سیراف فرصتی برای گردشگری ایران

دیدن صحنه به هم پیوستن رشته کوه هها و دریا یکی از جاذبه های دیدنی برای همه ماست که علاقمند به دیدن آن هستیم. اما ممکن است برخی از ما تصور کنیم این تصاویر مخصوص کشورهای خارجی است و داخل مرزهای ایران باستانی خبری از این  مناظر نیست، در حالی که جنوب کشورمان خودمان و در سواحل خلیج فارس دست هنرمند طبیعت مناظری منحصر به فرد را خلق کرده که هاری کمراینن سفیر کشور فنلاند هنگام دیدن آنها می گوید: با دیدن این زیبایی تصور کردم در سواحل مدیترانه هستم که ناگهان متوجه شدم اینجا ایران است و مشغول قدم زدن در سواحل بسیار زیبای بندر سیراف در خلیج فارس هستم .

بله درست خواندید این نظر سفیر کشور فنلاند به عنوان گردشگری خارجی بود درباره زیبایی های طبیعی منطقه سیراف یا ماسوله جنوبی ایران در استان بوشهر که شاید بسیاری ازما حتی نامش را تا کنون نشنیده ایم بود که قدمتش به دوره ساسانی و اردشیر بابکان نبست داده شده است. این بندر که به شماره 1348 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده، یکی از مناطق با ارزش و زیبای باستانی استان بوشهر است و به دلیل ساخت و ساز‌های بی‌رویه و بی توجهی مسئولان گردشگری  آرام آرام زیبایی و طراوت خویش را از دست می‌دهد.

مورخان نوشته‌اند: در فاصله قرن دوم تا پنجم هجری، سیراف مرکز تجارت خلیج‌فارس بوده و با کشورهای آفریقایی و همچنین کشورهای هند و چین ارتباط مستقیم و مستمر داشته است.  صیادی در سیراف رونق فراوان داشته و آوازه‌ صید مروارید در این بندر به اکثر نقاط دنیا رسیده بود و مرواریدهای معروف سیرافی در جهان مشتریان فراوانی داشتند.

کشف رازهای تاریخ در دل سیراف

بندر باستانی سیراف از دوره‌ ساسانی تا اواخر دوره سلجوقی مهم‌ترین بندر ایران در آب‌های جنوبی کشور محسوب می‌شده است اما زلزله‌ مرگ‌باری در نیمه‌ دوم قرن چهارم هجری به زندگی این بندر باستانی پایان داد و بعدها کیش جایگزین بندر سیراف شد. ولی  از آن زمان تا کنون گذر تاریخ هرگز این شهر را به فراموشی نسپرده و همچنان باستان‌شناسان و گروه‌های کاوشگر در تلاش برای کشف بقایای بیشتر از آثار گذشته‌ این شهر بود‌ه‌اند و چندین کتاب نیز در وصف شکوه و عظمت آن زمان سیراف به رشته تحریر درآورده‌اند.

 مرحله اول کاوش‌های باستان شناسی در بندر سیراف پیش از انقلاب انجام شد و باستان شناسان خارجی روی آن کار کردند و مسجد و خانه‌‌های تاریخی این بندر را بیرون آوردند.  اما پس از انقلاب نیز میراث فرهنگی  قراردادهای مختلفی با شرکت‌های داخلی و خارجی برای کاوش بیشتر در بخش خشکی و دریای این شهر امضا کرده است به صورتی که هم اکنون نخستین مرکز مطالعات باستان‌شناسی زیر آب خلیج‌فارس در بندر تاریخی سیراف راه‌اندازی شده است.

نصراله ابراهیمی سرپرست سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان بوشهر در این باره  می گوید: این مرکز طی سالهای گذشته با هدف بررسی و مطالعه مناطق و آثار تاریخی و تمدنی خلیج‌فارس و بخشی از بندر سیراف که در زیر آب مدفون است، راه‌اندازی شده است.

ابراهیمی ضمن تاکید بر حفاظت از آثار باستانی منطقه می افزاید: مرکز مطالعات باستان‌شناسی زیر آب خلیج‌فارس با همکاری شرکت توتال گاز فرانسه و پژوهشکده باستان‌شناسی در قلعه شیخ نصوری بندر سیراف تأسیس شده است.

ابراهیم بااشاره به تاریخچه حاکمیت ایران در ابراهه خلیج فارس می گوید: راه‌اندازی مرکز مطالعات باستان‌شناسی زیر آب خلیج‌فارس می‌تواند بخشی از تاریخ سکونت و سیادت تاریخی ایرانیان بر خلیج‌فارس را آشکار کند.

