تاثیر آلودگی هوا بر چشم

 این روزها بحث آلودگی هوا و وجود ریزذرات معلق در آن از جمله مهم‌ترین موضوعاتی است که بر سلامت ما سایه ‌افکنده است. شاید تاثیر جوی آلودگی‌ هوا بر ریه و قلب مشخص‌تر از دیگر ارگان‌های بدن باشد و کمتر کسی از تاثیر این آلودگی‌های زیست‌محیطی بر روی چشم اطلاع داشته باشند. این مشکل در کلان‌شهرها به‌ویژه در تهران بارزتر است.

تقریبا همه آلودگی هوا را در بدن خود حس می‌کنند. در هوای آلوده دود ناشی از سوخت خودروها، ریزگردها، مونوکسیدکربن، دی‌اکسیدنیتروژن، ازن، آلاینده‌های آلی، ذرات غیرعادی دیگر مثل آزبست همه و همه تاثیرات جبران‌ناپذیری روی بدن انسان می‌گذارند. البته آثار آلودگی هوا در افراد با مشکل قلبی و ریوی بر همگان بارز است. تنگی نفس و کبودی لب‌ها از علایم آن می‌باشد. ریزگردها ذراتی بسیار ریزتر از شن بوده به قطر فقط چند میکرون که به راحتی در ریه رفته و حتی از آن عبور کرده در طولانی مدت در عروق ریز رسوب کرده و باعث التهاب عروق می‌گردد (شبیه به آرتروسکلروز) و باعث کم‌شدن کیفیت خون‌رسانی به چشم می‌شود که درست مثل افزایش میزان مونوکسیدکربن خون باعث خاکستری دیدن رنگ‌ها می‌گردد. وقتی خون‌رسانی و اکسیژن‌رسانی به چشم مختل شود، در طولانی مدت باعث ایجاد آب مروارید می‌گردد (درست مثل عوارض سیگار).

قدرت چسبندگی مونوکسیدکربن به گلبول‌های سرخ 200 برابر اکسیژن است و در هوای سالم 6 ساعت طول می‌کشد، خون پاک شود و با کپسول اکسیژن خالص سی‌دقیقه طول می‌کشد تا مونوکسیدکربن از خون برود. غیر از مونوکسیدکربن و دی‌اکسید نیتروژن، سرب نیز در هوا وجود دارد. سرب با غلظت 60 میکروگرم در دسی‌لیتر پلاسما سبب افزایش ورم مغزی می‌شود که علایم آن سردرد، کاهش دید شده و حاصل مسمومیت مزمن آن کم‌خونی، افسردگی و کندذهنی می‌باشد. ذرات شیمیایی موجود در هوا مثل نیترات‌ها و ازن که مولکولی است اکسیدان سبک ایجاد سوزش چشم ناشی از اسیدی شدن سطح اشک می‌گردد و قرمزی و اشک‌ریزش ایجاد می‌کند (مثل بوی پیاز پوست کنده که با ایجاد اسید سولفوره در چشم اشک ریزش ایجاد می‌کند). تنفس زن باردار در آلودگی هوا باعث کند ذهنی جنین به علت افزایش میزان سرب خون و مونوکسیدکربن و آلاینده‌های آلی می‌گردد که استفاده از امگا 3 و ویتامین C و E ، تغذیه مناسب، آب نارنج، آب انار و چای سبز در پاک کردن خون بسیار موثر است.

در موتور سواری بدون عینک محافظ چون چشم‌ها خیس‌ است در تمام مسیر ذرات آلاینده‌ هوا فیلتر شده روی چشم می‌نشیند و آلودگی هوا چند برابر در چشم رسوب می‌کند و عوارض زیادی بر جای می‌گذارد. قرمزی، سوزش، تغییر رنگ سفیدی چشم به طرف کدورت و ضخیم شدن و قرمز شدن لبه پلک از عوارض آن است.

نویسنده:دکتر شاهرخ میلانی/ جراح و متخصص بیماری‌های چشم