بررسی اثرات اقتصادی میزبانی بازی‌های المپیک در اقصی نقاط دهکده جهانی

بررسی اثرات اقتصادی میزبانی بازی‌های المپیک در اقصی نقاط دهکده جهانی

اقتصاد یا ورزش مسئله این است؟!

برنده واقعی کیست؟

نویسنده: عماد عزتی

هردوره هنگام قرعه کشی میزبانی بازی‌های بزرگ بین المللی مثل المپیک یا جام جهانی می‌بینیم کشورهای علاقمند با چه شور و شوقی به دنبال دستیابی به امتیاز هستند و در این زمینه تقریبا از هیچ تلاشی دست نمی‌کشند و با مشخص شدن میزان هر یک از این رویدادهای بزرگ و به حرکت درآمدن شمارش معکوس برای آغاز بازی‌های مورد نظر می‌بینیم چه تکاپویی در این زمینه شکل می‌گیرد.

این تحرکات و برنامه‌ریزی‌ها که معمولا دولت‌ها برای هرچه بهتر برگزار کردن آن مراسم دارند دقیقا با آغاز بازی‌ها به اوج خود رسیده و در نهایت در آخرین روز با تعیین قهرمان هر دوره همه چیز تا آغازی دوباره به حال خود رها می‌شود. اما آیا تاکنون از خودتان پرسیده‌اید که منافع دولت‌ها از این همه تلاش برای میزبانی اینگونه رویدادهای بزرگ چیست؟ آیا واقعا فقط ورزش هدف اصلی است یا اینکه در پس پرده سوژه‌دیگری وجود دارد که در هیاهوی تشویق تماشاگران هر دوره گم شده و تا فراگیر شدن سکوت در آن کشور هیچ صحبتی از آن نیست؟

به هرحال اگرچه هدف اصلی خود رویدادهای ورزشی از سوی مسئولان مطرح می‌شود اما همگان می‌دانیم دودوتای اقتصادی میزبانی اینگونه رویدادها مسئله‌ای نیست که بتوان به سادگی از کنارش گذشت و بدون توجه به آن مشغول برنامه‌ریزی بود چون ظاهرا جریان‌های اقتصادی این دوران آنچنان جذاب است که  حتی می‌تواند گاهی باعث تخلف در نحوه انتخاب میزبان باشد.

اما آیا همه کشورهایی که تاکنون میزبان بازی‌های المپیک یا رویدادهای بزرگ ورزشی بوده‌اند از این کیک شیرین سهم مناسبی به اقتصاد خود اختصاص داده‌اند؟ یا اینکه شیرینی میزبانی اینگونه رویدادها در کام برخی کشورها جلوه کرده و کام دیگران را تلخ از هزینه‌ها نگه داشته است؟

کسب درآمد هدف اصلی

هفتم سپتامبر سال جاری بود که فریاد شادی در سالن انتخابات میزبان المپیک تابستانی 2020 از سوی مسئولان ژاپنی در شهر بوئنوس آیرس باعث شد موجی از نشاط و جنب و جوش در سرزمین آفتاب ایجاد شود. پیروزی توکیو در زمانی روی داد که مشکلات اقتصادی اسپانیا و البته تصویر نا مناسب استانبول ترکیه در ذهن مسئولان ستاد برگزاری المپیک باعث شد تا ژاپن با درنظر گرفتن سابقه درخشان خود در این زمینه پیروز میدان رقابت سنگین شهرهای بزرگ و مطرح جهان معرفی شود.

بسیاری از کارشناسان اقتصادی هیجان ایجاد شده در کشور منتخب را ناشی از منافع اقتصادی آن که صرفا مربوط به همان دوره برگزاری بازی‌ها نیست را اصلی‌ترین دلیل رقابت میان کشورها می‌دانند و در مجموعه معتقدند کشورها برای دستیابی به منافع اقتصادی فارغ از مسایل ورزشی در این زمینه با یکدیگر رقابت می‌کنند و به نوعی این خزانه میزبان است که برنده اصلی رقابت‌هایی مثل المپیک خواهد بود نه تیم‌های ورزشی.

