گزارش فرصت امروز از رشته‌های یک صنعت خوراکی
نویسنده: عماد عزتی
هرچند با دیدن یا شنیدن نام ماکارونی ناخودآگاه اشکال و فرم‌های متفاوتی از این خوراک ایتالیایی در ذهن ما شکل خواهد گرفت ولی مدتی است این نام و انواع و اقسام طعم‌هایش با سبک زندگی ما ایرانیان نیز عجین شده است و همین موضوع تجارتی چند صد میلیارد تومانی را در کشورمان ایجاد کرده است.
شاید تا اوایل دهه هفتاد شمسی موضوع تولید ماکارونی و یا بطور کلی مصرف آن زیاد برای صاحبان صنایع شناخته شده نبود و گاهی اوقات محصولات وارداتی کشور همسایه شمال غربی کشورمان در نظر کیفیت و طعم می‌توانست نظر خریداران را به خود جلب کند اما از اوایل دهه هفتاد شمسی بود که کم کم صنعت تولید ماکارونی در کشورمان رنگ و بوی تازه به خود دید و کیفیت و تنوع محصولات ایرانی تقریبا زمینه واردات این خوراکی ارزشمند را به داخل مرزهای کشورمان به صفر رساند تاجایی که امروز نه تنها سهم واردات ماکارونی در کشورمان اصلا قابل توجه نیست بلکه صادرات هم داریم. این درحالی است که ممکن است برخی در نگاه اول تولید ماکارونی را کاری ساده درنظر داشته باشند اما زیر و بم این صنعت تاجایی پیش رفته است که کوچکترین غفلت می‌تواند زیانی چند میلیون دلاری برای تولید کنندگان صنعتی به ارمغان آورد.
از این رو فرصت امروز سری به دنیای خوش عطر و طعم ماکارونی زده تا برای شما از رشته‌های بهم پیوسته در تولید این خوراکی کشورمان بگوید چون کیفیت و تنوع آن خارج از مرزهای ایران نیز خریدار به خود دیده است.
70 درصد از سهم بازار در اختیار تولید کنندگان صنعتی
رسول شفق، درباره صنعت تولید ماکارونی در ایران به خبرنگار ما گفت: با توجه به اینکه ماکارونی یک غذای سالم و قابل قبول در سبد خرید خانوار است در صورت هدایت و برنامه‌ریزی برای افزایش سهم ماکارونی در سبد خرید خانواده نه تنها می‌توان رونق صنعت را تجربه کرد بلکه زمینه سلامت هموطنان نیز مهیا خواهد شد به این دلیل که تکنولوژی‌های نوین این امکانات را در اختیار تولید کنندگان صنعتی ماکارونی قرار داده تا با افزودن پروتئین، ویتامین خوراکی غنی شده و سالم را در اختیار خریداران قرار دهند.
معاون بازرگانی شرکت تولیدی مواد غذایی خوشنام (ماکارونی مک) افزود: به طور کلی در ایران سه گروه تولید کننده ماکارونی فعالیت دارند که عبارتند از بخش صنعتی، نیمه صنعتی و سنتی اما سهم عمده بازار با توجه به امکانات و تجهیزات در اختیار صنعتی‌ها قرار دارد و امروز 10 کارخانه صنعتی تولید ماکارونی در کشورمان فعالیت دارد.
شفق در ادامه گفت: اگرچه این تعداد کارخانه امروز کمی بیشتر از 70 درصد از سهم تولید بازار کشورمان را در اختیار دارند که برترین‌ها به ترتیب عبارتند از : تک، زر، مانا، مک و سمیرا ؛ این درحالی است که با توجه به آمارهای موجود هنوز تا جایگاه اصلی صنعت تولید ماکارونی در کشورمان فاصله‌ای وجود دارد که در صورت همکاری و فرهنگ سازی می‌توان آن را بهینه و مورد استفاده قرار داد.
وی با مقایسه مصرف سرانه ماکارونی در ایران و برخی از کشورها تصریح کرد: براساس آمارهای موجود سرانه مصرف ماکارونی در ایران نزدیک به 6 کیلوگرم است که این سرانه در کشور ایتالیا 30 کیلوگرم برآورد شده است و برخی از شکورهای آسیایی تقریبا 10 کیلوگرم ماکارونی مصرف می‌کنند بنابراین اگر بتوان مصرف سرانه ماکارونی کشورمان را به سطح قابل قبولی یعنی حداقل 10 کیلوگرم سرانه مصرف ارتقاء دهیم ناخودآگاه زمینه اشتغالزایی و همچنین ارتقاء سطح تولید ایران را بالابرده‌ایم چون اکنون ظرفیت‌های خالی گوناگونی در این صنعت وجود دارد.
