هزینه خرید لوازم شب یلدا
یلدای امسال گرانتر از سال گذشته بگذار می‌شود
سردی بازار در گرماگرم دید و بازدیدهای طولانی‌ترین شب سال
رخوت و سردی بازار در کانون گرم شب نشینی یلدا
چله نشینی ایرانیان امسال گرانتر از پارسال
چله نشینی برای ایرانیان امسال چقدر آب می‌خورد؟
بررسی هزینه برگزاری مراسم شب یلدا برای خانوار ایرانی
نویسنده: عماد عزتی
دیرزمانی است شب‌نشینی در طولانی‌ترین شب سال به عنوان یکی از مراسم باستانی ایرانیان شناخته شده است و دلیلی برای دورهم جمع شدن فامیل؛ اما این عادت پسندیده که از سوی دین مبین اسلام نیز به عنوان صله رحم از آن یاد شده و تاکید است تحت تاثیر برخی عوامل مثل اقتصاد خانواده قرار گرفته و تقریبا حال و هوایش تغییر کرده است.
به خاطر داریم شب چله‌های دوران کودکی را که فامیل بدون دودوتا چهارتای جیبشان منزل بزرگان فامیل دور هم جمع می‌شدند و ما هم کنار تمام بچه‌های فامیل به عشق خوراکی‌های روی میز یا روی کرسی که به سبک خاصی چیده شده بودند و هرکدام برای خودشان فلسفه‌ای و داستانی داشتند منتظر بفرما می‌ماندیم، به راستی چه حال و هوایی بود. درحالی که امروز فامیل همان فامیل است و شب یلدا همان، اما دودوتای محاسبه نشده گذشته امروز جوابش کمی با چهارتای خودمانی متفاوت شده و چیدمان سفره‌اش نیز کمی تغییرکرده است.
هرچند براساس آموزه‌های دین مبین اسلام میهمان حبیب خداوند است و مسلمانان به برگزاری صله رحم بدون تجملات توصیه شده‌اند اما آیا واقعا از خودتان سئوال کرده‌اید شب چله امسال واقعا اگر قصد دور هم جمع شدن را داشته باشید باید چقدر هزینه کنید و شب چله 1393 برای شما چقدر آب می‌خورد؟
جام جم این هفته در آستانه شب چله سری به بازار خوراکی‌های مخصوص این شب بلند با خواص درمانی و طبیعی مخصوص بخود، زده تا علاوه برچند توصیه مفید برای تهیه برخی از اقلام آن کمی از دخل و خرجتان در این طولانی ترین شب سال بگوید. اگرچه امسال ایام سوگواری بازار خرید این شب نشینی را تحت تاثیر خود قرار داده است.
زیر و بم آجیل شب یلدا
همه ما از فواید خوردن خشکبار اطلاع داریم و بدون تردید برای سلامتی خود و فرزندانمان سعی در قرار دادن این مواد پرخاصیت طی ایام مختلف در سبد غذایی خانواده داریم اما فارغ از ارزش غذایی و دودوتا چهارتای هر یک از آنها و حتی خوش خوراک بودن این نوع تنقلات، آجیل شب یلدا شاید به عنوان اصلی ترین خوراک این شب طولانی زیر دندان هر یک از ما مزه دیگری داشته و دارد چنانچه جعفر شهری در کتاب «طهران قدیم» در رابطه با خواص مواد غذایی این شب آورده است: «مردم معتقدند با خوردنی‌های سفره شب یلدا، مثل خوراکی‌های پای سفره هفت‌سین طبیعت گرم خود را می‌توانند سرد کنند و طبیعت سرد خود را گرم. به این صورت که اگر از گرمی مزاج رنج می‌برند، هندوانه و انار و اگر از سردی ناراحت می‌شوند، توت و کشمش و خرما و مثل آن بخورند». درحالی که نباید از سلامتی و کیفیت اصلی‌ترین خوراکی این شب طولانی غافل شد چون افزایش تقاضا در این زمان می‌تواند عاملی برای سودجویی برخی افراد بوده و سلامت شما را به خطر بیاندازد.
