7.5 میلیون گردشگر رویایی شیرین برای تمدن ایران

صنعت گردشگری یا همان تجارت نامرئی کوتاه مدتی است که به یکی از دغدغه های کشورهای دهکده جهانی تبدیل شده است؛ از این رو بسیاری از دولتمردان و سیاستگذاران جهان سعی می کنند توجه ویژه ای در این صنعت سبز نوظهور داشته باشند و برنامه های کوتاه مدت و بلندمدتی را برای رونق آن ارایه دهند.

اما این صنعت با تمام ویژگی هایش و یک ویژگی بازر (درآمدی همسان درآمد صنعت نفت) در ایران یعنی هفتمین کشور پرخاذبه از دید گردشگری جهان هنوز جایگاه واقعی خود را نیافته و تبدیل به فرصتی برای ارایه آمارهای نادرست و غیرواقعی توسط برخی مسئولان شده است. اگرچه تا کنون هزینه های بسیار هنگفتی برای رونق این صنعت در کشور صورت گرفته است و به ظاهر و در مصاحبه های تاریخی، رونق روز افزون آن یادآوری می شود  بصورتی که در آخرین مصاحبه ادعای ورود 7.5 میلیون گردشگر به صنعت گردشگری ایران هدیه داده شد. این هدیه ارزشمند درواقع از دید بسیاری از کارشناسان و دست اندرکاران خصوصی و دولتی گردشگری کشور جز رویایی شیرین برای صنعت سبز و بی رمق ایران نبوده است.

این ادعا زمانی مطرح شده که هنوز همین فعالان عرصه گردشگری به آمار و ارقام ارایه شده قبلی به دیده تردید می نگرند، طبق آمار قبلی و به گفته اسدالله محمدپور مدیر کل حوزه ریاست سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری ایران توانسته  حدود 3.5 میلیون گردشگر را پذیرایی کند . اما فعالان عرصه گردشگری عنوان کرده اند که هیچ نشانی از تحقق این تعداد گردشگر در دست نیست و آثار و علایم حضور این تعداد گردشگر در هیچ کدام از مراکز گردشگری ایران مشاهده نشده است.

بسیاری از فعالان عرصه گردشگری این رویای شیرین را همانند خواب زمستانی برای صنعت گردشگری کشور می دانند که متاسفانه پس از بیداری تعبیری بسیار ناگوار خواهد داشت. به این صورت که در خوشبینانه ترین حالت اگرهم موفق شویم تا آخر سال 91 این تعداد گردشگر یعنی 5/7 میلیون گردشگر را به ایران بیاوریم یا حتی از چین وارد کنیم هرگز زیرساخت های مناسبی برای پذیرایی و اقامت آنها در کشور نداریم و باعث ثبت خاطره ای بسیار نامناسب در ذهن آنها از ایران یعنی هفتمین کشور پرجاذبه جهان خواهیم شد که این تصور منفی تاثیر ناگواری برای گردشگری ایران در بلند مدت خواهد داشت.

این اتفاق در حالی رخ خواهد داد که اکثر کشورهای جهان با داشته ها ونداشته های خود سعی در انتخاب برندگردشگری مناسبی برای خود دارند و می خواهند نامی نیک در ذهن گردشگران ورودی به کشورشان به ثبت برسانند تا با تکرار این شعار سریعا به یاد خاطراتی خوش و مطبوع در ذهن آنها باشند و دوباره برای تکرار این خاطرات خوب اقدام کنند اما ظاهرا با تصوری نادرست از توانمندی های گردشگری ایران برخی از مسئولان و دست اندرکاران صنعت گردشگری قصد دارند با یک تصمیم شتابزده ضربه ای مهلک به پیکره بی رمق گردشگری کشور بزنند.