اندی اسماریک، تحلیل‌گر اقتصادی در میزبانی رویدادهای بزرگ ورزشی در این زمینه می‌گوید: رقابت تمامی کشورهای مستعد در زمینه میزبانی رویدادهای ورزشی به امید دستیابی به منافع اقتصادی بالا صورت خواهد گرفت چون دولت‌ها معتقدند اگرچه ارقام قابل توجهی به عنوان کمک هزینه‌ برگزاری از سوی نهادهای بین المللی دریافت خواهند کرد اما در طول یا دوران بعد از آن رویداد بزرگ جریان نقدینگی همچنان به سمت کشور میزبان در حرکت خواهود بود. به عنوان مثال در المپیک 1948 میلادی که در شهر لندن برگزار شد، انگلستان رقمی معادل 732 هزار و 268 پوند در آن زمان معادل 30 میلیون دلار فعلی برای میزبانی این بازی‌ها هزینه کرد و رکورد گرانترین میزبانی بازی‌های المپیک تابستانی در اختیار چین با 40 میلیارد دلار هزینه قرار گرفته و بازی‌های زمستانی سوچی با چیزی نزدیک به 50 میلیارد دلار به عنوان گرانترین میزبانی زمستانی معرفی شده است.

اسماریک در ادامه افزود: اما سئوال اصلی اینجاست که تقریبا نمی‌توان با اطمینان گفت که این رویا به واقعیت پیوسته و کشورهای میزبان توانسته‌اند به اهداف اقتصادی خود در این دوران یا حتی پس از آن دستیابند.

این تحلیل‌گر اقتصادی معتقد است بسیاری از کشورهای علاقمند به میزبانی چنین رویدادهایی با توجه به اهمیت صنعت گردشگری و میزان جذب گردشگران طی این دوران حساب ویژه‌ای در جبران هزینه‌های خود توسط دلارهای گردشگران دارند درحالی که نباید فراموش کنیم، درآمدهای صنعت گردشگری بخصوص در این دوران هرگز تضمین شده نیست به صورتی که همواره تجربه خالی‌ماندن برخی از هتل‌های پکن در دوران میزبانی المپیک 2008 را داریم و رکود بیشترین زیان اقتصادی از میزبان بازی‌های المپیک در اختیار کشور یونان و بازی‌های آتن با 15 میلیارد دلار زیان قرار گرفته است.

وی در ادامه گفت: بطور کلی اثرات اقتصادی بازی‌های المپیک به ساختار اقتصادی کشورهای میزبان بستگی دارد. کشورهای مانند ژاپن و کره جنوبی در زمان برگزاری این بازی‌ها، سرگرم توسعه بودند. به این ترتیب سرمایه‌گذاری‌های عظیمی که در این کشورها و در شهرهای میزبان صورت گرفت، در حقیقت صرفِ توسعه شد و به رشد اقتصادی انجامید. اما کشورهایی مانند اسپانیا، امریکا، استرالیا و یونان زمانی میزبان این بازی‌ها شدند که توسعه یافته بودند. به همین خاطر است که بازی‌های المپیک در این کشورها سود اقتصادی چندانی به دنبال نداشت. به این ترتیب کشورهای در حال توسعه می‌توانند با برگزاری بازی‌های المپیک، اقتصاد خود را از فرش به عرش برسانند اما اقتصادهای پیشرفته تنها با هزینه‌های اضافی مواجه خواهند شد.

