد و صرفا برای یافتن بازاری مناسب برای تولیداتشان هستند که شاهد مثال این موضوع را می توان به نشست های تخصصی در حاشیه این سفرها دانست که نه تنها درباره سرمایه گذاری داخل ایران سخنی به میان نیامده بلکه صرفا به دنبال یافتن خریداری مناسب برای تولیدات این گروه بوده است.

به هر حال این عرف اقتصادی جهان را نمی توان نادیده گرفت و از آن چشم پوشی کرد اما ظاهرا جایگزین ها یا مواردی مشابه برای جلب نظر سرمایه گذاران خارجی به داخل مرزهایمان وجود دارد که سرمنشاء همه آنها از دولت آغاز خواهد شد و نمی توان خارج از هیات دولت به دنبال راهکاری مناسب برای تحققش بود. این درحالی است که می توان به برگزاری و میزبانی نمایشگاه ها و البته رویدادهای بزرگ تجاری همانند EXPO اشاره کرد تا زمینه ارتباط هرچه بیشتر صاحبان صنایع خصوصی در ان بیشتر است تا تشریفاتی کاملا رسمی و دولتی .