تولیدی که مویرگ‌های توزیع وابسته شده است
نویسنده: شیدا رمزی
با توجه به گسترش و در هم تنیده شدن اقتصاد بین المللی؛ صنعت پخش در اقتصاد تولید مناطق مختلف دهکده جهانی امروز جایگاه منحصربفردی به خود گرفته به صورتی حتی با حضور وبروز صفر و یک‌های مجازی بازهم به نوعی تولید نیازمند توسعه سیستم توزیع علمی و اصولی در سراسر جهان شناخته شده است که به عقیده کارشناسان فن موضوع توزیع و پخش امروز به علمی غیر قابل انکار شناخته می‌شود.
از این رو زنجیره تولید و توزیع آنچنان به یکدیگر تنیده شده است که نباید فراموش کنیم برای رسیدن به جایگاه اقتصادی تولید باید درباره نحوه توزیع علمی و اقتصادی نیز برنامه‌های دقیقی ارایه نماییم . از این رو فرصت امروز نگاهی به صنعت پخش در نظام تولید ایران داشته تا از جایگاه و البته کمبودها و فرصت‌های سرمایهگذاری آن بیشتر بگوید.
با نگاهی دقیق‌تر به موضوع صنعت پخش در اقتصادکشورمان می‌بینیم این صنعت هنوز هم در ذهن سنتی تولید ایران چیزی به جز هزینه نیست و بسیاری از تولیدکنندگان ایران علاقمند هستند با استفاده از امکانات شخصی و البته سیستم توزیع منحصربفرد خود در این زمینه گام بردارند.
پیشینه صنعت توزیع به دهه 40 شمسی مرتبط است
حسین همتی نژاد مدیرعامل پخش پرآور سپاهان با اشاره به پیشینه شکل گیری صنعت پخش در ایران به خبرنگار ما گفت: با کمی توجه و ریزبینی می‌بینیم بطور کلی صنعت پخش در کشورمان از همان عمده فروشی‌های دهه 40 که وظیفه توزیع کالا به خرده فروشی‌ها را داشته‌اند مربوط است که روند توسعه در آن شکل گرفته است.
همتی‌نژاد در ادامه به موضوع گره خردن دنیای مجازی و صنعت پخش اشاره کرد و افزود: درمورد نگرانی برخی از فعالان صنف یاد شده از گسترش دنیای مجازی در توزیع و فروش کالا لازم است یادآوری کنیم این دو فعالیت اقتصادی تقریبا مرز مشترکی با یکدیگر نداشته و نمی‌توانند تهدیدی علیه یکدیگر باشند حتی در پاره‌ای از موارد این دو را می‌توان مکمل یکدیگر دانست به صورتی که بعضا شرکتهای پخش لازم است در این زمینه سرمایهگذاری کرده و فعالیت اقتصادی خود را نه تنها در دنیای واقعی گسترش دهند بلکه در میان صفر و یک‌های مجازی نیز فعالیت مناسبی برای معرفی برند و کالاهای تحت اختیارشان استفاده کنند.
این فعال صنفی درباره سهم درآمد صنعت توزیع ایران از کل درآمد ملی کشورمان و آینده آن نیز تصریح کرد: هم اکنون براساس تمام اطلاعاتی که در اختیار داریم صنعت توزیع و پخش کشورمان تقریبا 8 درصد از درآمد ملی را به خود اختصاص داده است ولی با توجه به جایگاه و البته نیاز بازار اگر حمایت‌های لازم در این زمینه صورت گیرد سهم درآمد شرکتهای پخش میتواند بیش از این مقدار شده و باعث گردش مالی مناسبی در اقتصاد کشورمان باشد.
توزیع پلی بین تولید و مصرف است
دکتر محسن عبداله‌زاده، مدیرعامل شرکت بهسان پخش، درباره اهمیت حضور شرکتهای توزیع و پخش در چرخه اقتصادی به خبرنگار ما گفت: بطور کلی در برخی از صنایع تولیدی مثل دارو با توجه به قوانین حاکم الزامی است که تولید کنندگان از شرکت پخش استفاده کنند و درباقی صنایع این به صورت اختیاری است که شرکت‌ها متناسب با نیازهایشان اقدام کنند. بنابراین به نوعی می‌توان گفت توزیع پل ارتباطی قدرتمندی میان تولید ومصرف کالاست.
عبداله‌زاده در ادامه افزود: بطور کلی شرکتهای پخش در ایران با توجه به نیاز روز افزون بخش تولید به پیدا کردن فضاهای بکر وجدید ارائه محصول و تثبیت و تقویت حضور در بازارهای بالفعل در اختیار، نقش موتور محرک صنعت در بخشهایی از اقتصاد هستند که ارائه محصولاتشان از کانال شرکتهای توزیع صورت می‌شود. در خارج از مرزهای سازکارهای توزیع و ارائه با توجه به مدل‌های بازار و دستورالعمل‌های متفاوت توزیع و نیز اداره حوزه‌های توزیع در بخش خصوصی کاملا متفاوت با داخل ایران طراحی شده است.
این فعال صنفی آینده اقتصادی برخی از کالاها مثل مواد غذایی که رقابت سنگینی برای دسترسی به بازار هدف بزرگتر در میان تولید کنندگان شکل گرفته را در گروه استفاده از سیستم توزیع قدرتمند دانست و تصریح کرد: با توجه به جایگاه صنعت توزیع در اقتصاد بین المللی نباید فراموش کنیم همه تولید کنندگان نه تنها امکان حضور در بازار رقابت خارج از کارخانه برای رسیدن به بازار هدفی مناسب را ندارد بلکه اصلا اقتصادی نیست که انرژی و هزینه‌ای در این زمینه داشته باشند بلکه باید با استفاده از یک سیستم توزیع دقیق و قدرتمند نسبت به ارسال محصولاتشان به بازار اقدام کرده و سهم بازار بهتری را به خود اختصاص دهند.