جدول سود و زیان میزبانی بازی‌های المپیک در برخی دوران میزبانی

کشور میزبان	سال	بودجه مصرفی	کل هزینه ها	مالیات پیمانکاران	سود و زیان	سال محاسبه  نهایی
المپیک تابستانی لندن	1948	761688 پوند
المپیک تابستانی ملبورن	1956	4/5 میلیون پوند
المپیک تابستانی توکیو	1964	72 میلیون دلار
المپیک تابستانی مکزیک	1968	176 میلیون دلار
المپیک تابستانی کانادا	1976	207 میلیون دلار کانادا	41/1 میلیارد دلار کانادا		990 میلیون دلار کانادا زیان	2006
المپیک زمسانی آمریکا	1980	49 میلیون دلار	169 میلیون دلار		5/8 میلیون دلار زیان
المپیک تابستانی مسکو	1980	231 میلیون دلار	35/1 میلیارد دلار		19/1 میلیارد دلار زیان
المپیک زمستانی سارایوو	1984	4/55 میلیون دلار	9/110 میلیون دلار		10 میلیون دلار سود
المپیک تابستانی آمریکا	1984	320 میلیون دلار	413 میلیون دلار	75 میلیون دلار	250 میلیون دلار سود	1984
المپیک زمستانی کاندا	1988	438 میلیون دلارکاندا	899 میلیون دلار کانادا	425 میلیون دلار کانادا	32میلیون دلار کانادا سود
المپیک تابستانی کره جنوبی	1988	4 میلیارد دلار			300 میلیون دلار سود	1988
المپیک تابستانی بارسلون	1992	850 میلیون دلار	3/9 میلیارد دلار		10 میلیون دلار سود	1992
المپیک زمستانی فرانسه	1992			2/1 میلیارد دلار	67 میلیون دلار زیان
المپیک تابستانی آمریکا	1996	8/1 میلیارد دلار		609 میلیون دلار	10 میلیون دلار سود	1996
المپیک تابستانی استرالیا	2000	6/6 میلیارد دلار استرالیا	5/363 میلیون دلار استرالیا	4/2 میلیارد دلار استرالیا	½ میلیارد دلار استرالیا زیان	2000
المپیک زمستانی آمریکا	2002	2 میلیارد دلار	2/1 میلیارد دلار	600 میلیون دلار	101 میلیون دلار سود	2002
المپیک تابستانی آتن	2004	15 میلیارد دلار	9 میلیارد دلار	2/6 میلیارد دلار	15 میلیارد دلار زیان
المپیک تابستانی پکن	2008	44 میلیارد دلار			146 میلیون دلار سود	2008
المپیک تابستانی لندن	2012	4/10 میلیارد دلار	6/14 میلیارد دلار	4/4 میلیارد دلار	------	2013

منبع: کمیته برگزاری بازی‌های المپیک

دوره‌ای از سودآوری

همانطور که قبلا نیز اشاره شد دلیل اصلی رقابت کشورها برای میزبانی رویدادهای بزرگ ورزشی بحث دستیابی به منافع اقتصادی حاصل از آن است که متاسفانه در برخی موارد این خواسته تبدیل به واقعیت نشده و می‌تواند برای کشور میزبان نگرانی‌های شدید اقتصادی دقیقا مثل آنچه در یونان اتفاق افتاد ایجاد نماید.

این درحالی است که آخرین تجربه از میزبانی المپیک تابستانی که در لندن برگزار شد بیانگر آن است که این کشور توانست با استفاده از سیاست‌های دقیق اقتصادی به آنچه برای خود از میزبانی بازی‌های المپیک تابستانی 2012 میلادی متصور شده بود، دست یافته و بتواند منافع قابل توجهی برای اقتصاد کشور ایجاد نماید.

دولت بریتانیا یک سال پس از پایان بازی‌های المپیک تابستانی 2012 اعلام کرد اگرچه برای برگزاری این بازی‌ها 4 سال سرمایه‌گذاری شده است اما میزبانی المپیک تابستانی 2012 میلادی  توانسته در مجموع رقمی معادل 9/9 میلیارد پوند برای اقتصاد این کشور تنها در یک سال سودآوری ایجاد نماید.

این درحالی است که تحقیقات دانشگاه آکسفورد در این زمینه بیانگر آن است که میزبانی این بازی‌ها برای اقتصاد انگلستان حداقل تا سال 2017 میلادی منافع اقتصادی ایجاد خواهد کرد و در مجموع رقمی معادل 5/16 میلیارد پوند به اقتصاد انگلستان در بخش‌های مختلف اقتصادی کمک می‌کند و ممکن است با در نظر گرفتن برخی معادلات اقتصادی این میزان سودآوری تا سال 2020 میلادی به 41 میلیارد پوند نیز افزایش یابد چون بسیاری از منافع اقتصادی این رویداد مثل سرمایه‌گذاری‌های خارجی و ایجاد برخی زیرساخت‌ها می‌تواند دارای ارزش افزوده بلند مدت برای اقتصاد کل کشور باشند.