سهم ده درصدی صادرات
به گفته این فعال صنفی ظرفیت اسمی تولید ماکارونی در کشورمان چیزی حدود 700 هزار تن است درحالی که با توجه به شرایط موجود تولید واقعی کمی بیشتر از 450 هزار تن برآورد شده که سهم صادرات از این حجم تولید تنها 40هزار تن ثبت شده است.
شفق درباره موضوع صادرات ماکارونی در ایران گفت: با توجه به اینکه محصولات تولید شده ایران در گروه‌های صنعتی دارای بالاترین سطح استانداردهای بین المللی است و با درنظر گرفتن کیفیت بالای مواد اولیه مورد استفاده که همان آرد سمولینا است امروز محصولات ایران در بازارهای هدفش دارای تقاضا مناسب است اما مشکلاتی باعث شده تا سهم صادرات ایران تنها یک دهم از تولید باشد.
این فعال صنفی به بازارهای هدف محصولات ایران اشاره کرد و افزود: با توجه به موضوع تحریم‌های یکجانبه غرب علیه کشورمان اکنون محصولات تولید شده ایران در کشورهای CIF، کشورهای همسایه ایران و برخی کشورهای آفریقایی شناخته شده است که امیدواریم پس از رفع تحریم‌ها با توجه به توانمندی‌های موجود این سهم از صادرات افزایش قابل قبولی داشته باشد.
نهاده‌های ارزان ولی محصولی گران؟!
رسول شفقی موانع صادراتی ماکارونی تولیدی ایران را در بخش‌های مختلفی تقسیم بندی کرد و افزود: مشکل صادرات محصولات ایران نه در کیفیت و نه در نوع بسته بندی است چون تمام امکانات اکنون در اختیار کشورمان قرار گرفته است درحالی که مشکل در قوانین و برخی دستورالعمل‌های غیر اصولی خلاصه شده است.
وی تصریح کرد: همانطور که می‌دانید تقریبا 80 درصد قیمت تمام شده محصول مربوط به مواد اولیه و هزینه پرسنل یا انرژی است و باقی به موارد دیگر بستگی خواهد داشت این درحالی است که هر سه این عوامل اصلی در ایران جزو ارزان‌ترین‌ها است ولی بازهم قیمت تمام شده محصولات کشورمان حداقل 20 تا 25 درصد بالاتر از تولید کشورهای دیگر است چون مشکل اصلی مربوط به گران‌بودن منابع مالی برای تولید کنندگان ایرانی است و همین امر باعث شده تا بازارهای هدفی که تولید کنندگان به سختی به دست آورده‌اند به راحتی واگذار رقبای کشورمان بشوند. به عنوان مثال منابع مالی مورد نیاز تولید کنندگان ایرانی اکنون با نرخی نزدیک به 25 درصد در خوشبینانه‌ترین حالت در اختیارشان قرار می‌گیرد اما همین منابع خارج از مرزهای ایران و کشورهایی که اصولا براساس صادرات محصولاتشان سیاست‌گذاری کرده‌اند تنها دو یا سه درصد است . حال سئوال این است که آیا واقعا ایران سیاست توسعه صادراتی محصولات غیر نفتی را در پیش گرفته یا خیر؟
این فعال صنفی در ادامه به موضوع درست اجرا نشدن قانون مالیات بر ارزش افزوده نیز اشاره کرد و گفت: درباره مالیات بر ارزش افزوده بحثی نیست که آیا صحیح است یا خیر چون در اکثر کشورهای جهان این قانون وضع شده تا افرادی که بیش از دیگران مصرف می‌کنند نیز هزینه این اضافه مصرف خود را بپردازند اما امروز این قانون در ایران باعث گرانی محصول برای مصرف کنندگان شده چون در واقع مالیاتی را که خریداران برای خرید خود باید بپردازند را از تولید کننده دریافت می‌کنند و این چرخه تا سه بار تکرار می‌شود و در نهایت سومین بار از سوی مشتری پرداخت خواهد شد که البته در میانه راه شاید این مالیات اخذ اما واریز خزانه دولت نشود چون قانون ابزار دقیقی برای اجرا نداشته و جامعه هدفش دقیق درنظر گرفته نشده است.
