فرصت امروز از صنعتی با عطر و طعم اشتغال می‌گوید
خروج از صادرات تک محصولی با کنسانتره و آبمیوه
نویسنده: شیدا رمزی
بدون تردید هنگام مراجعه به فروشگاه‌های زنجیره‌ای یا سوپرمارکت محله تعداد زیاد قوطی‌های آب میوه نظر شما را تاکنون به خود جلب کرده و گاهی اوقات متناسب به ذائقه خودتان برای خرید آنها دست به جیب شده‌اید اما آیا تاکنون از خود پرسیده‌اید این تعداد محصول با طعم‌ها و رنگ‌های مختلف چه تجارتی را به خود اختصاص داده و گردش اقتصادی آن در کشورمان چگونه است؟ یا اینکه از این روش چگونه می‌توان به اقتصاد کشورمان کمک کرد و نسبت به کاهش خام فروشی ایران گام موثرتری برداشت؟
این درحالی است که نباید فراموش کنیم با توجه به رشد جمعیت در جهان و همچنین تنوع‌طلبی مردم در کنار گسترش روز افزون زندگی صنعتی در کشورها همواره صنایع غذایی یکی از پررونق‌ترین صنایع فعال در سراسر دهکده جهانی است و کشورهای مختلفی با تکیه بر داشته‌های خود برای گردش چرخ اقتصاد خود اقدام کرده و به دقت برای آن برنامه ریزی‌می‌کنند. اما واقعا جایگاه اقتصاد تولید آب میوه و کنسانتره در کشورمان چیست و امروز چند درصد از اقتصاد کشورمان در دست تولید کنندگان این نوع خوراکی‌ها قرار گرفته است؟
بالاترین تکنولوژی را در اختیار داریم
ولی‌الله داوودآبادی، دبیر انجمن تولید کنندگان آبمیوه و کنسانتره با تاکید بر به روز بودن این صنعت در کشورمان به فرصت امروز گفت: با توجه به اطلاعات و مدارکی درباره این صنعت موجود است اغلب کارخانه‌های تولید کننده آب میوه وکنسانتره حاصل فعالیت‌های اقتصادی پس از پیروزی انقلاب اسلامی در کشورمان هستند و بنابراین با توجه به اینکه تقریبا سه دهه از فعالیت آنها گذشته بدون تردید می‌توان صنایع تولید کننده کنسانتره و آب میوه کشورمان را یکی از پیشرفته‌ترین صنایع فعال داخل کشور دانست که در بالاترین استانداردهای بین المللی مشغول فعالیت است.
وی در ادامه افزود: امروز با توجه به همین پتانسیل موجود بالای 90 درصد از مواد و تجهیزات مورد نیاز صنعت یاد شده داخل مرزهای کشورمان تولید می‌شود و تقریبا وابستگی به خارج از مرزها به جز مواردی غیرقابل اجتناب برطرف شده است چون فقط درباره واردات میوه‌ها و کنسانتره‌های میوه‌های گرمسیری به خارج وابسته هستیم. این درحالی است که حتی در زمینه بسته‌بندی و تولید ماشین‌آلات مخصوص امروز با افتخار نه تنها وارد کننده نیستیم بلکه صادرات نیز داشته‌ایم.
دبیر انجمن تولید کنندگان آبمیوه و کنسانتره درباره تولید ماشین‌آلات و صنعت بسته بندی در این زمینه تصریح کرد: در زمینه بسته بندی‌های چند لایه و مدرن تا چندی پیش تمام موارد مورد نیاز از کشورهای سوئیس و فرانسه و ایتالیا وارد کشورمان می‌شد اما امروز با سرمایه‌گذاری‌های سنگین این نیاز مهم صنعت تولید آب میوه و کنسانتره از طریق شرکت‌های معتبر داخلی تامین می‌شود هرچند درزمینه ماشین‌آلات پرکننده بسته بندی‌ها که دارای تکنولوژی مخصوصی نیز هستند «شرکت احسان» با استفاده از تخصص و البته سرمایه‌گذاری قابل توجه اکنون با رعایت استانداردهای بسیار حساس و قابل توجه تامین کننده نیازهای داخلی شده و حتی به کشورهای منطقه صادرات نیز انجام داده است.
