سفر به خلیج فارس

سواحل خلیج فارس نعمتی خداددی برای صنعت گردشگری ایران

سواحل خلیج فارس میراثی خدادادی به ایران

خلیج فارس نامی هست که در ذهن ایرانیان همیشه یادآور ناخدا خورشید، لنج های ماهیگیری و موسیقی محلی آن بوده است و امروزه هم در سطح بین المللی به عنوان شاهراه نفتی منطقه خاورمیانه شناخته شده و از اهمیت ویژه ای برای جریان انرژی در رگ های جهان برخوردار شده است.

اما اگر کمی دقت کنیم و زیبایی های این آبراه نیلگون را بیشتر زیر نظر بگیریم خواهیم دید که این آبراه و طبیعت سواحل آن در واقع ثروتی خدادادی برای کشورهای منطقه و صنعت گردشگری آنها بوده و هست. اما متاسفانه سهم اقتصادی صنعت گردشگری ایران که طولانی ترین سواحل این خلیج را به خود اختصاص داده بسیار کمتر از دیگر همسایگان جنوبی خود که هرکدام شاید کوچکتر از یک استان ایران باشند، بوده.

آبهای بسیار تمیز و این سواحل طولانی که به عنوان بهترین و بیشترین پتانسیل سرمایه گذاری صنعت گردشگری در اختیار ما قرار گفته که می توان با کمی دقت و مدیریت در جهت آماده سازی زیرساخت های این سواحل از هر متر مربع آن درآمد کسب کرد و بازار اشتغال منطقه را رونقی دو چندان داد.

با توجه به منابع عظیم دریایی و آب دریا می توان با احداث مجتمع های بزرگ آب درمانی یا ورزشهای آبی به این برنامه جامه واقعیت پوشاند و به جای دلارهای نفتی از ثروتی بی پایان که از صنعت گردشگری حاصل می شود ، درآمد حاصل کرد.

این ثروت خدادادی با سرمایه گذاری های متمرکز در دو جزیره کیش و قشم  تا کنون مورد بی مهری دست اندرکاران صنعت گردشگری ایران قرار گرفته در صورتی که اگر مانند کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس به کل این سواحل توجه می شد امکان رشد صنعت گردشگری داخلی و خارجی در این منطقه دگرگون می شد.

به عنوان مثال کشور جنوبی و همسایه ایران، بحرین طبق آمار منتشر شده در مجله تراول در سه ماهه نخست سال جاری میلادی برای گردشگران بین المللی به عنوان یکی از گزینه های اصلی  مسافرت هایشان جهت استفاده از سواحل و آفتاب، مورد توجه قرار گرفته در همین حال علاقمندان به ورزش های ساحلی و آبی جهانی نیز از این کشور بطور ویژه ای یاد می کنند.

این کشور کوچک تنوانسته با سرمایه گذاری بی اندازه خود در زمینه ساخت مجتمع های ورزشی – تفریحی آبی بسیار مجهز و مدرن نظر کمیته های ورزشی را جهت برگزاری بازیهای بین المللی در این زمینه ها را نیز به خود جلب کند. به عقیده بسیاری از کارشناسان تبلیغ توانمندیهای جذب گردشگر از طریق صنعت گردشگری ورزشی بهترین روش برای نشان دادن پتانسیل های این صنعت در هر کشور خواهد بود . آنها عنوان می کنند که اینگونه رویدادها در واقع به عنوان یک تبلیغ رایگان برای کشورهای برگزار کننده هستند. 

اما متاسفانه در ایران تبلیغ گردشگری صرفا برای مکان های تاریخی انجام کشده که اکثر آنها به دلیل عدم مدیریت و رسیدگی در حال نابودی هستند یا اینکه همگان آنها را می شناسند در حالی که هیچ سخنی از توانمندی های گردشگری ورزشی در ایران به میان نیامده است و هیچ تبلیغی نشده، به عنوان مثال در کشورهای حاشیه خلیج فارس برای جذب حداکثری گردشگر ورزشی اقدام به ساخت شرایطی مصنوعی برای ورزشهایی چون اسکی روی برف ، موج سواری یا قایق سواری در رودخانه خروشان کرده اند بگونه ای که تمامی این امکانات به بهترین شکل ممکن در ایران بصورت طبیعی موجود هستند اما متاسفانه از دید کارشناسان صنعت گردشگری بخصوص گردشگری ورزشی دور مانده اند. از سوی دیگر زمستان سال گذشته شاهد تبلیغات گسترده ای جهت برگزاری تورهای اسکی در کشور همسایه ترکیه از سوی آژانس های مسافرتی بودیم حال سئوال اصلی اینجاست که ایران با وجود این همه پتانسیل و پیست های بین المللی اسکی در سطح کشور آیا واقعا باید اقدام به برگزاری تورهایی اینچنین برای فرستادن گردشگران ایرانی به کشور همسایه کند یا اینکه باید برعکس عمل شود؟

این در حالی است که فیفا عنوان کرده بسیاری از کشورهای جهان امکانات برگزاری بازی های بین المللی را ندارد و آنهایی هم که دارند باید توان اثبات امکانات خود را به این کمیته داشته باشند و مدت طولانی هم در نوبت بمانند. بنابراین اینگونه اظهار نظر کمیته برگزاری بازی های بین المللی فیفا خود نشان دهنده ارزش اقتصادی میزبانی اینگونه مسابقات در جهان و صنعت گردشگری هر کشور میزبان این بازی ها است.