مشوق‌های لازم برای دوران پسا تحریم
معاون بازرگانی شرکت تولیدی مواد غذایی خوشنام (ماکارونی مک) درباره دوران پسا تحریم و صنعت ماکارونی معتقد است: دولت و مسئولان با استفاده از مشوق‌های صادراتی زمینه صادرات برای تولید کنندگان را فراهم کنند چون راهکارهای شناسایی صادرکنندگان واقعی در این صنعت برای دولت و مسئولان کار زیاد دشواری نیست و با اتکاء به اسناد و مدارک گمرکی می‌توان صادرکنندگان واقعی را شناسایی و مشوق‌هایی برایشان درنظر گرفت.
وی در ادامه افزود منظور از مشوق‌های صادراتی طرحی که اکنون ایجاد نمی‌شود نبوده و نیست چون این طرح نه تنها معضلات بسیاری داشت بلکه اجرای آن هم مدتی است به دست فراموشی سپرده شده بلکه همانطور که قبلا نیز اشاره شد برای کاهش هزینه‌های سربار تولید کنندگان باید دولت اقدام کند مثلا قانونی مصوب شود که در صورت عبور از مرز مثلا 50 تن صادرات معافیت‌های مالیاتی، منابع مالی ارزان‌قیمت و وام‌های بدون بهره به صادر کننده تعلق بگیرد تا با این روش صنعت بتواند سرمایه در گردش مورد نیازش را با قیمت‌های مناسبی تامین نماید و برای اینده برنامه ریزی کند.
شفقی با اشاره به بازگشت سرمایه واحدهای تولیدی در حدود 5 ماه تصریح کرد: با توجه به افزایش هزینه‌های تولید و البته گران بودن نرخ پول برای واحدهای تولیدی این مدت زمان بسیار تعیین کننده است و درصورتی که چرخه و جریان نقدینگی در شرکت‌های تولیدی همواره ایجاد نشود می‌تواند دز زمینه تولید برای آنها ایجاد اشکال کند و باعث افزایش قیمت تمام شده آنها باشد.
رقابت زمینه ارتقاء را ایجاد می‌کند
از سوی دیگر احمد پاکزاد دبیر انجمن و عضو هیئت مدیره انجمن صنفی کارفرمایان صنعت ماکارونی استان البرز به خبرنگار ما گفت: با توجه به جوان بودن صنعت تولید ماکارونی با شیوه‌های نوین در کشورمان اکنون نزدیک به کمی بیشتر از دو دهه است که کارخانجات صنعتی تولید ماکارونی در ایران فعالیت خود را آغاز کرده‌اند و همین دوره باعث شده تا تجربیات گسترده‌ای در این باره در صنعت ایجاد شود که مهمترین آن را می‌توان در ایجاد رقابت سالم در میان تولید کنندگان دانست. به عنوان مثال در اوایل دهه هفتاد بازار مصرف ماکارانی ایران در اختیار دو برند ترک بود اما با ساخت و راه‌اندازی برخی واحدهای تولید صنعتی پیشرفته مثل تک ماکارون و دیگران آن دو برند خارجی مجبور به ترک بازار شدند این یعنی موفقیت چون رقابت سالم باعث ارتقاء کیفیت شده است. درحالی که امروز به دلایل متفاوتی رقابت میان تولید کنندگان کمرنگ شده است چون رانت و برخی سیاست‌های غیر اصولی مانع از ایجاد بازاری رقابتی و سالم شده است.
پاکزاد در ادامه به وابستگی صنعت تولید ماکارونی به گندم اشاره کرد و افزود: همه می‌دانیم ماده اولیه تولید انواع ماکارونی آرد گندم البته نوعی مخصوصی از آن است بنابراین هرگونه سیاست‌گذاری دولت و البته ایجاد بازاری غیرقابل رقابت در این زمینه می‌تواند تاثیر مستقیمی بر صنعت ماکارونی داشته باشد درحالی که این صنعت از اساس خصوصی است و هیچ نیازی به دولت در آن دیده نمی‌شود و صرفا خواسته صنف ایجاد فضای کسب و کار آسان و سالم است.