تقریبا با نیمی از ظرفیت کار می‌کنیم
دبیر انجمن تولیدکنندگان آبمیوه و کنسانتره با اشاره به اینکه ظرفیت اسمی واحدهای تولید ابمیوه در کشور 130 تا 140هزار تن است گفت: کل میزان تولید انواع آبمیوه بیش از 60 هزار تن نیست و این امر نشان می‌دهد که باید برای رشد و پیشرفت صنعت آبمیوه در کشور برنامه‌ای جدی و راهکاری اجرایی اندیشیده و اتخاذ شود چون امروز حتی کمتر از نیمی از ظرفیت کارخانه‌ها به تولید اختصاص داده نشده است. این درحالی است که از ظرفیت تولید 5/1 میلیارد عددی تولید آبمیوه یک‌نفره و چیزی حدود 700 میلیون عدد آب میوه یک نفره را در کارنامه خود داریم.
به گفته داوود آبادی امسال مجموع میزان تولید انواع کنسانتره در کشور به بیش از 100 هزار تن خواهد رسید و تولیدکنندگان در این بخش امیدوارند تا پس از برداشته شدن تحریم‌ها و نیز اعمال سیاست‌های اصولی در بخش تولید محصولات باغی و زراعی بتوانند علاوه بر احیای جایگاه قبلی ایران در بازار جهانی انواع آبمیوه و کنسانتره سهم کشورمان را بیش از پیش در این بازار ارتقا دهند.
صادرات کنسانتره اقتصادی‌تر از نفت
داوودآبادی درباره اهمیت توجه به صنعت تولید کنسانتره و البته ارزش افزوده بالای آن معتقد است اکنون با توجه به کاهش قیمت نفت صادرات کنسانتره و آبمیوه می‌تواند بسیار ارزآورتر از صادرات طلای سیاه برای کشورمان باشد چون اساس این صنعت برپایه صادرات بنا نهاده شده است و می‌تواند در صورت فراهم بودن شرایط مناسب فعالیت‌های صادراتی زمینه کاهش خام فروشی در بخش‌های مختلف را برای کشورمان فراهم کند و در راستای فرمان مقام معظم رهبری مبنی بر کاهش خام فروشی گام برداشت.
این مقام صنفی در ادامه به اهمیت صادرات کنسانتره در اجرای اقتصاد مقاومتی افزود: با توجه به قیمت‌های جهانی گاهی اوقات برخی از کنسانتره‌های ایرانی حتی تا یکی دو برابر قیمت یک بشکه نفت فروخته می‌شوند به عنوان مثال هر بشکه کنسانتره آلبالو در دوره‌ای با فروش حدود 23 بشکه نفت در بازارهای جهانی برابر داشته است. چون قیمت داخلی هر کیلو کنسانتره آلبالو 15 الی 16 هزار تومان بوده و این قیمت در بازارهای جهانی کمی متفاوت است و از سوی دیگر صادرات یک بشکه کنسانتره انار برابر با فروش 15 بشکه نفت خام است.
عقب‌گرد کرده‌ایم
دبیر انجمن تولید کنندگان کنسانتره و آب میوه در ادامه به حال و روز فعلی صنعت تولید کنسانتره کشورمان اشاره کرد و گفت: با توجه به عوامل یاد شده و نبود مدیریت دقیق در زمینه تامین مواد اولیه یعنی میوه مورد نیاز امروز کمی از موقعیت قبلی خودمان عقب‌گرد کرده‌ایم که باید با توجه به اهمیت و ارزآوری مناسب این صنعت برای جبران مشکلات گام برداریم.
وی تصریح کرد: تا همین دو یا سه سال پیش کامیون‌های ترکیه‌ای در پشت کارخانه‌های ایرانی برای حمل کنسانتره‌های تولیدی ایران مثل سیب و انگور صف می‌کشیدند و ژاپن برای حمل کنسانتره انار ایران هواپیمای چارتر اختصاصی می‌فرستاد؛ اما متاسفانه برخی ازسیاست‌ها و مدیریت‌های غیر اصولی در کنار تحریم‌های یکجانبه غرب علیه کشورمان باعث شده تا امروز شاهد کاهش این روند بوده و به نوعی با کاهش صادرات مواجه باشیم.
این مقام صنفی مهمترین معضل را در همسو نبود سیاست‌های کشاورزی صنعتی و نیاز کارخانجات کشورمان دانست و افزود: همانطور که قبلا نیز اشاره شد در اواسط دهه 60 شمسی بسیاری از موافقت‌های اصولی درباره تولید آب میوه و کنسانتره از سوی مقامات مسئول صادر شد درحالی که نه تنها ایران به این تعداد کارخانه تولیدی نیازی نداشت بلکه به هیچ عنوان نتوانست ارتباط مناسبی میان تولید میوه به صورت صنعتی و محصول مورد نیاز کارخانه‌ها ایجاد کند.
