سود و زیان المپیک برای گردشگری

مقامات بریتانیا، المپیک را راهی برای خروج از رکود اقتصادی می‌دانند

مقامات گردشگری لندن همچنان امیدوا‌رند المپیک و کارزار جهانی تبلیغات توریسم لندن، تا سال 2015 با جذب گردشگر بیشتر بتواند زیان‌های کوتاه مدت مالی ناشی از شیب دوم رکود اقتصادی کشور را جبران کند.

خبرگزاری میراث فرهنگی ـ بین الملل ـ وزیر گردشگری بریتانیایی "جان پنروز" در اظهارات اخیر خود گفته که هرچند وضعیت گردشگری بریتانیا خوب است اما المپیک لندن به بریتانیا شانس دوباره‌ای می‌دهد تا با خلق انگیزه‌های هیجان‌انگیز تازه برای گردشگران، پس از یک دوره کاهش تعداد توریست‌ها و بازدیدکنندگان تجاری، طی 5سال آینده خود را به عنوان یک مقصد برتر بازگرداند.

به گزارش تایمز اقتصادی "پنروز" در کنفرانس مطبوعاتی که درست یک شب قبل از آغاز مسابقات المپیک برگزار شد، گفت: «این فرصت بی‌نهایت مهمی برای جلب علاقه مردم برای سفر به لندن طی سال‌های بعد است. زیرا ما بازار توریسم خوبی داریم اما درعین حال کاملا آگاهیم که این وضعیت ماندگار نیست؛ بنابراین نیاز داریم تا به روش‌های مختلف انگیزه‌های هیجان‌انگیز تازه‌ای برای سفر به بریتانیا در میان مردم ایجاد کنیم.»

به گفته منتقدان سرریز هزینه‌های ناشی از نگهداری و مراقبت از سالن‌ها و مراکز بسیار بزرگ که پس از پایان بازی‌ها به ندرت از آن‌ها استفاده می‌شوند،در درازمدت، فشار مالی گسترده‌ای برشهرهای میزبان تحمیل می‌کند و این مسئله در بسیاری از این مراکز ورزشی آتن پس از بازی‌های المپیک 2004 دیده می‌شود.

این درحالی است که منتقدان پیوسته این پرسش را مطرح کرده‌اند که چرا بریتانیا در شرایط تنگنای اقتصادی شدید، باید 9 میلیارد پوند (14 میلیارد دلار) برای بازی‌های المپیک هزینه کند. اقتصاد دانان منتقد با توجه به تاثیر بازی‌های المپیک بر اقتصاد کشور، به ویژه بازی‌هایی که بریتانیا میزبان آن‌ها بوده، معتقدند که کسب سودهای مالی از بازی‌های المپیک کار چندان آسانی نیست.

به گفته همین منتقدان سر ریز هزینه‌های ناشی از نگهداری و مراقبت از سالن‌ها و مراکز بسیار بزرگ که پس از پایان بازی‌ها به ندرت از آن‌ها استفاده می‌شوند، در درازمدت فشار مالی گسترده‌ای برشهرهای میزبان تحمیل می‌کند و این مسئله در بسیاری از این مراکز ورزشی آتن پس از بازی‌های المپیک 2004 دیده می‌شود.

همچنین سازمان‌دهندگان بازی‌های المپیک سیدنی که یکی از موفق‌ترین بازی‌های مدرن تلقی می‌شود، اذعان دارند که در طراحی و سرمایه‌گذاری روی بازی‌ها و اثر آن پس از پایان مراسم به انداز کافی دقت نکرده بودند و درنتیجه سود توریستی که امیدوار به کسب آن بودند، بدست نیامد.

مدیر اجرایی آژانس گردشگری ملی "ویزیت بریتانیا" نیز معتقد است که تعداد گردشگران معمولا در سال برگزاری مسابقات کاهش می‌یابد و این خیلی شگفت‌آور است که بین ماه‌های ژانویه تا مه 2012 شاهد 7 درصد افزایش در تعداد گردشگرن بوده‌ایم.

برایان بیکل مدیر اجرایی موسسه "شافتزبری" که 330 فروشگاه و 217 رستوران و کافه را در سراسر لندن دراختیار دارد، می‌گوید: «هشدارهای امنیتی درمسیرهای رفت وآمد، بسیاری از مردم را خانه‌نشین کرده است. به عنوان مثال مردم به دلیل نگرانی از مخاطرات احتمالی در بازگشت به خانه از رفتن به تاتر خودداری می‌کنند.»

با این حال پنروز همچنان معتقد است که بازی‌های المپیک به دلیل ایجاد اعتماد به نفس در مردم می تواند اقتصاد بریتانیا را از رکود بیرون بکشد.‌

خبرگزاری میراث فرهنگی         

زیان بازی‌های المپیک برای گردشگری مناطق

یکی از فواید بیان شده در مورد بازی‌های المپیک، رشد گردشگری شهر میزبان است. اما،‌ براساس اطلاعات منتشر شده از سازمان تورگردان‌های اروپا (ETOA)، این ارتقاء کاملاً غیرواقعی و گمراه‌کننده مطرح شده است. در حقیقت، نشانه‌هایی وجود دارند که تأثیر بازی‌های المپیک بر گردشگری را بسیار زیان‌بار ارزیابی می‌کنند.
طبق ارزیابی سازمان تورگردان‌های اروپا از آمار ورود گردشگر به شهرهای میزبان المپیک‌های گذشته، همچون پکن،‌آتن،‌سیدنی،‌آتلانتا،‌بارسلون و سئول مشخص شد در زمان برگزاری بازی‌ها و در طول مدتی که رقابت‌های المپیک در جریان بود، کاهش عمیقی در بازار گردشگری شهرهای میزبان به وجود آمد و هیچ رشد چشمگیری در این بخش حاصل نشد.
با نگاهی به آمار ثبت شده در ورود گردشگر به پکن در سال 2008 می‌توان به وضوح خسارات ناشی از میزبانی این شهر را مشاهده کرد.بر اساس این آمار ورود گردشگر به پکن از بهار سال 2008 با رکود روبرو شده و یک ماه پیش از برگزاری بازی‌ها،‌ شمار حضور گردشگران بین‌المللی در این شهر نسبت به مدت مشابه سال قبل آن 30 درصد کاهش یافته بود. این روند پس از بازی‌ها نیز تداوم داشت به نحوی که تا یک ماه بعد از المپیک کاهش ورود گردشگر به پکن بیش از 20 درصد اعلام شد.
هر چند این اطلاعات نیازمند بازنگری و بررسی‌های بیشتری است اما اگر چه 2008، سال پر منفعتی برای گردشگری منطقه آسیا اقیانوسیه نبود ولی پکن در مقایسه با دیگر شهرهای چین در شرایط نامساعدتری قرار داشت. برای مثال اگر رکود گردشگری در چین دو درصد اعلام شده بود این میزان تنها برای شهر پکن 18 درصد بود.
در دو دهه گذشته صنعت گردشگری همواره در حال رشد بوده است و در نتیجه این انتظار برای اکثر شهرهای پرجاذبه مد نظر بود تا روندی رو به رشد را در بخش گردشگری خود به ثبت برسانند. اما برای شهرهای میزبان المپیک این روند میل به سکون گرفت و تا حدی پیش رفت که در هنگام مقایسه با سایر شهرهای رغیب به صورت کاملاً واضح و روشنی قابل لمس شد.سکونی که لطمات جدی بر درآمد این شهرها وارد کرد.
به عنوان مثال، پنج سال پیش از برگزاری بازی‌های المپیک سیدنی، نرخ گردشگری دو کشور استرالیا و نیوزلند یکسان بود. اما این روند پس از برگزاری بازی‌ها شکل دیگری به خود گرفت و آن عقب افتادن فاحش استرالیا از مسیر رقابت با نیوزلند بود.
از اینرو می‌توان آشکارا فهمید که المپیک سود چندانی برای گردشگری استرالیا نداشت و چنانچه منفعتی به دنبال داشت از اختلافی بسیار ناچیز برخوردار بود. دراین میان شهر سیدنی نیز نسبت به سایر شهرهای استرالیا وضعیت نامساعدتری را تجربه کرد.
شرایط اسفبار گردشگری استرالیا آنچنان پیش رفت که منجر به تلاش گسترده این کشور در برگزاری برنامه‌های تبلیغاتی و معرفی خود به عنوان یک مقصد گردشگری گردید و شعار مشهور «پس کجائید؟» را منتشر ساخت.
تام‌جنکینس، رئیس اجرایی سازمان تورگردان‌های اروپا (ETOA) در خصوص تأثیر‌پذیری شهرها از میزبانی بازی المپیک گفت: هر شهری ویژگی خاص خود را داشته و تبعات و اثرات به وجود آمده از بازی‌های المپیک را به روش خود حل و فصل می‌کند. اما ما هنوز هم مجبوریم یا باید بازی‌هایی داشته باشیم که در آن صنعت گردشگری نه تنها دچار هیچگونه گسست و شکستی نشود بلکه از مسیرهایی زیان‌بار نیز دور گردد. در خصوص شهر آتن، جایی که با محدودیت‌هایی از سوی مقامات برگزارکننده بازی‌ها روبرو شده بود، خسارات چشمگیری چه پیش از بازی‌ها و چه پس از آن علاوه بر پایتخت گریبانگیر سایر شهرهای کشور یونان شده بود.برای لندن، میزبان المپیک سال 2012، تجربه و اخبار به دست آمده از وضعیت پکن نگران کننده خواهد بود.
لندن در سال گذشته میزبان نزدیک به 15 میلیون گردشگر بود که درآمدی هشت‌میلیارد پوندی را برای این شهر به دنبال داشت از اینرو، تصور این موضوع که میزبانی بازی‌های المپیک، حامل خسارت‌هایی چه در زمینه ورود گردشگر و چه در زمینه درآمدزایی است، از هم‌اکنون دل نگرانی‌هایی را برای لندنی‌ها به وجود آورده است. با این تفاصیل چنانچه لندن الگویی مشابه با پکن سال 2008 را برای میزبانی المپیک پیش‌رو، پیش گیرد باید انتظار کاهش 5/2 میلیون نفری در میزان حضور گردشگر و 5/1 میلیارد پوندی در بخش درآمدزایی از بخش گردشگری را داشته باشد.