بندر سیراف باید ثبت جهانی شود

در شرایطی که اکثر مسئولان از توجه ویژه به این بندر تاریخی سخن می گویند و حفظ آثار آن را تاکیدی دوباره بر حاکمیت ایران در خلیج فارس عنوان می کنند ؛ سیراف این بندر باستانی آرام آرام در حال  تخریب است و چند ده کیلومتر آنطرفتر قطر، یک روستای متروکه را در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت کرده است.

طبق گزارش یونسکو این شهر که «بندر الزبورا »نام دارد، واقع در سواحل خلیج فارس است که در اواخر قرن 18 میلادی و اوایل 1900 میلادی، کاملا متروکه شده ولی اکنون به عنوان نخستین میراث جهانی  قطر،در فهرست یونسکو ثبت شده است.

 این اقدام از سوی قطر در حالی صورت می‌گیرد که آثار مسلم باستانی باشواهد معتبر در کتاب‎های جغرافی دانان عرب و مسلمان قرون اولیه هجری، در بندرسیراف و دیلم و دیگر بندرهای باستانی ایران در سواحل خلیج فارس و استان بوشهر روز به روز بیش از پیش تخریب می‌شوند . این در حالی است که تازه  به همین منظور تیرماه امسال مدیر کل میراث فرهنگی بوشهر خبر از تشکیل کارگروه تخصصی ثبت جهانی بندر باستانی سیراف داده است.

ساخت و سازهای غیر مجاز

زمانی که اکثر مقامات مسئول چه در دولت دهم و چه در دولت یازدهم از اهمیت توجه به این اثر باستانی و نمادی از تمدن ایران زمین در منطقه سخن می گویند و برای ثبت جهانی آن کارگروه تشکیل می دهند هم اکنون ظاهرا روند ساخت و سازهای بدون قاعده و البته غیر مجاز باعث تهدید این اثر تاریخی در جنوب ایران زمین شده است.

شاپور رستمی معاون امور عمرانی استانداری بوشهر با اشاره به مشکلات موجود در سیراف می گوید: سیراف یکی از نقاط با ارزش تاریخی ایران است و قابلیت ثبت جهانی را دارد و مسوولان استان بوشهر باید برای این امر تلاش کنند و بندر تاریخی سیراف که هویت حاکمیت دریانوردی ایرانیان بر آبهای نیلگون خلیج فارس است راساماندهی کنند.
رستمی با تاکید بر جلوگیری از ساخت و سازهای غیر مجاز در بندر تاریخی سیراف افزود: باید با ایجاد زیرساخت‌های لازم و جلوگیری از ساخت‌و سازهای غیر مجاز جایگاه بندر تاریخی به جهان معرفی کنیم.
وی ادامه داد: برای استفاده از اعتبارات ملی برای ساماندهی این بندر تاریخی و رساندن آن به جایگاه واقعی خود باید طرح‌ها و برنامه‌های اداره کل میراث فرهنگی ارائه شود تا بتوان برنامه‌های حمایتی اجرا کرد و اعتبارات لازم تخصیص داد.

نبود امکانان و زیرساخت های گردشگری

شاید برخی از اخبار حاکی از حضور یک میلیونی گردشگران در منطقه سیراف طی نوروز 1392 بوده و برخی مسئولان با افتخار این ارقام را اعلام کرده اند اما به گفته محمد حسین بوشهری یکی از فعالان گردشگری منطقه علی رغم پتانسیل بالای منطقه برای جذب گردشگران چه از خارج و چه از داخل ایران هنوز امکانات مناسبی در زمینه جذب گردشگران در منطقه موجود نیست و ماندگاری گردشگران در بندر سیراف به کمتر از یک روز رسیده است و بیشتر به صورت گذری هستند.

بوشهری می گوید در صورتی که اقامت گاهها و هتل های مناسبی در منطقه ساخته شود با استفاده از سواحل بسیار بکر سیراف می توان دوباره شاهد رونق اقتصاد گردشگری منطقه باشیم این در حالی است که بسیاری از گردشگران خارجی برای گذراندن تعطیلات زمستانی خود به سواحل جنوبی جلیج فارس یعنی دوبی و بحرین یا قطر سفر می کنند.