صنعتی کاملا خصوصی
در همین حال دبیر انجمن صنفی کارفرمایان صنعت ماکارونی استان البرز به آینده صنعت تولید ماکارونی در ایران اشاره کرد و افزود: اگرچه موضوع آمار یکی از پیش نیازهای اصلی صنایع در اقصی نقاط جهان است و اکنون ایران از این موضوع رنج می‌برد اما با توجه به آمارهای موجود در این مجموعه تولیدی درحالی که مصرف سرانه برنج در ایران بالغ بر 40 کیلوگرم است و مصرف سرانه نان در حدود 120 کیلوگرم است، ماکارونی به عنوان یک غذا با ارزش غذایی بالا و قیمت مناسب که به عنوان یک غذای اصلی و قابل اعتماداست.
وی بااشاره به سرمایه نزدیک به 5 میلیون یورویی تجهیزات برای راه اندازی یک واحد تولید ماکارانی به صورت صنعتی گفت: از سال 1375 تاکنون سرانه مصرف ماکارونی در ایران دوبرابر شده و از آنجایی که ماکارونی به عنوان یکی از مواد غذایی ارزان و سالم در سبد غذایی جایگاه ویژه‌ای را می‌تواند کسب نماید پیش بینی دوبرابر شدن سرانه مصرف طی یک دهه آینده دور از ذهن نیست بنابراین مسئولان و البته فعالان صنفی باید خودشان را برای این موضوع آماده کرده و برنامه‌ریزی کنند.
به گفته مقام صنفی سرمایه‌گذاری در این زمینه می‌تواند باعث ایجاد اشتغال و ارزش افزوده قابل قبولی برای یک صنعت کاملا خصوصی بدون هیچ وابستگی به دولت باشد و با توجه به اینکه سن دستگاه‌های تولیدی در ایران نزدیک به ده سال است و این صنعت هنوز در کشورمان جوان است می‌توان با استفاده از سیاست‌های اصولی و همچنین برنامه‌ریزی‌های دقیق برای آینده ان بهتر برنامه‌ریزی کرد.
تولید کننده صادر کننده نیست
در همین حال هاشم عزتی تولید کننده و صادر کننده محصولات غذایی و ماکارونی به فرصت امروز گفت: بسیاری از کشورهای موفق درباره صادرات محصولات خود مبحث صادرات را از تولید مجزا کرده‌اند و درباره صادرات شرکت‌های متخصصی مشغول به فعالیت هستند درحالی که در کشورمان بنا به دلایلی کاملا روشن خود تولید کنندگان وارد چرخه صادراتی شده و بعضا دچار مشکلاتی عمده می‌شوند.
عزتی درباره مشکلات صادراتی محصولات کشورمان افزود: اکنون بسیاری از کارشناسان موضوع تحریم‌های یکجانبه علیه ایران را دلیل اصلی کاهش صادرات محصولات عنوان می‌کنند درحالی که این تنها عامل نیست و باید بیشتر به سیاست‌های دولت و مسئولان در این زمینه توجه داشته باشیم . به عنوان مثال اگرچه اکنون بعضا تولید کنندگان مجبور هستند ابتدا محصولات خود را به یکی از بنادر کشورهای جنوبی حاشیه خلیج فارس ارسال کنند و سپس از آنجا دوباره بارگیری و به مقصد صادراتی خود ارسال کنند اما سیاست‌های گمرکی دولت و همچنین موضوع ممنوعیت صادرات دربسیاری از موارد تولید کنندگان را به مرز ورشکستگی رسانده است.
وی درباره اینکه نباید تولید کننده وارد چرخه صادرات شود گفت: چرخه صادراتی پروسه‌ای زمانبر و البته تخصصی است که اگر تولیدکنندگان در گیر آن شوند حجم قابل توجهی از سرمایه‌خود را در واقع بلوکه کرده‌اند که فعلا در شرایط کنونی برای تولید کنندگان ایرانی این موضوع دست و پا گیر است بنابراین همانند کشورهای موفق در زمینه صادرات محصولات و کشور چین باید تولید کننده بیشتر درگیر تولید انبوه و کاهش هزینه‌های سربارشان باشند و اجازه دهند متخصصان صادرات برای محصولاتشان بازاریابی نمایند.
