آداب و سنن مشترک بین دوکشور بهترین راه گسترش گردشگری
طبیعت و دیدن جاذبه های طبیعی جنوب شرقی آسیا برای بیشتر گردشگران مثال زدنی است و بسیاری علاقمند به دیدن آنها هستند اما یکی از کشورهای این منطقه که به سرزمین لبخندها نیز معروف شده برای اغلب ماجراجویان و اهالی گردشگری جذابتر از دیگران است.
بله درست حدس زدید تایلند یا همان سرزمین لبخندها، مدتی است که برای بسیاری از گردشگران سراسر دهکده جهانی شهرتی خاص به دست آورده است بطوری که براساس آمار و اطلاعات سازمان جهانی گردشگری طی سال 2013 میلادی این کشور حدود 27 میلیون نفر گردشگر را پذیرایی کرده است .
بدون درنظر گرفتن سطح درآمدی این کشور از حضور گسترده گردشگران به دلیل سرمایه گذاری صحیح و دقیق مسئولان در صنعت گردشگری بخصوص طبیعت تایلند اینبار قصد داریم نظر آدیسورندج سوکاسواستی سفیر این کشور را درباره دیدنی های کشورمان جویا شویم.
به همین دلیل چمدان درخواست مصاحبه ای با وی ترتیب داد که آدیسورندج سوکاسواستی نیز با خوشرویی و در سال نوی تایلندی به آن پاسخ مثبت داد. وی که تقریبا حدود 5 ماه است به عنوان سفیر تایلند ، ساکن تهران شده قبلا به عنوان دیپلمات در کشورهای آلمان ، ژاپن و انگلستان نیز ساکن بوده است اما از ایران گفتنی های بسیار دارد چون به عقیده وی مردم کشورش بیش از چهار قرن است که با تمدن و فرهنگ ایرانیان آشنا هستند.
· آیا قبل از سفر به ایران اطلاعاتی از فرهنگ و تمدن ایران داشتید؟
بله ، با توجه به اشتراکات فرهنگی مردم تایلند با فرهنگ ایران بسیاری از تایلندی ها از جمله من با ایران و فرهنگ و تمدن خاصش آشنا هستیم و ناشناخته های زیادی درباره ایران در ذهن ما نیست
· لطفا کمی بیشتر توضیح بدهید.
تقریبا چهارصد سال پیش مورخ و رمان نویسی به نام احمد قمی به کشور من سفر کرد که در نهایت در تایلند ساکن شد بنابراین با توجه به نوشته های وی و ارتباط گسترده تجاری و سیاسی ایران از آن دوران تا کنون و البته با توجه به وجود آثار فرهنگی و تاریخی بسیار از ایران در کشور من بسیاری از هم وطن های من با نام ایران و تمدنش آشنا هستند .
بد نیست بدانید از همان دوران و با توجه به رابطه گسترده سیاسی وتجاری کشور ایران با تایلند خانواده های مشهور و معتبری از ایران در کشور من ساکن شدند که همواره نام و فرهنگ ایران را در ذهن تایلندی ها زنده نگهداشتند. بنابراین اکثر تایلندی هایی که به ایران سفر می کنند قبلا با فرهنگ و تمدن کشور شما آشنا هستند
· به نظر شما این موضوع پتانسیلی مناسب برای گسترش گردشگری بین دو کشور مفید نیست؟
همانطور که می دانید بسیاری از کشورهای گردشگرپذیر هزینه های بسیاری انجام می دهند تا با معرفی فرهنگ و تمدن کشورشان نظر گردشگران بازار هدف خود را جلب کنند حال آنکه ایران و تایلند در این زمینه نیاز به سرمایه گذاری هنگفت ندارند بلکه به عقیده من با استفاده از اشتراکات فرهنگی مثل عید باستانی نوروز و جشن سال نوی تایلندی می توان زمینه ساز توسعه گردشگری بین دو کشور شد.
· به همین دلیل هنگام جشن سال نوی تایلندی (سونکران) به درخواست مصاحبه ما پاسخ دادید؟
همانطور که می دانید فاصله زیادی از سال نوی شمسی و سال نوی تایلندی نیست بنابراین با توجه به اشتراکات میان هر دو جشن بد نیست که بتوانیم زمینه ساز مطرح شدن دوباره آنها که در واقع بیانگر فرهنگ مشترک دو کشور است باشیم.
البته این جشن هرسال در ساختمان سفارت برای تایلندی های مقیم ایران برگزار می شد اما به عقیده من می توان با استفاده از پتانسیل رسانه ها برای یادآوری دوباره اشتراک های دو فرهنگ استفاده کرد.
· به رسانه ها اشاره کردید ، نظر شما درباره توسعه صنعت گردشگری با استفاده از رسانه ها چیست؟
اجازه دهید مثالی کلی برای شما بزنم تا خودتان درباره این موضوع نیز حدس بزنید. من معتقد هستم که اگر پتانسیل و قابلیت رسانه ها آنچنان است که می توان با استفاده از آن به عنوان شاه کلید هر قفلی را گشود. بنابرین اگر بخواهیم در بسته گردشگری کشوری را به روی گردشگران علاقمند بازار هدف بگشاییم لازم است کلید داشته باشیم که آن کلید قدرت رسانه هاست. امروزه و در عصر ارتباطات نمی توان جایگاه رسانه را در هیچ یک از مراحل زندگی نادیده گرفت و باید به خوبی برای آن برنامه ریزی کرد .