وی اشتباه در سیاست‌گذاری و بازاریابی رایکی از مهمترین تهدیدهای صنعت پخش و توزیع اعلام کرد و گفت: در مورد صنعت پخش باید مدنظر داشته باشیم یک اشتباه میتواند زنجیره‌ای از هزینه‌های گسترده را برای سرمایه‌گذار و حتی تولید کننده به همراه داشته باشد و به همین دلیل مسیریابی و همچنین برنامه‌های بلند مدت و میان‌مدت سرمایه گزاران این صنف میتواند مهمترین نکته برای توجه مدیران باشد. به عنوان مثال گروهی از سرمایه‌گذاران در این زمینه تصور می‌کنند سازوکارهای توزیع درباره کالاهای مختلف یکسان است و می‌توان با نسخه‌ای واحد در این زمینه اقدام کرد اما درواقع این سیاستی شکست خورده است و نمی‌توان در این زمینه به نتیجه رسید. به عنوان مثال چهارچوبهای توزیع صنایع غذایی با صنعت دارو میتواند متفاوت باشد.
مدیرعامل مدیرعامل شرکت بهسان پخش درباره رفع تحریم‌ها و حضور شرکتهای خارجی در بازار ایران و تایرپذیری سیستم صنعت پخش کشورمان معتقد است: بی شک ایجاد فضای جدید پسا تحریم موجب گسترش ارتباطات بین المللی و گشایش فضاهای جدید کسب و کار در این حوزه ها خواهد بود .حل مشکلات گشایش اعتبار و تراکنشهای مالی بصورت نامحدود و امکان رایزنی های مجدد با شرکای حاضر و جدید میتواند پویایی خاصی در حوزه های گوناگون کسب و کار ایجاد نماید.
کشبافی قابل اعتماد برای سرمایه گذاری
نویسنده: شیدا رمزی
هر روز صبح هنگام لباس پوشیدن برای رفتن به سرکار بدون تردید کشوی لباس‌های خودتان را باز می‌کنید و با انتخاب یک جفت جوراب مناسب و همرنگ دیگر لباس‌هایتان آماده خروج از منزل می‌شوید بی آنکه زیاد توجهی به اقتصاد پنهان در این جفت جوراب داشته باشید. اقتصادی که میتواند زمینه ساز اشتغالزایی و همچنین صادرات گسترده محصولات باشد.
به راستی پاسخ تولید
محمد کمال آبادی، بدیر اجرایی اتحادیه تولید کنندگان و فروشندگان کشباف، جوراب و کاموای تهران با اشاره به تنوع موجود در تولیدات بازار جوراب به فرصت امروز گفت: خوشبختانه با توجه به ورود ماشین‌آلات مناسب و البته تخصص تولید کنندگان ماهر در این زمینه امروز در زمینه تولید جوراب مشکلی در کشورمان نداریم و می‌توانیم در صورت فراهم شدن شرایط و زیرساخت‌ها به صادرات نیز فکر کنیم.
کمال‌آبادی در ادامه افزود: با توجه به آماری که در اختیار داریم چیزی حدود 1100 واحد جواز دار و مجاز در این صنف مشغول به فعالیت هستند ولی آنچه باعث نگرانی فعالان صنف و خود اتحادیه شده است حضور گسترده تولید کنندگان زیرپله‌ای در این بازار است. چون این تولید کنندگان از آنجا که هزینه‌های قانونی را به دولت و ارگان‌های مربوطه نمی‌پردازند می توانند محصولات خود را ارزان‌تر از آن گروه که قانونی فعالیت می‌کنند روانه بازار مصرف کنند و همین امر میتواند زمینه حذف تولید کنندگان بنام را ایجاد کند.
این مقام صنفی که آمار دقیقی از میان تقاضای خرید و گردش مالی این صنعت در کشورمان ندارد تصریح کرد: شاید برای رسیدن به آمار تولید بتوانیم براساس خطوط تولید نصب شده اقدام کنیم اما با توجه به اینکه امروز رکود بر اقتصاد کشورمان حاکم شده بیشتر واحدهای تولیدی با بخشی کوچکی از توان تولیدی خود مشغول فعالیت هستند بنابراین میزان تولید را نمی‌توانیم داشته باشیم ولی با درنظر گرفتن این برخی اطلاعات شاید بتوان حدودی درباره تولید اظهار نظر کنیم به این صورت که تقریبا 1100 واحد مجاز تولیدی داریم و هر واحد تولیدی برای ادامه فعالیت اقتصادی خود حداقل به 4 دستگاه تولید نیازمند است پس امروز 4400 ماشین بافت مشغول به کار است و اگر هر ماشین در یک شیفت کاری تنها 12 جین تولید کند می‌بینیم رقم قابل توجهی جوراب روزانه تولید می‌شود.
وی در ادامه افزود: اما اگر به آنسوی معادله یعنی جمعیت ایران به عنوان بازار هدف داخلی توجه داشته باشیم، می‌بینیم نزدیک به 80 میلیون نفر به صورت بالقوه مخاطبان تولید جوراب در کشورمان هستند و اگر محاسبه کنیم هر فرد ایرانی تقریبا سالانه 6 جفت جوراب مورد نیازش باشد در می‌یابیم بازار بسیار بزرگ و گسترده‌ای در مقابل این صنعت قرار دارد که باید برای آن برنامه داشته باشیم.
تولید جوراب جزو مشاغل خانگی نیست
دبیر اجرایی اتحادیه تولید کنندگان و فروشندگان کشباف، جوراب و کاموا درباره موضوع سرمایهگذاری در این صنعت معتقد است ساده پنداشتن تولید جوراب و قرار دادن آن جزو مشاغل خانگی خطایی بزرگ بوده که متاسفانه در دوره‌های گذشته صورت گرفته و همین موضوع باعث از بین رفتن سرمایه‌های خرد و کلان گروهی که بدون هرگونه آگاهی از روند تولید جوراب پا به عرصه تولید این محصول گذاشته‌اند شده است به همین دلیل لازم است خوب دقت داشته باشیم که تولید جوراب هرچند به ظاهر ساده به نظر می‌اید اما بسیار دنیای تخصص و پر زحمتی است. به همین دلیل اگر فردی علاقمند به سرمایهگذاری در این زمینه است باید بیش از آنکه به تولید بیاندیشد مشغول بازاریابی و فروش باشد.
وی تصریح کرد: مسئولان و رسانه‌ها باید نسبت به این مهم واقف باشند که صرفا ایجاد تقاضای سرمایهگذاری در این زمینه نمی‌تواند دوای درمان بیکاری باشد چون اگر به صورت غیر حرفه‌ای سرمایه‌های خرد و کلان وارد این عرصه اقتصادی شود نه تنها خود اصل سرمایه‌ها را مورد تهدید قرار می‌دهد بلکه در آینده اقتصادی فعالان حال حاضر نیز تاثیر بسیار منفی خواهد داشت پس بهتر است درباره اهمیت و نحوه سرمایهگذاری این صنف علمی و حساب شده سخن گفت تا علاقمندان مبادا دچار اشتباه محاسباتی شده و سرمایه خود را به خطر بیاندازند.