این فعال صنفی تصرح کرد: موضوع صادرات ماکارونی درپاره‌ای از موارد به دلیل حمایت‌های بدون برنامه دولت به جای اینکه واقعا حمایت شود زمین زده شده است چون دولت برای تنظیم بازار داخلی گاهی با اعمال تعرفه و همچنین ممنوعیت در صادرات سیاست جلوگیری از افزایش قیمت محصول را داخل ایران دارد درحالی که این روش فقط باعث از بین رفتن فرصت‌های صادراتی خواهد شد چون مشتریان خارجی گزینه‌های زیادی مقابل دارند که درصورت بدقولی تولید کننده ایرانی به سرعت با دیگران وارد معامله می‌شوند. به عنوان مثال آذر سال 91 بخشنامه‌ای مبنی بر ممنوعیت صدور ماکارونی صادر شد و بعد تعرفه 15 درصدی بر مبنای قیمت پایه بالغ بر 800 دلار گذاشتند، در صورتیکه قیمت صادراتی ماکارونی در حدود 600 دلار است، یعنی در واقع 15 درصد و حتی بالغ بر 20 درصد تعرفه است، این شرایط درحالی رقم می‌خورد که در بحث صادرات یک درصد یا چند سنت تعیین‌کننده است.
عزتی در ادامه به واردات برخی برندهای خارجی از طریق بازارچه‌های مرزی کشورمان نیز اشاره کرد و گفت: در صنعت تولید ماکارونی خوشبختانه واردات آنچنان کوچک است که می‌توان از آن چشم پوشی کرد و همان میزان اندک واردات هم تنها از طریق بازارچه‌های مرزی وارد خاک کشورمان شده است این درحالی است که کیفیت و قیمت محصولات کشورمان امتیازاتی دارد که روند ورود این محصولات عموما از ترکیه را غیراقتصادی کرده و کمتر کسی به فکر این کار خواهد بود.
تولید مکارونی مصداقی برای اقتصاد مقاومتی
وی صنعت تولید ماکارونی را یکی از بارزترین نمادها برای اقتصاد مقاومتی دانست و افزود: به گفته مقام معظم رهبری باید برای اقتصاد کشورمان به گونه‌ای برنامه‌ریزی کنیم که کمترین میزان وابستگی را به خارج از مرزهای کشورمان داشته باشیم بنابراین با اندک توجهی به صنعت تولید ماکارونی درخواهیم یافت متناسب با نیازهای خارجی این صنعت یکی از مصادیق اصلی اقتصاد مقاومتی را می‌تواند در پویایی صنعت تولید مکارونی دانست چون بیشتر موارد مورد نیاز این صنعت در کشورمان موجود است و با توجه به تقاضای موجود برای محصولات با کیفیت ایرانی در بازارهای هدف فعلی و شناسایی بازارهای هدف جدید در صورت هماهنگی ارگان‌ها و دستگاه‌های مربوطه برای رونق صادرات ارزش افزوده قابل ملاحظه‌ای را تجربه خواهیم کرد.
به اعتقاد این فعال صنفی یارانه آراد و نان یکی از مهمترین معضلات رونق تولید ماکارونی در ایران است درحالی که این صنعت هیچ وابستگی به دولت یا مبالغ دولتی ندارد به همین دلیل بطور کلی بهتر است دولت به جای اعمال سیاست‌های غیرکارشناسی خود در زمینه تولید ماکارونی بدون اینکه تصمیم به حمایت از طریق یارانه در صنعت تولید مکارونی داشته باشد نسبت به تغییر سیاست‌های غیر اصولی و هموارکردن شرایط صادرات برای تولیدات با کیفیت کشورمان باشد چون ارایه و پرداخت یارانه ثابت شده نه تنها مشکل‌گشا نیست بلکه ایجاد رانتی مضرر برای اقتصاد ایران خواهد کرد.
عزتی درباره نحوه بازاریابی و اهمیت آن در صنعت تولید ماکارونی نیز گفت: بازاریابی یکی از کلیدی‌ترین بخش‌های تولید صنعتی ماکارونی داخل یا خارج از مرزهای کشورمان است چون استفاده از نوع (مدل) و حتی طعم ماکارونی امری کاملا سلیقه‌ای است به عنوان مثال اکنون طعم گس آرد سمولینا در بازار ایران زیاد طرفدار ندارد درحالی که بسیاری از کشورها مثل ایتالیا معتقدند سمولینا تنها ماده اولیه پاستا یا ماکارونی است. بنابراین اهمیت دادن به سلیقه و ذائقه بازار هدف می‌تواند کلیدی‌ترین موضوع پس از قیمت محصولات باشد.