گردشگری ادبی ادبیات گردشگری ایران را تغییر می‌کند

امروزه صنعت گردشگری با توجه به تنوع و البته تقاضاهای متفاوت گردشگران به شاخه های گسترده ای تبدیل شده است که یکی از آنها گردشگری ادبی است، در این نوع گردشگری، گردشگر به دنبال یافتن و درک زوایای مختلف زندگی یکی از مشاهیر نامدار ادبی، هنری یا علمی بار سفر از دیار خود به کشوری دیگر می بندد و فارغ از هرگونه جاذبه دیگر در مقصدش در آن مکان اقامت و سوژه مورد نظرش را دنبال می کند. به عنوان مثال بسیاری از اروپائیان وقتی به ایران سفر می کنند سعی دارند صرفا مسیر سفر مارکوپولو در جاده ابریشم را دنبال کنند تا شاید لذت سفرشان دوچندان شود و درک بهتری از مطالعه سفرنامه او داشته باشند.

 با این انگیزه و در قرن حاضر حتی بسیاری از کتابخانه ها یا سالن های نمایش می توانند جزئی از سفر این گروه از گردشگران و علاقمندان به فرهنگ و هنر در منطقه ای خاص باشد و از آنجا که اکثر کشورهای متمدن علاقمند به حفظ و حراست از فرهنگشان هستند این نوع گردشگری را جدی گرفته و با ریزبینی شرایط و نحوه گسترش آن را داخل مرزهایشان پیگیری می کنند.

 شاید این اهمیت برای حفظ و نگهداری از فرهنگ باستانی در ایران زمین به عنوان سرزمینی کهن و غنی از فرهنگ بسیار پراهمیت تر باشد و لزوم توجه به حفظ و حراست از آن برای مسئولان و دست اندرکاران صنعت گردشگری ما مهمتر باشد.

 هرچند چندی پیش و در روز جهانی گردشگری با همکاری و به پیشنهاد ایران شعار گفت و گوی تمدن ها برای این روز انتخاب شد و البته جشن گرفته شد که  بر اهمیت حفظ و حراست از فرهنگ و تمدن های باستان تاکید داشت اما این شعار به ناخودآگاه بر این موضوع اشاره داشته که گردشگری ادبی هرگز پدیده ای نوظهور نبوده بلکه از قرون 18 و 19 روند رو به رشد خود را طی کرده و امروزه هم می توان با استفاده از این پیشینه صنعت گردشگری ادبی را در دنیای متمدن قرن بیست و یکمی به تکامل رساند و باعث نزدیکی هرچه بیشتر کشورها بدون در نظر گرفتن مسایل سیاسی و مذهبی آنها شد.

 اما به واقع کمکار ترین کشور در این زمینه را می توان کشور پیشنهاد دهنده این شعار یعنی ایران نامید ، چون بعد از گذشت بیش از یک دهه از آن اتفاق میمون ایران باستان هنوز در فهرست مقاصد گردشگری ادبی بین المللی جایگاهی ندارد و در واقع به ثبت نرسیده است در این باره می توان اشاره کرد که اگر از یک ایرانی بخواهیم مسیر سفر ناصرخسرو را کمی برایمان تشریح کند با اینکه در این تمدن زندگی کرده و حداقل یکی دو کتاب ادبی و باستانی را مطالعه کرده نمی تواند این کار را انجام دهد اما همین شخص اطلاعات اولیه و مفیدی درباره شهرهای رم و پاریس یا لندن داشته و در برخی موارد نام تعدادی از بزرگان هنری و ادبی آنها را نیز به یاد دارد .

 کارشناسان دلیل این اتفاق را بی ارتباط با کم رونقی گردشگری ادبی در ایران می دانند و حتی گاهی معتقدند که عدم مکتوب شدن خاطرات سفر گردشگران ادبی داخلی و خارجی در کشورمان باعث شده تا اطلاعات کافی از پیشینه ادبی ایران زمین در صنعت گردشگری ادبی نباشد. این کارشناسان اظهار می کنند از آنجا که حتی یک موزه استاندارد ادبی در ایران ساخته نشده است نمی توان به آینده صنعت گردشگری ادبی در کشور امیدوار بود. در حالی که به جرات می توان گفت گردشگری نوعی رسانه جهت تبلیغ فرهنگ و تمدن کشور مقصد گردشگران است و اکثر کشورهایی که قصد حفظ فرهنگ و گسترش آن را دارند حتی با ساخت سریالهای کاملا پیش پا افتاده ، تاریخ و فرهنگ و تمدنشان را به دیگر کشورها معرفی کنند و باعث زنده ماندن فرهنگ و باورهای فرهنگی خودشان در داخل مرزهایشان باشند اما متاسفانه ایران زمین با این همه مفاخر ادبی و مشاهر فرهنگی هنوز در فهرست مقاصد گردشگری ادبی بین المللی هیچ جایگاهی ندارد .

 در این باره بسیاری از دست اندرکاران صنعت گردشگری ادبی دلیل اصلی عدم موفقیت گردشگری ادبی در ایران را به 3 عامل عدم رونق گردشگری فرهنگی در اماکن واقعی ، خیالی یا حتی ساختگی  که هر کدام زیرمجموعه های این نوع گردشگری هستند می دانند. در حالی که کشور همسایه ایران ترکیه هر ساله در سالروز وفات مولانا در شهر قونیه مراسمی برپا و هزاران هزار گردشگر را در این شهر به عنوان گردشگران ادبی و برای بزرگداشت این شاعر گردهم جمع می کند و به خوبی از این سه عامل یعنی جاذبه های واقعی مثل مقبره مولانا ، برنامه های خیالی از دوران زندگی مولانا و حتی نمایش نامه ها ، مشاعره ها و یا دیگر برنامه های تدارک دیده شده مثل مراسم اجرای موسیقی سنتی زنده با استفاده از اشعار این شاعر بزرگ استفاده  می کند بصورتی که  علاوه بر تبلیغ فرهنگ و تمدن ترکیه برای گردشگران ورودی به این شهر سعی در زنده نگاه داشتن آداب و رسوم سنتی خود در کشورش دارد.  حال آنکه مولوی در اصل یکی از مشاهیر ایرانی است نه اهل ترکیه.

 از سوی دیگر ایران با در اختیار داشتن شعرای بزرگی مثل حافظ، سعدی و فردوسی چه کرده است؟ آیا هیچ توری ادبی در این ابعاد که در ترکیه برای مولانا برگزار می شود برگزار کرده است؟ جای تعجب اینجاست که کم کاری مسئولان در این زمینه حتی توسط برخی از خارجی های علاقمند به فرهنگ و تمدن ایران برطرف شده به صورتی که امسال مردادماه یکی از علاقمندان و گردشگران کره ای باهمکاری رایزن فرهنگی کره جنوبی در سفارتخانه کره در تهران اقدام به راه اندازی توری به نام تور اساطیر در ایران کرده تا مردم و علاقمندان کره ای به فرهنگ و تمدن ایران زمین بتوانند از نزدیک با این موضوع در کشورمان آشنا شوند که جای تاسف و نامیدی از این همه بی توجهی به این جاذبه های غنی و مشهور در کشورمان توسط مسئولان است.

 به گفته یکی از دست اندرکاران صنعت گردشگری ایران ، گردشگری ادبی یکی از مستعدترین شاخه های گردشگری و البته غنی ترین آنهاست که در صورت توجه مسئولان در آمد هنگفتی را در صنعت گرشدگری ایران تزریق خواهد کرد. این در حالی است که حتی اماکن واقعی چون آرامگاه حافظ، سعدی و فردوسی ، در ایران نتوانسته اند رویای رونق گردشگری ادبی در ایران زمین را به واقعیت نزدیک کنند.

