به عقیده بسیاری از کارشناسان و فعالان عرصه گردشگری هم‌اکنون گردشگری روستایی یکی از پرمخاطب‌ترین شاخه‌های گردشگری سراسر جهان است و هر سال در بسیاری از کشورها، روستاهای زیادی میلون‌ها مسافر را پذیرایی می‌کنند.
کار مزرعه، حیوانات اهلی، پخت نان یا حتی هیزم شکستن، جزو برنامه‌های روزانه گردشگران در این‌گونه تورهاست و آرامش مزارع و روستاها مهم‌ترین جاذبه گردشگری روستاها پس از منابع طبیعی آنهاست، اما جالب‌ترین نکته درباره این روستاها، جشن برداشت محصول است که همواره به شلوغ‌ترین روزهای روستاهای گردشگرپذیر سراسر جهان تبدیل شده است.
یکی از این دهکده‌های مشهور جهانی که شهرت آن صرفا در شبه‌قاره هندوستان باقی نمانده، «ماهابلاشوار» معروف به دهکده توتفرنگی است )ماهابلاشوار یکی از مناطق توریستی سرزمین عجایب است که با شهر بمبئی تقریبا 300 کیلومتر فاصله داشته و در 120 کیلومتری جنوب غربی پونا یا همان شهر دانشجویان ایرانی)
که هر سال در فصل گرما میزبان میلیون‌ها گردشگر از سراسر جهان شده است؛ هرچند این روستا برای سال‌ها به عنوان تفرجگاه نظامیان رده بالای انگلیسی در دوران اشغال هندوستان بوده و ظلم زیادی بر ساکنان منطقه شده است، اما کاخ‌ها و قلعه‌های قدیمی این شهر که قبلا سران انگلیسی ساکن آن بوده‌اند، هم‌اکنون با تغییر کاربری و البته حمایت دولت به عنوان جاذبه‌ای برای گردشگران منطقه است.
آب و هوای خنک، دریاچه و سرسبزی منطقه در کنار محصولات ارگانیک کشاورزی بخصوص توتفرنگی و شاه‌توت توانسته رونق گردشگری این دهکده کوچک را به گونه‌ای ترتیب دهد که ساکنان و روستاییان آن تقریبا از توان مالی بالایی بین مردم هندوستان برخوردار باشند.
سرمایه‌گذاری‌های خارجی و داخلی در بخش اقامت و تفرجگاهی این روستا صدها شغل را برای جوانان ماهابلاشوار به ارمغان آورده تا علاوه بر تولید محصولات کشاورزی، در فصول بیکاری مشغول خدمات‌رسانی به گردشگران باشند. تورهای طبیعت گردی و مسابقات قایقرانی و ماهیگیری در کنار جشن برداشت محصول و جشن «دیوالی» از اصلی‌ترین جاذبه‌های ماهابلاشوار است.
حال آن‌که ایران با توجه به تنوع آب و هوای خود، هیچ فعالیتی در این زمینه نداشته و صرفا فستیوال‌ها و جشن برداشت محصول، تنها به ساکنان بومی منحصر شده است.
به عقیده دکتر رضا ارجمندی، مدرس دانشگاه، اگر قصد الگو برداری از این روستا در هندوستان را داشته باشیم طبیعت و روستاهای غربی کشور همانند منطقه ماهابلاشوار می‌توانند بهترین پتانسیل گردشگری این منطقه باشند. طبق آداب و رسوم منطقه هر سال جشن برداشت محصول مثل جشن برداشت انگور در تاکستان‌های ارومیه یا برداشت گندم و دیگر محصولات می‌تواند میلیون‌ها گردشگر داخلی و خارجی را به منطقه روانه کند، حال آن‌که همین سنت مفرح هم به واسطه کم‌رونقی و اقتصاد مفلوج منطقه در حال فراموش شدن است.
شهرها و روستاهای اطراف سنندج از معروف‌ترین مزارع توتفرنگی ایران است که در صورت برنامه‌ریزی و مدیریت مناسب می‌تواند شهرت جهانی همانند دهکده ماهابلاشوار در سرزمین هفتاد و دو ملت داشته باشد و با ترویج گردشگری در منطقه، شاهد رونق صنایع و مزارع این روستاها باشیم و از مهاجرت روستاییان به شهرها جلوگیری کنیم.
دکتر ارجمندی درباره تنوع فرهنگی و طبیعت منطقه می‌گوید: این منطقه با توجه به طبیعت و آب و هوای خود به‌واقع می‌تواند قطب گردشگری ایران باشد و درآمد هنگفتی را به ساکنان خود هدیه دهد.
این کارشناس محیط‌زیست می‌افزاید: با رونق گردشگری روستایی در مناطق می‌توانیم تنوع محصولات کشاورزی آن را به گردشگران معرفی کنیم و پای صنایع تبدیلی را با توجه به نوع محصولات تولیدی به منطقه باز کنیم که به قول معروف، بازی برد بردی برای همه خواهد بود.