به هر حال این جاذبه تاریخی و باستانی در جنوب کشورمان که بهترین فرصت برای توسعه گردشگری را به واسطه نزدیکی به منطقه عسلویه را در اختیار دارد هنوز به عنوان یکی از جاذبه های گمنام در گردشگری ایران باقی مانده در حالی که سیراف همانند گذشته هم اکنون هم می تواند به عنوان جاذبه ای بسیار معقول برای سرمایه گذاران و البته گردشگران در صادرات نامرئی کشورمان باشد و در صورت برنامه ریزی و البته مدیریت دقیقی در این زمینه می توانیم دوباره از این مروارید خلیج همیشگی فارس به نفع اقتصاد و کارآفرینی منطقه کسب درآمد کرد و شاهد رونق دو چندان اقتصاد ساکنان منطقه بود.

بابک ارسیا: «ترین های» منطقه را به جهان معرفی کنیم تا گردشگری توسعه یابد

گفت و گوی اختصاصی کسب و کار با دبیر دهمین جشنواره ملی خلیج فارس

بابک ارسیا: باید ابتدا فرهنگ سازی کنیم ، سپس به توسعه گردشگری منطقه بیاندیشیم

بابک ارسیا: «ترین های» منطقه را به جهان معرفی کنیم تا گردشگری توسعه یابد

بابک ارسیا: دیدنی های خلیج فارس ، فقط کیش و قشم نیست

گفتگو : عماد عزتی

خلیج فارس نامی آشنا در ذهن ایرانیان و همیشه یادآور ناخدا خورشید، لنج های ماهیگیری و موسیقی محلی آن بوده است . امروزه هم در سطح بین المللی به عنوان شاهراه نفتی منطقه خاورمیانه و با اهمیتی ویژه برای جریان انرژی در رگ های جهان شناخته شده. اما اگر کمی دقت کنیم و زیبایی های این آبراه نیلگون را بیشتر زیر نظر بگیریم، خواهیم دید به غیر از طلای سیاه ، طبیعت سواحل آن در واقع ثروتی خدادادی برای کشورهای منطقه و صنعت گردشگری آنها بوده و هست از این رو کسب و کار ترتیب گفت و گویی اختصاصی با بابک ارسیا کارشناس گردشگری و دبیر دهمین جشنواره ملی خلیج فارس را داده تا با پتانسیل های موجود گردشگری در این منطقه بیشتر آشنا شویم.

بابک ارسیا در این باره می گوید: جهاد دانشگاهی جشنواره خلیج فارس را با هدف پاسداشت نام و بیان مزیت های خلیج فارس هر سال دهم اردیبهشت ماه برگزار می کند که امسال نیز دهمین دوره آن برگزار می شود و از آنجا که بحث صادرات غیر نفتی در کشورمان با روی کار آمدن دولت یازدهم بخصوص در بخش گردشگری اهمیت ویژه ای یافته است بنا داریم محورهای اصلی این جشنواره را براین صنعت تدوین و  دهمین جشنواره را معطوف به این موضوع یعنی گردشگری برگزار کنیم به همین دلیل برای امسال درنظر گرفته ایم محل برگزاری دهمین همایش را در بندر لنگه یا قشم درنظر بگیریم.

دبیر دهمین دوره جشنواره ملی خلیج فارس ضمن تاکید بر پتانسیل های موجود در منطقه می افزاید : آبهای بسیار تمیز و سواحل طولانی خلیج همیشه فارس به عنوان بهترین و بیشترین پتانسیل سرمایه گذاری صنعت گردشگری در اختیار ایران قرار گرفته است که می توان با کمی دقت و مدیریت در جهت آماده سازی زیرساخت های گردشگری از هر متر مربع آن درآمد کسب کرد و بازار اشتغال منطقه را رونقی دو چندان داد. اما متاسفانه سهم اقتصادی صنعت گردشگری ایران که طولانی ترین سواحل این خلیج را به خود اختصاص داده بسیار کمتر از دیگر همسایگان جنوبی خود که هرکدام شاید کوچکتر از یک استان ایران باشند، بوده.

ارسیا در ادامه می افزاید: این ثروت خدادادی با سرمایه گذاری های متمرکز در دو جزیره کیش و قشم  تا کنون مورد بی مهری دست اندرکاران صنعت گردشگری ایران قرار گرفته در صورتی که اگر مانند کشورهای عربی حاشیه جنوب خلیج فارس به کل این سواحل توجه می شد امکان رشد صنعت گردشگری داخلی و خارجی در این منطقه دگرگون و سمت و سویی دیگر می گرفت. همین موضوع باعث شده تا تمام پتانسیل موجود در بندر تاریخی سیراف به دست فراموشی سپرده شود درحالی که بسیاری از سرمایه گذاری های انجام شده در قشم به بازدهی مناسب نرسیده اند.