 بطور کلی کارشناسان عنوان می کنند علاوه بر فواید اقتصادی این نوع گردشگری مزایایی مثل

 ·         ایجاد اوقات فراغت لذت بخش و سرشار از آموزه های فرهنگی

 ·         آشنا شدن بازدید کنندگان داخلی یا خارجی با مفاخر ادبی و دست آوردهای آنها در دوران باستانی و معاصر

 ·         تقویت جریان فرهیختگی در میان اقشار مردم و البته گردشگران خارجی

 ·         تقویت و غنی کردن محتوای مواد آموزش کودکان با برگزاری اینگونه تورهای ادبی

 ·         معرف دقیق و تصویر سازی درست از مفاخر ایران زمین

 ·         از بین بردن اثرات مدرنیته و تقویت خودباوری در ایران زمین یا هر کشوری که روی این نوع گردشگری سرمایه گذاری مناسب انجام داده

 ·         تقویت انسجام ملی

 ·         پاسداری از ارزشهای هنری

 ·         توانمندسازی اجتماعی جوامع محلی

 ·         رونق فرهنگ روستایی

 از دستاوردهای گردشگری ادبی خواهد بود بنابراین امید است که با نزدیک شدن روز جهانی حافظ و البته شعر و ادبی ایران ، دست اندرکاران صنعت گردشگری کشورمان از اندوخته های غنی  ایران زمین در رونق گردشگری ادبی به خوبی استفاده کنند و این شاخه فاخر از صنعت گردشگری را به درختی تنومند تبدیل نمایند.

سریالهای تلویزیونی بهترین تبلیغ برای جاذبه های گردشگری گوشه و کنار جهان

سفری دلچسب با جعبه جادویی

مقصد سفرمان را در جعبه جادویی بیابیم

سفر در قاب شیشه ای

از زمانی که جعبه جادویی با تصاویر متحرک و سیاه و سپیدش وارد زندگی ما شد ذهن بسیاری از ساکنان کره خاکی را تسخیر کرد و دل آنها را همراه خود به گوشه و کنار جهان برد و تا امروز که کیفیت دیدنی های این جعبه جادویی صدچندان شده است همواره رنگ زندگی ما را تغییر داده و بیشترین تاثیرگذاری را در فرهنگ و روابط اجتماعی بشر داشته است.

 شاید روزهای اولی که هنوز تصاویر تلویزیونی در تمامی خانه ها دیده نمی شد هیچکس فکر نمی کرد روزی برسد که این جعبه کوچک جادویی توان تغییر فرهنگ یا حتی آداب رسوم بشر را داشته باشد، اما امروز و در عصر ارتباطات بدون تردید کسی نیست که از اهمیت حضور جعبه جادویی و نحوه تاثیر گذاری آن در روش زندگی ما بی خبر باشد.

اگرچه در عصر ارتباطات با اختراع وسایل ارتباط جمعی دیگری مثل اینترنت و تلفن همراه ، تاثیر تصاویر دلربای جعبه جادو کمی کمرنگ شد اما هنوز هم به عنوان دومین رسانه پرمخاطب در بین ساکنان کره خاکی شناخته شده و در گوشه وکنار جهان میلیون ها نفر را بدون درنظر گرفتن سنشان ساعت ها به خود مشغول می کند.

بی شک رشد و توسعه نقش تلویزیون در جامعه امروزی ما به حدی شده است که تقریبا هیچ فعالیتی بدون استفاده از آن هرگز تصور توسعه را نخواهد داشت. شاید در ابتدای امر دیدن یک تبلیغ تلویزیونی یا برنامه ای تاریخی برای همگی ما جذاب و مفرح باشد اما اگر بلند مدت به این جعبه جادویی توجه داشته باشیم درمی یابیم که بسیاری از عادات و رفتارهای ما در طول زندگی از این جعبه تاثیر گرفته و ناخودآگاه دنباله روی فرهنگی که سازندگان برنامه های تلویزیونی می خواهند شده ایم.

 این تاثیرگذاری و طیف وسیع مخاطبان تلویزیون گاهی باعث شد تا در دوره ای خاص از تاریخ تمدن بشر جامعه شناسان آن را مهمترین وسیله برای تاثیرگذاری در فرهنگ مردم بدانند . بنابراین ، این امتیاز جعبه جادویی در کنار بدون مرز بودنش علاوه بر جلب نظر جامعه شناسان دولتمردان و بطور کلی سیاستگذاران عرصه های اقتصادی و فرهنگی را برای تبلیغ فرهنگ ، کالاهای تجاری یا حتی نفوذ به جامعه ای خاص را به خود معطوف کرد. از این رو داشتن شبکه های قوی تلویزیونی برای رسیدن به مقاصدشان چه مثبت یا منفی برای آنها امری ضروری جلوه گر شد و به دنبال دست یافتن آن شبکه های مختلف تلویزیونی پا به عرصه وجود گذاشتند.

درباره تاثیر گذاری رسانه های تصویری در موفقیت یا عدم موفقیت پروژه های تبلیغاتی حتی خارج از مرزهای محل استقرارشان ، کارشناسان اعتقاد دارند، رسانه ها می توانند بسیاری از ناممکن ها را ممکن کنند و زمینه ساز اتفاقاتی مهم و غیر قابل تصوری در عرصه های مختلف اجتماعی حتی هزاران کیلومتر دورتر از خود باشند. از این رو هرچه به عمق نفوذ رسانه های مختلف بخصوص رسانه های مصور در زندگی امروزی خودمان فکر می کنم شاید به نتایج غیر قابل باوری برسیم که اهمیت توجه به آنها را برایمان دو چندان می کند.

این موضوع یا همان اهمیت رسانه ها و تاثیرگذاری آنها در زندگی امروزی ما که منحصر به موضوعی خاص هم نیست در بسیاری از صنایع و فعالیت های سیاسی و تجاری کشورهای مختلف خودنمایی می کند بطوری که صنعت گردشگری هم به عنوان یکی از صنایع مهم و پولساز قرن حاضر از این قاعده مستثنی نیست و موفقیت یا عدم موفقیت آن وابستگی بسیار زیادی به همکاری بین رسانه ها و این صنعت مفرح دارد.

اولیور هنری از مدیران فعال در حوزه گردشگری می گوید: ساخت یک فیلم در محوطه ای تاریخی خیلی بیشتر از روشهای سنتی تبلیغ و بازاریابی برای جلب نظر گردشگران به آن محل تاثیر خواهد داشت . بنابراین بهتر است دست اندرکاران صنعت گردشگری برای رسیدن به آرزوهای خود و موفقیت در عرصه رقابت های جهانی در این صنعت رابطه مناسبی با صنعت سینما و رسانه های تصویری برقرار کنند.

این وابستگی در بسیاری از کشورهای صدرنشین در جذب گردشگران بین المللی مثل استرالیا، ترکیه، کره جنوبی، امریکا و فرانسه به خوبی شناخته شده است. این موضوع حتی باعث شده که علاوه بر تلویزیون آنها صنعت سینما را به خدمت رشد و توسعه گردشگری کشورشان بگیرند و البته نتایج پرثمری نیز به دست آورده اند.

اما چگونه تصاویر زیبای تلویزیونی به خدمت گردشگری درآمد

در این باره شاید به ظاهر ساختن یک کلیپ چند دقیقه ای برای تبلیغ هتل ، منطقه گردشگری یا جاذبه ای در جهان اولین گام برای استفاده از قدرت رسانه های تصویری در جذب گردشگر و در نهایت رونق صنعت سبز گردشگری باشد اما این تمام کار و نهایت آن نیست بلکه مقدمه ای برای تکمیل ظرفیت های اثرگذار تلویزیون در توسعه گردشگری و اقصی نقاط جهان است.

شاید در دهه های گذشت ساخت برنامه​ای چند دقیقه و پخش آن در زمانهای خاصی از شبانه روز مرسوم بوده است و افرادی را وادار به انتخاب مقصد سفرهایشان کرده باشد . ولی امروز نگاه کارشناسان رسانه​ای و مدیران گردشگری به این نوع فعالیت ها کاملا متفاوت شده  و به ظاهر می​توان گفت نحوه استفاده از رسانه​های تصویری در معرفی جاذبه های گردشگری مناطق مختلف جهان به تکامل خود نزدیکتر شده است.

در این زمینه بسیاری از فعالان عرصه گردشگری براین باورند که این نوع استفاده از رسانه های تصویری برای رونق این صنعت علاوه بر اینکه بسیار اثرگذارتر از دیگر روشهای معمول است خیلی ارزانتر نیز خواهد بود. این گروه معتقدند که حتی با توجه به هزینه های بسیار سنگین تولید برنامه های تلویزیونی به دلیل طیف وسیعی از مخاطبان آن بازهم اقتصادی و تاثیرگذار است. بطوری که همزمان طیف وسیعی از افراد کره زمین را که اکثر آنها بالقوه آماده بستن چمدان و سفر هستند را به مسافرانی بالفعل تبدیل می کند و توسط آنها رونق اقتصادی را برای منطقه هدف به ارمغان آورد.

این امتیاز در بسیاری از فیلم های معروف و خاطره انگیز دهه های گذشته کاملا به چشم می خورد در حالی که تاثیرات آن و اهمیت استفاده از آنها پس از گذشت چندین دهه کشف شده است. در این زمینه می توان به فیلم کازابلانکا یا دیگر فیلم های مشهور جهان اشاره کرد که لوکیشن های این فیلم ها از همان زمان اکران به عنوان مقصدی برای گردشگران امروزی نیز تبدیل کرده است. نکته بسیار جالب درباره تاثیرات همکاری رسانه تصویری با صنعت گردشگری اینجاست که طبق آمار و تحقیقات تخصصی از سوی آژانسTCI که درباره صنعت گردشگری و رقابت بین کشورها به صورت تخصصی فعالیت می کند سال 2012 میلادی حدود 40 میلیون گردشگر مقصد سفرهایشان را براساس فیلم ها یا سریالهایی که دیده اند انتخاب کرده اند.