براساس رسم و رسوم‌های دیرینه آجیل شب یلدا که به آجیل شیرین نیز معروف شده ترکیبی از برخی از انواع خشکبار (چهار مغز یا هفت مغز)، میوه‌های خشک شده و برخی شیرینی‌ها مثل آبنبات و باسلوق است که هر یک از آنها دارای خاصیتی انکار نشدنی هستند اگر به راه و روش تهیه آنها توجه شده باشد و نباید فراموش کرد همواره کارشناسان بهداشتی و متخصصان علم تغذیه توصیه می‌کنند برای تهیه این نوع خشکبار از انواع بسته بندی با مهر استاندارد و وزارت بهداشت استفاده شود.
- برقی خطرناک
اگر برای تهیه اجیل شب یلدا به خشکبار فروشی محله مراجعه کرده باشید بدون تردید براقی برخی از انواع خشکبار مثل بادام ، بادام زمینی و برخی میوه‌های خشک شده نظر شما را به خود جلب کرده است و در ظاهر خبر از کیفیت مناسب آنها می‌دهد درحالی که این برق خطرناک واقعا جز بیمای برای شما خبر دیگری نخواهد داشت.
به گفته کارشناسان تغذیه، برخی تولیدکنندگان برای افزایش زمان ماندگاری و البته جلوه ویژه این محصولات اقدام به استفاده موادی واکس مانند (پارافین) در این اقلام خوراکی می‌کنند که مصرف طولانی مدت آنها می‌تواند صدمات جبران ناپذیری به بدن بخصوص کبد مصرف کننده وارد نماید بنابراین بهتر است از خیر این برق خیره‌کننده هنگام خرید آجیل شب یلدا گذشته و زیاد به آن دلخوش نکنید.
- بو داده یا خام مسئله این است
هرچند براساس رسم و رسوم آجیل شب یلدا از خشکبار خام (تفت داده نشده) تشکیل می‌شود اما ممکن است طعم خوش برخی از انواع آجیل بو داده شده نیز نظر شما را به خود جلب کرده باشد درحالی که نباید فراموش کنیم تفت دادن آجیل می‌تواند عاملی برای پنهان کردن کهنگی و طعم نامطلوب گذشت زمان در خشکبار باشد.
این درحالی است که برخی از فروشندگان سودجو با استفاده از رنگ‌ها (تخمه و پسته زعفرانی) نیز سعی در پنهان کردن کیفیت نامطلوب محصولات خود دارند درحالی که این نوع آجیل می‌تواند خطری نگران کننده برای شما به همراه داشته باشد چون عمدتا رنگ‌های استفاده شده در این مواد جزو رنگ‌های خوراکی و بهداشتی نیستند و با توجه به آلوده بودنشان به برخی فلزات سنگین می‌تواند سلامتی مصرف کننده بخصوص کودکان و بانوان باردار را دوچندان به خطر بیاندازند.
بنابراین اگر قصد خرید آجیل بو داده شده را در کنار آجیل شیرین شب یلدا دارید بهترین تصمیم این است که آجیل خام را خریداری کنید و خودتان در منزل اقدام به تفت دادن آن کنید حتی اگر کاری به ظاهر سخت است.
- خنده‌ای تلخ برلبان پسته‌ها
یکی از اقلام تشکیل دهنده آجیل شب یلدا پسته است و براساس رسوم قدیمی خندان بودنش حکایت از کیفیت مطلوب آن دارد اما ظاهرا این اصلی‌ترین جزء به عنوان یکی از اما و اگردار ترین خشکبار این شب نشینی است. بطوری که اگر از بحث آلودگی‌های قارچی آن بگذریم برخی افراد سودجو برای خنداندن پسته‌های معمولی خود از روشی که باعث ایجاد فساد و کاهش ارزش غذایی آن می‌شود استفاده می‌کنند. این افراد ابتدا بسته‌های بسته یا معمولی را در آب بسیار داغ برای مدتی قرار می‌دهند و پس از آن به یکباره پسته‌ها را در آب یخ می‌ریزند این شوک حرارتی باعث ترک خوردن پوست پسته و باز شدنش به صورت خندان می‌شود . این فرایند می‌تواند رطوبت داخلی پسته را به صورت مصنوعی و غیر عادی بالابرده و علاوه بر کاهش ارزش غذایی زمینه رشد و فعالیت انواع قارچ بخصوص آفلاتوکسین را فراهم می‌کند.
