یکی از صنایع وابسته به گردشگری که جزو زیرساخت‌های این صنعت از آن یاد می‌شود، صنعت هتلداری است؛ صنعتی که از گذشته‌های دور پله‌پله با رشد گردشگری، رشد کرده و هم‌اکنون به حرفه‌ای کاملا تخصصی و مدیریتی نوین تبدیل شده است.
بسیاری از کشورهای گردشگرپذیر رونق گردشگری را به عوامل مختلفی از جمله توسعه صنعت هتلداری نسبت به می‌دهند، از همین رو هر سال با برپایی نمایشگاه‌ها و کنفرانس‌های مختلفی در این زمینه سعی به توسعه هرچه علمی‌تر و موثرتر هلتداری در کشورهایشان دارند.
کشورمان ایران هم که پیشنیه کاروانسراهای جاده ابریشم را در کارنامه اماکن اقامتی خود به ثبت رسانده و از سوی دیگر به عنوان یکی از کشورهای پرجاذبه برای گردشگران بین المللی شناخته شده نیز برای توسعه گردشگری به این صنعت وابستگی بسیاری دارد، اما بنابه دلایلی هنوز نتوانسته صنعت هتلداری خود را با استانداردهای جهانی منطبق کرده و سیستمی نوین را در هتلداری خود تجربه کند.
به گفته حمیدرضا مخملباف، یکی از مدیران هتلداری ایران، هم‌اکنون توسعه گردشگری با توجه به ارزان سفر کردن صورت می‌گیرد و از آنجا که هزینه اقامت جزو اصلی‌ترین مخارج گردشگران است، می‌بایست هزینه اقامت را در کنار دیگر هزینه‌ها مثل حمل و نقل کاهش داد.
این فعال عرصه هتلداری می‌گوید: با بهینه‌سازی مصرف و البته بازسازی بسیاری از هتل‌های قدیمی در کشور می‌توان این مهم را به واقعیت رساند و شاهد رونق هتلداری کشور بود؛ هرچند به عقیده این کارشناس هتلداری، هنوز بسیاری از مراکز اقامتی ایران کاملا به صورت سنتی اداره می‌شوند، اما می‌افزاید: اگر قصد توسعه گردشگری را داریم، باید ابتدا از مراکز اقامتی شروع کنیم و سیستم‌های نوین را در آن به کار گیریم، چون آوردن گردشگر به منطقه‌ای خاص کار ساده‌ای است، اما اگر این گردشگر آمد و محل اقامت مناسبی نداشت چه؟ پس بهتر است اول به بررسی و نواقص موجود بپردازیم، بعد با مدیریت و برنامه‌ریزی یکی‌یکی آنها را برطرف کنیم، تا وقتی گردشگر به ایران رسید بتوانیم سرویس قابل قبولی به او ارایه دهیم.
وی به استانداردسازی خدمات هتلداری اشاره می‌کند و می‌گوید: یکی از نواقص اصلی هتلداری ما، نبود استانداردی دقیق برای خدمات هتل‌هاست، به این معنی که در یک هتل سه ستاره مشهد خدماتی متفاوت با یک هتل سه ستاره تبریز دریافت خواهید کرد.
وی می‌افزاید: هرچند استانداردی برای تعیین ستاره هتل‌ها هم‌اکنون استفاده می‌شود، اما این استاندارد هنگام ارائه خدمات زیاد مورد توجه قرار نمی‌گیرد.
لزوم آموزش کادر فنی
شاید در گذشته‌ای نه‌چندان دور مدیریتی سنتی در امور هلتداری جوابگوی تقاضا و هزینه‌ها بوده، اما هرچه صنعت گردشگری رشد کرد و رونق گرفت، لزوم استفاده از نیروهای متخصص بیش از پیش خودنمایی کرد و برای فعالان امور هتلداری الزامی شده. اگرچه بسیاری از واژه مدیریت هتلداری صرفا به فردی پشت میز نشین اشاره می کند اما واقعیت امر این است که مدیریت نوین هتلداری باید با تمام زوایای کار هتلداری حتی در ساده ترین کارها توانا باشد .
در این زمینه مرادی، دیگر فعال عرصه هتلداری می‌گوید: در بخش نرم‌افزاری هتل یا همان کادر فنی ایران هنوز نیازمند تربیت پرسنل مجرب است.
وی به گسترده فارغ‌التحصیلان رشته هتلداری اشاره می‌کند و می‌افزاید: هم‌اکنون با توجه به رشد مراکز آموزشی و افزایش دانشجویان تعداد زیادی فارغ‌التحصیل در این زمینه وجود دارد، اما متاسفانه مدرک‌گرایی در بین این گروه باعث شده تا آنها فقط تکه کاغذی در دست داشته باشند، حال آنکه صنعت هلتداری نوین نیازمند تجربه و تخصص آنهاست.