· آیا شما با همسرتان ساکن تهران هستید؟
بله
· نظر ایشان درباره اقامت در ایران چیست؟
اگر از پیشینه فرهنگی دو کشور بگذریم باید بگویم ایشان نیز از اقامت در کشوری با این قدمت و تمدن فرهنگی بسیار خرسند است. ایشان همواره با مطالعه و ارتباط با دوستان ایرانی خود سعی در یافتن اشتراک های بیشتری میان دو فرهنگ است و اوقات خوشی را سپری می کند. البته مطالعات و ارتباط گسترده وی با دوستانش گاهی اوقات باعث یافتن افق های تازه ای میان دو فرهنگ برای من می شود.
· آیا طی اقامت خودتان در ایران شهر یا منطقه ای را دیده اید که شباهت زیادی به منطقه ای خاص در کشورتان داشته باشد.
پاسخ شما بدون تردید مثبت است، چون قبلا نیز اشاره کردم با توجه به ارتباط گسترده ایران از دوران صفوی با کشور من و اقامت خانواده های مشهوری از تمدن ایران در برخی نقاط تایلند آثار باستانی و فرهنگی متعددی باقی مانده است که با دیدن برخی آثار ایرانی دقیقا فکر می کنم در کشورم تایلند هستم نه اینکه هزاران کیلومتر از آن فاصله دارم.
· لطفا کمی بیشتر برایمان توضیح بدهید.
اجازه دهید از اصفهان شروع کنم ، شهری که نه تنها از لحاظ تاریخی مشهور است بلکه رازهای تاریخی بسیاری در دل دارد. همانطور که گفتم در دوران صفوی ایران با کشور من ارتباط گسترده ای داشته و خانواده های سلطنتی یا مشهوری از ایران در کشور من زندگی می کردند که به واسطه حضورشان بناهایی با معماری و متناسب با تمدن ایران زمین نیز در کشور من ساخته شده است بنابراین وقتی در خیابان های اصفهان قدم می زدم ناخودآگاه تصویری از تایلند و بناهای تاریخی موجود از آن دوران را یافتم . این شباهتی بود که شاید کمترجایی از جهان بین دو فرهنگ و دو کشور می توان یافت و بیانگر اشتراک های بسیاری میان دو فرهنگ است.
البته می توانم نکته دیگری را نیز برایتان بگویم که من را به یاد وطنم می اندازد، همه می دانیم ایرانیان به مهمانوازی شهرت یافته اند که دقیقا با اعتقادات فرهنگی ما مشترک است بنابراین با توجه به مهمانوازی مردم ایران زیاد احساس دوری از وطن ندارم .
· کدام شهرهای ایران را تا کنون دیده اید؟
کاشان ، قم ، اصفهان ، جزیره کیش و البته تهران
· کدام بهترین بود؟
اگر واقعیت را بخواهیم نمی توان زیاد بین شهرهایی که من دیده ام تفاوت گذاشت اما اینگونه بگویم که هر کدام جایگاه ویژه ای در ذهن من دارند ولی نمی توان از جایگاه اصفهان به سادگی گذشت.
· به قم سفر داشتید همانطور که می دانید این شهر یکی از شهرهای مذهبی و مشهور جهان اسلام است نظر شما در این زمینه چیست؟
ابتدای مصاحبه گفتم به واسطه حضور تاریخ نگار ایرانی، احمد قمی در کشور من بسیاری ازمردم تایلند با سرزمین ایران آشنا هستند بنابراین نام محل تولد وی نیز در ذهن اکثر آنها آشناست ، این در حالی است که در کشور من تعداد زیادی مسلمان زندگی می کنند و باتوجه به شهرت شهر قم به عنوان شهری مذهبی در جهان اسلامی جای تردید نیست که بسیاری از تایلندی ها علاقمند هستند به این شهر سفر کنند.
· نظر شما درباره صنعت گردشگری ایران چیست؟
من فکر می کنم کارهای زیادی هست که باید انجام شود، به خاطر اینکه کشور ایران یکی از بهترین مقاصد گردشگری جهان است البته با توجه به پتانسیل های موجود تاریخی ، فرهنگی و طبیعی . من فکر می کنیم هم اکنون بهترین زمان است که ایران از این امتیاز استفاده کند و درها را به روی گردشگران خارجی بگشاید. هرچند زمان مناسبی برای گسترش صنعت گردشگری بین ایران و تایلند نیز هست.