این کارشناس گردشگری ضمن تاکید بر تدارک زیرساخت های توسعه گردشگری در منطقه تصریح می کند: هم اکنون با توجه به همین تمرکز بدون برنامه در منطقه جهت توسعه گردشگری ایران زیرساخت های مناسبی در دیگر نقاط منطقه خلیج فارس ندارد و همین موضوع باعث شده تا نه تنها توجه گردشگران به این جاذبه ها جلب نشود بلکه سرمایه گذاران نیز اطلاعی از امتیازات طبیعی وتاریخی منطقه نداشته باشند.

وی به امتیاز گردشگری پزشکی در منطقه اشاره می کند و از بازار بسیار مناسب حاشیه جنوبی این خلیج نام می برد و می گوید: با توجه به اینکه امکان دسترسی دریایی در منطقه کاملا مهیاست و می توان با استفاده از امکانات پزشکی ایران و یا احداث دهکده های سلامت ایران می توان هر ساله میزبان تعداد بسیار زیادی از نیازمندان خدمات درمانی از کشورهای جنوبی خلیج فارس باشد در حالی که هم اکنون به دلیل نبود امکانات مناسب و یا عدم بازاریابی دقیق این نیازمندان به کشورهایی مثل اردن، مالزی سفر می کنند این درحالی است که امکانات مناسب و چه بسا بهتری تنها چند ده کیلومتر بالاتر از کشورشان موجود است.

ارسیا با اشاره به اهمیت اشتغالزایی در کشورمان می گوید: همانطورکه می دانیم یکی از دغدغه های اصلی دولت همواره بحث اشتغالزایی بخصوص در مناطق محروم بوده و هست از انجا که این منطقه دارای نیروی کار ارزان قیمت است می توان با هدایت و مدیریت سرمایه گذاری بخصوص در بخش گردشگری با توجه به پتانسیل های بسیار بالای منطقه آنها را به فعل تبدیل کرد و زمینه اشتغال هزاران نفر در حاشیه شمالی خلیج فارس و جنوب کشورمان را مهیا کرد در حالی که هم اکنون بی کاری و فقر یکی از معضلات اصلی جوانان منطقه است درحالی که گنجی پنهان در اختیارشان است.

دبیر دهمین جشنواره ملی خلیج فارس به فرهنگ بومی منطقه اشاره می کند و می افزاید: اگر دولت و دست اندرکاران گردشگری ایران قصد توسعه گردشگری در منطقه یاد شده را دارند ابتدا باید با توجه به فرهنگ بومی و البته فرهنگ سازی در زمینه توسعه گردشگری گام بردارند چون همانطور که می دانیم این منطقه دارای فرهنگی خاص خود بوده و برخی از مسایل به عرف تبدیل شده است که شاید با ورود گردشگران از دیگر نقاط کشور یا جهان آنها را دچار مشکل کند بنابراین باید ابتدا فرهنگ سازی کرد و سپس با در نظر گرفتن عرف منطقه و البته فرهنگ آن نسبت به سرمایه گذاری گام برداشت تا بتوانیم شاهد توسعه و رونق باشیم نه اینکه مشکل ایجاد کنیم.

بابک ارسیا در پایان به بحث برندسازی و البته برندشدن منطقه برای جذب گردشگران اشاره و تاکید می کند: هم اکنون ایران باید روی «ترین های» منطقه تکیه کند و با بیان کردن امتیازات این «ترین ها» آنها را به برندی برای جذب گردشگران داخلی و خارجی معرفی نماید . وی می افزاید در منطقه ما بزرگترین غار نمکی جهان یا جنگل های حرا ، بندر سیراف و دهها مورد از منحصربفردترین ها و یا زیباترین های جهان را در منطقه داریم اما هنوز آنها را برند نکرده ایم به صورتی که حتی بسیاری از همطونان خودمان در باره آنها کوچکترین اطلاعاتی ندارند ، پس نمی توانیم انتظار توسعه گردشگری بین المللی را داشته باشیم، این دقیقا هدف ما در جشنواره است که با دریافت و انتشار مقالات سعی داریم پتانسیل بالقوه منطقه را به فعل تبدیل کنیم.