بنابراین بهترین و عاقلانه ترین کار این است که از خیر خنده بیش از حد پسته‌ها گذشته و نمونه‌های معمولی را انتخاب کنیم حتی اگر لبخندی بر لب نداشتند.
- آفلاتوکسین را جدی بگیرید
بارها و بارها شنیده‌ایم که کارشناسان تغذیه و مسئولان بهداشتی توصیه می‌کنند برای خرید خشکبار حتما از نمونه‌های بسته‌بندی شده با تایید استاندارد و وزارت بهداشت خریداری کنیم اما ممکن است شما جزو افرادی باشید که خرید سنتی و فله خشکبار را ترجیح می‌دهید و ترک عادت به نوعی برای شما سخت و دشوار است.
این درحالی است که سلامت و کیفیت خشکبار فله به عوامل بسیاری از تولید تا رسیدن آنها به دست شما بستگی دارد و عمده‌ترین این موارد در بحث نگهداری و حمل و نقل آنهاست. بطور چرخه تولید تا مصرف در این مواد خوراکی کمی طولانی است و هر یک از آنها می‌تواند عاملی برای آلوده شدنشان به برخی میکروب‌ها باشد که رطوبت ، دمای محیط و جریان هوا باعث تشدید و تسریع آلودگی انها خواهد شد. اصلی ترین نگرانی از آلودگی بخصوص در خشکبار سم آفلاتوکسین ، نتیجه وجود نوعی قارچ در خشکبار است.
براساس تحقیقات انجام شده وارد شدن این سم به سیستم گوارشی و درنهایت به بدن در موارد طولانی مدت می‌تواند ناراحتی‌های گوارشی و کبدی را به دنبال داشته باشد که در برخی موارد باعث بروز سرطان نیز خواهد شد این نگرانی زمانی افزایش می‌یابد که دریابیم زنان باردار و کودکان بیشتر از دیگران در معرض خطر هستند.
از این رو بهترین راه حل ترک عادت دیرینه خرید خشکبار فله است اما اگر بازهم مزه آنها تفاوت عمده ای با انواع بسته بندی برای شما دارد می‌توانید از فروشگاه‌های معتبر آجیل مورد نظرات را خریداری کرده و پس از ضدعفونی کردن مصرف کنید تا با این روش خطر بروز برخی بیماری‌ها را به حداقل خود رسانده باشید.
- بسته بندی‌های تزئینی ممنوع
هرچه زرق و برق تجمل گرایی و زندگی شهری به آداب و رسوم کهن ما بیشتر وارد می‌شود زمینه نگرانی، سودجویی افراد فرصت طلب و البته دورشدن فامیل از یکدیگر بیش از پیش نمود خواهد داشت، بصورتی که می‌توان رد پای یکی از این موارد را در شب نشینی‌های شب یلدا مشاهده کرد.
تزئین و سفره آرایی خوراکی‌های این طولانی ترین شب سال از گذشته‌های دور جزو یکی از سنت‌های خانواده بوده که البته حس نوستالژیکی برای بسیاری از ماست چون سینی‌های بزرگ روی کرسی را با کاسه‌های رنگارنگ آجیل، ظروف زیبای میوه و شیرینی را در کنار چای قندپهلو متصور خواهیم شد اما از آنجا که زندگی صنعتی و گرفتاری‌های شهرنشینی بیش از پیش وقت روزانه ما را به خود اختصاص داده مدتی است خبری از این تزئینات سنتی نیست و برخی اقلام حاضری مثل سبد تزئین شده آجیل شب یلدا جای پای خود را در مراسم سنتی ما محکم کرده اند؛ حال آنکه همین موضوع باعث به خطرافتادن سلامتی و البته جیبمان خواهد شد.