وی تصریح کرد: اگرچه سرمایه‌گذاری در صنعت تولید کنسانتره و آبمیوه جزو صنایع زودبازده از نظر اقتصادی شناخته می‌شود اما نباید فراموش کنیم اهمیت درنظر گرفتن آمار درهر صنعتی می‌تواند عاملی در موفقیت یا عدم موفقیت آن صنعت باشد که متاسفانه اکنون ما از این نظر دارای معضلات بسیار زیادی هستیم چون واقعا آمار در این صنعت جایگاهی نداشته و متناسب عمل نکرده‌ایم. به عنوان مثال در اوایل دهه هفتاد شمسی ایران دارای چیزی حدود یکصد تولید کننده آب میوه و نزدیک به چهل واحد تولیدی کنسانتره بوده است درحالی که معضل یاد شده باعث شده امروز در مجموع نزدیک به 60 تولید کننده فعال داشته باشیم، این کاهشی معنا دار و البته مشکل ساز برای سرمایه‌های منجمدشده در واحدهای نیمه‌کاره یا تعطیل شده گواهی مستند برای نبود برنامه‌ریزی برای توسعه هدفمند این صنعت معرفی شده است.
وی درباره ناهماهنگی در صنعت تولید کنسانتره و آبمیوه ایران تصریح کرد: برای درک دقیق معضل بد نیست به میزان تولید کنسانتره آب پرتقال کشورمان توجه داشته باشیم درحالی که ایران خود یکی از تولید کنندگان به‌نام پرتقال در منطقه است. به این صورت که در کشورمان سالیانه 20 هزار تن آب پرتقال مورد نیاز است درحالی که از این میزان تنها 5 هزار تن از طریق میوه‌های داخلی تولید و مابقی از طریق واردات به بازار ارایه می‌شود و در باقی تولیدات مثل 4 تا 5 هزار تن آب آلبالو نیز شرایط تقریبا مشابه است. به عقیده داوودآبادی افزایش قیمت زمین‌های کشاورزی و البته یکپارچه نبودن مزارع و باغ‌ها در ایران باعث شده هیچ تناسب منطقی میان تولید محصولات با نیاز کارخانه‌ها وجود نداشته باشد هرچند حضور قابل توجه دلال‌های میوه در بازار می‌تواند عاملی دیگر در این زمینه باشد.
جولان دلال‌ها در تامین میوه تازه
ولی‌الله داوودآبادی، دبیر انجمن تولید کنندگان آبمیوه و کنسانتره مهمترین تهدیدهای موجود را به تغییرات آب و هوایی مربوط دانست و گفت: هرچند مهمترین مشکل تغییرات اقلیمی و آب و هوایی است اما امروز نمی‌توان به مشکلات نبود نقدینگی و کمبود حمایت‌های دولتی اشاره کرد چون حضور گسترده و پررنگ دلال‌های میوه تازه باعث شده تا بسیاری از تولید کنندگان کنسانتره و آب میوه با مشکلات عمده‌ای مواجه شوند.
این مقام صنفی افزود: چون سیستم حمایت از باغداران در کشورمان ضعیف عمل کرده است دلال‌ها با ارایه پیش پرداخت به باغداران برای تهیه سم و کود در دوران کاشت و داشت آنها را به خود وابسته کرده و در هنگام برداشت کل محصول را از باغدار با قیمت‌های بسیار نازل خریداری می‌کنند و به انبارهایی انتقال می‌دهند و از آنجا که کارخانجات در فصول مختلف نیازهای متفاوتی دارند درست در شرایط بحرانی کارخانه با بازارگرمی محصولات را با قیمت‌های غیر واقعی به تولید کنندگانی که به دنبال تامین نیاز خود هستند ارایه می‌کنند و همین امر باعث شده نه تنها باغداران از این بازار منفعتی نبرده و روز به روز ضعیف‌تر شوند بلکه قیمت تمام شده محصول نیز بالا رفته و جنبه اقتصادی و رقابتی را در بازارهای بین المللی از تولیدات ایران حذف کرده است.