در این تحقیقات آمده یکی از مهمترین منافع ایجاد شده برای اقتصاد انگلستان در بخش ساخت و ساز خواهد بود به صورتی که تنها در سال 2012 میلادی پروژه‌های ساختمانی در این شهر با رقمی معادل 3/7 میلیارد پوند بیشترین افزایش را به خود دیده است.

جاناتان براون، یکی از محققان شرکت کننده در طرح نظرسنجی آکسفورد در این زمینه معتقد است، اگرچه اکنون با توجه به تغییر معادلات سیاسی و خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا این روند یعنی نرخ افزایشی سودآوری و گسترش پروژه‌های ساختمانی متوقف شده است اما نمی‌توان سودآوری دوران 2010 تا 2012 میلادی در این زمینه را نادیده گرفته و از آن چشم پوشی کنیم چون در آن دوره صعود 7 درصدی توانست حرکت اقتصادی قابل توجهی برای اقتصاد بریتانیا به ارمغان آورد، به صورتی که با استناد به همین رونق ساخت و ساز سطح بیکاری در انگلستان تاپایان سال 2012 میلادی 2/1 درصد کاهش نشان داده است. به عنوان مثال تا پایان ساخت دهکده المپیک لندن نزدیک به 46 هزار نفر در این منطقه مشغول به کار بودند که دقیقا سال قبل از آن 10 درصد از این افراد بیکار بوده‌اند.

این کارشناس اقتصادی در ادامه افزود: روند ایجاد شغل در لندن تنها قبل از برگزاری بازی‌ها نبود بلکه در دوران میزبانی و طول 30 روز میزبانی لندن از ورزشکاران و هیات‌های همراهشان نیز روند ایجاد مشاغل مستقیم در این شهر کاملا محسوس بود به صورتی که 39 درصد از ساکنان لندن به صورت مستقیم با این بازی‌ها ارتباط داشتند و به نوعی اقتصاد خانواده آنها نیز تحت تاثیر این بازیها قرار گرفته بود.

وی تصریح کرد البته این تمام مزایای اشتغالزایی میزبانی المپیک برای لندن در سال 2012 میلادی نبوده است چون از آن سال به بعد تا سال 2015 میلادی درواقع شاهد میراث مفید این بازی‌ها برای اشتغال لندن بودیم چون تقریبا سالانه 17900 فرصت شغلی به همان دلیل در شهر لندن ایجاد شد بنابراین از زمان پایان بازی‌های المپیک تابستانی 2012 میلادی تا ابتدای سال جاری میلادی نزدیک به 70 هزار فرصت شغلی میراث المپیک تابستانی گذشته برای لندن بوده است.

چرا برخی تمایل به میزبانی ندارند؟

شاید برخی براین باور هستند که منافع اقتصادی می‌تواند اولین دلیل رقابت کشورها برای میزبانی بازی‌های المپیک یا رویدادهای بزرگ ورزشی باشد اما سایه سنگین تغییر سبک زندگی و همچنین برخی سیاست‌های اقتصادی نوین براین باور کاملا مشهود است و به نوعی تغییرقابل ملاحظه‌ای در سیاست‌گذاری‌های کشورهای مختلف دهکده جهانی در این زمینه ایجاد کرده است که بارزترین آنها هنگام انتخاب میزبان بازی‌های المپیک زمستانی 2022 مشاهد شده است.

در طول رقابت کشورها برای دستیابی به میزبانی این رقابت‌ها دیدیم علی‌رغم رقابت قابل توجهی هشت سال پیش برای این رقابت‌ها تنها دو گزینه چین و قزاقستان وجود داشت و باقی کشورها تقریبا روندی کاملا عادی را برای دستیابی به این میزبانی طی کردند و خبری از شور و هیجان رسیدن به این مقام دیده نشد.

این رویداد باعث تعجب بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی در این زمینه شد به صورتی که تحقیقات گسترده‌ای برای کم توجهی برخی از کشورها به دریافت امتیاز میزبانی برگزاری این بازیها صورت گرفت و نتایج بسیار جالب آن پاسخی به تمام پرسش‌های اخیر کارشناسان بود.