به عقیده وی، این مدرک فقط حکم گواهی‌نامه یا معرفی‌نامه برای آنهاست و دلیلی بر تجربه یا نوآوری آنها نیست. بنابراین سیستم‌های آموزشی باید فکری به حال این موضوع کرده و با دوره‌های کارآموزی این نقص را برطرف کنند.
مرادی به این موضوع اشاره می کندکه مدیر هتل باید اینقدر توانا باشد که با توجه به حضور مسافران مختلف در واحد اقامتی امکانات مورد علاقه آنها از نوع نورپردازی، موزیک، منوی غذا یا حتی نوع سرویس دهی کافی شاپ را برنامه ریزی کند حال آنکه بسیاری از مدیران کنونی فقط به هزینه های هتل فکر می کنند و مدیریت را در کم کردن هزینه ها می دانند.
اصلی‌ترین هزینه هتل‌ها انرژی است
همه دست‌اندرکاران و فعالان عرصه هتلداری معتقدند که بیشترین هزینه هتل‌ها مربوط به تامین انرژی است و باید با استفاده از راهکارهای نوین آن را به حداقل رساند. در بسیاری از کشورها نصب سنسورهای مختلف جهت کنترل درجه حرارت یا کنترل حضور مسافر در اتاق اجباری شده و بسیاری هم با استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر و طبیعی منابع انرژی خود را تامین می‌کنند، اما در کشور ما هنوز سیستم عایق اتاقها برای جلوگیری از هدررفتن گرما و سرما اجرا نشده؛ آن هم به دلیل مشکلات مالی صاحبان هتل‌ها.
اعتمادی، مدیر تاسیسات یکی از هتل‌های زنجیره‌ای تهران در این باره می‌گوید: در صنعت هتلداری تاسیسات یعنی قلب هتل، بنابراین اگر این قلب درست کار نکند، کل اعضا دچار مشکل می‌شوند.
وی می‌گوید: بسیاری از هتل‌های ایران در تاسیسات خود دچار نقایص عمده‌ای هستند و از آنجا که این بخش گران‌ترین بخش هتل است، بسیاری نسبت به آن بی‌توجه هستند. حال آنکه با به‌روز کردن سیستم برودتی و حرارتی می‌توان هزینه تمام شده خدمات را کاهش داد و در نهایت اقامت مسافر نیز ارزان‌تر خواهد شد که جایزه این نکته سنجی ضریب اشغال بالای اتاقها است.
این فعال در صنعت هتلداری ضمن تاکید بر حمایت های دولتی در صنعت هتلداری می‌گوید: بسیاری از مناطق گردشگرپذیر ایران دارای بهترین منابع طبیعی انرژی مثل باد و خورشید هستند و اگر دولت قصد حمایت از صنعت هتلداری را دارد، بهترین کار ارائه تسهیلات به صاحبان هتل‌ها جهت استفاده از این انرژی‌های پاک در تاسیسات خودشان است.
این کارشناسان تاسیسات بر لزوم ساخت هتل های نوین در ایران تاکیددارد و دلیل عدم استقبال سرمایه‌گذاران برای ساخت هتل را کمبود مسافر و البته هزینه بسیار بالای تجهیز هتل عنوان می‌کند، حال آنکه اگر فردی همین هزینه را در ساخت برج مسکونی هزینه کند، چندین برابر سود بیشتر خواهد داشت.
به اعتقاد وی، صنعت هتلداری ایران هم اکنون در کماست و برای جلوگیری از رکود کامل در این صنعت باید دولت با ارائه مشوق‌هایی از قبیل تراکم، معافیت مالیاتی، یارانه سوخت بسیاری را تشویق به تاسیس هتل یا بازسازی هتل‌های قدیمی کند تا اولین مرحله از توسعه زیرساخت های گردشگری ایران انجام شده و با پشتوانه جاذبه های فراوان تاریخی و فرهنگی کشورمان آماده میزبانی از میلیون ها گردشگر از سراسر جهان باشیم.
مرادی به عنوان یک کارشناس تاسیسات هتل در پایان می گوید : شاید با ارایه آمار و ارقام ضریب اشغال هتل های ایران به این فکر باشیم که این صنعت بسیار پررونق است اما با کمی دقت متوجه می شویم که بیشتر آمار اشغال هتل های ایران مربوط به سفرهای دولتی و کنفرانس ها یا همایش های دولتی ایران است این رونق صنعت هتلداری نیست چون مبادله پول به خوبی انجام نمی شود و صرفا از این جیب به آن جیب پول ریختن است ، بنابراین صنعت هتلداری ایران صرفا باید با حضور گردشگران که به اقتصاد ایران پول تزریق می کنند رونق بگیرد و در کنار آن هم به میزبانی از میهمانان کنفرانس ها و مراسم دولتی بپردازد.