حال با توجه به این موضوع و شرایط بسیار مطلوب منطقه حاشیه خلیج فارس و البته دریای خزر برای ایران به نظر می رسد مسئولیت بازاریابی و مطرح کردن توانمندی های ساحلی ایران از این نظر به جوامع بین المللی ورزشی به عهده مسئولین ورزشی ایران قرارگرفته که امید است مسئولین این امر از فرصت خدادادی به وجود آمده بهترین استفاده را داشته باشند و صنعت گردشگری ورزشی ایران را رونق مناسبی ببخشند.

البته نباید کل این مسئولیت را به عهده جامعه ورزشی ایران گذاشت. بلکه مدیران صنعت گردشگری و سرمایه گذاران نیز در این بخش سهیم خواهند بود به عنوان مثال در همین راستا کشور بحرین در سواحل خود و منطقه ای به نام Zallaq توانسته هتل های چند ستاره فوق مدرنی را برای ارایه خدمات به گردشگران بسازد و با تبلیغات گسترده نظر گردشگران و مدیران آژانس های مسافرتی را به این منطقه جلب کند .  این سرمایه گذاری عظیم در حالی اتفاق افتاده که به جز دو یا سه مرکز عمده ایرانی یعنی جزایر کیش و قشم دیگر سواحل ایران از امکانات مناسبی برای جذب گردشگر برخوردار نیستند و به صورت بومی اداره می شوند و حتی امکانات پذیرایی برای گردشگران ایرانی نیز برای آنها نیست چه رسد به جذب گردشگر خارجی!!!

از سوی دیگر به  گزارش FIFA طی برگزاری بازی های بین المللی ساحلی در کشور فرانسه حدود 400 هزار نفر در قالب تیم های ورزشی و هیات های همراه و همچنین تماشاگران و علاقمندان این رشته های ورزشی وارد منطقه شده اند اما آیا واقعا در صورت موفقیت ایران برای جذب اینگونه گردشگران امکانات پذیرایی برای این حجم مسافر در یک دوره بخصوص فراهم شده ؟ این در حالی است که امکانات رفاهی و گردشگری ایران در منطقه خلیج فارس به دو جزیره یاد شده خلاصه شده که همین دو جزیره هم در ایام بخصوصی از سال مثل تعطیلات نوروزی برای پذیرایی از مسافران نوروزی دچار مشکل می شوند و امکانات رفاهی کافی برای متقاضیان را در اختیار ندارند، بنابراین در صورت دارا بودن زیرساخت های ورزشی، امکان پذیرایی برای گردشگران و هیات های ورزشی جای تامل بیشتری دارد. به همین دلیل برای بهره برداری از این ثروت بی نهایت باید سرمایه گذاری دقیقی در زمینه و راه اندازی زیرساخت های مناسب گردشگری در کل منطقه ساحلی خلیج فارس مهیا شود سپس انتظار بهره برداری مناسب از این ثروت خدادادی را در صنعت گردشگری را داشته باشیم.

صنعت گردشگری ورزشی که امروزه به عنوان یکی از پردرامدترین صنایع گردشگری در سطح جهان شناخته شده، بنابراین باید از کوچکترین امکانات در این زمینه بیشترین بهره را برد. ایران با توجه به اقلیم و چهار فصل بودن خود بیشتری پتانسیل را برای بهره برداری از این صنعت نوظهور را در منطقه داراست  از جمله این منابع طبیعی و پتانسیل ها می توان از رشته کوههای البرز و زاگرس در زمینه رشته های ورزشی زمستانی و همچنین کوهنوردی و صخره نوردی نام برد و از سوی دیگر کویر لوت که به ظاهر قابل استفاده نیست می تواند به منبع درآمدزایی در زمینه اتومبیل رانی و سافاری صحرایی باشد ودر نهایت موضوع بحث ما سواحل بسیار مناسب ایران در شمال و جنوب می توانند پذیرای انواع ورزشهای ساحلی و آبی در سطح بین المللی باشد که متاسفانه سالهاست از دید مسئولان امر مخفی مانده یا مورد بی مهری آنان قرار گرفته است.