این تصور غلط در مورد زیرساخت های گردشگری ایران از مدتها پیش نمایان بوده اما متاسفانه هنوز هم به آنها توجهی نشده و نمی شود وعده ورود این تعداد گردشگر زمانی مطرح شده که در سال 88 طبق اعلام اتحادیه هتلداران ایران ، هفتمین کشور پرجاذبه جهان تنها حدود 650 هتل یا مرکز اقامتی در اختیار دارد و حتی اگر از سال اعلام این آمار تا کنون شاهد رشدی 20 درصدی در این آمار باشیم که به عقیده همین ارگان مسئول این رشد را نداشته ایم و صنعت هتلداری در ایران در خطر ورشکستگی است، امروز باید چیزی حدود 800 مرکز اقامتی داشته باشیم که با تقسیم این تعداد بر تعداد استانهای کشور و مراکز گردشگری آن در می یابیم که واقعا امکان پذیرایی 5/7 میلیون گردشگری برایمان میسر نیست. بنابراین آیا واقعا ایران که قرار است میزبان 5/7 میلیون گردشگر باشد تخت خالی برای اقامت آنها که مهمان ما خواهند بود ، دارد؟ در حالی که بسیاری از مسافران داخلی برای دسترسی به هتل یا اماکن اقامتی مناسب در فصل سفر هنوز دچار مشکل هستند حالا یا به دلیل نبودن اتاق کافی یا به دلیل قیمت نا مناسب هتل های ایران که توان رقابت با کشورهای همسایه ایران را ندارند.

با نگاهی ریزبینانه درمیابیم که در اولین گام هنوز حتی برای تعبیر این رویای شیرین در ذهنمان هم ناتوان مانده ایم چه رسد به واقعیت صنعت گردشگری که ظاهرا مسئولان به این نکته کوچکترین اهمیتی نداده اند. اگر از هتل ها و جای خواب گردشگران ورودی بگذریم و اصل را بر مهمانوازی مردم ایران زمین که در خانه هایشان بروی مهمان باز هست بگذاریم به دومین معضل یعنی سیستم حمل و نقل خواهیم رسید که خود مشکلی بسیار جدی تر از قبل برای گردشگری ایران شناخته شده است.

شاید ورود 5/7 میلیون گردشگر به ایران با کمک ایرلاین های خارجی کاری آسان باشد اماآیا واقعا کشور عزیزمان توان تامین وسیله ایاب و ذهاب برای ماهانه حدود 800 هزار گردشگر دارد؟ در صورتی که اگر همین امروز هرکدام از ما قصد سفر به مشهد مقدس را داشته باشیم با معضل نبود صندلی خالی در قطار یا هواپیما روبرو خواهیم شد.

شاهد مثال این مشکل برگزاری مسابقات جام ملت های اروپاست که درکشورهای لهستان و اوکراین از چند روز قبل در حال برگزاری است به گفته مسئولان گردگشری و برگزار کنندگان این رویداد بسیار مهم ورزشی دو کشور یاد شده برای این مدت پیش بینی کرده اند بتوانند حدود 800 هزارگردشگر را به واسطه این مسابقات به سمت خود جلب کنند و هر دو روی هم برای ایجاد ذیرساخت های پذیرایی از این تعداد گردشگر حدود 19 میلیارد یورو هزینه کرده اند تا زیرساخت های لازم از قبیل سیستم حمل و نقل و اقامت گردشگران را فراهم کنند آنها تمامی سیستم حمل ونقل هوایی، دریایی، ریلی و زمینی خود را نوسازی کرده اند به عنوان مثال با توجه به بعد مسافت بین دوکشور میزبان سیستم حمل ونقل ریلی بین دو کشور دارای متوسط سرعت 160 کیلومتر برساعت شده است در صورتی که قرار بوده این سرعت بین 180 تا 240 کیلومتر در ساعت باشد اما در کشور ایران متوسط سرعت انتقال مسافر چقدر است؟ یا اصلا قطارهایمان چه تعداد مسافر را جابه جا می کنند؟ 5/7 میلیون گردشگر اگر در ایران باشند به چه امکانات حمل ونقل عمومی نیاز داریم؟