این گزارش اینگونه نوشته است از هر 100 نفر گردشگر حداقل یک تا 10 نفر مقصد سفرشان را با توجه به صحنه ها و لوکیشن های فیلم هایی که قبلا دیده اند انتخاب می کنند که این موضوع یعنی تعداد گردشگران اهمیت بسیار ویژه ای برای دست اندرکاران صنعت گردشگری دارد.

در این زمینه و به تازگی بسیاری از کشورهای گردشگر پذیر مثل ترکیه، استرالیا، ایتالیا، فرانسه ، کره جنوبی و آمریکا توسعه گردشگری با اهرم تلویزیون و سینما را در دستور کار خود قرار داده اند و با به نمایش درآوردن سریال های تاریخی و نوین خود در کشورهای دیگر جهان مشغول تبلیغ و ایجاد اشتیاق سفر در دیگر گردشگران دهکده جهانی هستند. در این باره مسئولان دولتی و سازمانهای گردشگری ترکیه پخش و نمایش سریال های ترکی در کشورهای عربی را سبب افزایش 50 درصدی گرایش عرب ها برای سفر به ترکیه عنوان کرده اند.

آنها اعلام کرده اند که صرفا پخش سریالهای تلویزیونی در زمینه ایجاد انگیزه سفر ایفای نقش نمی کند بلکه باید همزمان بسترهای مناسب را برای به نتیجه رسیدن کارکرد آنها فراهم کرد که یکی از آنها برقراری پروازهای مستقیم از کشورهای محل پخش این سریال ها و دیگری حذف ویزا برای گردشگران آن کشورها است.

انیمیشن گردشگری ایران 1400

اما ایران که به گفته سازمان جهانی گردشگری به عنوان یکی از ده کشور پرجاذبه دهکده جهانی معرفی شده است  تازه به فکر بهرمندی از امتیازات ویژه همکاری صنعت گردشگری با سینما یا رسانه های تصویری افتاده است و به گفته بسیاری از صاحبنظران این عرصه استفاده از این گونه رسانه ها برای رشد و رونق صنعت گردشگری ایران همانند تیغ دو لبه ای است که باید با مدیریت و برنامه ریزی دقیق مورد استفاده قرار گیرد. اگرچه کودک نوپای گردشگری ایران به عنوان اولین گام در این زمینه انیمیشن گردشگری ایران 1400 را به خود دیده و نباید انتظار رقابت تنگاتنگ با دیگران از آن داشته باشیم ولی باید از هم اکنون که اولین گام را برداشته برای آینده آن برنامه ریزی کنیم تا از زمین خوردن این کودک نوپا جلوگیری کنیم.

طبق آماری که چندی پیش در زمینه نقش رسانه ها در توسعه صنعت گردشگری صورت گرفته انتخاب مقصد گردشگران ایرانی از طریق برنامه های ماهواره ای بعد از اینترنت در جایگاه دوم قرار گرفته که حدود 15 درصد و میزان جلب مقصد گردشگری برای این گروه زا طریق برنامه های تلویزیونی 6/10 درصد بوده است .این آمار در حالی منتشر شده که محمد علی مشکیان در همایش ملی نقش رسانه ها در توسعه گردشگری اینگونه گفت: در عصر رسانه ها که صنعت گردشگری درآمد اصلی بسیاری از کشورها است و ایران با توجه به اینکه منابع نفتش با عنوان طلای سیاه حداقل ظرف 40 سال آینده به پایان می رسد باید نقش رسانه ها در گسترش و توسعه صنعت توریست را بیش از هر زمان دیگر مد نظر قرار دهد.

به گفته وی اگر رسانه ها کارکردهای خود را به درستی در این زمینه ایفا کنند می توانند از نقش واسطه بودن گام را فراتر نهاده و در کلیه امور مربوط به توسعه صنعت سبز گردشگری نقش داشته باشند بصورتی تنها به عنوان ابزار بکار نمی روند بلکه به لحاظ اهیمت جزئی از ارکان رشد صنعت گردشگری خواهند بود در این باره بررسی ها بیانگر این است که کارکرد بسیج کنندگی رسانه ها با0.71 درصد و کارکرد همبستگی رسانه های نوین با 0.69 درصد بیشترین تاثیر را از میان کارکردهای رسانه های نوین در توسعه استراتژی های گردشگری مبتنی بر فناوری اطلاعات است.

عزتی

20/1/92

سازمان جهانی گردشگری : گردشگری بین

المللی در جهان حدود 5 درصد رشد داشته و آسیا بیشترین بازدید کننده را به خود
اختصاص داده است.

علی رغم مشکلات اقتصادی سال جاری 2012 میلادی گردشگری بین
المللی رشدی حدود 5 درصد را تجربه کرده است. طبق گزارش سازمان جهانی گردشگری در شش
ماهه نخست سال 2012 میلادی قسمت جهانگردی به عنوان یکی از پویاترین صنایع توانسته
رشدی بالغ بر پنج درصد را تجربه کرد.

طبق همین گزارش که از طریق سازمان جهانی گردشگری اعلام شده
تقریبا 465 میلیون نفر در فاصله زمانی ژانویه تا ژوئن سال 2012 میلادی سفر کرده
اند. این تعداد گردشگر در مقایسه با همین زمان در سال قبل 22 میلیون نفر افزایش
یافته این در حالی است که سازمان جهانی گردشگری امیدوار است این افزایش تا پایان
سال جاری میلادی ادامه یافته و تعداد گردشگران بین المللی از مرز یک میلیارد نفر
بگذرد.

طالب رفیع رئیس سازمان جهانی گردشگری در روز افتتاحیه
نمایشگاه صنعت گردشگری بین المللی در ماکائو گفت: امیدوارم علی رغم مشکلات و
محدودیت های مالی جهان صنعت گردشگری به عنوان یکی از صنایع روبه پیشرفت باشد و با
همین آرامش و تدام به رشد خود ادامه دهد.

وی در بخش دیگری از سخنان خود می افزاید: بدون تردید صنعت
گردشگری در صورت رونق می تواند به عنوان موتور محرکه دیگر صنایع باشد و باعث ایجاد
فرصت های شغلی بسیاری در جهانی امروز ما بشود.

بنابراین حالا که امیدواریم صنعت گردشگری جهان از مرز یک
میلیارد نفر گردشگر در سال عبور کند باید به این نتیجه برسیم که سیاست هایمان را
در راستای این هدف تنظیم کنیم و شرایط تسهیل سفر گردشگران را بیش از پیش برای رونق
گردشگری مهیا کنیم. حذف ویزا، تکمیل و تعمیر پروژه های اقامتی، توجه به زیرساخت
های حمل و نقل ارزان قیمت و غذای سالم و مناسب از مولفه های تاثیر گذار این صنعت
هستند که باید به آنها توجه ای ویژه داشته تا شاهد رشد و نمود صنعت گردشگری در
سراسر جهان باشیم.

طالب رفیع اشاره کرد طی شش ماهه اول سال جاری آسیا با 9
درصد افزایش بازدید کننده به عنوان پربیننده ترین منطقه بین گردشگران بوده است.

در این زمینه باید خاطر نشان کنیم که اقتصاد آسیا و
خاورمیانه در سالهای 2007 و 2008 میلادی مشکلات فراوانی را به دلیل بحران مالی
جهان تحمل کردند اما علی رغم تحمل این بحران ها و بروز مشکلات فراوان اقتصادی در
صنایع آنها شاهد رشد صنعت گردشگری در همین دوره و سالهای پس از آن بودیم که باعث
شد دوباره این منطقه رونق اقتصادی مناسبی را به خود دیده و چرخ اقتصادش شروع به
چرخیدن کند.

به این معنی که آسیا توانست باتکیه بر رونق صنعت گردشگری
خود صنایع وابسته و دیگر صنایع منطقه را از بحران مالی خارج کند و دوباره به
شکوفایی نزدیک کند.

سپتامبر 2012

کاهش نرخ بیکاری خوانرود و سر پل ذهاب در گرو توسعه گردشگری

کرمانشاه به عنوان یکی از استان های  مشهور در صنعت گردشگری ایران است و هر ساله جاذبه های طبیعی و تاریخی این استان تعداد زیادی از گردشگران را بخصوص در فصل تابستان به سمت خود جلب می کند . اگرچه این اخبار برای دست اندرکاران صنعت گردشگری و جامعه آماری ایران دلگرم کننده است اما برخی عوامل باعث شده تا شهرستان های بسیار مستعد این استان هم اکنون به عنوان یکی از محرومترین ها و بیکارترین های ایران شناخته شوند.

اگر به آمار منتشر شده توسط نهادهای دولتی که چندی پیش اعلام شد توجه کنیم نام دو شهر «جوانرود » و «سرپل ذهاب» به عنوان دو شهر این استان با نرخ بالای بیکاری اعلام شده حال آنکه به گفته بسیاری از مدیران ومسئولان کشور جاذبه های گردشگری و البته طبیعی این دو شهر می تواند زمینه ساز اشتغال و رفع محرومیت این شهرها شود.

