پره‌هایی پر از انرژی؛ اما گران!
چگونه رادیاتور مناسب خریداری کنیم؟
نویسنده : عماد عزتی
همواره توسعه تکنولوژی و پیشرفت‌های گوناگون در جهت اسایش زندگی بشر توانسته تحمل شرایط را برای انسان سهل کرده و افق‌های تازه‌ای مقابلش قرار دهید. یکی از شرایطی که همواره انسان از آن گریزان بوده سرمایه و یخبندان است بطوری که با فرا رسیدن فصل سرما در بسیاری از کشورها مردم برای گرم شدن نه تنها نوع پوشش خود را تغییر می‌کند بلکه با استفاده از تجهیزات و لوازم گرمایشی سعی در کنترل درجه حرارت محیط زندگی یا محل کارشان دارند.
شومینه، بخاری ، شوفاژ، تهویه مطبوع و پکیج جزو رایجترین این لوازم هستندکه زندگی شهری ما را بخصوص در فصل سرما تقریبا به خود وابسته‌کرده‌اند اما در این میان یک وسیله کمتر مورد توجه بوده و معمولا زیاد توجهی به آن نشده است حال آنکه اصلی‌ترین قطعه در تکمیل پازل گرمایشی برخی از سیستم‌ها مثل شوفاژ و پکیج همین قطعه یعنی رادیاتور است.
اما سئوال اصلی این استکه اگر برای منزل یا محل کار جدیدمان قصد خرید رادیاتور داریم یا اینکه رادیاتورهای قدیمی را می‌خواهیم تعویض کنیم، چگونه باید در میان انواع رادیاتورهای موجود بازار انتخاب کنیم و معیار اندازه این وسیله برای گرمایی مطبوع در سرمای زمستان چیست؟ بهتر است برای رسیدن به پاسخ اصلی کمی تحمل داشته باشیم و ابتدا از انواع آن سردربیاوریم.
انواع رادیاتور
بطور کلی رادیاتورها با درنظر گرفتن میزان گرمادهی حدود 80 تا 150 کیلوکالری در ساعت با دو روش سه تکه (اکسترودی) یا یکپارچه (دایکاست) از آلیاژهایی مانند چدن، فولاد و آلومینیوم تولید می‌شوند اگرچه با توجه به راندمان پایین و طول عمر کم در کنار کارایی نامناسب آلیاژ چدن مدت هاست این نوع ماده اولیه از خطوط تولید رادیاتور حذف شده است اما هنوز هم جزو مواد اولیه این وسیله گرمایشی از آن یاد می‌شود.
در این میان مواد اولیه‌ای که رادیاتور از آن تولید می‌شود با توجه به تحقیقات انجام شده از سوی کارشناسان انواع رادیاتورهای آلومینیومی دارای بهترین راندمان و بازده بوده و از آنجا که می‌توان طرح‌های مختلفی از رادیاتور را به سادگی از این ماده فلزی تهیه کرد هم اکنون رادیاتورهای آلومینویمی با وجود قیمت بالا جزو پرتقاضاترین انواع رادیاتورها هستند این درحالی است که رادیاتورهای فولادی هم گاهی اوقات به دلیل داشتن حس نوستالژیک یا طرح‌های خاص مورد استفاده قرار می‌گیرند.
از سوی دیگر رادیاتور از نظر طراحی (شکل ظاهری) و ساخت نیز به سه گروه تخت (پانلی)، پره‌ای و لوله‌ای تقسیم بندی شده‌اند که هرکدام دارای کارکردهای متفاوت و راندمان متغییری هستند.
کارکرد رادیاتور
همانطور که عنوان شد رادیاتورها وظیفه انتقال حرارت آب گرم ارسالی از سوی موتورخانه یا سیستم پکیج به محیط اطراف خود را دارد که از دو روش تابشی و همرفتی این مهم صورت میگیرد اینگونه که وقتی آب گرم داخل رادیاتور جریان می‌یابد دمای آب به پره‌های رادیاتور منتقل شده و یک سوم میزان درجه حرارت به صورت تابشی و دو سوم باقیمانده را به صورت جابجایی به اطراف خود منتقل می‌کنند و درنهایت باعث بالارفتن درجه حرارت محیط خواهند شد.