تقاضای تشکیل پرونده روبه فزونی است
این مقام صنفی در ادامه به افزایش روند تشکیل پرونده تولید کنندگان برای دریافت جواز کسب اشاره کرد و افزود: همانطور که می‌دانید یکی از مهمترین هزینه‌های تولید مربوط به انرژی یا همان برق مصرفی دستگاه است چون یک کارگاه متوسط در طول ماه تقریبا به 3000 کیلوات برق نیازمند است و اگر کارگاه‌ها نتوانند از تعرفه برق صنعتی استفاده کنند درواقع به نوعی هزینه انرژی برایشان غیرقابل تحمل خواهد شد و در نهایت آنها را وادار به تعطیلی خواهد کرد به همین دلیل بسیاری از تولید کنندگان بدون مجوز اکنون برای دریافت پروانه کسب اقدام کرده‌اند تا بتوانند با توجه به مستند و مدارک مورد نیاز دریافت کد برق صنعتی و کاهش هزینه انرژی اقدام به تولید کنند.
کمال‌آبادی تصریح کرد: اگرچه این روند به نوعی باعث قانون‌مند شدن روند تولید جوراب در کشورمان خواهد شد اما نگرانی دیگری که ایجاد خواهد کرد مربوط به غیر متناسب بودن پراکندگی تولید و همچنین تقاضا است چون در برخی از صنایع این تجربه را داشته‌ایم که با حضور غیر اصولی سرمایه‌گذاران در آن بخش گاها کل صنف با چالش جدی مواجه شده است به همین دلیل از همین امروز برای صدور مجوزها مناسب با موقعیت جغرافیایی و نیازهای منطقه‌ای باید اقدام کنیم تا در آینده در این زمینه درگیر مشکلات نباشیم.
برای صادرات برنامه‌ای نداریم
پرویز شرافتی یکی از تولید کنندگان جوراب تهران که نخواست نامش در گزارش قید شود درباره شرایط فعلی صنف مورد نظر به خبرنگار ما گفت: امروز بسیاری از انبارها مملو از جنس شده و رکود در این صنعت باعث نگرانی برخی از تولید کنندگان شده است درحالی که بازارهای بسیار مناسبی اطراف کشورمان وجود دارد ولی متاسفانه چون تا به امروز برنامه‌ای دقیق برای صادرات نداشته‌ایم این بازارها را در اختیار تولید کنندگان ترکیه و چین قرار داده‌ایم درحالی که قبلا این بازارها متعلق به محصولات با کیفیت ایرانی بوده است.
شرافتی مهمترین مشکل تولید کنندگان در از دست دادن بازارهای صادراتی را کمبود مواد اولیه مرغوب داخل کشور دانست و افزود: این مهم که بتوانیم مواد اولیه مناسب با قیمت‌های قابل قبول را برای تولید کنندگان مهیا کنیم یکی از رموز موفقیت صادراتی است که باید خوب به آن توجه داشته باشیم ولی با توجه مشکلات تحریم‌ها و البته نوسانات قیمت ارز این امکان تا به امروز مهیا نشده و همین امر در از دست رفتن بازارهای سنتی محصولات ایران بسیار تاثیر گذار بوده است.
این فعال صنفی با ابراز خوش‌بینی درباره آینده صنف بخصوص با توجه به نیازهای داخلی تصریح کرد: شاید از دست رفتن بازارهای خارجی به نوعی برای تولید کشورمان نگران کننده بوده باشد اما نباید این نگرانی باعث دست کشیدن از تولید باشد بلکه میتواند از تجربه های گذشته برای پیشرف استفاده کرد. به عقیده وی بهتر است با اصلاح روش‌های بازاریابی و توجه به کیفیت بسته‌بندی ابتدا برای حضور گسترده محصولات با کیفیت در بازار داخلی برنامه ریزی کنیم و در میان مدت برای از سرگیری صادرات برنامه‌ریزی کنیم چون تقاضا همیشگی است و می‌توان با ارایه امتیازات ویژه دوباره بازار سازی کرد.
کشبافی قابل اعتماد برای سرمایه گذاری
نویسنده: شیدا رمزی
هر روز صبح هنگام لباس پوشیدن برای رفتن به سرکار بدون تردید کشوی لباس‌های خودتان را باز می‌کنید و با انتخاب یک جفت جوراب مناسب و همرنگ دیگر لباس‌هایتان آماده خروج از منزل می‌شوید بی آنکه زیاد توجهی به اقتصاد پنهان در این جفت جوراب داشته باشید. اقتصادی که میتواند زمینه ساز اشتغالزایی و همچنین صادرات گسترده محصولات باشد.
به راستی پاسخ تولید
محمد کمال آبادی، بدیر اجرایی اتحادیه تولید کنندگان و فروشندگان کشباف، جوراب و کاموای تهران با اشاره به تنوع موجود در تولیدات بازار جوراب به فرصت امروز گفت: خوشبختانه با توجه به ورود ماشین‌آلات مناسب و البته تخصص تولید کنندگان ماهر در این زمینه امروز در زمینه تولید جوراب مشکلی در کشورمان نداریم و می‌توانیم در صورت فراهم شدن شرایط و زیرساخت‌ها به صادرات نیز فکر کنیم.
کمال‌آبادی در ادامه افزود: با توجه به آماری که در اختیار داریم چیزی حدود 1100 واحد جواز دار و مجاز در این صنف مشغول به فعالیت هستند ولی آنچه باعث نگرانی فعالان صنف و خود اتحادیه شده است حضور گسترده تولید کنندگان زیرپله‌ای در این بازار است. چون این تولید کنندگان از آنجا که هزینه‌های قانونی را به دولت و ارگان‌های مربوطه نمی‌پردازند می توانند محصولات خود را ارزان‌تر از آن گروه که قانونی فعالیت می‌کنند روانه بازار مصرف کنند و همین امر میتواند زمینه حذف تولید کنندگان بنام را ایجاد کند.
