نگاه سیاسی و کلیشه ای آفت رونق گردشگری

نگاه سیاسی و کلیشه ای آفت رونق گردشگری

نویسنده: محمد حسین فرمهینی فراهانی ، کارشناس ارشد میراث فرهنگی و گردشگری

امروزه توجه به مقوله «صنعت گردشگری» در جهان ، نشانگر گستردگی ابعاد این صنعت پیشرو در دنیای امروزی است و نگرش دنیا به این صنعت بطور قابل ملاحظه ای دستخوش تغییرات و دگرگونی اساسی شده چرا که «صنعت گردشگری» میدان وسیعی از فعالیت ها ، اقدامات و خدماتی از قبیل حمل و نقل ، اقامت ، پذیرایی ، جاذبه ها و استراحت را شامل می شود . بطوریکه از صنعت گردشگری بعنوان بزرگترین و بالاترین فعالیت های اجتماعی ، فرهنگی نام برده می شود زیرا زمینه آشنایی جهانگردان را با تجارب فرهنگی دیگر ملل جهان فراهم می سازد . به دیگر سخن ، گردشگری تلفیقی از فعالیت ها و خدمات مستقیم و غیر مستقیم مختلفی است که توسط بخش های مرتبط با این صنعت بمنظور پاسخگویی مناسب به نیازهای گردشگران داخلی و خارجی با هدف تأمین رضایت آنان انجام می گیرد . این فعالیت ها و خدمات ارائه شده به گردشگران ارتباط نزدیک و تنگاتنگی با مقاصد گردشگری دارد . مقصد یا مقاصد گردشگری در واقع به یک منطقه یا مناطق خاص جغرافیایی تلقی می شود که با توجه به گونه های مختلف آن از قبیل شهری ، روستایی ، منطقه ای ، جزیره ای و ... توسط گردشگران مورد بازدید قرار می گیرند .

ایران مقدس ما با موقعیت استراتژیک خاص و با پیشینه تمدنی بس کهن و جاذبه های متنوع گردشگری که شامل کوه های سر به فلک کشیده و استوار ، دشت های زیبا و سواحل دل انگیز دریاهای شمال و جنوب و کویر پر برکت می تواند دارای یکی از بزرگ ترین منابع درآمدی باشد . مقایسه درآمد گردشگری کشور عزیزمان با دیگر کشورها به ما گوشزد می نماید که در مورد مسأله گردشگری اجحاف شده است . مسئولان ما دانسته یا ندانسته زیان های جبران ناپذیری به امر توسعه گردشگری وارد کرده اند . آنها ناخواسته مردم عزیزمان را از منافع بسیار زیاد مالی حاصل از توسعه گردشگری محروم ساخته اند .

چون نگاه ما نگاه سیاسی است به همین جهت فکر می کنیم گردشگری تهدیدی علیه ارزش های انقلابی مان است . فکر می کنیم گردشگران انسان های مرفه بی قید و بندی هستند که جهت خوشگذرانی به مسافرت و گردش پرداخته اند . نگاه ما نگاه سیاسی است . ما رابطه با غرب و شرق را در سیاست خلاصه می دانیم . بخشی از دولتمردان ما نمی توانند غرب و شرق سیاسی را از غرب و شرق فرهنگی تفکیک نمایند چون دولتمردان خمیر مایه سیاسی دارند و زندگی آنها در مبارزات سیاسی شکل گرفته است .

فکر می کنیم که غربیان جهت تسلط بر ما به امر گردشگری پرداخته اند به همین خاطر به آنها گاهی انگ جاسوس می زنیم . در صورتی که اگر فرهنگ و تمدن ایرانی و اسلامی خودمان را خوب جلوه دهیم آنها مجذوب رفتار و اخلاق و فرهنگ و تمدن ما خواهند شد .

نگاه ما به گردشگری از جهتی دیگر نیز نگاهی منفی است زیرا فکر می کنیم نیاز به گردشگری لازم نیست و این صنعت کاری لوکس است غافل از اینکه درسی که یک گردش و تفریح سالم به انسان می دهد ممکن است صد ها کتب و پند و اندرز به انسان ندهد . به گفته بزرگان سفر مرد خام را پخته کند . فرهنگ ما فقط کار را عامل حیات می داند در صورتی که که برای کار ابزاری چون گردش ، تفریح و شادی نیاز است .

پژوهش های مختلف در علوم رفتاری و روانشناسی ارتباطات ، حاکی از آن است که مسافرت و تفریح و شادی و گشاده رویی نقش والایی در پذیرش شخصیت اجتماعی مردم دارد اما متأسفانه گاهی اوقات افرادی مسافرت و شادی و گردش را ضد ارزش می پندارند و فقط گردشگری را در حد زیارت اماکن مذهبی بحساب می آورند . بنابراین باید برای توسعه گردشگری نگاه مان را عوض کنیم . در وهله اول نیاز افراد جامعه به امر گردشگری که یک امر حیاتی و واجب است و گردشگری در روحیات و اخلاق افراد اثر عمیقی می گذارد ، بهره وری را بالا می برد و نوع بینش و منش را تغییر می دهد . در ثانی درآمد سرشار از این صنعت می تواند چرخه توسعه اقتصادی را بهبود بخشد و اشتغال زایی نماید . بطور متوسط هر گردشگر می تواند چهار شغل ایجاد کند . ثالثا برای بهبود توسعه گردشگری نیاز به همکاری اکثر وزارتخانه ها می باشد . وزارت آموزش و پرورش اهمیت گردشگری را در کتاب ها گنجانده و معلمان تدریس کنند . وزارت ارشاد و موسسات ایرانگردی و جهانگردی و متولی اصلی ان سازمان میراث فرهنگی در صدر همه بستر رشد این صنعت را فراهم آورد . وزارت راه ، حمل و نقل ، نیروی انتظامی ، بهداشت و درمان و ... می توانند در پیشبرد راهکارهای توسعه این صنعت مؤثر باشند .

اما مهمترین مساله عدم آموزش علم گردشگری توسط سازمان های ذیربط است . فردی که لذت گردش را نچشیده و انسانی که نیاز به گردش را درک نکرده ، اهمیت موضوع را درنمی یابد . وظیفه مسئولان این است که با آموزش به مردم بگویند که سفر و تفریح و گردش مانند غذا برای سلامت روان آنها ضروری می باشد . مردم باید از خرج های اضافی کم نمایند و هزینه ای را بابت سفر و امر گردشگری اختصاص دهند . گرچه مشکلات اقتصادی مانع از گردشگری بین المللی است اما برای شروع ، گردش به ایران زمین کفایت می کند . به مردم یاد دهیم که می توانیم بسیاری از سنت های دست و پا گیر مثل پذیرایی آنچنانی و اسراف در خوراک را کنار نهاده و ساده زیستی را چاشنی رفتار خود کرده و شادمانی از بدست آوردن لذت هایی چون سفر و گردشگری را فراروی خود ببینیم . هفته گردشگری موقعیت خوبی است که با مردم سخن بگوییم و یادآوری نماییم که وقت آن است که گردشگری کلیشه ای را کنار گذاشته و بدانند مقاصد گردشگری ما فقط شیراز و اصفهان و مشهد و شمال نیست بلکه به پهنه ی ایران کهن جاذبه های گردشگری وجود دارد . امیدواریم دولت تدبیر و امید گردشگری را جدی گرفته و با سازمان های فرابخشی قدم های مستحکم و نوید بخشی برای رونق این صنعت مهم بردارد .