با توجه به موارد و پتانسیل موجود دراین زمینه، سرمایه گذاری در صنعت گردشگری ورزشی ایران بسیار سودآور و زودبازده خواهد بودحتی برخی از کارشناسان صنعت گردشگری داخلی ایران معتقدند جهت رونق در این صنعت در کشور ایران اولین گام شاید ایجاد انگیزه و تمایل برای برگزاری اردوهای تدارکاتی تیم های خارجی ورزشی در کشور باشد با این کار وقتی این تیم ها از امکانات خوب و بالقوه ایران آگاه شوند قطعا در نحوه تصمیم گیری کمیته های برگزار کننده بازیهای بین المللی تاثیر مثبتی خواهند گذاشت.

این گروه از کارشناسان می گویند وقتی یک تیم ورزشی اقدام به برپایی اردوی  تدارکاتی در کشوری می کند مدیران ، مسئولان و همچنین رسانه ها این خبر را به دیگر نقاط جهان منعکس می کنند و در عین حال امکانات پذیرایی و توانمندی های کشور میزبان هم به دیگران گوشزد می شود، بنابراین این خود یک روش تبلیغ بسیار مثبت برای ایران یا هر کشور دیگر خواهد بود که در عین حال تبلیغ بسیار جالبی برای رشد صنعت گردشگری عمومی کشور نیز خواهد بود.

از سوی دیگر برای ایران بهترین فرصت جهت محک زدن توان خود برای برگزاری بازی های بین المللی در فضایی آرام خواهد بود.  همچنین در این زمان می توان اشکلات موجود را در صورت وجود به سادگی برطرف کرد تا زمان لازم توان ارایه بهترین خدمات را داشته باشیم. بنابراین مسئولین صنعت گردشگری و ورزشی ایران می توانند با ارسال دعوتنامه های رسمی از دیگر تیم ها و گروه های ورزشی معروف جهان جهت برپایی اردوهای تدارکاتی دعوت به عمل آورند و به آنها امکانات ویژه ای نیز بدهند تا بتوانیم توانایی های ایران در زمینه رونق صنعت گردشگری ورزشی را به جهان معرفی کنیم.

البته جامعه ورزشی ایران برای میزبانی بازی های ساحلی در سال 2010 میلادی تلاش بسیار خوبی انجام داده حال آنکه گذشته از مسایل سیاسی به دلیل مشکلات زیرساختی و امکانات رفاهی این امکان از ایران دریغ شد و به کشور امارات اهدا شد و در واقع حجم زیادی از ثروت و رونق دوباره صنعت گردشگری به این کشور داده شد. بنابراین هماهنگی در این دو زمینه یعنی مسئولان ورزشی و صنعت گردشگری باید بسیار تنگاتنگ و کارامد باشد تا بتوانیم از پتانسیل های موجود در ایران بهترین استفاده را داشته باشیم.

در همین راستا به گزارش مجله TTG (sport’s turism) کشور عمان با توجه به برگزاری رقابت های بین المللی ورزش های ساحلی در کشورش توانسته موقعیت خود را از نظر صنعت گردشگری ورزشی در این زمینه خاص در جهان تثبیت کند و به عنوان یکی از گزینه های همیشگی برای برگزاری اینگونه مسابقات باشد.

به عنوان مثال برگزاری دومین دوره بازیهای ساحلی آسیا در این کشور کوچک حاشیه جنوبی خلیج فارس این کشور را به بهترین مکان برای گذراندن تعطیلات گردشگران اروپایی تبدیل کرد. آفتاب و ساحل دو عامل اصلی و سرمایه های خدادادی عمان بود که توانست به بهترین شکل ممکن از آنها استفاده کند و برای خود  درآمدی میلیاردی را مهیا کند.

این کشور ساحلی در منطقه توانسته با سرمایه گذاری بسیار سنگین و دقیق در زمینه بهره برداری از منابع طبیعی خود در صنعت گردشگری و بخصوص گردشگری ورزشی یعنی ساحل و دریا بهترین آینده را برای این صنعت در کشورش تضمین کند. حال سئوال اینجاست که چطور این کشور توانسته با این وسعت کم این بازی ها را برگزار کند و میزبان این بازی ها باشد و ایران با توجه به وسعت و امکانات خود نتوانسته تا کنون این موقعیت را به دست آورد؟ بازهم به مسایل زیرساختی خواهیم رسید و اهمیت آنها در به دست آوردن اینگونه موقعیت ها برایمان زنده می شود حال باید دید آیا واقعا زیرساخت های میزبانی اینگونه بازی ها در ایران مهیاست یا خیر؟