این فعال صنفی درباره قیمت محصولات نیز افزود: همانطور که می‌دانید برای تولید ماکارونی باید از قالب‌های متفاوتی استفاده کنیم که هریک از این قالب‌ها چند ده میلیون تومان هزینه دارند بنابراین تولید ماکارونی‌های شکل‌دار بدون تردید از نوع میله یا معمول آن گرانتر خواهد بود چون نه تنها قالب‌های مورد نیاز متفاوت هستند بلکه گرم‌خانه‌ها و نوع خشک شدن آنها نیز متفاوت است به همین دلیل است که هنگام خرید قیمت این نوع ماکارونی کمی بیشتر از نمونه‌های میله‌ای است هرچند نمونه‌های فرمی براساس سلیقه کمتر مورد استفاده هموطنان ما قرار می‌گیرد درحالی که خارج از کشور تقریبا موضوع متفاوت است چون دستور پخت‌های متفاوتی مثل سالادها، کوکوها و دسترهای مختلفی با پاستا وجود دارد که صرفا باید از نمونه‌های طرح دار استفاده کنیم.
خوراکی سالم اما ناشناخته
از سوی دیگر دکتر آراسب دباغ مقدم، متخصص علوم تغذیه و استاد دانشگاه درباره خواص پاستا یا همان ماکارونی خودمانی به فرصت امروز گفت: با توجه به تحقیقات انجام شده مشخص شده پاستا یا ماکارونی تولید شده به صورت بهداشتی و استاندارد برای سلامتی انسان زیان‌آور نیست بلکه در برخی از شرایط می‌تواند به عنوان مکمل سبد غذایی نیز از آن استفاده شود درحالی که هنوز این خوراک سالم در سبد غذایی ایرانیان جایگاه مناسبی به خود ندیده و شیوه‌های نوین طبخ آن برای بسیاری از ما ناشناخته است.
دباغ مقدم به اهمیت استفاده از آرد غنی شده در تولید این محصول اشاره کرد و افزود: همانطور که می‌داند برخی مواد غذایی در سبد غذایی مردم ما سهم کمی را بنا به دلایلی به خود اختصاص داده که با توجه به تکنولوژی‌های نوین تولید پاستا می‌توان این کمبودها را به صورت افزودنی‌های مجاز و کنترل شده همراه پاستا در جامعه توزیع کرد به عنوان مثال استفاده از آرد سبوس‌دار یا افزودن پروتئین و ویتامین به مواد اولیه تولید پاستا از موارد هستند.
این متخصص تغذیه درباره ماکارونی‌های رنگی نیز گفت: براساس استانداردهای موجود این نوع ماکارونی‌ها باید با استفاده از رنگ‌های طبیعی مثل آب گوجه‌فرنگی، آب اسفناج یا برخی مواد دیگری تولید شوند که در این صورت علاوه بر ایجاد تنوع در ظاهر خوراک نه تنها زیانبار نیستند بلکه می‌توانند مفید هم باشند.
دباغ مقدم به رایج بودن استفاده از پاستا به عنوان خوراکی سریع برای مردم در برخی از کشورها نیز تاکید کرد و گفت: با توجه به صنعتی شدن بسیاری از جوامع فرصت طبخ و تهیه غذاهایی که زمان زیادی لازم دارند تقریبا کمرنگ شده است و مردم به سمت غذاهایی که به سرعت آماده می‌شوند گرایش یافته‌اند که انواع پاستا با برندها و روش‌های طبخ متفاوت از این جمله هستند به صورتی که اکنون بیش از 600 دستور طبخ پاستا در اقصی نقاط جهان وجوددارد ولی در ایران هنوز بسیاری از آنها ناشناخته هستند و حتی برخی از روش‌های طبخ سنتی ایران باعث از دست رفتن مواد غنی‌شده یا غذایی پاسا می‌شود.
وی در ادامه گفت: به عنوان مثال اکنون بسته بندی‌های پاستاهای آماده همراه با سس‌های غنی شده از پروتئین یا سبزی جات در اکثر سوپرمارکت‌های زنجیره‌ای خارج از کشور دیده می‌شود و کافی است خریداران به میزان کافی آب گرم روی آن اضافه کنند و با افزودن سس چند دقیقه ظرف را داخل ماکروفر قرار دهند بعد هنگام سوار شدن در قطار یا حتی قدم زدن آن را تا رسیدن به منزل میل کنند.