· با توجه به مشترکات فرهنگی نظر شما درباره برگزاری تورهای مشترک گردشگری بین دو کشور چیست؟
به نکته بسیار جالبی اشاره کردید، همانطور که می دانید فرهنگ مشترک می تواند عاملی برای جذب گردشگری بین دومنطقه باشد اما از آنجا که گردشگران زیادی به کشور من سفر می کنند فرصت مناسبی است که با همکاری مشترک بتوانیم بازدید از ایران را به بخشی از سفر گردشگران تایلند بیافزاییم هرچند این موضوع نیازمند بررسی است ولی پایه های کار به عقیده من مهیاست. به عنوان مثال وجود خطوط پروازی مستقیم بین دو کشور مهمترین است
· آیا برنامه ای برای معرفی جاذبه های تایلند به گردشگران ایرانی دارید؟
بله ، اما اجازه دهید بگویم من معتقدم که ابتدا باید مردم کشورم از ایران بیشتر بدانند تا بتوانند برای علاقه های گردشگران ایرانی برنامه ریزی کنند همانطور که گفتم خانواده های مشهوری از ایران در کشور من ساکن بودند بنابراین یادگارهای بسیاری در کشورمن از آنها وجود دارد که می تواند در کنار جاذبه های تاریخی و طبیعی کشورم برای ایرانی ها جذاب باشد بنابراین ابتدا از مردم کشور خودم باید شروع کنم تا آنها بیشتر درباره ایران بدانند بعد از آن شروع به معرفی جاذبه های تایلند به گردشگران ایرانی خواهم کرد که البته از همان جاذبه هایی که اشاره کردم شروع می کنم . چون مردم کشورها علاقمند هستند یادگارهای تمدن خودشان را جای دیگری از دنیا ببینند.
· نظر شما درباره غذاهای ایرانی چیست؟
این دقیقا برنامه بعدی من برای معرفی دو تمدن به یکدیگر است چون همانطور که می دانید حدود 7 درصد از مردم تایلند مسلمانان هستند. بنابراین غذاهای حلال بسیاری در کشورمن با روشهای مختلفی تهیه می شود که می تواند به عنوان جاذبه ای برای گردشگران دو کشور باشد هرچند غذاهای ایرانی نیز لذیذ و خوشمزه است، اما نکته اصلی این است که چطور می توان با استفاده از روش های تایلندی غذاهای ایرانی تهیه کرد یا برعکس. این برنامه ای است که من برای معرفی غذاهای دو کشور به یکدیگر دارم.
· آیا خودتان در ایران رانندگی می کنید و نظر شما درباره رانندگان ایرانی چیست؟
البته گاهی اوقات خودم رانندگی می کنم اما با توجه به تفاوت های فرهنگ رانندگی بین کشورهای مختلف سعی می کنم با رعایت کامل احتیاط این کار را انجام دهد تا باعث ایجاد حادثه نباشم هرچند رانندگان ایرانی بسیار زیرک و باهوش هستند. اما نکته بسیار جالب درباره ایران تابلوهای دوزبانه خیابان هاست که می تواند بهترین راهنمای خارجی ها در تهران و ایران باشد این امتیازی است که در برخی کشورها نادیده گرفته شده است.
· نظر شما درباره نام خیابان های ایران چیست؟
اول اینکه نام هر یک از خیابان ها بیانگر احترامی است که ایرانیان به گذشتگان خود مثل اساطیر ، علما، دانشمندان و البته شهدای خود دارند این موضوع را کمتر دیده بودم که به عقیده من ریشه در فرهنگ اصیل ایرانی دارد چون می خواهند نام مشاهیر خود را تا ابد زنده نگهدارند. به عقیده من کسانی که در این زمینه تصمیم گیری کرده اند افرادی بسیار زیرک بودند چون با اینکار ناخودآگاه خارجی ها را وادار به مطالعه درباره پیشینه افرادی که نامشان بر خیابان ها یا میادین گذاشته شده ، می کنند.
· به عقیده شما جاذبه های گردشگری ایران برای گردشگران جذاب است
بدون هیچ فکری باید گفت پاسخ شما مثبت است چون کمتر کشوری را می توان با امتیازات ویژه ایران چه از لحاظ تمدن و فرهنگ و چه از لحاظ طبیعت یافت هرچند امتیاز چهارفصل بودن نیز به آن اضافه می شود
· به نظر شما ایران برای سرمایه گذاران خارجی در صنعت گردشگری نیز جذاب است؟
این سئوال هم پاسخی مثبت دارد چون سرمایه گذاران به دنبال منافع مالی خود هستند و وقتی امتیازات ویژه ایران را در این زمینه بررسی می کنند بدون تردید آمادگی برای سرمایه گذاری خواهند داشت چون یک بازی برد برد را شروع کرده اند البته اگر نسبت به امنیت سرمایه گذاری خود مطمئن باشند بنابراین ایران تنها باید در این زمینه کار کند و امتیازات ویژه شرایط را برای حضور آنها آماده کند چون باقی کار فراهم است.
· آیا درخواستی برای سرمایه گذاری در صنعت گردشگری از سوی سرمایه گذاران تایلندی در ایران به شما رسیده است؟
بله درخواست های متعددی داریم چون همانطور که می دانید کشور من یکی از کشورهای مطرح در صنعت گردشگری است و با توجه به تجارب بسیار در این صنعت درخواست های بسیاری برای سرمایه گذاری در ایران بخصوص در صنعت گردشگری از سوی هموطنانم به دستم رسیده و از ما خواسته اند شرایط را بررسی کنیم هرچند هم اکنون چند شرکت هم در کشور ایران سرمایه گذاری کرده اند.