هیچ جای تردید نیست حضور مستمر گردشگران در مناطق روستایی باعث زنده نگه‌داشتن خرده‌فرهنگ‌ها و آداب و سنن مخصوص به منطقه تا سال‌های متمادی خواهد شد، اما اگر حضور گردشگران محدود شود و از رونق کسب و کار خبری نباشد، کم‌کم علاوه بر خالی شدن روستاها، خرده‌فرهنگ‌ها هم از یاد می‌روند و درواقع تمدن ایران‌زمین فراموش خواهد شد.
در ادامه این فعال محیط‌زیست می‌گوید: مهم‌ترین نکته در حضور گسترده و مستمر گردشگران در مناطق روستایی، اجبار مسئولان و البته فعالان خصوصی گردشگری برای حفظ محیط‌زیست اطرافشان جهت کسب درآمد از حضور گردشگران خواهد بود.
به اعتقاد وی، وقتی روستاییان سرسبزی و نظافت محیط روستای خود را عامل جذب گردشگران بدانند، هیچ جای تردید نیست که بدون درنگ در نگهداری و حتی ارتقای آن تلاش و کوشش می‌کنند.
به هر حال گردشگری روستایی هنوز در ایران اول راه توسعه خود قرار گرفته و با استانداردهای جهانی فاصله زیادی داشته و دارد که امید است بارویکرد دولت جدید جهت رونق گردشگری، شاهد رونق روستاها باشیم، چون این کار در قالب تعاونی‌های گردشگری روستایی کاملا قابل اجراست و دور از دسترس نخواهد بود.
طعم واقعی توتفرنگی در دهکده توتفرنگی
هندوستان یا همان سرزمین عجایب نامی آشنا برای اکثر گردشگران و ماجراجویان سراسر جهان، اما برای مردم ایران زمین علاوه بر دیدنی های فراوان و فیلم های هندی، یادآور مراکز علمی بسیار است. از این رو علاوه بر گردشگران ایرانی تعدادی از مشتاقان علم و دانش به مقصد سرزمین عجایب بار سفر می بندند و در بین شهرهای دانشگاهی سرزمین عجایب، شهر دانشگاهی پونا یا به قول معروف آکسفورد شرقی، یکی از مقاصد مهم برای اقامت دانشجویان ایرانی همراه خانواده هایشان است.
این شهر تاریخی علاوه بر دیدنی های بسیاری که در خود جای داده تفرجگاههای سرسبز و زیبایی نیز در اطراف خود دارد. بنابراین با توجه به اقامت گروهی از ایرانیان در پونا که زمانی به عنوان شهری نظامی نیز از آن یاد شده است خالی از لطف نیست با یکی از این تفرجگاههای بسیار زیبا نزدیک پونا آشنا شویم . حالا اگر از گرمای تابستان پونا خسته شده اید و البته درس و امتحان هم در کار نیست پیشنهاد چمدانی ما، ماهابلاشوار یا دهکده توتفرنگی به شماست.
ماهابلاشوار یکی از مناطق توریستی سرزمین عجایب است که با شهر بمبئی تقریبا 300 کیلومتر فاصله داشته و در 120 کیلومتری جنوب غربی پونا یا همان شهر دانشجویان ایرانی واقع شده است .
دهکده توتفرنگی اگرچه از گذشته های دور تمدن و سکونت بشر را به خود دیده است، اما از قرن شانزدهم دوباره رونق خاصی گرفت و از آن پس هر روز بهتر از روز قبل و شلوغ تر شد، قدیمی ترین تاریخ سکونت در ماهابلاشوار به تاریخ 1215 میلادی تعلق دارد زمانی که سینگان شاه به این منطقه سفر کرد و معبدی برای پرستش خدایان در حاشیه رودخانه این شهر ساخت.
اما این منطقه ییلاقی در زمان اشغال کشور هندوستان توسط انگلستان به دلیل شرایط آب و هوایی بسیار مناسبش مورد توجه قرار گرفت و به یکی از مناطق بسیار جذاب برای فرمانده هان انگلیسی برای اقامتشان تبدیل شد. امارت های بسیار بزرگ و با شکوه و کاخ های تابستانی باقی مانده از آن دوران که برخی از آنها امروزه به عنوان جاذبه ای باستانی در ماهابلاشوار برای گردشگران خارجی و داخلی خودنمایی می کند، نمادی از توجه این افسران و پس از آنها گردشگران به منطقه است.
ماهابلاشوار در واقع از کنار هم قرار گرفتن سه دهکده به وجود آمده و به تازگی به عنوان یکی از مناطق ییلاقی و توریسی در کشور هندوستان به صنعت جهانگردی این کشور معرفی شده است. آب و هوای بسیار تمیز و البته خنک این منطقه سالانه در فصل تابستان و گرمای سوزان هندوستان تعداد زیادی از گردشگران داخلی و خارجی را به خود جذب می کند.
