شاید درباره تولید سوخت خودرو از برخی گیاهان یا پسماند کشاورزی مطالبی مطالعه کرده باشید اما در واقع اینگونه میتوان گفته که این قطرهای از دریا بوده است چون بیومکس یکی از روشهای تولید انرژی سبز از مواد طبیعی است که به تازگی در دنیای بشر شناخته شده و بسیار برروی روشهای مختلف تولید آن سرمایهگذاری شده است.
بطور کلی تعریف اتحادیه اروپا از زیست توده یا همان بیومکس عبارت است از: « از اجزا قابل تجزیه زیستی از محصولات، پسماندها و زائدات کشاورزی (شامل مواد گیاهی و دامی)، جنگلها و صنایع وابسته و همچنین زائدات صنعتی و شهری قابل تجزیه» و امروزه مشخص شده است که سوخت های زیستی به دست آمده از پسماندهای جنگل ها و محصول های کشاورزی جهان می تواند سالانه به اندازه ۷۰ میلیارد تن نفت خام انرژی در دسترس بشر قرار دهد که این میزان ۱۰ برابر مصرف سالانه انرژی در جهان است.
این روش از تولید انرژی شاید از همان زمانی که انسان توانست آتش را مهار کند شناخته شده است ومتناسب با روند روبه رشد زندگی و تکنولوژی به ارتقاء رسیده است تاجایی که رسما در سال 1884 میلادی گاین طرحی را به اجراء درآود که به وسیله بیوگاز حاصل از انرژی زیست توده خیابانهای پاریس را روشن کرد و افق روشنایی این روش تا امروز روبه افزایش بوده است.
اما درباره استفاده از زیست توده در کشورمان نیز آمده شیخ بهایی جزو نخستین کسانی بوده که از بیوگاز حاصل از فاضلاب حمام برای گرمایش آب همان حمام در اصفهان استفاده کرده است که همین طرح در دوران نوین (1354) توانست با استفاده از بیوگاز حاصل از فضولات حیوانی در نیازآباد لرستان عاملی برای گرم کردن آب حمام قرار گیرد. جالب است بدانیم موسسه DLR آلمان نیز پتانسیل اقتصادی زیست توده برای تولید برق را تا سال 2050 بمیزان 3500 مگاوات محاسبه و ارائه کرده است.
منابع انرژی در زیست توده
بطور کلی در این روش تولید انرژی مواد به شکل پسماندهای جامد یا مایع مورد استفاده قرار میگیرند و به گروههای مختلفی تقسیم بندی خواهند شد که عبارتند از
1. پسماندهای شهری
2. فاضلاب شهری
3. پس ماندهای خوراکی
4. پسماند محصولات کشاورزی
5. محصولات انرژیزا
6. فضولات حیوانات
مزایای استفاده از انرژی زیست توده
استفاده از زیست توده بعنوان یک منبع انرژی نه تنها بدلایل اقتصادی بلکه به دلیل توسعه اقتصادی و زیست محیطی نیز جذاب است و از طرفی آنرا عامل تسریع در رسیدن به توسعه پایدار می دانند. سیستمهایی که زیست توده را به انرژی قابل مصرف تبدیل میکنند، میتوانند در ظرفیتهای کوچک به صورت ماژول و ظرفیت های متوسط و بالا بکار روند. صنایع کشاورزی و جنگلداری از ذخایر اصلی زیست توده هستند که فرصتهای اساسی را برای توسعه اقتصادی مناطق روستایی و دورافتاده فراهم میکند. میزان نشر مواد آلاینده ناشی از احتراق زیست توده، معمولاً کمتر از سوختهای فسیلی است. بعلاوه استفاده و بهره برداری تجاری از زیست توده میتواند مشکلات مربوط به انهدام ضایعات و زباله در سایر صنایع از جمله جنگلداری و تولیدات چوب، فرآوری مواد غذایی و بخصوص ضایعات جامد شهری در مراکز شهری را حذف و یا کاهش دهد. این درحالی است که تولید سالانه چندین میلیون تن زباله شهری و صنعتی، میلیاردها مترمکعب فاضلاب های شهری و صنعتی یا میلیونها تن زائدات و ضایعات کشاورزی- جنگلی و دامی با استفاده از این روش کاهش یافته و به جای سردرآوردن از دامن طبیعت به انرژی پاک تبدیل میشوند.
قیمت جهانی برق تولیدی از منابع زیست توده :
همانطور که میدانیم این نوع انرژی کاربردهای متفاوتی در تولید گرما، حمل ونقل و تولید برق دارد اما همواره سئوال اصلی در ذهن کارشناسان این است که آیا استفاده از این نوع انرژی برای تولید برق یا روشهای دیگر اقتصادی است یا خیر و درصورت احداث نیروگاه با این روش هزینه تولید چقدر خواهد بود؟ در این زمینه تحقیقات گستردهای صورت گرفته است اما همانطور که میدانیم منابع یا همان خوراک اصلی نیروگاه در روش یاد شده کاملا متفاوت است بطوری که نزدیک به 40 تا 50 درصد از هزینهتولید مربوط به تامین خوراک یا همان سوخت تعیین شده است . همین امر میتواند هزینه تولید و البته احداث نیروگاه را کاملا متفاوت کند هرچند در برآوردهای کلی محققان هزینه تولید برق از این روش را برای هر کیلوات ساعت چیزی حدود 2600 تا 10 هزار دلار درنظر گرفته اند. این عدد اگرچه بسیار بالاتر از تولید برق با روشهای متداول است اما در بلند مدت و البته کاهش هزینههای نگهداری و البته ایمنسازی محیط زیست این هزینه چیزی نزدیک به همان روشهای سنتی خواهد بود.