· لطفا یک کلمه درباره ایران بگویید
میانه رو
· یک کلمه نیز درباره تایلند بگویید
قابل درک
چهارصد سال رابطه بازهم کارساز نشد
نویسنده : عماد عزتی
هر سال چهاردهم تا شانزدهم خردادماه بزرگترین رویداد گردشگری در کشور تایلند با استقبال گسترده دست اندرکاران گردشگری برگزار می شود که امسال نیز چهاردهمین نمایشگاه با حضور 180 هلدینگ بزرگ و معتبر گردشگری از کشورهای مختلف دهکده جهانی عصر جمعه گذشته به کارش بدون حضور کشور ایران پایان داد.
همانطور که می دانیم ایران کشوری است که هرسال حدود دویست هزار نفر گردشگر را با دلارهای نفتی خود به تایلند روانه کرده و در ازای آن تنها حدود سه هزار نفر تایلندی را پذیرایی می کند؛ این در حالی است که با توجه به ارتباط گسترده تاریخی ایران و تایلند در چهارقرن گذشته و با استفاده از امتیازات ویژه سرزمین لبخندها برای توسعه کردشگری کشورمان ، می توانست این مسیر متفاوت یا حداقل در تعادل قرار گیرد.
این فرصت سوزی دوباره درحالی اتفاق افتاد که چندی پیش مسئولان گردشگری کشورمان با توجه به رویکرد جدید خود در صنعت گردشگری خبر از حضور هدفمند و البته گسترده گردشگری ایران در نمایشگاه های گردشگری سطح جهان دادند و حتی قرار شد نمایشگاه گردشگری مهمی در ایران تدارک دیده شود.
اما با گذشته حدود سه ماه از اعلام این تصمیم و اراده مسئولان گردشگری ایران دوباره هفته گذشته تکرار مکررات شد و فرصتی مناسب جهت ایجاد تعادل در ارسال گردشگر بین دو کشور یاد شده از دست رفت هرچند این اتفاق نیز خالی از انتظار نبود و می توانستیم پیش بینی این اتفاق را داشته باشیم.
به هر حال نمی توان به گذشته ها فکر کرد و در دوران گذشته زندگی کرد چون زندگی گردشگری به سرعت در جریان است بخصوص اگر پای توسعه و رونق صادرات نامرئی برای کشورمان در میان باشد. بنابراین بد نیست بدانیم تایلند به عنوان کشوری گردشگر پذیر برای ایران همانند گوهری درخشان و بازار هدفی مناسب به واسطه کمکاری های مسئولان و البته بی توجهی دست اندرکاران گردشگری در بخش خصوصی هنوز ناشناخته باقی مانده و فرصت های بسیاری با ارسال گروه های گردشگری از ایران به دو مقصد مشخص در تایلند همواره از بین می رود.
این در حالی است که تنها یکی از امتیازات مهم این کشور برای جذب گردشگران تایلندی را به ایران می توان در جمعیت 5 درصدی مسلمانان این کشور دانست ، جمعیتی که گروه اندکی از آنها هم اکنون هم در حوزه علمیه قم و بسیاری از دانشگاه های علوم دینی ایران مشغول به تحصیل هستند و هرسال خاطراتی خوش از اقامت در میهن اسلامی ما برای خانواده به ارمغان می برند.
این تنها یک دلیل از صدها دلیل حضور ایران در نمایشگاه یاد شده بود که متاسفانه به خاطر نبود اراده کافی در جذب گردشگران تایلندی به ایران از نظرها دورمانده و به آن توجه نشد تا اینکه ایران به عنوان کشوری با ده ها جاذبه مذهبی و هزاران جاذبه طبیعی برای تایلندی ها هیچ حضوری در نشست های تخصصی این نمایشگاه نداشته و بازهم درب ورودی بازار هدف تایلند برای صنعت گردشگری ایران بسته باقی بماند. پس بجاست مسئولان با دنبال کردن امتیازات ویژه بازار هدف تایلند از هم اکنون برای حضور گسترده در نمایشگاه سال آینده تایلند برنامه ریزی کنند تا اینکه مبادا بازهم مغلوب رقبای سنتی خود در بازارهای هدف گردشگری سراسر جهان باشیم.
بررسی6 دهه روابط دیپلماتیک؛ فرصت‌ها و افق‌ها
نویسنده: عماد عزتی/ روزنامه‌نگار
بدون تردید نام کشور تایلند یا سیام باستانی، هم‌اکنون برای بسیاری از ساکنان دهکده جهانی نامی آشناست و به واسطه توسعه وسایل ارتباط جمعی اکثرا فارغ از تمام فراز و فرودهای سیاسی و عرف دیپلماتیک از آن کشور به عنوان سرزمین لبخندها یاد می‌کنند، توصیفی که در پس معنایش دموکراسی نهفته و بیانگر ارتباطاتی گسترده و صلح طلبانه از سوی ساکنان این کشور با تمام اقوام دهکده جهانی مثل ایرانیان است .
