گردشگری در کارخانه های صنعتی

به اطراف خود نگاه کنید ، کامپیوتر، تلویزیون، ماشین لباس شویی، اتومبیل، یخچال و دهها وسیله دیگر را خواهید دید. اینها همه نشانه هایی از زندگی مدرن و صنعتی قرن بیست و یکمی ما هستند، آیا می دانید این وسایل چگونه و از چه موادی ساخته شده اند؟ تعداد انگشت شماری از ما می توانند مراحل کامل ساخت یکی از این وسایل را برشمرند یا اینکه تعریف درستی از کارخانه سازنده آنها داشته باشند.

شاید در قرن های گذشته که مردم وسایل مورد نیازشان را با ابزار ابتدایی می ساختند می توانستیم پاسخ چگونه ساخته شدن آنها را بگوییم. اما امروزه با توجه به تکنولوژی و تنوع محصولات این امکان واقعا برای انسان غیر ممکن است که مراحل ساخت همه وسایل اطراف خود را بداند و از آنها آگاه باشد. حال این وسایل چه ابتدایی مانند چوب کبریت باشند یا پیچیده ترین مثل کامپیوتر شخصی ما به هر حال امکان دانستن و آشنایی با مراحل ساخت آنها هرگز برای ما فراهم نبوده.

در قرن حاضر و با توجه به رشد تکنولوژی قرن بیست و یکم ، چگونگی ساخت بسیاری از این وسایل که همه ما از داشتن آنها راضی هستیم سالهاست که ذهن ما را مشغول به خود کرده و در پی یافتن پاسخ آنها هستیم. بطور مثال همین ویژه نامه چمدان که در دست شماست آیا می دانید چه مراحلی را طی کرده تا هم اکنون اینچنین زیبا و جذاب در دست شماست و مشغول مطالعه آن هستید؟

به یاد داریم دوران خوش تحصیل خودمان را وقتی قرار بود به گردشی علمی با همکلاسی های خود برویم ، بسیاری از ما کوچکترین اتفاقات آن روز را که شاید چند دهه پیش اتفاق افتاده باشد را به یاد داریم . همین شور و اشتیاق به دانستن ماست که باعث شده در دوران رکود اقتصادی برخی از دست اندرکاران صنعت گردشگری دست به ابتکاری بسیار جالب بزنند و زیر مجموعه تازه ای را به صنعت نوظهور گردشگری در جهان معرفی کنند که پایه اصلی آن همین کنجکاوی بشر و علاقه او به دانستن است.

دست اندرکاران صنعت گردشگری ، این بخش نوظهور در صنعت گردشگری را تورهای کارخانه ای نامیده اند که منشاء آن از ایالات متحده آمریکاست این کشور صنعتی با توجه به پتانسیل بسیار مناسب خود از نظر کارخانه های عظیم صنعتی توانسته به خوبی این بخش جدید را مدیریت کنند و از آن درآمدزایی داشته باشد که به تازگی چندین کشور صنعتی دیگر در گوشه و کنار این دهکده جهانی اقدام به راه اندازی اینگونه تورها کرده اند مثل کشور آلمان و فرانسه و در کنار آنها کشور سوئیس هم بیکار ننشسته و صنعت شکلات و ساعت سازی خود را با این روش به روی گردشگران گشوده.

پیدایش بخش جدید صنعت گردشگری یعنی صنعت تورهای کارخانه ای، بهترین فرصت و زمینه ساز رونق صنعت گردشگری داخلی و خارجی بسیاری از کشورهای صنعتی شده  ، امروزه بسیاری از کشورهای جهان دارای صنایعی بسیار بزرگ مثل ذوب آهن ، کارخانجات صنعتی و غذایی هستند و از آنها برای  رونق اقتصاد خود استفاده می کنند .

کشورهای صنعتی و صاحبان صنایع آنها چه خصوصی و چه دولتی سالها بود که کارخانه های خود را پشت دیوارهای بلندی می ساختند و کسی به جز پرسنل آنها خبر از داخل آنها نداشت. اما امروزه با توجه به این زیر مجموعه جدید گردشگری و منافع بسیار زیاد آن برای هر دو طرف ، یعنی صاحبان صنایع و گردشگران؛ آنها درب کارخانه های خود را به روی گردشگران داخلی و خارجی با توجه به سیاست های تجاری و مسایل امنیتی و حفاظتی کارخانه گشوده اند.