این مقام صنفی که آمار دقیقی از میان تقاضای خرید و گردش مالی این صنعت در کشورمان ندارد تصریح کرد: شاید برای رسیدن به آمار تولید بتوانیم براساس خطوط تولید نصب شده اقدام کنیم اما با توجه به اینکه امروز رکود بر اقتصاد کشورمان حاکم شده بیشتر واحدهای تولیدی با بخشی کوچکی از توان تولیدی خود مشغول فعالیت هستند بنابراین میزان تولید را نمی‌توانیم داشته باشیم ولی با درنظر گرفتن این برخی اطلاعات شاید بتوان حدودی درباره تولید اظهار نظر کنیم به این صورت که تقریبا 1100 واحد مجاز تولیدی داریم و هر واحد تولیدی برای ادامه فعالیت اقتصادی خود حداقل به 4 دستگاه تولید نیازمند است پس امروز 4400 ماشین بافت مشغول به کار است و اگر هر ماشین در یک شیفت کاری تنها 12 جین تولید کند می‌بینیم رقم قابل توجهی جوراب روزانه تولید می‌شود.
وی در ادامه افزود: اما اگر به آنسوی معادله یعنی جمعیت ایران به عنوان بازار هدف داخلی توجه داشته باشیم، می‌بینیم نزدیک به 80 میلیون نفر به صورت بالقوه مخاطبان تولید جوراب در کشورمان هستند و اگر محاسبه کنیم هر فرد ایرانی تقریبا سالانه 6 جفت جوراب مورد نیازش باشد در می‌یابیم بازار بسیار بزرگ و گسترده‌ای در مقابل این صنعت قرار دارد که باید برای آن برنامه داشته باشیم.
تولید جوراب جزو مشاغل خانگی نیست
دبیر اجرایی اتحادیه تولید کنندگان و فروشندگان کشباف، جوراب و کاموا درباره موضوع سرمایهگذاری در این صنعت معتقد است ساده پنداشتن تولید جوراب و قرار دادن آن جزو مشاغل خانگی خطایی بزرگ بوده که متاسفانه در دوره‌های گذشته صورت گرفته و همین موضوع باعث از بین رفتن سرمایه‌های خرد و کلان گروهی که بدون هرگونه آگاهی از روند تولید جوراب پا به عرصه تولید این محصول گذاشته‌اند شده است به همین دلیل لازم است خوب دقت داشته باشیم که تولید جوراب هرچند به ظاهر ساده به نظر می‌اید اما بسیار دنیای تخصص و پر زحمتی است. به همین دلیل اگر فردی علاقمند به سرمایهگذاری در این زمینه است باید بیش از آنکه به تولید بیاندیشد مشغول بازاریابی و فروش باشد.
وی تصریح کرد: مسئولان و رسانه‌ها باید نسبت به این مهم واقف باشند که صرفا ایجاد تقاضای سرمایهگذاری در این زمینه نمی‌تواند دوای درمان بیکاری باشد چون اگر به صورت غیر حرفه‌ای سرمایه‌های خرد و کلان وارد این عرصه اقتصادی شود نه تنها خود اصل سرمایه‌ها را مورد تهدید قرار می‌دهد بلکه در آینده اقتصادی فعالان حال حاضر نیز تاثیر بسیار منفی خواهد داشت پس بهتر است درباره اهمیت و نحوه سرمایهگذاری این صنف علمی و حساب شده سخن گفت تا علاقمندان مبادا دچار اشتباه محاسباتی شده و سرمایه خود را به خطر بیاندازند.
تقاضای تشکیل پرونده روبه فزونی است
این مقام صنفی در ادامه به افزایش روند تشکیل پرونده تولید کنندگان برای دریافت جواز کسب اشاره کرد و افزود: همانطور که می‌دانید یکی از مهمترین هزینه‌های تولید مربوط به انرژی یا همان برق مصرفی دستگاه است چون یک کارگاه متوسط در طول ماه تقریبا به 3000 کیلوات برق نیازمند است و اگر کارگاه‌ها نتوانند از تعرفه برق صنعتی استفاده کنند درواقع به نوعی هزینه انرژی برایشان غیرقابل تحمل خواهد شد و در نهایت آنها را وادار به تعطیلی خواهد کرد به همین دلیل بسیاری از تولید کنندگان بدون مجوز اکنون برای دریافت پروانه کسب اقدام کرده‌اند تا بتوانند با توجه به مستند و مدارک مورد نیاز دریافت کد برق صنعتی و کاهش هزینه انرژی اقدام به تولید کنند.
کمال‌آبادی تصریح کرد: اگرچه این روند به نوعی باعث قانون‌مند شدن روند تولید جوراب در کشورمان خواهد شد اما نگرانی دیگری که ایجاد خواهد کرد مربوط به غیر متناسب بودن پراکندگی تولید و همچنین تقاضا است چون در برخی از صنایع این تجربه را داشته‌ایم که با حضور غیر اصولی سرمایه‌گذاران در آن بخش گاها کل صنف با چالش جدی مواجه شده است به همین دلیل از همین امروز برای صدور مجوزها مناسب با موقعیت جغرافیایی و نیازهای منطقه‌ای باید اقدام کنیم تا در آینده در این زمینه درگیر مشکلات نباشیم.
برای صادرات برنامه‌ای نداریم
پرویز شرافتی یکی از تولید کنندگان جوراب تهران که نخواست نامش در گزارش قید شود درباره شرایط فعلی صنف مورد نظر به خبرنگار ما گفت: امروز بسیاری از انبارها مملو از جنس شده و رکود در این صنعت باعث نگرانی برخی از تولید کنندگان شده است درحالی که بازارهای بسیار مناسبی اطراف کشورمان وجود دارد ولی متاسفانه چون تا به امروز برنامه‌ای دقیق برای صادرات نداشته‌ایم این بازارها را در اختیار تولید کنندگان ترکیه و چین قرار داده‌ایم درحالی که قبلا این بازارها متعلق به محصولات با کیفیت ایرانی بوده است.
شرافتی مهمترین مشکل تولید کنندگان در از دست دادن بازارهای صادراتی را کمبود مواد اولیه مرغوب داخل کشور دانست و افزود: این مهم که بتوانیم مواد اولیه مناسب با قیمت‌های قابل قبول را برای تولید کنندگان مهیا کنیم یکی از رموز موفقیت صادراتی است که باید خوب به آن توجه داشته باشیم ولی با توجه مشکلات تحریم‌ها و البته نوسانات قیمت ارز این امکان تا به امروز مهیا نشده و همین امر در از دست رفتن بازارهای سنتی محصولات ایران بسیار تاثیر گذار بوده است.