به عقیده وی بهترین راهکار این است که دولت با حمایت از توسعه تعاونی‌‌های باغبانی آنها را برای تهیه نیازهای مالی خود حمایت کند و با استفاده از سازوکارهایی علمی تولید کننده و خریدار یعنی کارخانجات را مستقیم با یکدیگر مرتبط کند تا در این میان نه تنها باغداران منتفع شوند بلکه محصول نهایی نیز ارزان‌تر به دست متقاضیان برسد. هرچند نباید موضوع تامین منابع مالی در گردش تولید کنندگان را که امروز یکی از مشکلات اصلی شناخته می‌شود را فراموش کرد.
رعایت بالاترین استانداردهای تولید
در همین حال پریزاد توتونچی، مدیر کنترل کیفیت شرکت اروم نارین (تولید کننده برند شادلی) با تاکید بر اهمیت رعایت استانداردهای مختلف در تولید این نوع محصول به خبرنگار ما گفت: با توجه به ارتباط مستقیم محصولات کارخانجات تولید کننده کنسانتره و آب میوه با سلامت و بهداشت جامعه معمولا استانداردهای خاص و سختگیرانه‌ای در این زمینه از سوی تولید کنندگان رعایت می‌شود به صورتی که در ایران معاونت غذا و دارو وزارت بهداشت و البته اداره استاندارد در این زمینه فعالیت دقیق و نظارت‌های گسترده‌ای دارند درحالی که تولید کنندگان نیز خود دارای بخش‌های کنترل کیفیت بوده و دایم محصولات تولیدی را از نظر ماندگاری، کیفیت، خواص و بهداشت مراحل تولید مورد آزمایش قرار می‌دهند.
توتونچی درباره اهمیت رعایت این استانداردها معتقد است در صورتی که این استانداردها از سوی تولید کنندگان رعایت نشود بدون تردید موضوع صادرات تولیدات تحت تاثیر قرار گرفته و در برخی از شرایط امکان حضور تولیدات در کشورها نخواهد بود چون همه کشورها برای ورود محصولاتی در زمینه غذایی سخت‌گیری‌های عمده‌ای داشته بنابراین اگر تولید کننده تصمیم به وارد شدن در بازاری خاص را دارد باید با درنظر گرفتن استانداردهای مورد نیاز اقدام به تولید کند که این موارد از هنگام تهیه میوه به عنوان اصلی‌ترین ماده مورد نظر بوده تا در نهایت بسته بندی و حمل که باید تحت شرایط خاصی انجام شود.
این متخصص کنترل کیفیت درباره تفاوت کنسانتره و آب میوه نیز گفت: بطور کلی کنسانتره همان آبمیوه غلیظ شده است که با توجه به در دسترس نبودن دایمی برخی محصولات که فصلی هستند میوه طبیعی را تحت شرایطی کاملا خاص و با رعایت استانداردهای مهم از نظر حفظ ارزش غذایی، میزان PH و ویتامین تبدیل به آب میوه غلیظ شده کرده و برای مدت طولانی‌تری نگهداری می‌کنند و در نهایت از کنسانتره آب میوه با غلظ کمتر برای مصرف روزانه تولید و روانه بازار می‌شود که براساس آزمایش‌های انجام شده هیچ تفاوتی با آب میوه طبیعی ندارد هرچند در پاره‌ای از موارد حتی کمبودهای ویتامینی نیز از طریق افزودن مواد خوراکی مجاز تکمیل و نوشیدنی کاملی در اختیار متقاضیان قرار خواهد گرفت.
مدیر کنترل کیفیت شرکت اروم نارین (برند شادلی) درباره مواد اولیه مورد استفاده نیز تصریح کرد: در این واحد تولیدی تقریبا 90 درصد از مواد اولیه تولید داخل کشورمان است و تنها در مواردی که امکان تهیه میوه به دلیل نبود آن در کشور مثل انبه، آناناس و پشن‌فروت اقدام به واردات می‌شود چون بطور کلی سیاست شرکت براین است که کنسانتره مورد نیاز تولید آبمیوه توسط خود شرکت با دستورالعمل مخصوصی تهیه شده و در نهایت برای بازارهای هدف به صورت آب میوه ارسال می‌شود.