به عقیده بسیاری از کارشناسان اینگونه سبدهای تزئین شده از خشکبار مراسم شب یلدا می‌تواند زمینه بسیار مناسبی برای سودجویان باشد تا با استفاده از زیبایی مصنوعی ظروف و سبدهای خوش قیافه محصولات بدون کیفیت و غیر بهداشتی خود را به مصرف کنندگان با قیمت‌های بسیار گرانتر از ارزش واقعی آنها بفروشند. بنابراین بهتر است کمی سلیقه به خرج دهیم و خودمان نسبت به تهیه مواد خوراکی با کیفیت برای تزئین و سفره آرایی شب نشینی شب چله اقدام کنیم چون نه تنها به روحیه خودمان کمک شایانی کرده‌ایم بلکه سلامت و اقتصاد خانوده را نیز در پوشش مناسب حفاظتی قرار داده‌ایم.
- چند توصیه
- تا جایی که ممکن است از خرید آجیل فله خودداری نمایید
- آجیل‌های مخلوط فرصتی برای سودجویی چون درصد قابل توجهی از آنها از اقلام با خاصیت غذایی بسیار پایین و ارزان قیمت تهیه شده است البته اگر سلامت کل مجموعه زیر سئوال نرفته باشد.
- بطور کلی سعی کنید آجیل شب چله را به صورت جداگانه تهیه کرده و خودتان مخلوط کنید با این کار میزان قابل توجهی در اقتصاد خانوده صرفه‌جویی کرده اید.
- هنوز هم کمی فرصت باقی مانده و می‌توانید با استفاده از حرارت لوازم گرمایشی منزل یا استفاده از روش‌های خانگی برخی میوه‌های خشک شده لازم را با سلامت و کیفیت بسیار بالایی خودتان تهیه کنید.
- هنگام خرید آجیل فله مشتی از آن را برای چند دقیقه داخل مشت خود نگهداری و پس از آن خوب به کف دستتان نگاه کنید اگر رنگی از خشکبار داخل مشتتان روی پوست شما باقی مانند بدون درنگ از خرید خود منصرف شوید چون این خوراکی‌ها رنگ شده هستند.
- ظاهر خشکبار و میوه‌های خشک شده را خوب بررسی کنید تا مبادا آفت زده باشند.
- تست کردن یکی از روش‌های مرسوم برای تایید کیفیت است بنابراین آن را فراموش نکنید.
- از خرید خشکبار مغز شده تاحد امکان خودداری نمایید چون پوست این خشکبار خود مانعی برای آلوده شدن آنهاست.
- سعی کنید تا جای ممکن از خرید آجیل وارداتی خودداری نمایید.
- رنگ غیر طبیعی برای محصولات را نشانه کیفیت ندانید بلکه مشکلی در پس پرده است.
حساب حساب و کاکا برادر!
حالا که از چند و چون انتخاب خشکبار مناسب به عنوان اصلی‌ترین تنقلات این شب نشینی طولانی برای شما گفتیم به قول معروف نوبت به حساب وکتاب رسیده تا ببینم شب یلدای امسال برای یک شب نشینی شش نفره چقدر هزینه خواهد داشت؟ با یک دودوتا چهارتای سرانگشتی می‌توانیم مواد و لوازم خوراکی مورد نیاز را ارزیابی کنیم که عبارتند از : آجیل، 2. شیرینی، 3. میوه 4، چای ، 5. غذا 6. برخی تزئینات اختیاری
برای بررسی هزینه این مراسم می‌توانیم برخی از موارد یاد شده را از فهرست مربوطه مثل تزئینات که شامل شمع و گل یا برخی سفره آرایی‌های خاص است بگذریم اما اقلام اصلی را نمی‌توان فراموش کرد و باید در جدول دخل و خرجمان آنها را کاملا درنظر داشته باشیم. لازم به یادآوری است کلیه قیمت‌ها براساس قیمت مصوب میادین میوه و تربار (تاریخ 19/9/193) درنظر گرفته شده است درحالی که قیمت سطح شهر متناسب با منطقه کمی متفاوت است.
