گردشگری روستایی

کسب و کار از جای خالی مدیریت در توسعه پایدار گردشگری روستایی می گوید

• ·       مهمترین جاذبه های ایران بدون برنامه
• ·       مهاجرت معکوس با رونق گردشگری روستایی

نویسنده : شیدا رمزی

گردشگری ـ گردشگری روستایی، یکی از شاخه‌های بااهمیت در صنعت گردشگری است که بحث‌های زیادی را در محافل مختلف به خود اختصاص داده است. این نوع گردشگری یکی از فرصت‌هایی است که می‌تواند علاوه بر منافع اقتصادی، زمینه‌های اجتماعی، فرهنگی و زیست‌محیطی را نیز در بر بگیرد.

شناخت و بررسی اثرات گردشگری و مدیریت آن در مناطق روستایی، نقش مؤثری در توسعه پایدار گردشگری و نیز پایداری اجتماعات محلی خواهد داشت. بنابراین در حال حاضر که توسعه گردشگری روستایی تا حدودی در دستور کار برنامه‌های توسعه کشور قرار گرفته، تقویت مبانی و آشنایی با تجربیات جهانی ضروری است و در روند توسعه تأثیرگذار خواهد بود.

با توجه به پتانسیل ها بالا و جاذبه های فراوان روستاها اگر این صنعت ( توریسم روستایی) به جایگاه واقعی خود برسد و به چشم منبع درآمدی برای دولت ها و روستائیان به آن نگریسته شود، دیری نمی پاید که شاهد پیشرفت های چشمگیری در کشورهای جهان سومی و درحال توسعه به خصوص در روستاها خواهیم بود. اما متأسفانه در جوامع مزبور که ایران نیز در میان آنها قرار دارد، به این مقوله توجهی نمی شود.

با توجه به اطلاع رسانی معاونت گردشگری «سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری»، تاکنون حدود 500 روستای هدف گردشگری در ایران شناسایی و ثبت شده است و قرار بود تا پایان سال 1390 این تعداد به یکهزار روستا افزایش یابد.

اسماعیل کاویانی کارشناس گردشگری روستایی می گوید، گردشگری یک فعالیت چند وجهی است و یک دستگاه به تنهایی نمی تواند ازعهده آن برآید به همین دلیل افزایش روستاهای هدف گردشگری به یکهزار روستا تا پایان سال 90 تحقق نیافت.

به عقیده وی شاید یکی از مهمترین دلایل عدم توجه به توریسم روستایی، ضعف مدیریتی و برنامه ریزی نادرست بوده و  به طوریکه مدیران در انتخاب پروژه های مناسب گردشگری دقت لازم را به عمل نیاورده و بدون توجه به آثار آن راه توسعة این صنعت راگرفته اند. به نظر می رسد بهترین راهکار مدیریتی در این زمینه، مدیریت روستایی باشد.

این  کارشناس گردشگری روستایی نیز ضمن اشاره به فرهنگسازی در جامعه میزبان افزود: برای توسعه پایدار گردشگری روستایی بدون تردید ابتدا باید جامعه میزبان را آمده کنیم و در باره نحوه پذیرایی و چگونگی برخورد با گردشگران در جامعه میزبان فرهنگ سازی صورت بگیرد پس بجاست که قبل از هرکار یا هر خبری ابتدا فرهنگ میزبانی از گردشگران را در جامعه روستایی ایران ایجاد کنیم .

این در حالی است که رمضانعلی دامن باغ ، یکی از مسئولان دهیاری های کشور می افزاید: هرچند تا کنون از لحاظ عملی زیاد در توسعه گردشگری روستایی اقدامی صورت نگرفته اما برای توسعه روستاهای هدف گردشگری باید اقدامات مختلفی ازجمله رسیدگی به اماکن پذیرایی و خدمات بهداشتی و نظافتی این مناطق را در دستور کار قرار داد.

وی ضمن تاکید بر توسعه گردشگری روستایی برای جلوگیری از مهاجرت بی رویه روستا نشینان به شهرها تصریح کرد: برای توسعه گردشگری روستایی باید راه های روستایی توسعه و ترمیم و بازسازی شود و ساخت و توسعه کمپ های اقامتی نیز در این مناطق جدی گرفته شود.

این مقام مسئول در گردشگری روستایی ضمن اشاره به سوء مدیریت و بدون برنامه بودن توسعه گردشگری روستایی در حال حاضر می افزاید: گردشگران به طورمعمول محیط زیست پاک را برای گردشگری انتخاب می کنند،گفت:گردشگران از ازدحام فراوان، ترافیک، آلودگی صوتی و محیط زیست آلوده گریزان هستند و معمولا نقاط پاک و دارای هوای سالم را برای گردشگری انتخاب می کنند.  بنابراین روستاها ازجمله مناطق مورد توجه گردشگران است زیرا این نقاط دارای هوای سالم و پاک و همچنین محیط آرام است.

این کارشناس می گوید: روستاهای ایران مملو از ابینه تاریخی، آثار باستانی و جاذبه های طبیعی است و چنانچه به وضعیت حمل و نقل، راه، محصولات، میراث فرهنگی و صنایع دستی این مناطق رسیدگی شود گردشگران زیادی به این مناطق روی خواهند آورد.

وی توسعه گردشگری روستایی را در اشتغال روستاییان و مهاجرت نکردن آنان به شهرها موثر خواند و گفت: گردشگری روستایی باعث خواهد شد که تمام ساکنان روستا از جمله افراد دارای تحصیلات متوسط تا بالا در این حرفه جذب کار شوند.

دامن باغ می افزاید اگر گردشگری روستایی تحقق یابد کمتر از 10 سال شاهد مهاجرت معکوس خواهیم بود. در حالی که امروزه روستاییان برای کسب درآمد و گذران زندگی در محیط روستاها ناچارند دست به فعالیت های مختلفی در زمینه های کشاورزی، دامداری، صنایع دستی و یا خدماتی بزنند.

دامن باغ در ادامه می گوید: گردشگری روستایی می تواند منبع جدید درآمد برای روستاییان و به ویژه روستاییان کشورهای در حال توسعه باشد و تا اندازه ای مشکلات آن ها را رفع کند. این امر مستلزم مدیریت و برنامه ریزی خاصی است تا گردشگران علاوه بر دیدن مناظر و چشم اندازهای طبیعی آن نقاط، با آداب و رسوم و فرهنگ آن روستا نیز آشنا شوند.