در نتایج اولیه تحقیقات یاد شده کاملا مشخص بود که کشورهای توسعه یافته و پیشرفته تمایل زیادی به دریافت امتیاز میزبانی اینگونه رویدادها نداشته و به نوعی دنبال دستیابی به منافع اقتصادی متفاوتی از آنچه تاکنون کشورها به دنبال آن بوده‌اند رفته و با استفاده از تغییر سبک زندگی و همچنین گسترش تکنولوژی در اقصی‌نقاط دهکده جهانی در این زمینه گام‌های موثری نیز برداشته‌اند.

پروفسور ویکتور متیسون استاد اقتصاد دانشگاه شیکاکو طی مقاله‌ای با عنوان «ضربه اقتصادی رویدادهای عظیم ورزشی» در این زمینه نوشته: امروز با توجه به تغییر سیاست‌های اقتصادی کشورهای متمدن بخصوص آنهایی که به اوج شکوفایی اقتصادی خود دستیافته‌اند در تجزیه و تحلیل‌های اقتصادی خود دریافتند که راههای بسیار ساده و مطمئن‌تری از میزبانی بازی‌ها و رویدادهای بزرگ ورزشی برای دسترسی به منافع اقتصادی وجود دارد که می‌توانند با کمترین هزینه به آنها دسترسی داشته باشند.

متیسون در ادامه می‌نویسد: طی بررسی‌هایی که از سال 2004 میلادی تا کنون نسبت به علاقه کشورها برای دریافت میزبانی بازی‌های المپیک تابستانی، زمستانی یا جام جهانی داشته‌ام متوجه شدم تغییر رویه‌ای کاملا مشهود و قابل ملاحظه در تلاش کشورها برای دسترسی به این امتیاز وجود دارد و به گونه‌ای این رقابت‌ها کاملا هوشمند و هدفمند شده است به صورتی که برخی سیاست‌های بین المللی در این زمینه دخیل شده‌است و پیش بینی رویدادهای خارجی می‌تواند نسبت به آن تاثیر گذار باشد درست مانند آنچه در انگلستان برای سال 2012 اتفاق افتاد، چون من معتقدم لندن با استفاده از امتیاز میزبانی المپیک تابستانی 2012 میلادی سعی در جبران نرخ بیکاری و همچنین کاهش هزینه خروجش از اتحادیه اروپا را داشت چون دقیقا پس از اعلام بیلان مثبت اقتصادی این میزبانی بود که کم کم دیدیم سخن خروج این کشور از اتحادیه اقتصادی اروپا مطرح شد.

این استاد دانشگاه با استدلال براینکه در دوران میزبانی اینگونه رویدادهای ورزشی در واقع میزان سودآوری بسیاری از مشاغل کاهش می‌یابد معتقد است:  بطور کلی هنگام برگزاری چنین رویدادهایی مثل برگزاری نمایشگاه‌های بین المللی بزرگ، بازی‌های بین المللی و به قول معروف مگا رویدادها قیمت‌ها و نرخ بهره آنچنان بالا می‌رود که میزان سود دهی مشاغل مختلف بخصوص آن گروه از مشاغل که مستقیما با این رویدادها در ارتباط هستند کاهش یافته و در مجموعه چیز زیادی برای اقتصاد منطقه به ارمغان نخواهد آمد.

وی در ادامه با مقایسه فعالیت‌های اقتصادی در شرایط عادی و دوران میزبانی رویدادهای بزرگ می‌نویسد: همه می‌دانیم در روزهای عادی یک کشور ساعات کاری و همچنین فشار موجود بر دستگاه‌های خدماتی یا دیگر ارگان‌ها کاملا حساب شده و تقسیم بندی دقیقی دارد درحالی که با آغاز رویدادهای بزرگ در مناطقی خاص این تراز برهم خورده و به نوعی باعث افزایش هزینه‌ها خواهد شد. به عنوان مثال اگرچه مثلا چندصد هزار گردشگر اضافه به یک منطقه برای تاریخی مشخص وارد می‌شوند اما در همان دوره نیز صاحبان کسب و کارهای مختلف لازم است با افزایش ساعات کار و تعداد پرسنل خود نسبت به ارایه خدمات به این گروه برنامه‌ریزی نمایند که همین رویه باعث افزایش هزینه‌هایشان خواهد بود. به صورتی که اگر نرخ اقامت در هتل‌ها طی این دوره 20 درصد افزایش داشته هزینه‌های جاری صاحبان هتل نیز تقریبا 14 درصد روبه افزایش بوده چون باید اضافه کاری به پرسنل خود پرداخت می‌کردند و در همین زمینه هزینه‌های سرویس دهی به اتاق‌هایشان به دلیل تراکم بالای تقاضا افزوده شده است. پس با یک حساب سرانگشتی می‌بینیم این همه دردسر برای رسیدن به 6 درصد سود غیر منطقی بوده است چون در شرایط عادی و نرخ اشتغال مشخص اتاق ها در ایام معمول سودی نزدیک به 25 درصد برای مالکان هتل‌ها ایجاد می‌شود، آنهم فقط به دلیل نرخ عادی هزینه‌هایشان.