بنابراین لازم به یادآوری نیست که سرزمین لبخندها یا همان سیام سابق (تایلند کنونی) بیش از 4 قرن ارتباط تنگاتنگ با ایران داشته و از پی آن 6 دهه روابط دیپلماتیک را درکارنامه خود به ثبت رسانده است. ارتباطی که هنگام مطالعه روند توسعه آن درمی‌یابیم هرچه بر مدتش افزوده شده است، روابط میان این دو سرزمین کهن در زمینه‌های فرهنگی، سیاسی و تجاری در هم تنیده‌تر شده و هر دو کشور مستحکم‌تر از قبل ضمن رعایت حقوق متقابل یکدیگر، مراوات خود را داشته و همواره با در نظر داشتن افق‌های دوردست آن را ادامه داده‌اند.
این در حالی است که علاوه بر درنظر داشتن روابط تاریخی ملت‌ها، می‌توانیم روابط میان ایران و تایلند را پس از گذشت شصتمین سالگرد روابط دیپلماتیک کنونی به دو بخش اصلی روابط تاریخی و روابط معاصر تقسیم‌بندی کنیم که هر دو بخش همچون تار و پودی مستحکم به یکدیگر تنیده شده‌اند. بنابراین بد نیست برای بررسی اهمیت ارتباط میان دو ملت ابتدا کمی از روابط تاریخی آنها بدانیم و کم کم به ارتباط معاصر میان دولت ها و جامعه مدنی بپردازیم.
روابط تاریخی پایه‌ای مستحکم برای شروع دوران معاصر
در متون تاریخی آمده روابط ایران و سرزمین سیام و به طور کلی با جنوب شرقی آسیا مربوط به دوران پیش از اسلام و زمان ساسانیان بوده که بیشتر اسناد باقیمانده بیانگر ارتباط تجاری میان دو سرزمین است، در حالی که نقطه عطف این ارتباط پراکنده تجاری در عصر صفویه عنوان شده و از آن زمان تاکنون همواره رو به رشد دیده شده است.
هنگام جستجو در این دوران طلایی درخواهیم یافت نام شیخ احمد قمی، (روحانی و بازرگان ایرانی)، دلیلی محکم برای توسعه این ارتباط بوده که تا همین امروز نام و خاندانش باعث تحکیم ارتباط میان دو ملت و دولت‌هایشان بوده است.
شخصیت و ذکاوت این روحانی و بازرگان ایرانی که در واقع حضور مذهب تشیع را در سیام پایه‌گذاری کرده، توانست در دوران پادشاه نارای مقام صدراعظمی را برای او (شیخ احمد قمی) به ارمغان آورد و عاملی باشد برای خوشنامی قومی به نام «بوناک» در این سرزمین که همواره تا امروز در میان مردم سیام معروف و شناخته شده هستند.
این ارتباط و ارتقای مقام سیاسی تا پس از مرگ وی نیز ادامه داشت و برای اولین بار پس از شیخ احمد قمی، آقا محمد استرآبادی در سال 1668 میلادی، پیشنهاد فرستادن اولین فرستاده سیاسی سیام را به دربار ایران داد و این پیشنهاد ذکاوتمندانه از سوی پادشاه نارای (پادشاه سیام در آن دوران) به واسطه همان تجربه خوب از ارتباط با ایرانیان مورد توجه قرار گرفت و عملی شد. این ارتباط میان دو کشور در نهایت سال 1682 میلادی با حاج سلیم مازندرانی به عنوان دومین سفیر سیام هنگامی که وی با هدایایی فراوان شامل طلا و پرندگان نادر، گام به دربار شاه سلیمان صفوی گذاشت، تحکیمی ناگسستنی به خود دید و به عنوان پایه‌ای مستحکم برای روابط دوران معاصر ادامه یافت. (پاک آئین، 1386، 9-11)
این فرستاده به مدت 3 سال در پایتخت حکومت صفوی اقامت داشت و پس از شش‌ماه انتظار در بندرعباس، سال 1685 میلادی همراه اولین سفیر (پیام آور صلح و دوست) ایران، محمد حسین بیگ با یک کشتی انگلیسی روانه سیام شد. اما اولین فرستاده حکومت ایران قبل از رسیدن به سیام بیمار و در نهایت هنگام ورودش به این کشور درگذشت و معاونش ابراهیم بیگ بود که پیام و هدایای شاه صفوی را به پادشاه سیام اهدا کرد.
خاطرات این سفر تاریخی به‌عنوان نقطه عطف روابط ایران و سیام در کتابی به نام «سفینه سلیمانی» توسط محمد ربیع بن محمد ابراهیم به رشته تحریر درآمد و برای آیندگان مکتوب شد تا همواره سندی غیرقابل انکار از قدمت ارتباط میان دو ملت باشد.