این میزان انتقال حرارت نه تنها بستگی به جنس آلیاژ رادیاتور دارد بلکه به نوع و طرح پره‌های آن نیز ارتباط مستقیم دارند چون قرار است هوای سرد که معمولا پایین محیط قرار میگیرد با جریان یافتن داخل این پرده‌ها به سمت بالا جریان یافته و رفته رفته به کل محیط منتقل شود. بنابراین هنگام انتخاب انواع رادیاتور به این موضوع خوب دقت کنید و هرگز زیبایی را فدای کارایی نکنید اگرچه طراحی و مدل رادیاتور را می‌توان به نوعی جزو دکوراسیون منزل دانست.
چند پره لازم دارید؟
بهتر است بار گرمایی مورد نیاز یک واحد مسکونی با توجه به موقعیت و مساحت و نوع عایق کاری دیوارهای خارجی و سطح شیشه خور و نوع پنجره و ... دقیقاً محاسبه شود .
ولی بطور تقریبی می توان جهت طبقات وسط در مناطق معتدل حدود 90 کیلو کالری در ساعت برای هر متر مربع و در مناطق سردسیر تا حدود 110 کیلوکالری در ساعت برای هر متر مربع منظور نموده و با توجه به مدل رادیاتور(ظرفیت حرارتی آن) تعداد پره ها را بدست آورد.
مثلاً برای یک آپارتمان با مساحت 100 متر مربع در طبقات وسط در تهران (100*95 =)9500 کیلوکالری در هر ساعت نیاز است. چنانچه برای حمام از یک بلوک رادیاتور آلومینیمی حوله خشک کن بالنیوم 50*80 (به ظرفیت حرارتی حدود 700 کیلو کالری بر ساعت ) و بقیه از رادیاتور مدل ترمو 500 (ظرفیت حرارتی 125 کیلوکالری بر ساعت ) استفاده شود :
8800=700-9500
700 Kcal را حوله خشک کن و 8800Kcal نیز می بایستی توسط رادیاتورها تامین شود .
پره 8800÷125=70
یعنی علاوه بر رادیاتور آلومینیمی حوله خشک کن فوق حدود 70 پره رادیاتور ترمو 500 نیاز است.
تعداد پره های مورد استفاده برای طبقه اول و آخر حدود 10 % بیشتر از طبقات وسط در نظر گرفته
شیرهای ترموستاتی را جدی بگیرید
با افزایش روز افزون بهای انواع انرژی اکثر تولید کنندگان و مصرف کنندگان به دنبال کاهش هزینه‌های خود در این زمینه هستند تا علاوه بر حفظ محیط زیست به جیب خودشان نیز خدمتی قابل توجه کرده باشند. یکی از اقلام و تجهیزات مورد نیاز هنگام خرید رادیاتور شیر کنترل کننده ورودی آب گرم رادیاتور است که مدتی است سازندگان برای پاسخ به نیاز متقاضیان اقدام به ساخت وطراحی شیرکنترل‌های ترموستاتی کرده‌اند.
شاید تصور شما از این شیرها دستگاهی کاملا مکانیکی و ساده باشد که صرفا باید جریان آب گرم را هنگام ورود به رادیاتور کنترل کند اما فراموش نکنید با این وسیله البته نمونه‌های ترموستاتی شما می‌توانید علاوه بر کنترل جریان آب گرم داخل رادیاتور درجه حرارت اتاق کار یا منزل خودتان را نیز کنترل کنید درحالی که میزان قابل توجهی از هدر رفت انرژی را نیز کنترل کرده‌اید که ارمغانی جز کاهش هزینه‌های شما ندارد.
این شیرها با توجه به سنسورهایی که در آنها تعبیه شده درجه حرارت داخل اتاق را در محدوده مشخصی که قابل تنطیم است با کنترل جریان آب گرم ورودی به رادیاتور دقیقا کنترل کرده بطوری که با جلوگیری از هردرجه گرمای اضافه تقریبا 6 درصد مصرف سوخت را کاهش خواهد داد. به عنوان مثال در طول روز که نور خورشید و انواع و اقسام وسیله‌ها مثل چراغ خوراک پزی باعث ایجاد گرما داخل ساختمان می‌شوند این قطعه با جلوگیری از ورود آب گرم اضافه داخل رادیاتور دمای اتاق را کنترل می‌کند و مانع از هدر رفتن سوخت و در نهایت پرداخت صورتحساب اضافه خواهد شد.