بررسی تاسیس کارخانه ایرباس آلاباما
جنگ هواپیماسازها در خاک آمریکا
مترجم: عماد عزتی
منبع: نیویورک تایمز
تقریبا اواسط ماه گذشته میلادی بود که برای اولین خبر تاسیس کارخانه مونتاژ هواپیمای ایرباس در شهر موبیل ایالت آلاباما در سراسر جهان منتشر شده و بسیاری را متعجب کرد اما هفته گذشته هنگامی که تریلرهای بزرگ مشغول حمل تکه‌هایی از بال ایربال A320 در خیابان‌های این شهر بودن واقعیت موضوع با عکس‌های خبری برای همگان مفهوم و واضح شد.
این درحالی بود که تعدادی از تریلرها در میان انبوهی از جمعیت قطعات بسیار بزرگ هواپیماهای ایرباس را که هفته گذشته در کارخانه هامبورگ آلمان ساخته شده بودند را برای رسیدن به سالن مونتاژ حمل می‌کردند و شادی مردم با فلاش‌دوربین‌ها که بی وقفه کار می‌کرد مشخص شد اما آیا واقعا حضور رقیب بوئینگ در خاک آمریکا چه پیامی برای صنعت هواپیماسازی ایالات متحده دارد؟ یا اینکه هدف از این حضور پرهیاهو چیست؟ گروهی از اقتصاددانان و تحلیلگران صنعت حمل و نقل هوایی این رویداد رابه «جنگ هواپیماسازان در خاک آمریکا» تعبیر کرده‌اند و گروهی هم اقتصاد باز و دموکراتیک را بهانه قرار داده‌اند.
ویلیام اس سیمسون، شهردار «موبیل» در این مراسم گفت: من فکر می‌کنم بابانوئل از شهر ما گذشته و برایمان هواپیما هدیه آورده است.
معامله‌ای برد-برد
روز دوشنبه گذشته اولین کارخانه تولید ایرباس در شهر موبیل ایالات آلابامای آمریکا با هدف دست‌یابی به بازار پرسود قاره آمریکا و صرفه‌جویی هزینه‌های حمل ونقل و تولید به صورت رسمی افتتاح شد. هرچند به گفته کارشناسان این اولین باری است که از سال 1960 و پس از پایان جنگ جهانی دوم شهر موبیل دوباره شاهد حضور گسترده هواپیماها و همچنین جنب و جوش کارخانه‌های تولید هواپیما بوده است چون این شهر دردوران جنگ جهانی دوم شاهد راه اندازی و احداث خطوط تولید هواپیما بوده است. براساس اظهارات مقامات مسئول این خط تولید برای مونتاژ و تولید آخرین مدل‌های هواپیمای تجاری و مسافری ایرباس که از نظر مصرف سوخت بسیار اقتصادی هستند طراحی شده است.
خط تولید جدید ایرباس با مساحتی معادل 116 جریب در پایگاه نیروی هوایی بروکلی به ارزش 600میلیون دلار احداث شده است. این درحالی است که برای فعالیت این کارخانه دولت مرکزی آمریکا امکانات ویژه‌ای به سرمایه‌گذار خارجی نظیر معافیت‌های مالیاتی، مشوق‌های مالی و تسهیلات مختلفی را اختصاص داده است هرچند تامین تمام زیرساخت‌های مورد نیاز آن را دولت آمریکا تقبل کرده است.
این درحالی است که سرمایه‌گذار خارجی یا همان کارخانه هواپیماسازی ایرباس متعهد شده است تا پایان سال آینده میلادی در این شهر با جمعیتی معادل200 هزار نفر که نرخ بیکاری آن بالاتر 8 درصد تعیین شده 4000 هزار فرصت شغلی مستقیم ایجاد نماید. از این رو بسیاری از تحلیلگران اقتصادی با توجه به شرایط فعلی اقتصاد بین الملل و همچنین ایالات متحده این اتفاق را معادله‌ای برد – برد برای هر دوسوی معادله معرفی کرده‌اند درحالی که گروه دیگر از تحلیلگران اقتصادی امضاء این قرار از سوی ایرباس را بیانگر آن می‌دانند که شرکت هواپیماسازی اروپایی برنامه‌ای بلند مدت برای رقیب دیرینه خود بوئینگ در خاک خود آمریکا تدارک دیده و تصمیم گرفته بازار را ابتدا در زادگاه بوئینگ به‌دست آورد چون خارج از مرزهای آمریکا رقابت کمی ساده‌تر است.
آلن مک آرتور مدیر اجرایی عملیات ایرباس در شمال آمریکا در این زمینه گفت: حدود یکسال و نیم است که درباره افتتاح این کارخانه درحال تحقیق هستیم و درباره مکان مورد نظرمان جستجوکردیم که موبیل بهترین گزینه ما از نظر امکانات و زیرساخت‌های موجود است.