پریزاد توتونچی به اشتغالزای متفاوت در این صنعت نیز تاکیدکرد و افزود: قبل از هرتوضیحی بد نیست بدانیم چون تنوع و ذائقه مصرف‌کنندگان اساس حضور و تنوع محصولات نوین در بازار است اینگونه باید بدانیم که هر روز شاهد رونق در بازار و توسعه خواهیم بود بنابراین اشتغالزایی در این صنعت قابل ملاحظه است و اگرچه میزان اشتغالزایی در زمینه تولید آب میوه و کنسانتره رابطه مستقیمی به نوع خط تولید نصب شده دارد چون در برخی موارد تعداد کارگران مورد نیاز 7 نفر و در برخی موارد 15 نفر است اما آنچه مهم است در زمینه تولید آب میوه نوع اشتغال دایمی بوده و خبری از اشتغال فصلی نیست که همین مورد می‌تواند برای مناطقی که کارخانجات تولیدی در آنها فعالیت می‌کنند بسیار مناسب باشد. این درحالی است که بیشتر اشتغالزایی صنعت در بخش‌های وابسته مثل باغداری و حمل و نقل و توزیع است. به عنوان مثال اشتغال‌های فصلی هنگام برداشت محصول و همچنین اشتغال دایمی در سیستم‌های توزیع و فروش از جمله این موارد هستند.
شناخت بازار هدف رمز موفقیت فروش
از سوی دیگر یکی از مدیران بخش فروش شرکت کشت و صنعت تکدانه که نخواست نامش در این گزارش قید شود به خبرنگار ما گفت: بطور کلی این شرکت در سال 1362در قطب تولید آب میوه کشور یعنی آذربایجان شرقی افتتاح شد و با توجه به سیاست‌های مدیریت به سرعت در بازار محصولات خود را به متقاضیان ارایه کرد و اکنون به عنوان بزرگترین تولید کننده آبمیوه کشور به بازار معرفی شده است .
این فعال صنفی درباره سیستم بازاریابی و همچنین کشورهایی که محصولات تکدانه را خریداری می‌کنند افزود: با توجه به اینکه موضوع صنایع غذایی به سلیقه مردم مرتبط است شناخت بازار و همچنین کنترل دایم آن یکی از کلیدی‌ترین رموز موفقیت است که کادر بازاریابی و همچنین تحقیق و توسعه این کارخانه در این زمینه کاملا دقیق عمل کرده و همواره درحال رصد کردن بازارهای هدف و ارایه محصولات جدید هستند به عنوان مثال با ایجاد غرفه‌های کوچک تبلیغاتی ابتدا محصولی که به صورت نمونه تولید شده را توسط مشتریان عبوری تست و نتایج را ثبت می‌کنیم و براساس آن اقدام به تولید خواهیم کرد که با این روش و البته به پشتوانه تکنولوژی و توانایی بالای متخصصان کارخانه اکنون به شانزده کشور در آسیا، اروپا و آمریکا محصولات را صادر می‌کنیم. بنابراین شناخت دقیق از بازار رمز موفقیت است و برای رسیدن به این شناخت گاهی یک سال مشغول تحقیق در بازار و نیازها و ظرفیت‌هایش هستیم.
وی عمده محصولات تکدانه را در انواع کنسانتره، آب میوه ، پوره میوه، پودر میوه و آبمیوه حاوی تکه‌های میوه اعلام کرد و گفت: از آنجا که سرانه آب میوه در ایران با استانداردهای جهانی فاصله قابل توجهی دارد و بطور کلی آب میوه در سبد کالای خانواده جایگاه کوچکی به خود اختصاص داده است این شرکت سعی کرده با توجه به اهمیت افزایش سلامتی جامعه در بخش‌های مختلف با برگزاری جشنواره‌ها و البته ارایه جایزه‌هایی نه تنها زمینه فعالیت تجاری خود را افزایش دهد بلکه به نوعی فرهنگ استفاده از آب میوه را در بازار گسترش دهد که تاکنون نیز موفق و دقیق عمل کرده و در دوره‌هایی به عنوان برند برتر شناخته شده است. این درحالی است که امروز سرانه مصرف آب میوه در خارج از کشور متوسط 45 لیتر در سال است ولی ایرانیان تقریبا نزدیک به 10 لیتر آب میوه مصرف می‌کنند.
این مدیر فروش در شرکت تکدانه جریان تولید و فروش آب میوه را یکی از فرصت‌های مناسب سرمایه‌گذاری هدفمند در کشورمان دانسته و معتقد است: با توجه به حجم قابل توجه دور ریز و ضایعات گسترده در بخش‌کشاورزی و باغداری ایران اگر بتوان به نوعی برنامه‌ریزی کرد که واحدهای صنایع تبدلی متناسب با توان تولیدی مناطق مختلف فعالیت کنند بدون تردید حجم سرمایه‌های دور ریز محصولات باغی و کشاورزی کاسته خواهد شد و به جای از بین رفتن به ارزش افزوده تبدیل و در اقتصاد کشورمان به جریان خواهد افتاد هرچند در صورت رفع موانع صادراتی می‌توان به دلارهای خوش طعم این صنعت چشم امید داشت و از دلارهای نفتی صرفه‌نظر کرد.