متیسون در ادامه نوشت، اگر به میزان تغییر هزینه‌های هتل به عنوان یکی از اصلی‌ترین مشاغل درگیر با اینگونه رویدادها توجه داشته باشیم می‌بینیم در مجموع این نوع رویدادها برای میزبان خود بخصوص در کشورهای پیشرفته چیزی به جز هزینه نیست. مثلا مالکان هتل بدون تردید هنوز تصوری از میزان خسارت‌های ایجاد شده به تاسیسات و لوازم اتاق‌هایشان طی این دوره به دلیل فرهنگ متفاوت گردشگران و البته تراکم درخواست ندارند چون در دوران این رویداد فقط قصد دارد به سرعت نواقص را برطرف کرده و دوباره اتاق را اجاره دهند، درحالی که وقتی هزینه‌های تعمیرات احتمالی و تامین دوباره تجهیزات و لوازم اتاق را جمع و تفریق کنیم می‌بینیم نه تنها چیزی برای مالکان هتل ایجاد نشده بلکه افزایش هزینه‌های مصرف مثل آب، برق، تعمیرات و از همه مهمتر مالیات برایشان سنگین‌تر نیز شده است.

وی در انتهای مقاله خود نوشته: بسیاری از کشورها بخصوص طی یک دهه اخیر برای پنهان کردن زوایای منفی برگزاری اینگونه رویدادها سعی در اغراق درآمدهایشان کرده‌اند به صورتی که ممکن است حتی ارقام اعلام شده به عنوان سود از سوی آنها منطق نبوده و به نوعی رقم سازی بوده است، ولی همانطور که قبلا نیز اشاره شد کشورهای پیشرفته و ثروتمند امروز به دنبال استفاده از منافع دیگر این رویدادها مثل تبلیغات، حق پخش برنامه‌ها یا ارایه خدمات زنجیره‌ای هستند.

ریو به دنبال کاهش هزینه‌ها؟!

اگرچه مدت‌ها قبل از برگزاری بازی‌های المپیک برخی اخبار از اوضاع نا بسامان اقتصادی در برزیل به عنوان یکی از اقتصادهای نوظهور در بیشتر جراید و رسانه‌ها منتشر شده بود و درنهایت این معضل توانست به کناره‌گیری دیلما روسف منجر شود، اما تقریبا دو هفته قبل از آغاز بازی‌ها بود که انتشار خبر کمبود بودجه شهر ریو برای تکمیل پروژه‌های تعیین شده برای میزبانی المپیک 2016 ریو باعث نگرانی بیشتر برخی از مسئولان شد.

در این دوره شهردار ریو برای تکمیل پروژه‌های شهر از دولت مرکزی درخواست بودجه اضطراری کرد و به این ترتیب نگرانی‌ها درباره تامین هزینه‌های این بازی‌ها بیش از پیش شد تاجایی که امروز می‌بینیم برخی از آمارهای اقتصادی می‌تواند مهر تاییدی برای این نگرانی باشد.

محققان دانشکده اقتصاد دانشگاه آکسفورد در این زمینه معتقدند با توجه به آمارهای موجود رکود قابل توجه در اقتصاد این کشور که در از سال 1930 میلادی  بی‌سابقه بوده است می‌تواند عاملی در افزایش هزینه‌های میزبانی این بازی‌ها برای برزیل باشد به صورتی که می‌بینیم رکود موجود در برزیل طی سال جاری 3/3 درصد و سال آینده نزدیک 4 درصد افزوده خواهد شد.