اینجاست که همان کنجکاوی و علاقه به دانستن مراحل تولید بسیاری از وسایل اطراف ما می تواند برای صنعت گردشگری و دست اندرکارانش پولساز باشد به عنوان مثال تصور کنید شما هنگام مطالعه روزنامه با آگهی تبلیغاتی یکی از آژانس های مسافرتی شهر خود برخورد کنید که در آن خبر از برگزاری تور یکروزه بازدید از فلان کارخانه صنعتی داده شده که تصادفا این کارخانه و روش تولید محصول آن سالهاست که برای شما جای سئوال بوده.  یقینا با این آژانس تماس خواهید گرفت و در اولین فرصت از آن تور برای پاسخ به سئوال خود استفاده می کنید. اگرچه این فقط یک مثال ساده بود اما هزاران مورد از اینگونه تورها در حال حاضر در کشورهای صنعتی درحال برگزاریست که می توان به بازدید از کارخانه های هواپیما سازی بوئینگ و ماشین سازی فورد اشاره کرد. شاید بهترین تور برگزار شده در طول این مدت بازدید از کارخانه موتورسیکلت سازی معروف هارلی دیویدسون ایالات متحده در بین علاقمندان به هیجان موتورسواری بوده.

به راستی این بخش جدید در صنعت گردشگری واقعا ناجی صنعت گردشگری در دوران رکود اقتصادی بوده و اگر کمی دقت کنیم شاید این بخش بتواند جان دوباره ای به صنعت از نفس افتاده گردشگری ایران ببخشد. اگر مدیران دو بخش صنعتی و گردشگری ایران بتوانند ارتباط مناسب و دقیقی با یکدیگر برقرار کنند این حس کنجکاوی ماست که باعث رونق دوباره صنعت گردشگری در داخل مرزهای کشور می شود و چه بسا به زودی اینگونه تورها در بین ساکنان  کشورهای منطقه و همسایه معروف شده و باعث ورود برخی گردشگران خارجی نیز به ایران بشود.

اگر از فواید آموزشی این گونه تورها در دوران مدرسه چشم پوشی کنیم که خارج از حوصله این بحث است اغلب کارشناسان اقتصادی این گونه تورها را برای صاحبان صنایع بزرگ خصوصی و دولتی بهترین فرصت برای معرفی توانمندی های خود می دانند .

این کارشناسان عنوان کرده اند ، صاحبان و مدیران بسیاری از کارخانجات ایران سالانه هزینه بسیار زیاد و هنگفتی را برای تبلیغات محصول خود هزینه می کنند این در حالی است که بسیاری از این مراکز تولیدی هر کدام  به تنهایی قادرند ساعت ها گروه هایی بزرگی از گردشگران را به خود مشغول کنند ، اینجاست که با کمی همکاری بین این مدیران اقتصادی و تورگردانان می توان با صرف کمترین هزینه از طرف کارخانجات یعنی گشودن درب کارخانه به روی بازدید کنندگان و پذیرایی از گردشگران ، تبلیغاتی بسیار گسترده و مفید را در سطح کشور و حتی خارج از مرزها انجام داد.

این همکاری بین دو بخش گردشگری و صنعتی می تواند آنچنان مفید و محرک هر دو بخش باشد که قابل تصور بسیاری از ما نیست اما رونق صنعت گردشگری ایران از مهمترین تاثیرات این همکاری خواهد بود. کارخانه های اتومبیل سازی، صنایع غذایی، صنایع دارویی و حتی صنعت نفت ایران می توانند به عنوان اصلی ترین پتانسیل های صنعت تورهای کارخانه ای در داخل مرزهای ایران باشند . رشد و رونق این تورهای داخلی کم کم پای گردشگران خارجی را به میان خواهد آورد و علاوه بر ریال های داخلی، دلارهای غیر نفتی را در این صنعت جاری خواهد کرد.

بنابراین می توان با یک مدیریت دقیق و صحیح و با توجه به منافع اقتصادی کشور و کارخانجات تورهای گردشگری بازدید از کارنجات را رونق بخشید که علاوه بر تبیلغ محصول ایرانی و توانمندی های صنایع ایران می توان در جذب سرمایه های خارجی نیز از آن استفاده کرد.

عزتی – بهمن 1390