این فعال صنفی با ابراز خوش‌بینی درباره آینده صنف بخصوص با توجه به نیازهای داخلی تصریح کرد: شاید از دست رفتن بازارهای خارجی به نوعی برای تولید کشورمان نگران کننده بوده باشد اما نباید این نگرانی باعث دست کشیدن از تولید باشد بلکه میتواند از تجربه های گذشته برای پیشرف استفاده کرد. به عقیده وی بهتر است با اصلاح روش‌های بازاریابی و توجه به کیفیت بسته‌بندی ابتدا برای حضور گسترده محصولات با کیفیت در بازار داخلی برنامه ریزی کنیم و در میان مدت برای از سرگیری صادرات برنامه‌ریزی کنیم چون تقاضا همیشگی است و می‌توان با ارایه امتیازات ویژه دوباره بازار سازی کرد.
نیازمند برنامه‌ای ریزی تخصصی برای صادرات نبات هستیم
با توجه به افزایش روز افزون تولید و مصرف نبات در ایران و برخی از کشورهای همسایه این مهم بیش از پیش خودنمایی می‌کند که باید برای ادامه روند روبه رشد صنعت مسئولان برنامه‌ای دقیق و مدون برای فراهم کردن تسهیلات صادراتی این محصول باشند به عنوان مثال امروز یکی از نیازهای اصلی در این زمیه را می‌توان در ایجاد گمرک تخصصی صادرات نبات دانست.
شاید با توجه به ناشناخته بودن بازار تولید و مصرف نبات در اقتصاد کشورمان با دیدن این عبارت که اکنون نیازمند داشتن گمرک تخصصی صادرات این محصول در برخی استان‌های کشورمان هستیم کمی جای تعجب داشته باشد ولی با نگرشی دقیق‌تر و علمی‌تر در میابیم اکنون استان خراسان رضوی و اصفهان به عنوان دو قطب بزرگ تولید نبات صنعتی کشورمان شناخته شده‌اند و تولیدکنندگان بنام این استان‌ها بعضا تا صادرات چند ده تنی روزانه می‌توانند برای کشورمان ارزآوری مناسبی داشته باشند.
ظرفیت 35 هزار تنی در خراسان رضوی
دبیر انجمن تخصصی صنایع همگن تولید کنندگان صنعتی نبات خراسان رضوی با تاکید براینکه امروز خراسان رضوی به عنوان یکی از قطب‌های مهم تولید نبات صنعتی و صادراتی کشورمان است به خبرنگار فرصت امروز گفت: آمار و ارقامی که در زمینه تولید و صادرات این محصول داریم بیانگر آن است که باید از همین امروز برای آینده صادراتی آن برنامه‌ای مدون و دقیق طرح ریزی کنیم چون در صورت بی‌تفاوتی در این زمینه آینده امکان این کار نیست و در نهایت صادرات نبات با کیفیت کشورمان با مشکلاتی مواجه خواهدشد.
سید کاظم حسینی در ادامه افزود: با درنظر گرفتن این که هموطنان ایرانی یکی از بزرگترین گروه‌های مصرف کننده چای در جهان هستند تصور اینکه مصرف مواد قندی و شیرینی و شکلات نیز در کشورمان بیش از دیگر کشورها باشد زیاد دور ذهن نیست درحالی که واقعیت 5/2 برابری مصرف شکر اگرچه میتواند نگرانی‌هایی برای سلامتی افراد به همراه داشته باشد اما زمینه‌ها و فرصت‌های مناسبی نیز برای سرمایهگذاری مهیا کرده است و همین امر بیانگر واقعیتی مناسب برای سرمایهگذاری در زمینه‌های وابسته به چای مثل نبات است به صورتی که اگر به سرانه مصرف نبات در ایران توجه داشته باشیم می‌بینیم.
حسینی با اشاره دقیق به سرانه مصرف نبات در کشورمان تصریح کرد: براساس آمارهای موجود میزان کل مصرف نبات کشورمان در سال چیزی حدود 230 هزار تن است و برهمین اساس می‌توان سرانه مصرف نبات را در ایران چیزی نزدیک به 5/3 کیلوگرم دانست که با توجه به آمار سال‌های گذشته این روند تقریبا دو برابر شده است. این درحالی است که توان تولیدی استان خراسان رضوی در صنعت تولید نبات تنها تامین 10 درصد این نیاز است و می‌توان با استفاده از ظرفیت‌های خالی دیگر استان‌ها نه تنها برای تامین نیاز داخلی بلکه برای صادرات نیز برنامه‌ریزی کرد.
این مقام صنفی با اشاره به اینکه ظرفیت تولید نبات سنتی در استان خراسان رضوی نزدیک 9 هزار تن است گفت: با توجه به اینکه موضوع تولید نبات از طریق سنتی زیاد صرفه اقتصادی ندارد بیشتر واحدهای تولیدی استان خراسان رضوی به سمت صنعتی شدن حرکت کرده‌اند و برهمین اساس امروز بیش‌از 70 درصد از تولید استان تماما صنعتی تولید شده و روانه بازارهای داخلی و خارجی می‌شود.
هرفرصت شغلی مستقیم، سه شغل غیر مستقیم؟!
وی به اشتغالزایی مناسب صنعت تولید نبات تاکید کرد و افزود: از آنجا که بیشتر فعالیت‌های تولیدی نبات در استان خراسان رضوی به صورت صنعتی انجام می‌شود بر اساس آماری که در اختیار داریم کل ظرفیت تولید نبات استان با 500 نفر به صورت مستقیم صورت گرفته که به ازای هر یک نفر اشتغال مستقیم در این صنف 3 نفر اشتغال غیرمستقیم در بخش‌های دیگر ایجاد می‌شود.