اگرچه منطقه کوهستانی ماهابلاشوار سرمنشاء رودخانه کریشنا است اما بطور کلی وفور آب در منطقه و البته سطح شیبدار منطقه باعث شده تا چهار رود کویانا، ونا ، گایاتری و ساویتری به یکدیگر در ماهابلاشوار رسیده و در دامنه کوهستانی آن دریاچه ای به نام ونا را تشکیل دهند. این دریاچه علاوه بر تامین آب و البته ایجاد تنوع زیست محیطی ماهابلاشوار به خودی خود به عنوان یکی از جاذبه های اکوتوریستی این منطقه در میان گردشگران معروف شده است .
نکته جالب در باره آب و هوای لطیف دهکده توتفرنگی این است که طبیعت و آب و هوای منطقه نه تنها گردشگران و ماجراجویان خارجی را به خود جذب کرده بلکه برای تازه داماد و عروس های هندی نیز جذاب شده و به عنوان بهترین شهر برای گذراندن ماه عسلی به یادماندنی مشهور شده است . به همین منظور و با توجه به رشد و گسترش صنعت گردشگری در این منطقه دولت مرکزی هندوستان امکانات بسیار زیاد و با کیفیتی را برای اسکان گردشگران به کمک بخش خصوصی ساخته است و سالانه به میزان زیادی از این صنعت یعنی صنعت توریسم برای منطقه درآمد کسب می کند.
هرچند دفاتر خدماتی گردشگری زیادی هر سال در تابستان تورهای یک یا چند روزه ماهابلاشوار را برگزار می کنند اما برای گردشگران و دانشجویان ایرانی رسیدن به این منطقه بسیار زیبا از شهرهای پونا و بمبئی از طریق راه آهن ، اتوبوس یا اتومبیل های کرایه امکانپذیر و ساده است. ولی به یاد داشته باشید که اگر قصد استفاده از اتومبیل های کرایه را دارید در مورد مبلغ کرایه با راننده اتومبیل قبل از حرکت کردن به توافق برسید تا در انتهای سفر دچار مشکل نشوید.
ماجراجویان ایرانی که برای بازدید از این شهر بسیار زیبا و البته خنک می روند در بدو ورود با دیدن جاده اصلی این شهر به یاد جاده چالوس ایران خواهند افتاد اما عطر و بوی مخصوص هندوستان به آنها یادآوری می کنند که از چالوس هزاران کیلومتر فاصله دارند و در سرزمین عجایب مشغول ماجراجویی هستند .
وجود انبوع مزارع توتفرنگی در منطقه ماهابلاشوار به گردشگران این امکان را می دهد تا در مدت اقامتشان از هرگونه محصول غذایی که با توتفرنگی تولید می شود لذت ببرند و طعم و مزه توتفرنگی های تازه این روستا در سرزمین عجایب را به خاطر بسپارند. همین موضوع باعث شده برخی از گردشگران نام واقعی این شهر را فراموش کنند و هنگام بازگو کردن خاطرات شیرین سفرشان به این شهر از آن با نام دهکده توتفرنگی یاد کنند.
دیدنی های ماهابلاشوار
همانطور که قبلا نیز اشاره شد طبیعت بکر این منطقه و دریاچه ونا با درختان سبز و بسیار شاداب اطرافش از جاذبه های اصلی گردشگری ماهابلاشوار هستند. بصورتی که می توانید از خوردن یک نوشیدنی خنک تهیه شده از توتفرنگی روی قایق های تفریحی یا آلاچیق های ساخته شده کنار ساحل این دریاچه لذت ببرید. از دیگر جاذبه های توریستی منطقه می توان از تپه پانچگانی نام برد که گردشگران برای دیدن زیبایی های طبیعی و البته هوای خنک آن به ماهابلاشوار بار سفر می بندند این تپه رویایی تقریبا 20 کیلومتر از مرکز ماهابلاشوار فاصله دارد . اما پدیده جالب دیگری که گردشگران را به این تپه دعوت می کند، دیدن طلوع و غروب خورشید در این قله و عکاسی از صحنه های بسیار زیبای آن است.
به هرحال اگر اهل ماجراجویی و علاقمند سفر به سرزمین عجایب بخصوص ماهابلاشوار هستید بین ماههای تیر تا آبان بهترین فرصت برای شماست تا تجربه ای شیرین از سفر خود به دهکده توتفرنگی داشته باشید. لازم به یادآوری است که از مهر ماه به بعد هوای این منطقه کمی سرد است بنابراین جایی برای لباس مناسب و گرم در چمدان خود درنظر بگیرید. نکته بسیار مهم برای طبیعت گردی این منطقه رعایت اصول ایمنی برای چادر زدن و اقامت در جنگل است که می توانید با استفاده از راهنماهای محلی بهترین منطقه را انتخاب کنید ولی در هر شرایط مواظب حمله میمون های شیطون که به دنبال غذا و خوراکی های شما هستند باشید و خوراکی های خودتان را در محلی مناسب قرار دهید تا گرسنه نمانید.
عزتی
کامل 9/1/92