دکتر رضا ارجمندی، کارشناس ارشد محیط زیست و استاد دانشگاه ، درباره منابع و جاذبه های طبیعی این استان اظهار نظر می کند و می گوید: جاذبه های طبیعی این استان و بخصوص شهرستان هایش می تواند هر ساله منبع بزرگی از درآمد و اشتغالزایی در استان وشهرستان هایش باشد . این امر می تواند با برگزاری جشنواره ها و مسابقاتی چون کوهنرودی ، ماهیگیری یا صدها مورد جشنواره دیگر محقق شود و زمینه ساز رشد و رونق اقتصاد منطقه و رفع معضل بیکاری شهرستانهایی چون سرپل ذهاب و جوانرود شود .

وی با اشاره به جاذبه طبیعی این استان مثل پارک جنگلی طاق بستان، حاشیه رودخانه الوند، آبشار رودخانه دربند، باغ سه آسیاب، دامنه کوه برز، رود آب زرکش و رود دایمی زیمکان ادامه می دهد : در صورت توجه مسئولان گردشگری و بخصوص محیط زیست به این اماکن می توانیم میلیون ها نفر ایرانی و خارجی را هرسال در فصل تابستان به منطقه دعوت کنیم و صدها هزار فرصت شغلی برای جوانان این مرز و بوم ایجاد نماییم. این در حالی است که دولت صرفا به ساخت بازارچه های مرزی یا شهرکت های صنعتی بی رونق بسنده کرده و دیگر شرایط یعنی بسط و توسعه صنعت گردشگری منطقه را کاملا به دست فراموشی سپرده است.

این استاد دانشگاه می افزاید: آمار بیکاری شهر جوانرود با (9/46) چهل و شش و نه دهم درصد و سرپل ذهاب با (4/30) سی و چهار دهم درصد بیکاری بسیار نگران کننده است و بیانگر سوء مدیریتی بسیار جدی در منطقه است. ارجمندی در ادامه می گوید: همه می دانیم مرز خسروی در این استان مسیر اصلی ترانزیت کالا و گردشگر است و هر ساله تعداد زیادی گردشگر که از ایران برای اتبات عالیات اعزام می شوند را همراه تعداد بی شماری از تریلرهای ترانزیت پذیرایی می کند، بنابراین می توانیم با اجرای تورهای ترکیبی یا ساخت اقامت گاههای مناسب در این مسیر شهرهای استان کرمانشاه را هم مملو از گردشگران داخلی و خارجی کنیم نه اینکه باسوء مدیریت یا انتشار اخبارمتعدد مبنی بر باز یا بسته بودن این مرز، زمینه ساز بیکاری جوانان این استان شویم.

در همین حال خسرو منصوبی رئیس اتحادیه هتلداران کرمانشاه نیز درباره معضل بیکاری در شهرستان های سرپل ذهاب و جوانرود اظهار نظر می کند و می گوید: مشخص نبودن تکلیف مرز خسروی «جوانرود» را دومین شهر بیکار کشور کرده است.

وی درباره پتانسیل های موجود گردشگری در منطقه می افزاید: آب و هوای «جوانرود» معتدل کوهستانی است و از مناطق خوش آب و هوای استان کرمانشاه به شمار می‌رود. شهر جوانرود در درون یک دره واقع شده‌ و کوهستانی است به طوری که کوه شاهو به صورت دیواره‌ای در حدود 4 کیلومتری شمال آن قرار گرفته‌است. از مناطق تفریحی این شهرستان می‌توان زیبا پارک هلانیه، پارک ورودی شهر، منطقه تفریحی سفیدبرگ، باغهای سرود و صفی‌آباد و چشمه‌نزار را نام برد، اما با وجود همه این جاذبه ها هنوز حضور گردشگران در منطقه قابل ملاحظه نیست و شاهد رشد بیکاری در منطقه هستیم.

این فعال عرصه گردشگری می افزاید علی رغم وجود اینهمه امکانات طبیعی و تاریخی در منطقه برای جذب گردشگران داخلی و خارجی هیچ مرکز اقامتی یا تفریحی در این شهر وجود ندارد و هم اکنون تنها بخشی که می‌توان از آن به عنوان جاذبه گردشگری نام برد بازارچه کوچکی است که در نزدیکی مرز به خرید و فروش کالا اشتغال دارد.

 منصوبی یکی از دلایل اصلی عدم توجه سرمایه گذاران جهت ساخت مراکز اقامتی و تفریحی را پس از ناتوانی مدیران برای  جذب سرمایه در این زمینه را نزدیک بودن این شهر به کرمانشاه و عدم توجیه اقتصادی برای ساخت مرکز اقامتی یا هتل در آن عنوان می کند.

وی سوء مدیریت مسئولان گردشگری و البته دیگر مدیران را در ناتوانی جذب سرمایه جهت ساخت مراکز اقامتی اینگونه توصیف می کند و ادامه می دهد: هم اکنون با توجه به سیاست های غلط مسئولان بیشتر گردشگران تنها برای خرید و دیدن بازارچه مرزی به این شهر سفر می‌کنند و از آنجایی که با کرمانشاه فاصله زیادی ندارد، آنها ترجیح می‌دهند که محل اقامتشان در کرمانشاه باشد. حال آنکه می توان با تدابیری بسیار دقیق مثل ساخت مراکز تفریحی در کنار مراکز خرید مدت اقامت گردشگران را در منطقه از چند ساعت، حداقل به 24 ساعت افزایش داد تا ساخت مراکز اقامتی و تفریحی هم در منطقه یاد شده توجیه اقتصادی داشته باشد.

بسیاری از کارشناسان گردشگری درباره استعداد سرمایه گذاری در زمینه گردشگری منطقه می گوید: همه می دانیم بسیاری از مردم هم اکنون از اذحام یا هیاهوی شهری فراری هستند و با به دست آوردن کوچکترین فرصتی برای بازیابی آرامش دل به طبیعت می زنند این استان با امکانات بسیار زیاد طبیعی می تواند بهترین اقامت گاههای طبیعی را در قالب SPA برای آرامش مسافران در دل خود داشته باشد، وی از ساخت مراکز اقامتی در قالب توریسم درمانی در سوئیس اشاره می کند که شرایط کاملا مشابهی با منطقه یاد شده دارند، آرامش کوهستان ، رودخانه ، چشمه ساران و سرسبزی بهترین پتانسیل سرمایه گذاری در ساخت مراکز اقامتی اینچنینی در سرپل ذهاب و البته جوانرود است که متاسفانه از دید مسئولان و دست اندکاران گردشگری ایران پنهان مانده است.

منصوبی به عنوان  فعال عرصه گردشگری نیز می گوید: البته شهر «سرپل ذهاب» هم یکی دیگر از شهرهای استان  نیز با وجود آنکه بر سر راه بین‌المللی تهران – بغداد موسوم به جاده کربلا قرار دارد و می‌تواند به واسطه حضور زائران عتبات عالیات رونق چشمگیر داشته باشد و با بیکاری 30.4 درصد ی خود خداحافظی کند.

وی با اشاره به آنکه ساخت هتل یا مراکز تفریحی گردشگری و خدماتی در این شهر نیز توجیه اقتصادی ندارد می افزاید: با وجود آنکه سر پل ذهاب می‌تواند به واسطه قرار گرفتن بر سر راه زائران عتبات عالیات رونق مضاعفی داشته باشد اما از آنجایی که وضعیت باز یا بسته بودن مرزها مشخص نیست،‌ تعداد زائران با کاهش روبه‌روست. از این رو مشخص نبودن تکلیف مرزهای عراق سبب فراموش شدن چنین جاذبه‌ای شده‌است.  این درحالی است که می‌توان با فعال و معرفی کردن جاذبه‌های این شهرها،‌ گردشگری را توسعه داد و به واسطه آن اشتغالزایی کرد.

به هر حال این فعال عرصه گردشگری و دیگر کارشناسان گردشگری بخصوص در منطقه یاد شده امیدوارند که با تغییر دولت و البته مدیریت سازمان میراث فرهنگی وگردشگری توجه ویژه ای به جاذبه های بسیار بالای منطقه شده و آینده شغلی و در آمدی جوانان این مرز و بوم را فقط در گرو باز یا بسته بودن مرز خسروی نبینیم چون این منطقه با توجه به تمام امکانات و جاذبه های طبیعی و باستانی اشت ، خود می تواند به عنوان دروازه ای برای  گردشگری دیگر مناطق ایران باشد.

کاهش نرخ بیکاری خوانرود و سر پل ذهاب در گرو توسعه گردشگری

کرمانشاه به عنوان یکی از استان های  مشهور در صنعت گردشگری ایران است و هر ساله جاذبه های طبیعی و تاریخی این استان تعداد زیادی از گردشگران را بخصوص در فصل تابستان به سمت خود جلب می کند . اگرچه این اخبار برای دست اندرکاران صنعت گردشگری و جامعه آماری ایران دلگرم کننده است اما برخی عوامل باعث شده تا شهرستان های بسیار مستعد این استان هم اکنون به عنوان یکی از محرومترین ها و بیکارترین های ایران شناخته شوند.

اگر به آمار منتشر شده توسط نهادهای دولتی که چندی پیش اعلام شد توجه کنیم نام دو شهر «جوانرود » و «سرپل ذهاب» به عنوان دو شهر این استان با نرخ بالای بیکاری اعلام شده حال آنکه به گفته بسیاری از مدیران ومسئولان کشور جاذبه های گردشگری و البته طبیعی این دو شهر می تواند زمینه ساز اشتغال و رفع محرومیت این شهرها شود.