در گزارشی که این محققان برای احتمال افزایش قابل توجه هزینه‌های برگزاری این بازی‌ها در برزیل تهیه کرده‌اند آمده است با درنظر گرفتن شرایط موجود احتمال می‌رود هزینه‌های المپیک تابستانی 2016 تقریبا 51 درصد (6/1 میلیارد دلار) بیشتر از آنچه تعیین شده بود پول نیاز داشته باشد به این ترتیب کل هزینه‌ها رقمی معادل 2/5 میلیارد دلار خواهد شد.

در این زمینه برخی کارشناسان اقتصادی معتقدند با درنظر گرفتن مشکلات اقتصادی این کشور و همچنین درگیری‌های سیاسی احتمال اینکه برزیل بخواهد با بودجه‌ای کمتر از آنچه برآورد شده بوده این بازی‌ها را برگزار کرده و به آخر برساند بسیار قوی است و به نوعی می‌توان گفت که احتمالا در بخش‌هایی صرفه‌‌جویی‌ اقتصادی کاملا مشهود خواهد بود.

ویلیام والتر، کارشناس اقتصادی در این زمینه می‌گوید: یکی از مشهودترین روش‌های کاهش هزینه‌ها هنگام برگزاری این بازیها در ریو بحث استفاده از نیروهای داوطلب برای برخی امور است چون مسئولان برگزار کننده به این امید هستند که بخش قابل توجهی از مشاغل را با استفاده از این نیروهای داوطلب انجام داده و هزینه‌ای برای آن نپردازند به عنوان مثال از پزشک و راننده گرفته تا رفتگر امروز به صورت داوطلبانه در بازی‌های المپیک ریو مشغول فعالیت هستند و براساس آمار نزدیک به 115 هزار نفر نیروی داوطلب در این شهر تیم برگزارکنندگان دیده می‌شود.

از سوی دیگر اعتراض‌های گسترده تیم‌های ورزشی نسبت به کیفیت پایین امکانات موجود در محل اقامتشان و همچنین برخی سرویس‌های مورد نظر در کنار مشکلات اداره شهری تاییدی بر این مدعاست که ریو به دنبال کاهش هزینه‌ها برای جلوگیری از بروز بحران اقتصادی پس از این بازی‌هاست.

مدال برگردن NBC

حال اگر از تمام سود و زیان‌های اقتصادی میزبانی این گونه رویدادها بگذریم سئوال اینجاست که واقعا برنده اقتصادی المپیک تابستانی 2016 میلادی کیست؟

همانطور که قبلا نیز اشاره شد اگرچه میزبانی برخی از رویدادهای بزرگ ورزشی یا اقتصادی می‌تواند مثل ژاپن و کره جنوبی در برخی از مناطق دهکده جهانی باعث رونق اقتصادی شده و توسعه را به ارمغان آورد اما امروز این تجربه برای همگان میسر نیست و حتی ممکن است تجربه‌ای تلخ در اقتصاد میزبان برجای گذارد به همین دلیل اغلب کشورها نه بدنبال میزبانی خود بازی‌ها هستند بلکه بگونه‌ای برنامه‌ریزی کرده‌اند تا بتوانند از حاشیه‌های اینگونه‌رویدادها با توجه به تغییر سبک زندگی مردم بهره اقتصادی مناسبی به خود اختصاص دهند. به عنوان مثال راه‌اندازی وب سایت‌های شرط‌بندی، فروشگاه‌های اینترنتی، خدمات مختلف و از همه مهم‌تر ایستگاه‌های تلویزیونی (کابلی و ماهواره‌ای) است که اکنون سوژه اصلی سرمایه‌گذاری شده است. به صورتی که براساس برآوردهای اقتصادی تقریبا 75درصد از کل گردش مالی طی دوران برگزاری اینگونه مسابقات یا رویدادهای بزرگ مربوط به رسانه‌هاست.