حسینی با ابراز خرسندی از افزایش صادرات نبات استان به خارج از کشور عنوان کرد: امروز با توجه به افزایش کیفی محصولات هیچ مشکلی در زمینه رعایت استانداردهای مورد نیاز بازارهای هدف تولیدات با کیفیت ایرانی نداریم و به نوعی می‌توانیم نبات مرغوب ایران را با بسته‌بندی بسیار شکیل به بازارهای آمریکا، آسیای میانه، اروپا و کشورهای همسایه ایران صادر کنیم اما باید در نظر داشته باشیم که نبات نیز همانند زعفران، پسته و فرش به نوعی صادرات برندی به نام ایران است که باید برای آن شرایط مناسبی مهیا کنیم تا به نام ایران در بازارهای بین المللی خودنمایی کند از این رو اهمیت افتتاح و استفاده از گمرک تخصصی نبات حداقل در استان‌هایی مثل خراسان رضوی و اصفهان که جزو بزرگترین استان‌های تولید کننده نبات هستند امری لازم به نظر می‌رسد.
وی درباره اهمیت سختگیری در بهداشت و سلامت نبات چه در بازار داخلی و چه در بازارهای بین المللی گفت: همانطور که همه می‌دانیم نبات محصولی است که مستقیم با سلامتی جامعه در ارتباط است و باید با استفاده از شیوه‌های نوین تولید و رعایت اصول بهداشتی در زمینه تولید با کیفیت آن گام برداشت و مسئولان انجمن و سازمان‌های مرتبط در این زمینه بسیار سختگیری دارند چون نه تنها سلامت هموطنان ایران در این میان مطرح است بلکه آبروی برند ایران خارج از مرزها در بوته آزمایش قرار خواهد گرفت.
بسته بندی نیمه پنهان تولید
این مقام صنفی بسته بندی را بسیار مهم دانست و تصریح کرد: اگر تولید کنندگان با استفاده از بهترین تجهیزات و مواد اولیه محصولات بسیار مرغوبی تولید کنند اما تولید آنها در بسته‌بندی غیر اصولی و نامناسب روانه بازار شود بدون تردید برای فروش با چالش مواجه خواهد بود این درحالی است که نباید فراموش کنیم ارزش افزوده تولید نبات را میتواند در بسته بندی آن دانست و باید برای بازارهای داخلی و خارجی متناسب با نیازهای آنها برنامه‌ریزی داشته باشیم.
حسینی درباره طعم‌های مختلف موجود نبات معتقد است از آنجایی که بطور کلی صنایع غذایی ارتباط مستقیمی با ذائقه خریداران دارد و بودن تنوع در آن میتواند برای بقاء صنعت بسیار حیاتی باشد باید تولید کنندگان نسبت به تولید محصولات متفاوت با درنظر گرفته ذائقه بازارهای هدفشان اقدام کنند و با ایجاد تنوع در این زمینه گام بردارند هرچند تنوع در برندهای نیز میتواند به عنوان یکی از سیاست‌های موفق فروش در میان تولید کنندگان مورد توجه قرار گیرد.
دبیر انجمن تخصصی صنایع همگن تولید کنندگان صنعتی نبات خراسان رضوی موضوع تولیدات نامرغوب را یکی از مهمترین نگرانی‌های تولید کنندگان عنوان کرد و گفت: بازار مناسب فروش نبات و البته ارزش افزوده مناسب آن باعث شده تا برخی افراد سودجو از این فرصت استفاده کرده و با تولید محصولات نامرغوب به صورت فله در کارگاه‌های غیر استاندارد زیر زمینی محصولاتی غیر بهداشتی را روانه بازار کنند که میتواند نگرانی‌های عمده‌ای برای سلامتی خریداران باشد از این رو بهترین راهکار برای جلوگیری از هرگونه بیماری خودداری از خرید نبات‌های فله‌ای از بازار است و باید به برندهای معتبر بسته‌بندی شده و دارای کد بهداشتی توجه بیشتری داشته باشیم هرچند اگر مقداری قیمت آنها بیشتر از محصولات فله‌ای باشد.
با توجه به اهمیت اشتغالزایی در اکثر کشورهای دهکده‌جهانی مسئولان بیشتر به دنبال استفاده از فرصت‌های سرمایهگذاری و ایجاد کسب و کارهای زودبازده هستند. این درحالی است که کارشناسان دراین زمینه معتقدند استفاده از امتیاز کارگاه‌های زودبازده میتواند نه تنها زمینه اشتغالزایی گسترده‌ای به متقاضیان کار هدیه دهد بلکه گردش اقتصادی و ارزش افزوده مناسبی را در این زمینه برای آن منطقه مهیا می‌کند.
این درحالی است که امروز کشورمان ایران چون نیازمند ایجاد فرصت‌های شغلی متعددی است میتواند با استفاده از این طرح‌های زودبازده البته به صورت علمی و کارشناسانه درزمینه تامین فرصت‌های شغلی مورد نیاز جوانان کشورمان بخصوص در برخی مناطق مثل اصفهان، خراسان رضوی و تهران اقدام کند تا علاوه با ایجاد ارزش افزوده مناسب چرخ اقتصادی قابل قبولی نیز در آن به وجود آورد که این بار سوژه کسب و کار زود بازده را در شیرینی طعم نبات یافتیم.
جواد عزتی یکی از تولیدکنندگان نبات در اصفهان به خبرنگار ما گفت: با درنظر گرفتن روند روبه رشد گرایش مردم به نوشیدن چای می‌توان حدس زد که هر روز فرصت کسب و کار بهتری در زمینه تولید نبات ایجاد خواهد شد، بنابراین دور از ذهن نیست اگر بگوییم این کسب و کار نه تنها محدود به مرزهای کشورمان نیست بلکه می‌توان آن را ابعادی جهانی دید به صورتی که امروز آمریکا و سنگاپور نیز تولید کننده نبات به صورت صنعتی هستند و بازار مناسبی هم به خود اختصاص داده‌اند.
عزتی با تاکید براینکه بیشتر کارگاه‌های تولیدی نبات در سطح ایران امروز به صورت سنتی تولید نبات می‌کنند افزود: براساس آمار تقریبا بیش از 60 درصد از نبات ایران امروز به صورت سنتی تولید می‌شود و هرچند این نوع تولید زیاد صرفه اقتصادی ندارد اما برای شروع کار می‌توان روی گردش مالی آن حساب کرد و کم کم به سمت تولید صنعتی نبات گام برداشت چون آغاز کار با سرمایه‌ای اندک می‌توان پس از اخذ مجوزهای مورد نیاز مثل بهداشت، شروع کرد. به عنوان مثال برای ظرفیت تولید نزدیک به یک تن نبات معمولی با شیوه‌های سنتی کمتر از یکصد میلیون تومان سرمایه مورد نیاز است.