این دوره تاریخی از روابط میان دو کشور حتی به‌رغم شورش و ناآرامی‌‌های مختلف در ایران‌زمین و سیام که باعث از بین رفتن سلسله‌ای و روی کارآمدن گروه دیگر در دو کشور شد، هیچ آسیبی ندید و همواره ادامه یافت تا در دوران معاصر رنگ و بوی تازه‌ای به خود گیرد، گرچه در این دوره تاریخی همواره سطرهای نامفهوم و گمنامی را در میان خاطرات خود از روابط میان دو کشور به دلیل همان تغییر حکومت‌ها برجای گذاشته، اما نباید فراموش کرد این ارتباط‌های پراکنده میان دو کشور اگرچه مستمر نبودند، اما به گواهی اسناد و مدارک تاریخی ارتباط بین ملت‌ها هرگز قطع نشده یا از بین نرفته است؛ بلکه باعث شده ارتباط میان ایران و سیام در کوتاه‌ترین زمان ممکن در دو سوی معادله با درنظر گرفتن سیاست‌های جدید حکومتی در هر دو سوی مرزهایشان در یک راستا قرار گرفته و دوباره ادامه یابد.
ارتباط معاصر با 2 رویکرد متفاوت!؟
همان طور که قبلا نیز اشاره شد، ارتباط ایران و سیام را می‌توان به دو بخش عمده تاریخی و معاصر تقسیم‌بندی کرد، اما در بخش دوم با توجه به پیروزی انقلاب اسلامی ایران به عنوان رویدادی جهانی باید آن را به دو رویکرد مختلف بخش‌بندی کرد تا در نهایت به اهمیت ارتباط میان هر دو کشور و توانمندی‌های آن دست یافت؛ پتانسیلی که هرچه قدمت روابط دو کشور را از زوایای متفاوت بنگریم، بیشتر به اهمیت آن پی خواهیم برد و درمی‌یابیم این ارتباط فرهنگی میان دو ملت است که باعث شکل‌گیری ارتباطی دیپلماتیک، کامل و هدفمند میان دو کشور شده است.
قبل از انقلاب؛ نگاهی مشرک
دوران قبل از پیروزی انقلاب اسلامی به یکی از مهمترین دوران روابط میان ایران و سیام تعبیر شده است، به گونه‌ای که با در نظر گرفتن سرعت رشد فناوری‌های متفاوت آن دوران دهکده جهانی ، این دو دوتای تجاری میان ایران و جنوب شرقی آسیا بود که می‌توانست عوامل و روابط سیاسی را رقم بزند، اما دلایلی چون مدافع بودن هر دو ملت، مخالفت با کمونیسم، گرایش به متحدین در جنگ جهانی دوم و اتحاد هر دوکشور با غرب توانست عواملی تاثیرگذار و نگاهی مشترک در گسترش روند روبه رشد میان دو ملت باشد. این دلایل در کنار اهمیت نظام پادشاهی دو کشور درست زمان حضور پادشاه ایران و ولیعهد سیام (شهریور 1320) در کشور آلمان و سان دیدن هر دو از ارتش این کشور (نگاهی مشترک به یک موضوع) عامل تکمیل‌کننده‌ای شد تا تایلند و ایران هرچه نزدیک‌تر و صمیمی‌تر بتوانند نقشه راه آینده ارتباط خود را ترسیم کنند.
این نقشه در تاریخ چهارم آذر ماه سال 1333 به تصویب هر دو کشور- که تا آن تاریخ همواره کنار یکدیگر بودند- رسید و تاکنون ادامه یافت و برای اولین بار علی‌اصغر حکمت (سفیر ایران در دهلی‌نو) این ارتباط را با ارائه پیشنهادی به دربار ایران به سطح سفرای کنونی ارتقاء داد. براساس اسناد تاریخی موجود، اولین سفیر ایران در تایلند علی‌اصغر حکمت بود و پس از آن به ترتیب عبدالحسین صدیق اسفندیاری، منوچهر مرزبان، عبدالحسین حمزاوی، محسن صدیق اسفندیاری و در نهایت فرج‌الله برهانی به عنوان آخرین سفیر ایران قبل از انقلاب اسلامی وارد بانکوک پایتخت تایلند شد تا دورانی نوین از ارتباط میان دو کشور رقم خورده باشد.
آغاز دوره‌ای پر از انگیزه
به خاطر داریم با ارسال نامه درخواست علی‌اصغر حکمت در تاریخ 19 بهمن سال 1332 به وزارت خارجه و تاکید ایشان به حضور دین مبین اسلام در سرزمین سیام، علاوه بر اهمیت استراتژیک و سیاسی منطقه، روابط دیپلماتیک ایران و تایلند یک سال پس از آن رسما آغاز شد و از آنجا که پیروزی انقلاب اسلامی در ایران‌زمین با اندیشه ایستادگی مقابل استعمار همانند فرهنگ کشور تایلند بود، انقلاب در ایران عاملی برای ارتباط هرچه بیشتر دو کشور در کنار دیگر تفاهم‌ها شد نه عاملی برای ایجاد فاصله میان دوملت. این درحالی است که وجود چند صد کلمه مشترک زبان فارسی و زبان مردم تایلند، رابطه تاریخی مناسب و جایگاه ویژه خاندان «بوناک» در این کشور و از همه مهم‌تر حضور مسلمانان تایلند در این سرزمین توانست تاکیدی بر تحکیم هرچه بیشتر روابط ایران و سیام داشته و از همان ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی، سفارتخانه‌های هر دو کشور فعال باقی بمانند.