امروزه ، قایقرانان حرفه ای ، والیبالیست های ساحلی و موج سواران حرفه ای این کشور کوچک عمان را به خوبی می شناسند و از امکانات ورزشی این کشور بسیار خوب مطلع هستند اما همین افراد با توجه به امکانات بسیار بالقوه ایران کوچکترین اطلاعاتی در باره پتانسیل ایران برای استفاده از سواحلش را شاید نداشته باشند. به عنوان مثال شهرک ورزشی ساحلی Al Musana’s sport در کشور عمان با وسعتی حدود یک میلیون متر مربع و گنجایش پذیرایی از حدود سیصد هزار نفر گردشگر و تیم های ورزشی بهترین گزینه برای کمیته برگزاری بازی های بین المللی ساحلی در این کشور بوده و از سوی دیگر این کشور کوچک حاشیه خلیج فارس توانسته برای تحکیم این موقعیتی که به دست اورده حدود 400 ساحل دیگر با ظرفیت های مختلف را برای پذیرایی از گردشگران ورزشی به این کمیته در سواحلش پیشنهاد دهد عمان عنوان کرده هر یک از این سواحل به خودی خود قادر به برگزاری مسابقات جداگانه ای هستند و با امکانات بسیار مدرن خود مانند هتل، مراکز تفریحی و امکانات استاندارد ورزشی نظر مثبت این کمیته ها را به دیگر مناطق کشورش نیز جلب کرده است.

 اما این کشور به این امکانات هم اکتفا نکرده و برای تکمیل توانایی های خود اقدام به تاسیس مدارسی برای تدریس تخصصی اینگونه ورزشها در سطح منطقه کرده است اما مهمترین وبهترین کاری که دست اندرکاران این صنعت در کشور عمان کرده اند تاسیس مراکز آبدرمانی و توانبخشی در آب در کنار مراکز اقامتی بوده است و با اینکار هرگز نام و امکانات خود را در کمیته های برگزاری مسابقات بین المللی به دست فراموشی نخواهد سپرد و البته بسیاری از گردشگران عمومی را هم برای استفاده از این مراکز به عمان جذب کرده اند. 

حالا با توجه به وسعت سواحل ایران و امکانات بالقوه ایران برای میزبانی اینگونه بازیها و رشد صنعت گردشگری ورزشی خود سئوال اصلی اینجاست که ما از این نعمت خدادادی چند درصد بهره برداری می کنیم و در واقع چقدر توانسته ایم سواحل خلیج فارس و دریای خزر را برای صنعت گردشگری ورزشی خود آماده کنیم و آنها را درآمد زا کنیم؟

اما هنوز هم دیر نیست و به قول معروف ماهی رو هروقت از آب بگیریم تازه است ، حاشیه خلیج فارس ثروتی بی پایان است که به سرزمینی بسیار جذاب برای گردشگران اروپایی و دیگر نقاط جهان تبدیل شده است اما بیشتر این گردشگران مقصد خود را چند کیلومتر دورتر از سواحل ایران انتخاب می کنند یا اینکه همیشه تیم های ورزشی ایران باید برای انجام بازیهای بین المللی ساحلی به قسمت جنوبی این خلیج برود ، حال آنکه امکانات گردشگری ایران از نظر تاریخی و اقلیم منطقه از دیگر همسایگانش بهتر و بیشتر بوده ولی بازهم مسیر حرکت تورها به دیگر نقاط این خلیج ختم می شود اینجاست که اهمیت زیرساخت ها و تبلیغات خودنمایی می کند.

بطور مثال کشور قطر برای جذب گردشگران اقدام به تاسیس اسکله های تفریحی کرده است و تمامی خطوط کشتیرانی تفریحی را تشویق به پهلوگرفتن کشیتیهای تفریحی آنها در این بنادر کرده و در همین راستا شرایط صدور ویزا برای گردشگرانی که با این کشتی ها وارد خاک قطر می شوند را نیز ساده تر کرده و کمتر از یک ساعت این کار را برای آنها انجام می دهد این امکانات در کنار مشوق هایی که این کشور به آژانس های گردشگری برای برگزاری تورهای ویژه در خاک عمان می شود توانسته آینده صنعت بسیار پردرامد گردشگری را در این کشور نیز تضمین کند حالا باید دید ایران چند اسکله توریستی ساخته و چه امکاناتی به گردشگران ورودی می دهد تا بتواند از دیگر رقبای سرسخت خود در این صنعت که همان کشورهای حاشیه خلیج فارس هستند سبقت بگیرد و مسیر حرکت گردشگران خارجی را به شمال خلیج فارس تغییر دهد؟ امید است دست اندرکاران این صنعت و دیگر صنایع مربوط توجه بیشتری به این ثروت خدادادی داشته باشند و از فرصت های موجود حداکثر استفاده را به نفع اشتغالزایی برای ایران استفاده کنند.

 عماد عزتی