این فعال صنفی با اشاره به 600 میلیون تومان سرمایه اولیه برای راه‌اندازی یک کارگاه تولید نبات صنعتی با ظرفیت حدود 5 تن در روز تصریح کرد: همانطور که اشاره شد تولید نبات سنتی زیاد اقتصادی نیست و باید برای ورود به تولید صنعتی برنامه‌ریزی کرد که نیازمند تهیه دیگ‌های بخار مخصوص، قالب‌ها، پاتیل‌ها و تجهیزات بسته‌بندی است. این درحالی است که مبلغ یاد شده میتواند زمینه اشتغالزایی 9 نفر را ایجاد کرده ولی در صورت اینکه خط بسته‌بندی کامل را در طرح توسعه کارگاه داشته باشیم می‌توان تا 12 نفر پرسنل را به کار گماشت.
وی ارزش افزوده واقعی را در تولید نبات و بسته‌بندی اوزان مختلف آن دانست و گفت: برخی از کارگاه‌ها صرفا به تولید نبات و فروش عمده در بسته‌بندی‌های 10 و 20 کیلویی اقدام می‌کنند درحالی که ارزش افزوده واقعی در تولید بستههای یکصد گرمی تا یک کیلوگرمی است به این دلیل که قیمت‌ها متفاوت خواهدشد به عنوان مثال امروز نبات 700 گرمی زعفرانی 5000 تومان فروخته می‌شود درحالی که همان نبات در بسته‌بندی 10 کیلویی 4200 تومان است.
این تولید کننده زعفران در اصفهان هزینه تولید را به نوعی وابسته به قیمت شکر دانست و افزود: بطور کلی قیمت شکر به صورت روزانه و نقدی محاسبه می‌شود اما هزینه‌های جانبی که شامل طعم‌دهندگان، کارگر، گاز، آب، برق، مالیات، بیمه و ماشین‌آلات تقریبا حدود 700 تومان به ازای هر کیلوگرم است، بنابراین با درنظر گرفتن قیمت شکر امروز که 2250 تومان است تقریبا هزینه تولید هرکیلوگرم نبات زعفرانی 3200 تومان برای عمده فروش است و قیمت مصرف‌کننده نزدیک 4200 تومان تعیین می‌شود.
عزتی یکی از فنون موفقیت تولید صنعتی نبات را در ایجاد خط تولید شکلات و آبنبات در کنار خط تولید نبات دانست چون برخی ضایعات تولید نبات را میتواند در تولید محصولات دیگر بدون هرگونه مشکل بهداشتی به کار گرفت که این موضوع میتواند مانع از افزایش دور ریز تولید نباید باشد. این درحالی است که نوآوری در طعم و عطر نبات‌ها مثل استفاده از برخی شربت‌های سنتی و طعم‌دهنده‌های طبیعی از جمله آنهاست.
به عقیده این فعال صنفی، عمده مشکل تولیدکنندگان نبات نبود ثبات قیمتی در شکر است و دیگر عاملی نگران کننده موضوع گردش مالی است چون براساس عرف موجود بازار نبات تولید شده وقتی به عمده‌فروش‌ها تحویل داده می‌شود معمولا تسویه‌حساب 20 روزه دارد و متاسفانه تمام خریدها نقدی است این موضوع باعث خواب بسیار بالای سرمایه است.
عزتی درپایان موضوع صادرات را درصورت رعایت استانداردهای مورد نیاز بسیار مناسب دانست و گفت: امروز اکثر کشورهای حاشیه خلیج فارس و برخی کشورهای شمال شرقی کشورمان از خریداران عمده نبات ایران هستند به صورتی که حتی گاهی اوقات صادرات فله به این کشورها صورت می‌گیرد و در نهایت بسته‌بندی‌های محلی در فروشگاه‌های سطح کشور توزیع می‌شود.
گزارش فرصت امروز درباره سرمایهگذاری در صنعت نبات
کسب و کاری متکی به بلورهای شیرین
نویسنده: عماد عزتی
تجربه نوشیدن چای گرم و خوش‌رنگ و خوش طعم همراه با یک شاخه کوچک نبات برای هر یک از ما بسیار لذت بخش است و بدون تردید بارها هنگام بازگشت از سفر زیارتی مشهد مقدس بستههای کوچک و بزرگی از نبات با طعم‌های مختلف را به عنوان سوغاتی همراه خود به زادگاهمان حمل کرده‌ایم، بی آنکه لحظه‌ای درباره اقتصادی که در پس این بستههای شیرین و خوش‌طعم نهفته است فکر کرده باشیم.
به راستی تاکنون از خودتان پرسیده‌اید این بلورهای شیرین چه کسب و کاری را برای تولید کننده خود به ارمغان آورده و آیا سرمایهگذاری در این زمینه صرفه اقتصادی خواهد داشت؟ یا اینکه این صنف به کدام اتحادیه و انجمن صنفی وابسته است؟ برای پاسخ به این پرسش کافی است چند دقیقه‌ای همراه فرصت امروز باشید باشید تا برایتان از اقتصادی قابل قبول با آینده‌ای روشن در صورت حمایت‌های دولت بگوییم. اقتصادی که با متبلورشدن هر یک از بلورهای نشسته بر شاخه نبات میتواند کام تولید را شیرین کرده و با ارزش افزوده قابل اعتمادش زمینه اشتغال مناسبی برای جوانان و جویندگان کار ایران زمین باشد.
صنفی ناشناخته
حسن افخمی علیشاه، رئیس اتحادیه نبات و آبنبات ریز تهران درباره این صنف به خبرنگار فرصت امروز گفت: هرچند بسیاری از مردم تجربه مصرف روزانه نبات را دارند اما نمی‌دانند این محصول توسط صنفی که اتحادیه آن از سال 1330 شمسی فعال شده تولید و در اختیار آنها قرار گرفته است و از انجا که این اتحادیه تا امروز ناشناخته باقی مانده برخی از مسئولان نسبت به آینده فعالان صنفی آن کمتر توجه نشان داده‌اند. درحالی که اگر به آمار فعال‌های این صنف توجه داشته باشیم می‌بینیم تعداد حاضران صنف بیانگر جایگاه اقتصادی آن در میان اصناف دیگر است.