از آجیل شروع می‌کنیم با توجه به تمام توصیه‌های انجام شده برای تهیه یک کیلوگرم آجیل شب یلدا شامل (پسته، بادام، کشمش، گردو ، توت خشک، انجیر، باسلوق ، برگه هلو، برگه آلو، تخمه ژاپنی، تخمه کدو ، تخمه آفتاب گردان و نخودچی) چیزی حدود 50 هزار تومان نیاز داریم و برای تهیه یک کیلوگرم شیرینی تر با قیمت مصوب هم باید 11000 تومان درنظر داشته باشیم. جداول زیر قیمت تک تک اقلام یاد شده را نشان می‌دهند.
قیمت انواع آجیل در میادین میوه و تربار و سطح تهران
نام محصول | درجه یک | درجه دو | سطح شهر (درجه یک) |
آلبالو خشک | 10500 | 8500 | 12000 |
آلو بخارا | 11000 | 10000 | 11500 |
آلو بخارا | 8900 | 7700 | 10000 |
آلو جنگلی درشت | 8500 | 7500 | 9500 |
انجیر خشک نیمه پرک ممتاز | 35000 | 30000 | 36500 |
انجیر خشک معمولی | 16500 | 14500 | 17200 |
بادام با پوست | 8000 | 7000 | 9200 |
بادام زمینی غلاف دار | 8600 | 7600 | 9800 |
بادام منقا دو پوست(بادام پوست کاغذی) | 32000 | 28000 | 33000 |
بادام منقا یک پوست(بادام پوست کاغذی ) | 35500 | 33500 | 38000 |
بادام هندی ( خام ) سایز 320 | 35500 | 33500 | 37500 |
بادام هندی ( شور ) سایز 320 | 36500 | 34500 | 38000 |
برگ زردآلو | 11000 | 9000 | 12000 |
برگ قیسی | 18000 | 15000 | 20000 |
برگ هلو | 11000 | 9000 | 12500 |
پسته احمد آقایی | 39000 | 34000 | 40000 |
پسته اکبری | 41000 | 36000 | 43000 |
پسته فندقی | 35000 | 30000 | 38200 |
پسته کله قوچی | 39000 | 34000 | 42500 |
تخمه آفتابگردان ( کله قوچی ) | 8900 | 7900 | 9200 |
تخمه آفتابگردان شمشیری ممتاز | 11000 | 10000 | 12200 |
تخمه جابانی شور(ژاپنی شور) | 21000 | 17000 | 22000 |
تخمه جابانی ممتاز(ژاپنی ) | 24000 | 20000 | 25300 |
تخمه کدو درشت مرمری خام | 15500 | 12500 | 17500 |
تخمه کدو درشت مرمری شور | 15000 | 12000 | 16200 |
تخمه کدو طرح مشهدی | 18500 | 15500 | 19800 |
تخمه کدو گوشتی | 19800 | 17000 | 20000 |
تخمه کدو مشهدی ریز | 21000 | 18000 | 22000 |
تخمه محبوبی | 15900 | 12900 | 17500 |
توت خشک سفید | 15200 | 13400 | 16500 |
توت خشک سفید( اعلا )34,000 | 27000 |
| 29000 |
خلال بادام زمینی | 12000 | 10500 | 13000 |
سنجد | 10000 | 8500 | 11000 |
سویا آجیلی | 4900 | 3900 | 5500 |
شاهدانه | 6500 | 5500 | 7200 |
فندق با پوست | 23000 | 18000 | 24500 |
کشمش پلویی | 7500 | 6500 | 9200 |
کشمش سبز پیکانی | 12000 | 10500 | 13200 |
کشمش سبز معمولی | 10200 | 8700 | 11000 |
کنجد بوداده | 11500 | 9500 | 13000 |
کنجد خام | 10500 | 8500 | 11800 |
گردو با پوست | 26000 | 21000 | 28000 |
گوجه برغان طلایی | 9800 | 8800 | 10000 |
گوجه برغان سیاه | 9800 | 8800 | 10000 |
مغز بادام | 39500 | 34500 | 42000 |