دکتر رضا ارجمندی، کارشناس ارشد محیط زیست و استاد دانشگاه ، درباره منابع و جاذبه های طبیعی این استان اظهار نظر می کند و می گوید: جاذبه های طبیعی این استان و بخصوص شهرستان هایش می تواند هر ساله منبع بزرگی از درآمد و اشتغالزایی در استان وشهرستان هایش باشد . این امر می تواند با برگزاری جشنواره ها و مسابقاتی چون کوهنرودی ، ماهیگیری یا صدها مورد جشنواره دیگر محقق شود و زمینه ساز رشد و رونق اقتصاد منطقه و رفع معضل بیکاری شهرستانهایی چون سرپل ذهاب و جوانرود شود .

وی با اشاره به جاذبه طبیعی این استان مثل پارک جنگلی طاق بستان، حاشیه رودخانه الوند، آبشار رودخانه دربند، باغ سه آسیاب، دامنه کوه برز، رود آب زرکش و رود دایمی زیمکان ادامه می دهد : در صورت توجه مسئولان گردشگری و بخصوص محیط زیست به این اماکن می توانیم میلیون ها نفر ایرانی و خارجی را هرسال در فصل تابستان به منطقه دعوت کنیم و صدها هزار فرصت شغلی برای جوانان این مرز و بوم ایجاد نماییم. این در حالی است که دولت صرفا به ساخت بازارچه های مرزی یا شهرکت های صنعتی بی رونق بسنده کرده و دیگر شرایط یعنی بسط و توسعه صنعت گردشگری منطقه را کاملا به دست فراموشی سپرده است.

این استاد دانشگاه می افزاید: آمار بیکاری شهر جوانرود با (9/46) چهل و شش و نه دهم درصد و سرپل ذهاب با (4/30) سی و چهار دهم درصد بیکاری بسیار نگران کننده است و بیانگر سوء مدیریتی بسیار جدی در منطقه است. ارجمندی در ادامه می گوید: همه می دانیم مرز خسروی در این استان مسیر اصلی ترانزیت کالا و گردشگر است و هر ساله تعداد زیادی گردشگر که از ایران برای اتبات عالیات اعزام می شوند را همراه تعداد بی شماری از تریلرهای ترانزیت پذیرایی می کند، بنابراین می توانیم با اجرای تورهای ترکیبی یا ساخت اقامت گاههای مناسب در این مسیر شهرهای استان کرمانشاه را هم مملو از گردشگران داخلی و خارجی کنیم نه اینکه باسوء مدیریت یا انتشار اخبارمتعدد مبنی بر باز یا بسته بودن این مرز، زمینه ساز بیکاری جوانان این استان شویم.

در همین حال خسرو منصوبی رئیس اتحادیه هتلداران کرمانشاه نیز درباره معضل بیکاری در شهرستان های سرپل ذهاب و جوانرود اظهار نظر می کند و می گوید: مشخص نبودن تکلیف مرز خسروی «جوانرود» را دومین شهر بیکار کشور کرده است.

وی درباره پتانسیل های موجود گردشگری در منطقه می افزاید: آب و هوای «جوانرود» معتدل کوهستانی است و از مناطق خوش آب و هوای استان کرمانشاه به شمار می‌رود. شهر جوانرود در درون یک دره واقع شده‌ و کوهستانی است به طوری که کوه شاهو به صورت دیواره‌ای در حدود 4 کیلومتری شمال آن قرار گرفته‌است. از مناطق تفریحی این شهرستان می‌توان زیبا پارک هلانیه، پارک ورودی شهر، منطقه تفریحی سفیدبرگ، باغهای سرود و صفی‌آباد و چشمه‌نزار را نام برد، اما با وجود همه این جاذبه ها هنوز حضور گردشگران در منطقه قابل ملاحظه نیست و شاهد رشد بیکاری در منطقه هستیم.

این فعال عرصه گردشگری می افزاید علی رغم وجود اینهمه امکانات طبیعی و تاریخی در منطقه برای جذب گردشگران داخلی و خارجی هیچ مرکز اقامتی یا تفریحی در این شهر وجود ندارد و هم اکنون تنها بخشی که می‌توان از آن به عنوان جاذبه گردشگری نام برد بازارچه کوچکی است که در نزدیکی مرز به خرید و فروش کالا اشتغال دارد.

 منصوبی یکی از دلایل اصلی عدم توجه سرمایه گذاران جهت ساخت مراکز اقامتی و تفریحی را پس از ناتوانی مدیران برای  جذب سرمایه در این زمینه را نزدیک بودن این شهر به کرمانشاه و عدم توجیه اقتصادی برای ساخت مرکز اقامتی یا هتل در آن عنوان می کند.

وی سوء مدیریت مسئولان گردشگری و البته دیگر مدیران را در ناتوانی جذب سرمایه جهت ساخت مراکز اقامتی اینگونه توصیف می کند و ادامه می دهد: هم اکنون با توجه به سیاست های غلط مسئولان بیشتر گردشگران تنها برای خرید و دیدن بازارچه مرزی به این شهر سفر می‌کنند و از آنجایی که با کرمانشاه فاصله زیادی ندارد، آنها ترجیح می‌دهند که محل اقامتشان در کرمانشاه باشد. حال آنکه می توان با تدابیری بسیار دقیق مثل ساخت مراکز تفریحی در کنار مراکز خرید مدت اقامت گردشگران را در منطقه از چند ساعت، حداقل به 24 ساعت افزایش داد تا ساخت مراکز اقامتی و تفریحی هم در منطقه یاد شده توجیه اقتصادی داشته باشد.

بسیاری از کارشناسان گردشگری درباره استعداد سرمایه گذاری در زمینه گردشگری منطقه می گوید: همه می دانیم بسیاری از مردم هم اکنون از اذحام یا هیاهوی شهری فراری هستند و با به دست آوردن کوچکترین فرصتی برای بازیابی آرامش دل به طبیعت می زنند این استان با امکانات بسیار زیاد طبیعی می تواند بهترین اقامت گاههای طبیعی را در قالب SPA برای آرامش مسافران در دل خود داشته باشد، وی از ساخت مراکز اقامتی در قالب توریسم درمانی در سوئیس اشاره می کند که شرایط کاملا مشابهی با منطقه یاد شده دارند، آرامش کوهستان ، رودخانه ، چشمه ساران و سرسبزی بهترین پتانسیل سرمایه گذاری در ساخت مراکز اقامتی اینچنینی در سرپل ذهاب و البته جوانرود است که متاسفانه از دید مسئولان و دست اندکاران گردشگری ایران پنهان مانده است.

منصوبی به عنوان  فعال عرصه گردشگری نیز می گوید: البته شهر «سرپل ذهاب» هم یکی دیگر از شهرهای استان  نیز با وجود آنکه بر سر راه بین‌المللی تهران – بغداد موسوم به جاده کربلا قرار دارد و می‌تواند به واسطه حضور زائران عتبات عالیات رونق چشمگیر داشته باشد و با بیکاری 30.4 درصد ی خود خداحافظی کند.

وی با اشاره به آنکه ساخت هتل یا مراکز تفریحی گردشگری و خدماتی در این شهر نیز توجیه اقتصادی ندارد می افزاید: با وجود آنکه سر پل ذهاب می‌تواند به واسطه قرار گرفتن بر سر راه زائران عتبات عالیات رونق مضاعفی داشته باشد اما از آنجایی که وضعیت باز یا بسته بودن مرزها مشخص نیست،‌ تعداد زائران با کاهش روبه‌روست. از این رو مشخص نبودن تکلیف مرزهای عراق سبب فراموش شدن چنین جاذبه‌ای شده‌است.  این درحالی است که می‌توان با فعال و معرفی کردن جاذبه‌های این شهرها،‌ گردشگری را توسعه داد و به واسطه آن اشتغالزایی کرد.

به هر حال این فعال عرصه گردشگری و دیگر کارشناسان گردشگری بخصوص در منطقه یاد شده امیدوارند که با تغییر دولت و البته مدیریت سازمان میراث فرهنگی وگردشگری توجه ویژه ای به جاذبه های بسیار بالای منطقه شده و آینده شغلی و در آمدی جوانان این مرز و بوم را فقط در گرو باز یا بسته بودن مرز خسروی نبینیم چون این منطقه با توجه به تمام امکانات و جاذبه های طبیعی و باستانی اشت ، خود می تواند به عنوان دروازه ای برای  گردشگری دیگر مناطق ایران باشد.

حاکمیت سیستم آزمون و خطا

برگزاری نمایشگاههای بین المللی گردشگری در چند دهه اخیر فکر بسیاری از کشورهای گردشگر پذیر را به خود مشغول کرده و فواید و اثرات مثبت آن در صنعت سبز گردشگری باعث شده تا بسیاری از کشورها در برگزاری اینگونه نمایشگاهها از یکدیگر سبقت بگیرند و از سوی دیگر تب تند شرکت در اینگونه نمایشگاهها نیز  سراسر دهکده جهانی بالا گرفته و بسیاری از کشورها که قصد سرمایه گذاری کلان در صنعت گردشگری دارند را روانه این نمایشگاهها در جای جای کره خاکی می کند.

همین کارکرد سوژه ای شده که بسیاری از فعالان گردشگری امسال در هفته گردشگری کشورمان از آن به عنوان نقطه ضعف گردشگری کشورمان یاد کرده و حضور ایران را در نمایشگاههای بین المللی گردشگری کمرنگ اعلام نمایند.