افخمی علیشاه با اشاره به تعداد واحدهای فعال استان تهران در این صنف افزود: اکنون نزدیک به 550 واحد صنفی در این زمینه مشغول کسب و کار خود هستند، ولی اگر به پیشینه‌حضور این تولید کنندگان در زمینه نبات و آبنبات توجه کنیم می‌بینیم با توجه به سختی کار و البته برخی مشکلات موجود علی‌رغم مناسب بودن زمینه کسب و کار وقتی صاحبان و موسسان کارگاه‌های موجود از دنیا رفتند، فرزندانشان حاضر به ادامه فعالیت تولیدی نبوده و بیشتر به موضوع فروش محصولات روی آورده‌اند که همین امر باعث شده تا امروز تعداد تولیدی‌های ما به کمتر از 60 واحد تولیدی کاهش یابد هرچند اگر با درنظر گرفتن حداقل 10 نفر اشتغالزایی مستقیم و غیرمستقیم برای هر واحد صنفی می‌بینیم حجم قابل توجهی از متقاضیان کار در صنعت تولید نبات و آبنبات مشغول به کار هستند.
این مقام صنفی درباره سیاست‌گذاری‌های مسئولان در این صنف معتقد است با توجه به ناشناخته بودن صنف برخی از سیاست‌گذاری‌ها متناسب با حال و روز صنف نیست و باعث از هم گسیختگی آن خواهد شد درحالی که اگر به واقعیت موضوع و بازار روبه رشد مصرف نبات در سراسر کشور و همچنین کشورهای همسایه توجه داشته باشیم می‌بینیم فرصت‌های سرمایهگذاری مناسبی در این صنف وجود دارد تا با استفاده از آن بحث صادرات را تقویت کرده و برای آینده صنعت برنامه‌ریزی کنیم.
وی درباره سیاست‌های غیر اصولی مسئولان درباره صنعت تولید نبات افزود: همانطور که می‌دانیم این صنف به‌صورت صنفی سنتی شکل گرفته و کم کم با استفاده از تکنولوژی روبه صنعتی شدن حرکت کرده است ولی برخی از سیاست‌های موجود مثل طرح انتقال مشاغل آلاینده از پایتخت باعث شده تا آینده نامشخصی در انتظار این تولید کنندگان باشد. به عنوان مثال طرح انتقال مشاغل آلاینده به خارج از تهران به هیچ عنوان در این صنف صادق نیست ولی برخی مسئولان اعتقاد دارند تولید کنندگان این صنف که عمدتا در اطراف بازار تهران مشغول به کار هستند باید کسب و کارشان را به خارج تهران انتقال دهند که به هیچ عنوان منطقی و اقتصادی نیست.
سنتی ارز آور
در همین حال یوسف شیدایی یکی از تولیدکنندگان عضو اتحادیه تولید کنندگان نبات و آبنبات ریز تهران به فرصت امروز گفت: تقریبا 70درصد از نبات تهران امروز به صورت سنتی تولید شده و وارد بازار می‌شود و همین موضوع میتواند فرصتی برای سرمایهگذاری باشد چون به نوعی میتواند در حجم‌های پایین متناسب با سفارشات تولید کرد اما در بخش تولید صنعتی با توجه به محدودیت‌های دستگاه‌‌ها ممکن است تولید کم به دلیل ضایعات بیشتر اقتصادی نباشد.
شیدایی موضوع صادرات نبات را هم مثل تولیدش کاملا سنتی دانست و افزود: اگر بخواهیم درباره صادرات نبات از ایران به خارج از کشور اطلاعاتی به دست آوریم واقعا غیرممکن است چون روند صادرات تاکنون کاملا سنتی صورت گرفته و بیشتر به صورت سوغات است. ولی با توجه به اینکه تعداد ایرانیان خارج از کشور روبه فزونی است و بسیاری از هموطنان ما بستگانی خارج از ایران دارند، در هر سفر مقداری نبات به عنوان طعم نوستالژیک ایرانی برایشان هدیه می‌برند و همین موضوع درپاره‌ای از موارد به صادراتی محدود برای سوپرمارکت‌های ایرانی خارج از مرزها بخصوص در کشورهای کانادا، آمریکا، استرالیا و آلمان منجر شده است که میتواند در صورت برنامه‌ریزی دقیق به صادراتی نوستالژیک برای تولیدکنندگان با ارزش افزوده قابل قبول تبدیل شود.
این تولید کننده محدوده بازار تهران موضوع بسته‌بندی را یکی از مهمترین موارد تولید و صادرات نبات عنوان کرد و گفت: برخی از تولیدکنندگان صنعتی نبات که دارای برندهای معتبری هستند با استفاده از طرح‌های خاص و معروف ایرانی اقدام به تولید بستههای بسیار شکیل و زیبای نبات ایرانی کرده و این محصول را در بازارهای خارجی معرفی کرده‌اندکه البته نتیجه مناسبی هم به دست آورده اند و اگر بتوان برنامه‌ای دقیق برای کنترل قیمت و ادامه روند تولید برای آن درنظر بگیری همانند گز و برخی از سوغاتی‌های منحصربفرد ایرانی می‌توان برای نبات ایرانی نیز بازارهای بین المللی را متصور شد. به این دلیل که قیمت تمام شده نبات ارتباط مستقیمی با قیمت شکر دارد نوسانات موجود باعث از بین رفتن قدرت صادراتی نبات خواهد شد و آن را به کالایی لوکس برای خریداران خارجی تبدیل خواهد کرد درحالی که باید به گونه‌ای برنامه‌ریزی کنیم که این محصول در سبد خریدهای روزانه‌آنها قرار گیرد و روند صادرات گسترش یابد.
وی یکی از مهتری نگرانی تولید کنندگان مجاز را حضور غیرمجازها دانست و افزود: با توجه به برخی سیاست‌ها و سختگیری‌های غیر اصولی مسئولان برخی از تولید کنندگان به جای حضور در بازار شفاف قانونی رو به‌تولید زیرزمینی آورده و همین امر باعث شده تا نه تنها نگرانی‌های زیادی برای مسئولان صنف ایجاد شود بلکه درپاره‌ای از موارد زمینه سودجویی نیز مطرح شده باشد. به عنوان مثال استفاده از مواد نامرغوب و محیط تولید غیر استاندارد که اگر مسئولان فضای کسب و کار را مهیا کنند نه تنها این نگرانی برطرف خواهد شد بلکه به نوعی زمینه اشتغالزایی حداقل 5 نفری و احداکثری 10 نفری به ازای هر کارگاه تولیدی ایجاد خواهدشد.