نزول؛ آغازی بر پایان

نزول؛ آغازی بر پایان

ربا یا نزول کلماتی هستند که با شنیدن یا خواندنشان آشفته خاطر می شویم و با توجه به نکوهش در دین و مذهبمان و البته با توجه به دلایل عقلانی همواره سعی می کنیم از آن دوری کنیم، اما گاهی اوقات شرایط و معضلات بانکی باعث می شود برخی افراد چشم به روی واقعیت بسته و به دنبال این پدیده شوم بروند.

چرایی این اتفاق را می توان در سیاست های نظامی رسمی پولی از قبیل موسسات مالی و اعتباری کشور جستجو کرد بصورتی که هرگونه معضل و مشکلات نظام رسمی پولی ایران ناخواسته رجوع به سیستم غیرقانونی و البته غیرشرعی ربا را افزایش می دهد.

جای تردید نیست که اقتصاد و صنعت هر کشور به روند جاری نقدینگی محتاج است و هرگونه مشکل در جریان پول باعث ایجاد فرصت برای سودجویان در این مورد خواهد شد و می توان این معضل را به عنوان غده ای سرطانی در اقتصاد خرد و کلان دانست، چون در نهایت یک طرف معادله که رباگیر شده است، بازنده بازی خواهد بود و سیستمی اقتصادی یا خانواده ای از هم پاشیده می شود. اغلب کارشناسان اقتصادی وجود چنین سیستم مالی یعنی ربا را در بازار مالی هر منطقه را نشانی ضعف و سوءمدیریت نظام بانکی می دانند.

این در حالی است که ایران با انبوهی از موسسات مالی و اعتباری و البته بانکی روبه رو است بنباراین پرسش اینجاست که چه اتفاقی افتاده که مراجعه به سیستم مالی ربا گاهی اوقات گزینه نهایی نیازمندان منابع مالی باقی مانده است؟

همان طور که می دانیم در حال حاضر به دلیل تعیین نرخ سود سپرده ها به صورت دستوری از سوی دولت و عدم تناسب آنها با نرخ تورم، صاحبان پول و منابع مالی در سطح جامعه زیاد رغبتی به سپرده گذاری در بانک ندارند و همین موضوع باعث شده تا منابع مالی بانک ها و موسسات مالی به حداقل خود رسیده و ضعیف شوند.

این افراد یا همان صاحبان سرمایه معمولا توان به کارگیری منابع مالی خود را در بازار کسب و کار دارند و از سرمایه گذاری در بانکی خودداری می‌کنند و هرچه سرمایه ها از سیستم مالی رسمی کشور فاصله بگیرد، ضعف مالی موسسات مالی رو به افزایش خواهد گذاشت و آنها را از پاسخگویی به مشتریان معذور می کند و زمینه ساز رشد و گسترش سیستم غیررسمی پولی در بازار خواهد شد.

اما از سوی دیگر عدم تعیین نرخ سود تسهیلات به صورت واقعی با نرخ سود سپرده گذاری باعث شده  که بیشتر موسسات مالی از پرداخت وام های معمولی و ضروری برای قشر متوسط جامعه و البته صنایع کوچک خودداری کنند و بیشتر علاقه مند شرکت مضاربه ها و مشارکت با صنایع بزرگتر یا صنایع غیر مولد باشند و همین امر باعث کوتاه شدن دست بسیاری از نیازمندان منابع مالی که از گروه معمولی جامعه هستند شده و آنها را ناخواسته برای تعمین منابع مالی خود روانه سیستم خانمان برانداز ربا می کنند.

اما اگر از ضعف مالی نظام رسمی پولی و بانکی کشورمان بگذریم، به پارتی بازی های رایج در سیستم مالی ایران می رسیم که باعث شده نیازمندان وام های کوچک از این سیستم دور مانده و برخی از آنها ناخواسته روانه بازار سیاه نزول شوند و سیستم پولی غیرقانونی نزول را با تمام گرفتاری هایش برای برطرف کردن مشکلات مالی خود انتخاب کنند، حال آن که می دانند در صورت عدم پرداخت اقساط خود ممکن است کل سرمایه زندگی را از دست بدهند.