بطوری که عضو هیئت مدیره انجمن دفاتر خدمات مسافری تهران در این زمینه می گوید: اگر می خواهیم گردشگر به کشور بیاید باید جاذبه های گردشگری ایران را در خارج از کشور به هر نوعی تبلیغ کنیم اما اکنون مدتی است که حضورمان در نمایشگاه های بین المللی کمرنگ شده است.

تصویر سازی دقیق از ایران

بسیاری از فعالان عرصه گردشگری از جمله آرش نورآقایی ضمن تاکید بر برنامه ریزی برای حضور در این گونه نمایشگاهها معتقدند حالا که با تغییر رویکرد ایران نسبت به صنعت گردشگری فضای مناسب حضور گردشگران خارجی در کشور فراهم شده باید با حضور هدفمند و دقیق در نمایشگاههای بین المللی صنعت گردشگری در بازار های هدف ذهنیت منفی علیه گردشگری ایران را از تفکر گردشگران خارجی پاک کرده و زمینه ساز حضور گسترده گردشگران در کشورمان باشیم.

 از سوی دیگر علی اکبر غمخوار عضو هیئت مدیره انجمن دفاتر خدمات مسافری می گوید: متاسفانه در کشورهای اروپایی و غربی تبلیغ می شود که به ایران سفر نکنید. وقتی چنین فضا و ذهنیتی در میان کشورهای دور به وجود می آید شرکتهای بیمه ای، گردشگران ورودی به ایران را محاسبه نمی کنند در حالی که باید تلاش شود تا عبارت « به ایران سفر نکنید» را از فضاهای مجازی حذف کنیم.

غمخوار گفت: زمینه ورود گردشگر به ایران میسر نمی شود مگر این که زمینه ارائه محصولات متنوع گردشگری در کشور فراهم شود. در ایران ظرفیت طبیعت گردی، گردشگری سلامت و مذهبی وجود دارد. همه محصولات آماده است اما باید دید چقدر دولت و سازمان میراث فرهنگی توانسته در عرضه این محصولات موفق شود.

وی ادامه داد: اکنون تقاضا برای ورود گردشگر به ایران زیاد است اما باید زمینه عرضه را هم فعال کنیم. با این وجود، در حالی که هنوز ایران برای صنعت گردشگری خود  شعار و لوگو ندارد؛ کشورهای خارجی در تمام عناصر تبلیغاتی خود این آرم و شعار خود را به گردشگر معرفی می کنند.

حضور در نمایشگاه فقط پخش آش و سوهان نیست

این در حالی است که به گفته برخی از فعالان خصوصی گردشگری هم اکنون کشورمان اگر هم در بعضی از نمایشگاههای گردشگری بین المللی شرکت می کند متاسفانه همچون لشگر بدون فرمانده وارد میدان کارزار می شود و بدون هیچ برنامه ای صرفا به پخش شیرینی و شکلات یا سوهان همراه با چند پوستر از ویرانه های تخت جمشید بسنده می کند.

به عنوان مثال می توان به نمایشگاه ماتا (یکی از نمایشگاههای بسیار معروف گردشگری که هر سال در کشور مالزی برگزار می شود) در سال گذشته میلادی اشاره کرد که ایران علی رغم در اختیار داشتن بیش از 30 غرفه و وعده های مسئولین وقت سازمان میراث فرهنگی مبنی بر حضور گسترده گردشگران مالایی در کشورمان پس از خاتمه این نمایشگاه به جز هزینه ای سربار و آشفتگی حضور صنعت گردشگری ایران درنمایشگاه ارمغان دیگری برای کشورمان نداشت.

اما اگر از سال گذشته و مالزی بگذریم به کشور آلمان و نمایشگاه ITB خواهیم رسید که متاسفانه مسایلی از جمله ضعف استراتژی، برنامه ریزی نا مناسب ، عدم اطلاع رسانی به موقع و سیاستگذاری غیر اصولی و غیر واقعی باعث شد تا دوباره تجربه تلخ بی حاصلی حضورگردشگری ایران در نمایشگاههای بین المللی صنعت گردشگری تکرار شود.

این در حالی است که محمد حسن کرمانی رئیس هیات مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی هوایی کشور در این زمینه اعتقاد دارد تا زمانی که حضور در نمایشگاههای بین المللی را دولتی ها مدیریت کنند اوضاع کشور و صنعت گردشگری ایران همین است که می بینیم و صرفا در این نمایشگاهها مقداری آش و سوهان از ایران پخش خواهد شد.

بخش خصوصی توان مدیریت بهتری دارد

از سوی دیگر این فعال عرصه گردشگری می گوید: عدم هماهنگی مجریان امور نمایشگاهی با بخش خصوصی در گزینش نمایشگاههای سراسر جهان ، تاخیر و تعلل در زمینه اطلاع رسانی این گروه در ایجاد فضای نا مناسب حضور صنعت گردشگری ایران در اینگونه نمایشگاهها را فراهم می کند .

کرمانی در این زمینه می افزاید : جای تردید نیست که همگان درباره خصوصی بودن صنعت گردشگری اطلاع دارند و از دولت فقط انتظار حمایتی دارند اما در کشورما کاملا برعکس عمل می شود این دولتی ها هستند که تصمیم می گیرند ایران در کدام نمایشگاه شرکت کند یا نکند ، این موضوع واقعا بدون برنامه ریزی و غیر کارشناسی است  و امیدواریم که دولت یازدهم با توجه به رویکرد مناسب خود در گردشگری در این زمینه نیز همکاری های لازم به بخش خصوصی را فراهم کند تا علاوه بر شناخت دقیق از بازارهای هدف برای حضور گسترده در نمایشگاههای مربوطه نیز برنامه ریزی کنیم.

رئیس هیات مدیره انجمن دفاتر خدمات مسافرت هوایی ایران در این زمینه ادامه می دهد : باید با استفاده از امکانات دولتی و فضای مناسبی که دولت یازدهم در سطح بین المللی ایجاد کرده و با همکاری نزدیک و گسترده بخش خصوصی نقشه راهی دقیق و هدفمندی از حضور گسترده ایران در نمایشگاههای بین المللی صنعت گردشگری سطح جهان ترسیم کنیم تا در آینده شاهد رشد حضور گردشگران خارجی در کشور باشیم و از منافع حاصل آن بهرمند شویم.

این در حالی است که علی اکبر غمخوار ، ضمن تاکید بر شناسایی دقیق از بازارهای هدف گردشگری کشورمان نیز در این زمینه می گوید: این پرسش همواره مطرح بوده است که بازارهای هدف گردشگری ایران براساس چه برنامه و معیاری مشخص شده‌اند، چون کشورها همواره برنامه‌ای جامع برای بازارها و نمایشگاه‌های خود دارند. 

وی با بیان این‌که برنامه‌ریزی برای انتخاب بازارهای هدف و نمایشگاه‌های بین‌المللی گردشگری همواره در کشورمان براساس آزمون و خطا بوده است، می افزاید: در ایران معمولا فهرستی از نمایشگاه‌هایی که تاکنون در آن‌ها حضور داشته‌ایم یا بازارهایی که نمایندگان کشور برای شرکت در نمایشگاه‌های آن اعلام آمادگی کرده‌اند،‌ تهیه می‌شود و در اختیار بخش خصوصی برای انتخاب قرار می‌گیرد، بدون این‌که به بازخورد حضور در این نمایشگاه‌ها توجه شود. 

این عضو انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی تصریح می کند: سازمان میراث فرهنگی و گردشگری پیش از برنامه‌ریزی برای نمایشگاه‌های بین‌المللی گردشگری باید از آژانس‌های شرکت‌کننده در این نمایشگاه‌ها تعداد گردشگر جذب‌شده و اثربخشی این حضور را استعلام کند و در این‌باره تحقیقاتی انجام شودتا در صورت عدم موفقیت حضور در یکی از نمایشگاهها دوباره این اشتباه را سال بعد تکرار نکنیم و با صرف هزینه ای هنگفت در آن شرکت نکنیم یا اینکه راهکار مناسبی برای آن و استفاده بهینه از حضورمان در آن نمایشگاه بیاندیشیم.

گردشگری سلامت

دبیر کمیته گردشگری سلامت: خلاء قانونی باعث عقب ماندگی گردشگری پزشکی در ایران شده است

نویسنده: عماد عزتی

هفته گردشگری در ایران و روزجهانی گردشگری در دهکده جهانی گذشت اما بازهم یکی از شاخه های بسیار پولساز گردشگری در کشورمان بدون توجه باقی ماند و کمتر از گردشگری پزشکی این صنعت پولساز در هفته گردشگری خبری به گوش رسید.

گردشگری پزشکی که از به هم پیوستن دو شاخه بسیار پردرآمد گردشگری و خدمات درمان به وجود آمده است همواره در جهان مورد توجه بوده و هست بطوری که براساس آمار بین المللی این شاخه از صنعت گردشگری حتی در دوران رکود اقتصادی در جهان توانسته سالانه رشدی معادل 20 درصد را برای خود به ثبت برساند و بسیاری را به خود مشغول کند.

به همین دلیل بسیاری از کشورهای دارای استعدادها و توانمندی های پزشکی در جهان برای جلب نظر گردشگران نیازمند خدمات درمانی از هیچ کاری دست برنداشتند و با تمام توان سعی در جلب نظر اینگروه به داخل مرزهایشان و مراکز درمانی خود داشته اند.