اولین سفیر ایران در تایلند پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، هوشنگ رحیمیان بود و به ترتیب آقایان رضا حسین میرزا طاهری، محمدمهدی سازگارا، غلامرضا یوسفی، رامین مهمانپرست، رسول اسلامی، محسن پاک‌آیین، مجید بیزمارک و حسین کمالیان، سفیر فعلی ایران (منابع: وب سایت رسمی وزارت خارجه ایران و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی) سکان هدایت سیاست‌های جمهوری اسلامی ایران را در سرزمین سیام به دست گرفته‌اند.
این روند تاریخی ارتباط میان دو سرزمین با تاریخ کهن و فعالیت سفارتخانه‌های هر دو کشور باعث شده تا امروز و در حال حاضر روابط فرهنگی، سیاسی و تجاری میان آنها گسترده‌تر شده و رو به افزایش گذارد، اما جالب اینجاست که هرچه قدمت ارتباط میان این دو ملت بیشتر می‌شود، فرصت‌ها و عوامل بیشتری برای ارتباط به میان آمده و باعث همراهی هرچه بیشتر دولت‌ها نیز می‌شود.
این عوامل عبارتند از فرصت‌های سرمایه‌گذاری مشترک با توجه به موقعیت جغرافیایی هر دو منطقه، رشد و گسترش تبادلات گردشگری و در نهایت ارتباط هرچه بیشتر جامعه دینی و دانشگاه‌ها (علمی و مذهبی) که هر کدام نیازمند برنامه‌ریزی و توسعه روزافزون متناسب به روز بوده که همواره مورد تاکید است. در این مجال بد نیست برای رسیدن به نتیجه‌ای کامل از شش دهه روابط صمیمی دیپلماتیک میان ایران و تایلند به بررسی جزئی این موارد بپردازیم.
فرصت‌های سرمایه‌گذاری
بر هیچ‌کس پوشیده نیست که امروزه اهمیت سرمایه‌گذاری‌های خارجی و مشترک در سرزمین‌های مختلف کم از درآمدهای صادراتی نداشته و دولتمردان با استفاده از هر امکاناتی که در اختیار دارند، به تحقق این امر مهم می‌پردازند. این در حالی است که به گواه تاریخ اصالت ارتباط میان دو کشور همین دودوتای اقتصادی بود که زمینه اصلی حضور تجار و سرمایه‌گذاران را در دوران معاصر برایمان به ارمغان آورده است، به‌طوری که تنها افتتاح اتاق مشترک بازرگانی و اتاق دوستی میان دو کشور نمی‌تواند عاملی برای توسعه روابط باشد، بلکه اعلام و معرفی فرصت‌های بیکران سرمایه‌گذاری برای دو سوی معادله بسیار کارآمد خواهد بود.
فرصت‌هایی چون صنعت پوشاک، صنایع غذایی، فولاد، اتومبیل، قطعات الکترونیک و در نهایت نفت و گاز است که در این میان می‌تواند راهکاری مطمئن برای بازرگانان دو کشور باشد، گرچه همین امروز گروه‌های سرمایه‌گذاری در دو سرزمین فعالیت می‌کنند و مشغول به کارند.
این درحالی است که اهمیت جغرافیایی دو کشور نیز می‌توانست به گسترش روابط هر دو ملت دامن بزند چون ایران به عنوان سرزمینی طلایی برای سرمایه‌گذاری تایلند بود و سیام به عنوان دروازه‌ای برای ورود به بازار جنوب شرق آسیا؛ عواملی که هیچ یک از دولت‌ها نمی‌توانند به آنها بی‌اعتنا باشند.
رشد و تبادل گردشگر
امروزه گردشگری به عنوان یک صنعت جهانی و عظیم، اقتصاد بسیاری از مناطق مختلف را به خود معطوف کرده که نمی‌توان و نباید به آن بی‌اعتنا بود چون حتی در دوران رکود اقتصادی بین المللی تنها این صنعت بود که توانست روی پای خود ایستاده و باعث جریان پیدا کردن پول در رگ‌های اقتصاد برخی مناطق گردشگر پذیر باشد.
این درحالی است که تایلند به عنوان یکی از معروف‌ترین کشورهای گردشگر پذیر جهان هرساله با تعداد انبوهی از مسافران بین‌المللی روبروست و می‌تواند سهم قابل توجهی از گردش مالی صادرات نامرئی جهان را به خود اختصاص دهد و از سوی دیگر صنعت گردشگری نوپای ایران هم به دنبال یافتن نمونه‌ای موفق برای بهره بردن از تجارب آنهاست.