مغز بادام زمینی ( پسته شامی ) | 9500 | 8000 | 11000 |
مغز پسته | 68000 | 58000 | 71000 |
مغز فندق | 53000 | 48000 | 56000 |
مغز گردو | 47000 | 42000 | 48500 |
مغز گردو دو پر سفید | 52000 | --- | 54200 |
مویز بدون هسته | 16000 | 13000 | 17000 |
مویز با هسته | 9800 | 8300 | 11000 |
نخودچی دو آتیشه ( بی نمک ) | 7200 | 6200 | 8000 |
نخودچی دو آتیشه ( شور ) | 7200 | 6200 | 8200 |
نخودچی سفید بدون پوست ( گل ) | 6500 | 5500 | 8000 |
توضیح: قیمت‌ها به تومان ذکر شده است
قیمت شیرینی در فروشگاه‌های سطح شهر
نوع شیرینی | قیمت مصوب | قیمت فروش واقعی |
شیرینی تر و خامه‌ای (درجه یک) | 10500 | 12000 |
شیرینی گل محمدی (درجه یک) | 8000 | 9500 |
شیرینی زبان و پاپیونی (درجه یک) | 9000 | 10500 |
شیرینی برنجی (درنج یک) | 9000 | 10000 |
کیک یزدی (درجه یک) | 7000 | 8000 |
- · قیمت فروش واقعی در محدوده خیابان میرداماد، شریعتی، دولت و میدان تجریش
- · قیمت‌ها به تومان
اما ظرف میوه با محاسبه دقیقا یک کیلوگرم از هر نوع میوه کمی ارزانتر از ظرف آجیل و تنقلات شده است این ظرف با توجه به جدول زیر رقمی حدود 20 هزار تومان خواهد بود حال اگر یک هندوانه 5 کیلوگرمی میناب با قیمت مصوب هر کیلو 1100 تومان به آن اضافه شود جمع کل ظرف میوه این شب خاطره انگیز 25500 تومان خواهد شد.
نوع میوه | قیمت (تومان) |
انار | 3000 |
لیموشیرین | 2500 |
موز | 3350 |
سیب لبنان | 2900 |
نارنگی | 3100 |
خیار گلخانه‌ای | 2450 |
پرتقال تامسون شمال | 2550 |
جمع کل | 19850 |
پس از گپی دوستانه و کمی گفت و شنود فامیل درکنار خوردن تنقلات و میوه و شعرخوانی نوبت به نشستن سر سفره شام رسیده است و در این زمینه یک نوع غذا همان زرشک پلوی خودمانی از سوی کدبانوی خانواده تدارک دیده شده است .
مواد لازم این شام خانوادگی حدود 2 کیلو گرم مرغ تازه پاک شده و بسته بندی با قیمت مصوب هرکیلوگرم 6370 تومان، نزدیک به یک کیلوگرم برنج هاشمی 6800 تومان (برنج شیرودی کیلویی 4700 تومان و برنج وارداتی محسن نیز هرکیلو 5200 تومان) ، روغن ، زرشک و زعفران (در مجموع نزدیک به 5000 هزار تومان) که برای تکمیل شدن سفره یک عدد ماست کم چرم 2300 تومان و یک ظرف سالاد فصل با قیمتی حدود 4000 هزار تومان درنظر گرفته شده است. صورتحساب این سفره دلچسب نیز در جمع حدود 30 هزار تومان خواهد شد.
حالااگر چرتکه شب یلدای سال 1393 را تراز کرده و شروع به بالا و پایین بردن مهر‌ه‌هایش در ردیف های یکان و دهگان کنیم جمع کل این شب نشینی حدود 116500 تومان در خوش بینانه ترین حالت و بدون هرگونه تجمل‌گرایی خواهد شد حالا اگر قصد خرید از فروشگاه‌های سطح شهر و البته کمی چاشنی تجمل را در این شب نشینی خاطره انگیز داشته باشیم ، صورتحساب شب چله امسالمان تفاوت قابل ملاحظه‌ای خواهد داشت.