پسته آمریکایی پسته ایران را خاک کرد

اکونیوز: آمریکا در جنگ پسته ای قدرت نمایی می کند.

به گزارش خبرگزاری اقتصادی ایران(econews.ir)،امسال تولید پسته آمریکا برای دومین بار از تولید ایران پیشی گرفت و به این ترتیب نام ایران در لیست بزرگ ترین تولیدکنندگان در ردیف دوم قرار داده شد. رشد تولید آمریکا در حالی رقم خورد که این کشور با قیمت تمام شده پایین محصول خود در بازارهای جهانی برای کشور ما تهدید بزرگی محسوب می شود.

در سال زراعی جاری یعنی از مهر ماه ۸۹ تا شهریور امسال، تولید پسته در کشورمان به ۲۰۰ هزار تن رسید حال آنکه در آمریکا ۲۳۰ هزار تن از این محصول در این مدت تولید شد.

پیش از این در سال ۸۷ نیز آمریکا توانسته بود محصولی بیش از ایران تولید کند. با این تفاوت که در سال ۸۷ به دلیل سرمازدگی بهاره در ایران فقط ۱۱۰ هزار تن پسته تولید شده و آمریکا با ۱۸۰ هزار تن صدرنشین شد ولی امسال با وجود آنکه سال خوبی از نظر تولید داشتیم؛ آمریکا توانست از ایران جلو بیفتد.

تهدید با سلاح قیمت

آنچه در کنار رشد تولید، محصول پرمزیت و صادراتی ایران را تهدید می کند از دست دادن بازارهای هدف به واسطه پایین تر بودن قیمت پسته آمریکاست.

طبق آمار گزارش شده، قیمت تمام شده سال گذشته پسته درشت کالیفرنیا سه هزار و ۸۰۰ تومان در کیلو بوده در حالی که بر اساس گفته مدیکل اقتصادی استاندار کرمان قیمت تمام شده واقعی پسته فندقی ایران در سال قبل بیش از ۱۰ هزار تومان بوده است.

بررسی انجمن پسته ایران نیز نشان می دهد دریک باغ ۱۰ هکتاری با زمین مرغوب و آب کافی قیمت تمام شده پنج هزار و ۵۰۰ تومان است. بدیهی است در غالب باغات پسته که زمین هایی خرد و بدون آب کافی هستند قیمت به مراتب بیشتر خواهد بود. این اختلاف قیمتی در شرایطی است که قانون هدفمند کردن یارانه ها نیز در حال اجراست و بیم آن می رود که این فاصله بسیار عمیق تر شود.

مقایسه قیمت تمام شده پسته ایران با محصول آمریکایی خطری را گوشزد می کند که ممکن است عن قریب برای بازار پسته ایران اتفاق بیفتد.

بیم واگذاری بازارهای هدف به رقیب

محمدحسین کریمی پور رییس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی ایران تاکید می کند: در سال های قبل آمریکا به رغم داشتن مزیت قیمتی، تنها کسب سود را در اولویت برنامه های خود داشت.

وی می افزاید: در صورتی که این کشور در اختیار گرفتن بازارهای هدف صادراتی را در دستور کار قرار دهد کار برای بازرگانان پسته ایران بسیار دشوار خواهد شد و مشخص نیست آمریکا با سلاح قیمت چه بر سر پسته ایران خواهد آورد.

دو برابر بودن قیمت نهایی پسته ایران در شرایطی است که در سال جدید زراعی به دلیل اجرای قانون هدفمند کردن یارانه ها قیمت ها با رشد بسیار بیشتری نسبت به سال های قبل توام خواهد شد.

رییس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی ایران توضیح می دهد: علاوه بر تورم سالانه که در ۱۰ سال گذشته به طور میانگین سالیانه ۱۶ درصد برآورد شده است امسال با تورم ناشی از هدفمند کردن یارانه ها نیز مواجه هستیم.

کریمی پور اضافه می کند: بر اساس گزارش انجمن پسته ایران، اضافه هزینه ناشی از رشد قیمت انرژی برای چاه های آب در باغ پسته ۱۷ درصد خواهد بود. این نشان می دهد سال زراعی جدید با حدود ۳۳ درصد افزایش قیمت روبرو خواهیم شد و این یعنی پایین تر آمدن قدرت رقابت این محصول صادراتی

وی متذکر می شود: تاکید بر افزایش بهره وری برای مقابله با تورم ناشی از هدفمندی که از سوی دولت بارها اعلام شده است در باغات پسته در کوتاه مدت میسر نخواهد شد.