یک تیر و دو نشان
استفان رودریگز، کارشناس صنعت حمل و نقل هوایی با تایید این فرضیه که ایرباس تصمیم گرفته حریف دیرینه خود را در خاک زادگاهش مغلوب نماید گفت: بطور کلی شرکت هواپیماسازی ایرباس و بوئینگ در تجارت بین الملل همواره رقابت سرسختانه‌ای را تجربه کرده‌اند. به عنوان مثال علی‌رغم اینکه ایرباس سال گذشته میلادی 69 میلیارد دلار درآمد مالی داشته اما در بازار ایالات متحده بازهم پشت سر رقیب دیرینه خود یعنی بوئینگ قرار دارد. این درحالی است که ایرباس دو مدل تک سالن خود یعنی A320 و A321 را به عنوان رقیب بوئینگ 737 وارد بازار کرده بود.
رودریگز در ادامه می‌افزاید: ایرباس با توجه به اینکه همواره در برخی بازار‌ها میدان را به بوئینگ واگذار کرده بود اینبار سیاست جدیدی برای خود اتخاذ کرده است و تصمیم دارد بوئینگ را در سرزمین خانگی خود ابتدا ضعیف کرده تا بتواند خارج از مرزهای آمریکا بازی را به نفع خود خاتمه دهد.
این تحلیلگر صنعت حمل و نقل هوایی تصریح کرد: اما به عقیده با توجه به زیرساخت‌های موجود در شهر موبیل مثل بنادر مناسب برای پهلوگرفتن کشتی‌های غول‌پیکر حامل قطعات بدنه هواپیما و همچنین خطوط راه‌آهن مناسب برای حمل این قطعات به کارخانه؛ نکته‌اصلی این است که درست هنگامی که اتحادیه اروپا درگیر مسایل اقتصادی بوده و تصمیم به کاهش بودجه نظامی خود گرفته است شرکت ایرباس که به عنوان اصلی‌ترین تامین کننده تجهیزات حمل و نقل هوایی نظامی مثل جت‌های جنگنده و هلیکوپتر است تصمیم به تغییر سیاست کاری خود و ورود به بازار پر رونق حمل و نقل هوایی ایالات متحده گرفته تا به قول معروف با یک تیر دو نشان را هدف بگیرد.
فابریس بریجر، مدیراجرایی شرکت هواپیمایی ایرباس در ساختمان اداری تولوز فرانسه در این زمینه گفت: ایرباس تصمیم گرفته در صنعت حمل و نقل هوایی بین الملل بازار جهانی را در اختیار خود گیرد، بنابراین با تجربیاتی که از این کارخانه به دست خواهیم آورد بدون تردید کارخانه آلاباما تنها کارخانه ایرباس در ایالات متحده نخواهد بود بلکه به‌زودی در دیگر نقاط این کشور نیز کارخانه احداث خواهیم کرد.
اقتصاد موبیل در گرو صنایع هوایی
تابستان گذشته بود که عملیات ساخت سالن مونتاژ 200000 فوت مربعی در شهر موبیل تمام شد که به سرعت پس از آن قطعات تازه رسیده هواپیماهای پهن‌پیکر ایرباس شروع به یکی شدن کردند. همه به سرعت درحال نصب تجهیزات و سیم‌کشی‌های داخل کابین خلبان بودند و با توجه به تایمرهای قرمزرنگی که در سالن تولید وصل بود با دقت و سرعت کار می‌کردند. اما واقعیت این جنب و جوش این است که درحال حاضر سرعت تولید خط ایرباس در شهر موبیل نسبت به کارخانه‌های ایرباس در آلمان، فرانسه و چین که روی هم سالانه بیش از 600 فروند هواپیمای تجاری تولید می‌کنند بسیار پایین است. این درحالی است که حتی این حرکت آرام به اعتقاد برخی مسئولان محلی نقطه عطفی در توسعه منطقه موبیل خواهد بود.
ماتیو اس متکالف، هشتاد و چهار ساله رئیس پیشین فرودگاه بروکلی در این باره می‌گوید: هرچند اکنون تعداد کارگران این فرودگاه زیاد نیستند اما بطور کلی نمی‌توان جایگاه بروکلی را با 17000 پرسنل را در منطقه فراموش کرد زمانی که از هر 10 نفر کارمند در این منطقه یکی در بروکلی کار می‌کرد و این شروع مجدد می‌تواند نوید موقعیت قبلی را به الاباما بدهد.
متکالف در ادامه با تعبیر بروکلی به عنوان موتور اقتصاد منطقه افزود: در آن دوران طلایی (دوران جنگ) بسیاری از جوامع روستایی آرکانزاس برای یافتن کار به این منطقه می‌آمدند اما با تعطیل شدن بروکلی در سال 1969 پس از مدتی یکی یکی کارخانه‌ها تعطیل شد و بیکاری فراگیر شد و دوباره موبیل از یادها رفت.
وی تصریح کرد: هرچند موبیل در دوهه پس از آن برای دوباره جان گرفتن با استفاده از امتیازهای دولتی سعی کرد دوباره روی‌پای خود بایستد اما هرگز موفق نشد به عنوان مثال صنایع نساجی و کاغذ سازی‌های مختلفی شروع به کار کردند ولی پس از مدتی با بحران اقتصادی یا تعطیل شدند یا اینکه به خارج از کشور نقل مکان کردند و دوباره بیکاری بر منطقه حاکم شد.