حتی اگر به نیمه پر لیوان بنگریم و احداث خطوط نیمه کاره راه آهن را تکمیل شده فرض کنیم و مشکل حمل ونقل را هم با همراهی مردم و دست اندرکاران دولتی و خصوصی صنعت گردشگری به راحتی حل کنیم به نکته مهمتری خواهیم رسید که واقعا در واقع اصلی ترین رکن تحقق این آمار در ایران است. این رکن اصلی میزان سرمایه گذاری در صنعت گردشگری ایران خواهد بود. به واقع افتتاح چند رستوران زنجیره ای و مراکز تفریحی را می توان به عنوان سرمایه گذاری در صنعت گردشگری جهت رونق روز افزون آن دانست ؟

اما سرمایه گذاری در این صنعت سبز که هرگز آماری دقیقی از آن در دست نیست می تواند به  عنوان مهمترین دلیل ناتوانی ایران در جذب این تعداد گردشگر باشد. همانطور که چند سطر قبل مطالعه کردید دو کشور میزبان جام ملت های اروپا برای حدود یک ماه بازی های فوتبال و آماده سازی زیرساخت های آن و اقامت گردشگران و علاقمندان به این ورزش مهیج از دوسال پیش تا کنون حدود 19 میلیارد یورو هزینه کرده اند تا فقط 800 هزار گردشگر را جذب کنند حالا سرمایه گذاری ایران در این زمینه برای جذب همین تعداد گردشگر ماهانه چقدر بوده است؟ دو کشور میزبان بازی های جام ملت های اروپا در واقع روی علاقه دوستداران فوتبال سرمایه گذاری کرده اند ولی ایران به چه امیدی این رقم را اعلام کرده آیا واقعا پاسارگاد و سی و سه پل اصفهان با شرایط کنونی خود می توانند این تعداد گردشگر را به سمت ایران جلب کنند شاید هم مسئولان روی میدان نقش جهان اصفهان حساب ویژه ای باز کرده اند البته اگر تا آن زمان از بین نرفته باشد و اعتبار جهانی خود را از دست نداده باشد؟

پس دوباره سئوال اول چگونه و چطور این آمار مطرح شده که تعجب همگان را برانگیخته است و حتی مردم کوچه و خیابان که در عجب تعداد گردشگر اولیه یعنی 5/3 میلیون نفر بودند را شکه کرده و با لبخندی تلخ و معنی دار از موضوع گذشته اند. به عقیده برخی از فعالان حتی اگر تیم های ورزشی خارجی و کارگران و متخصصان خارجی را در کنار تجار خارجی که وارد ایران شده اند را کنارهم بگذاریم تا کنون به این عدد نرسیده ایم چه رسد به دوبرابر آن از سوی دیگر حتی اگر مهمانان افغان را که سالهاست در کنار مردم ایران پناه گرفته اند را به آمار گردشگران ایران اضافه کنیم بازهم دچار مشکل برای رسیدن به این تعداد گردشگر هستیم بنابراین واقعا این عدد چگونه به وجود آمد که به عقیده برخی دست اندرکاران صنعت گردشگری شاید راهی بسیار مناسب برای دست یابی به 5/7 میلیون نفر گردشگر در دسترس مسئولان بوده که زیاد به آن توجه نشده است . این فعالان عرصه گردشگری می گویند شاید مسئولان دولتی توانسته اند تعریف جهانی گردشگر را تغییر دهند و این عدد شیرین را محاسبه کنند.

پس ای کاش می توانستیم واقعبینانه به توانمندی های صنعت گردشگری ایران که توان درآمدزایی هنگفتی برای کشور را دارد بنگریم  و همچون دایه ای نامهربان باعث آزرده خاطری این صنعت سبز و شاد نشویم بلکه کمک کنیم تا این صنعت روی دوپای لرزان خود یعنی جاذبه های گردشگری ایران و سرمایه گذاری داخلی و خارجی بایستد و گام اول یعنی بازسازی و تامین زیرساخت های مورد نیازش را بردارد هرچند این کودک هنوز نامی به خود ندیده و از برند گردشگری در سطح جهان بی بهره مانده است.

عزتی

23/3/91