پودر شربت را فراموش کرده‌ایم
در همین حال فرهاد آقازاده، مدیرعامل شرکت تعاونی صنایع غذایی چلچله با اشاره به تولیدات جانبی صنعت تولید کنسانتره و آب میوه به فرصت امروز گفت: اگر چه همه می‌دانیم آب میوه و کنسانتره به عنوان تولیداتی با ارزش افزوده بسیار بالا در کارخانجات مختلف و اقتصاد کشور هستند اما نباید فراموش کنیم در این صنعت شاخه‌های مختلفی از جمله تولید پودرهای شربتی نیز وجود دارد که خود این شاخه نیز می‌تواند در توسعه اقتصاد نقش قابل توجهی داشته باشد، درحالی که گاهی اوقات حتی تبلیغ منفی برای پودرهای شربتی شده است.
آقازاده در ادامه افزود: امروز در بخش پودرهای شربتی میزان قابل توجهی واردات صورت می‌گیرد چون درباره کیفیت و البته ماندگاری طعم‌ها هنوز تولیدات کشورمان در برخی از طعم‌ها قابلیت رقابت ندارند درحالی که همه می‌دانیم کشورمان از نظر تعداد کارخانه‌های تولیدی آب میوه و کنسانتره در منطقه مطرح است پس اگر با استفاده از سیستم‌ها و البته کمی نوآوری شرایطی فراهم کنیم تا بتوانیم در زمینه تولید پودرهای میوه نیز گام برداریم توانسته‌ایم چرخه قابل قبولی در اقتصاد کشورمان ایجاد کنیم. چون همه می‌دانیم پودر میوه در صنایع مختلفی از جمله شرینی و شکلات، داروسازی، صنایع غذایی و تولید غذای کودکان مورد استفاده قرار گیرد .
این فعال صنفی تصریح کرد: با توجه به رشد جمعیت در ایران و جهان شاید استفاده از پودرهای میوه کم کم جزو واجبات برای صنایع مختلف باشد بنابراین اگر متناسب با میزان تولید کشورمان از امروز سرمایه‌گذاری کنیم می‌توانیم در اینده اقتصاد مناسبی از این طریق را تجربه کنیم به عنوان مثال یکی از روش‌های استفاده از پودرهای میوه در بخش دارویی را می‌توان در تولید پودر میوه از دور ریز کارخانجات تولید کنسانتره و آب میوه دانست به این صورت که از پوست پرتقال و تفاله‌های خروجی این کارخانجات می‌توان طعم‌دهنده‌ها و پودرهای صنعتی برای صنایع دیگر تهیه کرد این درحالی است که حتی از میوه‌های پادرختی و برخی از ضایعات محصولات باغی و کشاورزی نیز در این زمینه می‌توان استفاده کرد و به جای حذف آنها در راستای اشتغالزایی و کسب درآمد استفاده کرد.
وی افزود: امروز موضوع تهیه پودهای میوه و طعم‌دهنده‌ها دیگر مختص به میوه نیست بلکه پای طب سنتی و انواع داروهای گیاهی نیز به میان آمده که می‌توان با استفاده از همان روش در تولید نوشیدنی‌های دارای خاصیت دارویی نیز اقدام قابل توجه و اقتصادی صورت داد درحالی که از نظر تولید گیاهان دارویی جایگاه مناسبی داریم و می‌توانیم صادرات قابل توجهی در این زمینه داشته باشیم.
مدیرعامل شرکت تعاونی صنایع غذایی چلچله در ادامه گفت: امروز در زمینه کنسانتره و پودرهای مورد نیاز به میزان قابل توجهی به خارج از مرزها حتی در برخی میوه‌ها مثل پرتقال و کیوی وابسته هستیم درحالی که با یک برنامه‌ریزی دقیق و هدفمند می‌توان در این زمینه نیز گام موثر و دارای توجه اقتصادی برداشت که در تمام مراحل نه تنها استانداردهای بهداشتی بلکه سلامت جامعه را رعایت کرده باشیم.