کاهش هزینه، ۱۸ سال بعد

رییس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی ایران خاطرنشان می کند: شاید در یک کارخانه قند با تعویض ماشین ها و استفاده از تکنولوژی روز بتوان ظرف ۱۸ ماه بهره وری را افزایش داد اما در باغ پسته برای افزایش بهره وری نیاز به احداث باغ جدید در زمین مرغوب و استفاده از نهال های مساعدتر است که اجرای این طرح حداقل ۱۸ سال به طول خواهد انجامید چرا که نهال پس از ۱۲ سال به بار می نشیند و از سال هجدهم محصولش اقتصادی می شود.

کریمی پور یادآور می شود: فعالان اقتصادی ۱۰ سال است که با ثبات نرخ ارز و تورم دو رقمی دست و پنجه نرم می کنند. آیا دولت متوجه نشده که تولیدات باغی عملا به سمت غیر اقتصادی شدن پیش می رود؟

وی ادامه می دهد: قانون هدفمند کردن یارانه ها نیز بار مضاعفی بر روی دوش این بخش خواهد بود مگر آنکه دولت با سیاست های حمایتی از این تولیدات پشتیبانی کند.

هم اکنون ۱۵۰ هزار فعال با ۷۵۰ هزار نفر اعضای خانواده شان به باغات پسته وابسته هستند. ۷.۸ درصد از صادرات غیر نفتی نیز متعلق به صادرات پسته است. این دو آمار به تنهایی گویای اهمیت این محصول خواهد بود. محصولی که در سال های گذشته همواره تحت تاثیر مسایل سیاسی دچار تلاطماتی در بازارهای هدف شده است.

تغییر بازارهای صادراتی

پسته ایران پیش از سال ۱۹۶۰ میلادی عملا با تولید اندک، محدود به بازار داخل می شد و حجم کمی از آن به کشورهای عربی، هند و برخی کشورهای اروپایی ارسال می شد. از دهه ۶۰ میلادی به بعد صادرات به آمریکا رشد می کند و تا ابتدای دهه ۸۰ بازار حاکم پسته ایران آمریکا بود.

این کشور در فاصله کوتاهی پس از انقلاب اسلامی، پرونده تجاری غیرعادلانه‌ای علیه ایران باز کرد و با این ادعا که پسته ایران منتفع از سوبسیدهای سنگین در بخش ارز است حکمی از دادگاه گرفت و طی آن ۲۸۳ درصد تعرفه گمرکی تنبیهی برای این محصول کشورمان رقم زد.

دلیل صدور این حکم در دادگاه آمریکا، اشتباه محاسباتی آنها در برآورد نرخ ارز دولتی ایران که توسط بانک‌ها عرضه می‌شد و ارز رایج در بازار بود.

با احتساب ارز بانکی، پسته ایران کمتر از قیمت‌های جهانی به فروش می‌رسید اما با در نظر گرفتن ارز موجود در بازار فروش این محصول با قیمت های جهانی برابری می‌کرد.

پس از گذشت چند سال، آمریکا به این حکم هم اکتفا نکرده و خرید و فروش پسته ایران را ممنوع اعلام می‌کند. این تحریم تا زمان کلینتون و صدور اعلامیه آلبرایت ادامه داشت. در حالی که در این اعلامیه معاملات کالاهای ایرانی آزاد شد ولی همچنان پسته دارای تعرفه سنگین بود.

سرانجام در سال‌های اخیر دو شرکت ایرانی توانستند در دادگاه حکم معافیت از عوارض ضد دامپینگ بگیرند و این محصول را با تعرفه ۱۰۰ درصد به آمریکا صادر کنند.

اما رییس جمهور آمریکا از اواخر سپتامبر، مهر بر پای قانونی زد که واردات پسته، فرش و خاویار ایران را ممنوع می‌کند و در سال جدید میلادی نیز با تاکیدات بیشتر و تبلیغات گسترده تر ممنوعیت کالاهای ایرانی را خواستار شد.

اکنون پسته ایران بازارهای جدیدی پیدا کرده که در راس آن چین با خرید ۳۰ هزار تن پسته از ایران قرار دارد. پس از آن اتحادیه اروپا، روسیه و هند قرار دارد.