گرفتاری ربا چیست؟

مبحث فقهی و دینی اگرچه تمام زوایای سیستم ربا را ترسیم کرده اما همواره وجود سیستم مالی نزول به عنوان باتلاقی است که معمولا افراد گرفتار در آن گرفتار می شوند و آینده ای سیاه و نامعلوم برای خود ترسیم می کنند که به قول معروف آغازی است بر پایان کارشان.

این اتفاق  به دلیل انبوهی از معضلات مالی مراجعه کنندگان به سیستم غیر رسمی پولی کشور رخ می دهد که  از بازپرداخت مبلغ دریافت خود به روش نزول باز می مانند و این اتفاق سرآغازی برتمام مشکلات خواهد شد.

هرچند دستیابی منابع مالی با سیستم نزول هم اکنون امری کاملا ساده و سهل الوصول برای نیازمندان شده است و می توان در گوشه و کنار شهرمان نمونه هایی حتی قانونی از آن دید، اما سقوط مراجعه کنندگان به نظام مالی نزول این گونه شروع می شود که قرار است در خوشبینانه ترین حالت بهره ای معادل 4 درصد برای مبلغ دریافتی به صورت ماهانه پرداخت کند.

 فرض کنیم فردی با گرو گذاشتن سند منزل یا پرداخت چک، مبلغ 20 میلیون تومان از نزول دهنده دریافت می کند و قرار است با احتساب نرخ 4 درصد بهره برای پول یعنی پرداخت ماهانه 800 هزار تومان بابت بهره، این مبلغ بپردازد. در حالی که تعهد پرداخت یک ساله اصل پول را هم کرده است و با یک حساب سرانگشتی متوجه می شویم که این یعنی پرداخت ماهانه حدود یک میلیون و 700 هزار تومان اصل پول گرفته شده اما به یاد داریم که این فرد قبلا نیز تعهد پرداخت ماهیانه 800 هزارتومان بابت بهره را نیز کرده است  بنابراین فرد نزول گیرنده باید هر ماه نزدیک به دو میلیون و 500 هزار تومان به صاحب پول بپردازد.

اصل پول دریافتی	احتساب بهره ماهیانه	مدت زمان قرارداد	مبلغ بهره ماهیانه (ریال)	مبلغ اصل پول (ریال)	جمع نهایی
200000000	4 درصد	12	8000000	16670000	24670000

اما نکته اصلی اینجاست که فرد رباگیرنده هر ماه بخشی از اصل مبلغ دریافتی را به نزول دهنده پرداخته است، اما تا آخرین قسط باید بهره مبلغ کامل را نیز بپردازد ؛ این در حالی است که اگر به هر دلیل توان پرداخت هر قسط را نداشته باشد، می بایست علاوه بر قسط سررسید شده برای آن مبلغ عقب افتاده هم بهره بپردازد که معنی دقیقی از نزول روی نزول است و یعنی ویرانی و نابودی کامل نزول گیرنده.

در این مورد می توان اینگونه محاسبه کرد که اولین قسط نزول گیرنده به تعویق افتاد و سررسید دومین قسط نیز رسیده است بنابراین گیرنده پول باید دومیلیون پانصد هزار تومان سررسید شده را علاوه بر دومیلیون پانصد هزار تومان قبلی با بهره چهار درصد بپردازد که رقمی کمی بیش از 5 میلیون تومان خواهد شد که بازهم وی از توان پرداخت آن عاجز است. اما نباید هرگز فراموش کنیم که این تعویق هرگز بیشتر از سه ماه نخواهد بود چون در این حالت سند یا وثیقه ای که گیرنده پول نزد نزول دهنده گرو گذاشته مصادره شده و بابت طلب استفاده می شود و اگر مانده ای داشت به وی بازگردانده خواهد شد.

مبلغ قسط معوقه	4 درصد بهره برای همان قسط	جمع قابل پرداخت	قسط سررسید شده	مبلغ کل قابل پرداخت
24670000	986800	256568000	24670000	50326800

بنابراین اگر بتوان با در نظر گرفتن نظام بانکی اسلامی ؛ واقعی کردن نرخ سود تسهیلات و البته متناسب کردن سود سپرده ها در کنار حذف کاغذبازی برای دریافت تسهیلات  جای تردید نیست که می توانیم راه را برای مراجعه به نظام سیاه و غیرقانونی نزول بسته و از نابودی زندگی افراد نیازمند منابع مالی جامعه جلوگیری کرد.

عزتی