رئیس پیشین بروکلی افزود: همه چیز زمانی که جیمز ای فولسوم جونیور در سال 1993 فرماندار شد شروع به تغییر کرد چون اگرچه وی تنها دوسال خدمت کرد اما زمینه‌ای برای تغییر همیشگی آلاباما در ذهن دولتمردان کاخ سفید ایجاد کرد و از آن پس شاهد حضور دوباره صنایع بودیم. به صورتی که امتیازات ویژه و علمی دولت باعث شد کارخانه خودروسازی مرسدس بنز باسرمایه‌ای معادل 300 میلیون در آلاباما تاسیس شود و در پی آن خودروسازانی چون هوندا، تویوتا و هیوندا نیز شروع به کار کردند. به این ترتیب دوباره موبیل سرزبان‌ها افتاد و سرمایه‌ها از راه رسید.
وی افزود: کارخانه کشتی‌سازی، فولاد و تجهیزات موشک و فضا پیما در این منطقه تکمیل کننده راه بود تا اینکه دو هواپیماساز معروف جهان یعنی بوئینگ و به تازگی ایرباس هم از راه رسیدند بنابراین جنگ هواپیماسازها در آلاباما شروع شده است و در نهایت این جنگ می‌تواند اقتصاد موبیل و آلاباما را رونق ببخشد پس می‌توانیم بگوییم اقتصاد موبیل درگروی صنایع هواپیماسازی است.
چرا خاک آمریکا
شاید یکی از سئوال‌های اصلی درباره حضور ایرباس در خاک آمریکا در ذهن اکثر افراد این است که چرا خاک آمریکا؟ ویلیام روزنبرگ کارشناس صنعت حمل و نقل هوایی در این زمینه گفت: با یک نگاه ساده درخواهیم یافت انتخاب ایرباس برای حضور در خاک آمریکا کاملا موضوع اقتصادی است و هیچ ارتباطی با سیاست ندارد.
روزنبرگ در ادامه به کاهش هزینه‌های تولید توسط شرکت هواپیماسازی ایرباس اشاره کرد و افزود: با توجه به کاهش ارزش برابری یورو با دلار آمریکا هرسال شرکت تولید کننده ایرباس مجبور به هزینه کردن 5/16 میلیارد دلار برای تهیه برخی از اقلام موردنیازش از خاک آمریکاست اما کار با این عدد تمام نخواهد شد چون هزینه نیروکار در خاک آمریکا بسیار پایین‌تر از اروپا جایی که کارگران باید برای کارکردن هزینه حق عضویت به اتحادیه هستند.
این تحلیلگر صنعت حمل و نقل هوایی تصریح کرد: اگر از دو عامل بالا بگذریم دوباره به موضوع هزینه‌ها و سرمایه‌گذاری پروژه‌های نظامی در این کارخانجات خواهیم رسید اگر به آمار ارایه شده از سوی دو شرکت نگاه کنیم متوجه تفاوت فاحش قراردادهای نظامی دو شرکت برای تامین هزینه‌ها و رهایی از وابستگی به جت‌های تجاری می‌شویم به صورتی که ایرباس تنها 18 درصد از قراردادهایش مربوط به مسایل نظامی است و بوئینگ 34 درصد از هزینه‌های خود را مدیون تحقیقات نظامی دولت آمریکاست. به همین دلیل ایرباس به امید دست‌یابی به قراردادهای تحقیقاتی و تولید تجهیزات نظامی واردخاک آمریکا شده است هرچند راه طولانی و سختی درمقابلش وجود دارد.
وی در ادامه به قرارداد ساخت تانکر سوخت‌رسان درسال 2008 میلادی اشاره کرد و گفت: تحلیلگران و کارشناسان به خاطر دارند مشکلاتی را که شرکت ایرباس برای اجرایی کردن ساخت 179 تانکر جدید طی قراردادی به ارزش 35 میلیارد دلار تجربه کرد و پس از آن نتوانست در رقابت با بوئینگ پیروز میدان باشد.
مدیر اجرایی ایرباس در این زمینه گفت: شاید در آن سال ایرباس مغلوب شد اما نباید به گذشته توجه داشته باشیم بلکه آینده پیش رویمان مهمتر از اتفاقات گذشته است.
این مقام مسئول در شرکت ایرباس با اشاره به تعداد سفارشات و مشتریان خود در آمریکا افزود: اکنون شرکت جت‌بلو، ویریجین آمریکا و دلتا به عنوان مشتریان بالقوه ما سفارشی نزدیک به 900 هواپیما به ارزش 100 میلیارد دلار دارند از این رو می‌توانیم به آینده اقتصاد خود در خاک آمریکا امیدوار باشیم. از این رو لازم است که برسرعت تولید خود بیاندیشیم که برنامه داریم تا سال 2017 میلادی از 42 فروند در ماه به 50 فروند برای هواپیماهای تک راهرو برسیم.