امسال نیز برای برگزاری بازی‌های المپیک تابستانی ریو اگرچه بسیاری از اخبار اقتصادی نسبت به نبود افق‌های روشن برای اقتصاد برزیل با میزبانی این رویداد بزرگ می‌بینیم شبکه تلویزیونی ان.‌بی.سی یونیورسال با سرمایه‌گذاری رقمی معادل 3/1 میلیارد دلار برای دریافت حق پخش بازی‌های این رویداد بزرگ ورزشی به نوعی برای دستیابی به منافع اقتصادی خود بوده است، اگرچه دو تجربه قبلی این شبکه تلویزیونی از المپیک لندن و سوچی قابل توجه نبوده و بگونه‌ای حتی زیان کرده بود اما اینبار ظاهر برنده واقعی المپیک ریو این شبکه تلویزیونی است.

نمودارهای هزینه‌ها و درآمدهای این شبکه در رویدادهای گذشته

همانطور که در نمودارها می‌بینیم این شبکه تلویزیونی اگرچه در المپیک گذشته رقمی بسیار ناچیزی درحد چند صد هزار دلار درآمد کسب کرده است اما برآوردهای این دوره ارقام بسیار بالاتری برای این شبکه تعیین کرده است چون امسال براساس برآوردهای موجود تعداد بینندگان خانگی و کسانی که از خدمات این شبکه استفاده خواهند کرد بسیار فراتر از گذشته شده است.

مسئولان بخش مالی این شبکه تلویزیونی یک روز قبل از آغاز بازی‌های المپیک ریو طی بیانیه‌ای با عنوان «از زیکا متشکریم» اعلام کردند این شبکه توانسته رکود جدیدی برای تبلیغات المپیک را به ثبت رساند چون تنها هنگام پخش مراسم افتتاحیه این بازی‌ها ان‌.بی.سی توانسته 2/1 میلیارد دلار فروش آگهی را به خود اختصاص دهد.

ست وینتر، مدیر بازرگانی و فروش آگهی‌های این شبکه تلویزیونی در این زمینه گفت: پس از امضاء قرارداد حق پخش برخی نگرانی‌ها باعث شده بود تا پیش بینی کنیم دوباره تجربه سود بسیار ناچیز المپیک لندن را خواهیم داشت اما اینبار از «زیکا» متشکریم که توانست رقم قابل توجهی یعنی چیزی حدود 20 درصد اضافه‌تر از افتتاحیه المپیک لندن را تنها در روز افتتاحیه به ما هدیه دهد.

وینتر با اشاره به میزان فروش شبکه ان.بی.سی در بخش‌های مختلف افزود: به عنوان مثال تفاوت فروش برنامه‌ها به متقاضیان نسبت به المپیک لندن در بخش پخش دیجیتالی برنامه‌های کلی از طریق اینترنت 33 درصد افزوده شده است و برای مجوز دسترسی به حق پخش بازی‌های خاص تاکنون رشد 50 درصدی را تجربه کرده‌ایم.

مدیر بازرگانی و فروش آگهی‌های این شبکه تلویزیونی تصریح کرد: برخی نگرانی‌ها در بازیهای ریو مثل ویروس زیکا، آلودگی آبهای این کشور یا حتی حملات تروریستی باعث شده تا تعداد بیشتری از بینندگان امسال از طریق تلویزیون و شبکه‌های ماهواره‌ای اخبار و برنامه‌های این رویداد مهم را پیگیری کنند که شاهد مثال آن اعلام خبر فروش نرفتن 20 درصد از بلیت‌های المپیک از سوی مقامات برگزارکننده است. به همین دلیل پیش بینی می‌کنیم امسال حدود 7/40 میلیون بیننده داشته باشیم درحالی که المپیک لندن تنها 31 میلیون بیننده را ثبت کردیم این یعنی رشدی نزدیک به 5/12 درصد که می‌تواند در افزایش درآمدهای جانبی ما نیز تاثیرگذار باشد.

وی گفت: با درنظر گرفتن کل درآمد 3/1 میلیارد دلاری بازی‌های لندن امسال می‌بینیم تا امروز بدون درنظر گرفتن درآمدهای کسب شده از طریق زیرمجموعه‌های ما توانسته‌ایم 2/1 میلیارد دلار درآمد داشته باشیم درحالی که تا پایان بازی‌ها هنوز نزدیک به سه هفته باقی مانده است.