بنابراین ارتباط میان دو کشور و حضور سرمایه‌گذاران صنعت گردشگری تایلند در ایران به عنوان یکی از ده کشور پرجاذبه گردشگری جهان می‌تواند به ارتقای سطح گردشگری ایران باستانی به همراهی بخش خصوصی گردشگری تایلند را به ارمغان آورد که این اتفاق زیر سایه رشد و گسترش روابط دیپلماتیک میان دو کشور قابل دسترسی و اجراست؛ هرچند تبادل گردشگر میان دو مرز و بوم می‌تواند عاملی برای شناخت دقیق‌تر دوملت از یکدیگر در عصر حاضر نیز باشد.
مراکز علمی و مذهبی
سنگ بنای ارتباط میان ایران و سیام را می‌توان به دین مبین اسلام در دو سوی مرزهای دو کشور نسبت داد، به گونه‌ای که اولین بار هیات اعزامی ایران به سیام خاطرات خود را از برگزاری مراسم عزاداری سالار شهیدان (حسین‌بن علی (ع)) در کتاب سفینه سلیمانی به عنوان وجه مشترک میان دو ملت آورده‌اند.
این امر که مهمترین دلیل ارتباط میان اقوام ایران و سیام بود هم اکنون نیز باعث استحکام ارتباط دو کشور شده است به‌طوری که از گذشته‌های دور و پس از شش دهه ارتباط دیپلماتیک مراکز دینی در ایران و تایلند ارتباط گسترده‌ای با یکدیگر برقرار کرده که در راس آنها می‌توان از جامعه المصطفی العالمیه نام برد و از سوی دیگر هر ساله تعداد کثیری از طلاب تایلندی برای ادامه تحصیل در زمینه دین مبین اسلام راهی شهر مقدس قم شده و در آنجا مراتب طلبگی خود را زیر نظر علمای دینی ایران می‌گذرانند.
هرچند مراکز تایلندی مثل بنیاد شیخ احمد قمی ، مرکز اسلامی بانکوک و... نیز در این کشور بخوبی توانسته‌اند ارتباط مذهبی میان ایران و تایلند را هدایت کرده و باعث رونق و رشد روز افزون آن در دوسوی مرزها باشند و همزیستی مسالمت‌آمیز میان دین مبین اسلام و دیگر ادیان را فراهم کنند. اما این ارتباط مذهبی که از همان مکتب‌های مذهبی آغاز شده در دوران معاصر نیز ادامه یافته و به دانشگاه‌ها و مراکز علمی نیز سرایت کرده است. به‌گونه‌ای که بسیاری از دانشگاه‌های ایران با دانشگاه‌های معتبر تایلند ارتباط علمی داشته و هم اکنون اقدام به تبادل دانشجو می‌کنند. همین امر می‌تواند دلیل دیگری برای حفظ و توسعه ارتباطات گسترده میان دو کشور باشد که باید هر دو دولت به آن توجه ویژه داشته باشند زیرا به نوعی فرهنگ و تمدن دو کشور به یکدیگر گره خورده و در ارتباط است.
کلمات مشترک، تاکید بر ارتباطی همیشگی
همه موارد تاریخی و فرهنگی که دستاورد چند قرن ارتباط میان ملت‌ها و دولت‌های ایران و تایلند بود را به‌طور خلاصه بررسی کردیم. اما جای تردید نیست که این ملت‌ها و اقوام مختلف در مرزهای سیاسی هستند که سنگ بنای ادامه ارتباط سیاسی را برای دولت‌هایشان فراهم می‌کنند که در راس آنها می‌توان به اشتراکات زبان و فرهنگ دو کشور اشاره کرد؛ ارتباطی که حتی در صحبت‌های روزمره دو ملت کاملا مشهود و چند صد کلمه مشترک محاوره‌ای مثل، انگور، کمربند ، کلم، گلاب ، خرما، چتر، شعله و ... گواه آن است؛ هرچند این تنها کلمات نیستند که می‌توانند حکایت از ارتباط میان دو ملت داشته باشند. شروع سال نو در فروردین ماه همزمان با آغاز سال نوی شمسی و در نهایت بسیاری از آداب و رسوم و احترام به بزرگترهای خانواده را می‌توان شاهد مثالی غیر قابل انکار از ارتباط دیرینه دو ملت دانست. این گونه است که نمی‌توان از بین رفتن ارتباط میان دو ملت و در نهایت دو کشور را متصور شد .
و جان کلام اینکه اگر ابتدا به چند قرن ارتباط گسترده ایرانیان با ساکنان سرزمین سیام توجه کنیم و شش دهه ارتباط مستحکم دیپلماتیک ایران و تایلند را تکیه‌گاه تصمیم‌گیری بدانیم درخواهیم یافت تار و پود ارتباط گسترده میان ایران و تایلند به این سادگی‌ها گسستنی نیست و نمی‌توان برای آن محدودیتی مثل مرزهای سیاسی عرف امروز جوامع درنظر داشت. چون هر دو سوی این معادله از طریق ملت‌ها به یکدیگر مربوط شده‌اند بنابراین منافعشان با هم تامین خواهد شد نه فارغ از یکدیگر، منافعی که برمبنای حقوق قانونی و متناسب با عرف هریک از جوامع دو کشور تعیین شده است نه براساس سلطه بر دیگری.
تهران – پنجم دی‌ماه 1393