براساس آمار موجود بین المللی بیشترین توسعه در صنعت گردشگری را در کشورهای درحال توسعه به ثبت رسیده است و می توان ازمشهور ترین آنها به ترکیه، تایلند، هندوستان، مالزی، مکزیک ، برزیل اشاره کرد.

به عقیده دکتر حسن راشکی دبیر کمیته گردشگری ایران می توان عمده ترین دلیل سفر گردشگران پزشکی در سراسر جهان را نبود زیرساخت های پزشکی در زادگاهشان یا پایین بودن سطح ارائه خدمات درمانی نامبرد اما نمی توان از کشورهایی که هزینه درمان در آنها بسیار هنگفت است نیز چشم پوشی کرد چون بسیاری از گردشگران سلامت گوشه و کنار جهان از پیشرفته ترین کشورها سفر خود را آغاز می کند و فقط به دنبال دستیابی به خدمات با کیفیت و ارزان در دیگر نقاط جهان هستند.

نکته ای باعث شده تا بسیاری از کشورها روی آن سرمایه گذاری کرده و با ارتقای سطح کیفی خدمات پزشکی خود با کمترین هزینه آنها را به خود جلب کرده اند .

به این پزشک و فعال گردشگری پزشکی مهمترین درخواست سفر در زمینه گردشگری سلامت را می توان خدمات جراحی های عمومی و زیبایی یا خدمات دندانپزشکی دانست که بسیاری را برای دریافت خدمات مناسب و ارزان قیمتی در این زمینه را وادار به ترک دیار و وطن خود می کند. 

این متخصص صنعت گردشگری پزشکی می گوید امتیاز ایران برای توجه به صنعت گردشگری پزشکی امتیاز منطقه ای و بازار بسیار مستعد منطقه است. وی به این کشورهای عراق ، افغانستان ، کشورهای حاشیه جنوب خلیج فارس و جمهوری آذربایجان اشاره می کند و می گوید در این کشورها یا اصلا زیرساخت های پزشکی وجود ندارد یا اینکه اگر هم هست بسیار محدودو غیر قابل دسترس همگان بنابراین برخی از سیاستمداران این کشورها علاقمند هستند نیازمندان خدمات درمانی در دیگر کشورهای منطقه درمان شوند که این موضوع برای ایران همانند یک گنج خدادادی است و باید از آن به خوبی استفاده کنیم.

از سوی دیگر راشکی به تخصص و خوشنامی پزشکان ایرانی اشاره می کند و می گوید: متخصصان ایرانی در میان گردشگران نیازمند به دریافت خدمات درمانی کشورهای یاد شده بسیار خوشنام هستند و آنها علاقمند هستند به دست پزشکان ایرانی درمان شوند.

عمده تقاضاهای درمان در ایران به گفته راشکی جراحی های قلب و عروق، درمان نازایی، جراحی های زیبایی و پلاستیک و خدمات دندانپزشکی است.

اما سعید عبدالحسینی رئیس بیمارستان رضوی مشهد که یکی از بیمارستان های مطرح در جلب نظر گردشگران پزشکی به ایران و پایلوت گردشگری پزشکی کشور است در این زمینه می گوید: بازارهای هدف بسیار بکر و مناسب اطراف ایران در کنار تخصص پزشکان ایرانی می تواند بهترین سرمایه ایران برای توسعه گردشگری پزشکی در منطقه باشد.

وی به حدود 900 بیمارستان مستعد در کشورمان برای پذیرایی از گردشگران پزشکی اشاره می کند و می گوید: این تعداد بیمارستان می توانند در صورت مدیریت و برنامه ریزی دقیق در زمینه گردشگری پزشکی سالانه میلیون ها دلار درآمد ارزی را به کشورمان هدیه دهند.

در این زمینه حسن راشکی به شروع فعالیت های گردشگری پزشکی در کشور ترکیه اشاره می کند و می گوید: این کشور از سال 2009 میلادی با کمتر از 50 هزار نفر گردشگر پزشکی دراین زمینه آغاز به کار کرد و هم اکنون و نیمه دوم سال 2013 میلادی توانسته از 300 هزار گردشگر پزشکی پذیرایی کرده است و افقی یک میلیون نفری را برای سال 2015 میلادی درنظر گرفته است حال آنکه ایران باتمام این امتیازاتش سال 1391 تنها حدود 50 هزار نفر گردشگر پزشکی داشته باشد.

لازم به یادآوری است که طبق تعریف سازمان جهانی گردشگری هر گردشگر پزشکی می تواند از 3 تا 4000 دلار سودآوری برای کشور مقصد خود داشته باشد در این زمینه می توان به درآمد صنعت گردشگری سلامت سال 2012 میلادی در کشورهای ترکیه 4 میلیارد دلار، هندوستان 17میلیارد دلار و اردن یک میلیارد دلار اشاره کرد که شاهد مثال بسیار مناسبی برای نتیجه مدیریت و برنامه‌ریزی‌های دقیق در صنعت گردشگری سلامت آنهاست.

به گفته دبیر کمیته گردشگری سلامت ایران هم اکنون خلا قانونی در زمینه توسعه گردشگری سلامت باعث عقب ماندگی این صنعت کشورمان از دیگر کشورها مثل ترکیه شده و همین موضوع باعث تشکیل کمیته یاد شده یعنی کمیته گردشگری سلامت در وزارت بهداشت بوده است.

این فعال گردشگری پزشکی به رشد چشمگیر گردشگران نیازمند خدمات درمانی عرب در کشور ترکیه اشاره می کند و می گوید اگر بتوانیم سیاست های کاری کمیته گردشگری سلامت را در سازمان ها و ارگان های درگیر این مسئله یکسان کنیم بدون تردید می توانیم با امتیازات ویژه ای که در ایران در اختیار دارم کشورمان را به قطبی از صنعت گردشگری سلامت تبدیل کنیم.

راشکی ضمین بیان یکسان بودن نحوه پذیرش گردشگران پزشکی خارجی در کنار بیماران ایرانی به یکی از اقدامات کمیته یاد شده در زمینه توسعه گردشگری سلامت اشاره می کند و می افزاید: کمیته گردشگری سلامت از سال گذشته برنامه ای را تحت عنوان دپارتمان گردشگران سلامت در بیمارستان های علاقمند برای توسعه گردشگری درمانی طراحی کرده است تا این بیمارستان ها علاوه بر پذیریش جداگانه بیماران خارجی بتوانند نحوه ورود در بازارهای هدف و البته ایجاد ارتباط با شرکت های اعزام کننده گردشگران سلامت را بیاموزندو برنامه ریزی کنند .

اما به عقیده وی هم اکنون خلا قانونی در صنعت گردشگری درمانی کشورمان باعث شده تا برخی از افراد به صورت واسطه ای وارد این بازار پرپول شده و زمینه ساز بحران در صنعت گردشگری درمانی کشورمان بشود اینگونه برخی ها با سوء نیت و دیگران بدون اطلاع از خدمات پزشکی باعث رنج و ناراحتی گردشگران نیازمند خدمات درمانی شده اند که این آثار نامطلوبی در سابقه پزشکی ایران در ذهن گردشگران بین المللی خواهد داشت .

این فعال گردشگری پزشکی به رویکرد تازه دولت یازدهم به صنعت گردشگری و بخصوص گردشگری پزشکیی اشاره می کند و می گوید: وزارت خارجه ، وزارت بهداشت ، اتاق بازرگانی و در نهایت سازمان میراث فرهنگی باید با ایجاد شرکت های تخصصی در این زمینه جلوی فعالیت افراد غیر متخصص در صنعت گردشگری پزشکی کشورمان را بگیرند و با تدوین راهکارهای عملی و متناسب با بازار هدف کشورمان گام برندارند .

اهمیت برندسازی در گردشگری

با توجه به فعالیت های علمی و برگزاری سه دوره همایش برندسازی در صنعت گردشگری دستاورد آنها در صنعت گردشگری چه بوده است؟

اگرچه برند سازی پدیده ای بسیار مهم در صنایع مختلف بوده است اما این امر در صنعت گردشگری زیاد قدیمی نیست و به تازگی پا به عرصه وجودی این صنعت گذاشته است . بطوری که از برندسازی محصولات موضوع شروع شده و کشورهای مختلفی در این موضوع کار کرده اند تا اینکه موضوع برند سازی به گردشگری نیز رسیده است.

اما در این صنعت یعنی گردشگری زمانی ما برند محصولات گردشگری داریم که در این بخش به مباحث علمی خیلی به آن تکیه نمی کنند چون محصولات گردشگری بسیار گسترده و متنوع هستند بنابراین ویژگی هایی در محصولات گردشگری وجود دارد موضوع برند سازی را تحت تاثیر خود قرار داده و مجامع علمی به آن زیاد تکیه نخواهند کرد مگر در مواردی خاص مثل بحث اقامتی یا رستوران ها که می توان برای آنها برندی درنظر گرفت.

اما منظور از برند سازی در گردشگری بیشتر برند سازی در مقاصد گردشگری است که مورد نظر ماست و بسیاری از محافل علمی و عملی دهکده جهانی درباره آن اظهار نظر کرده و مشغول این موضوع هستند. در این زمینه بخصوص طی سه سال برگزاری همایش و سمینارهایی که برگزار شده بحث برندسازی در قالب مقالات و پیشنهادهای دوره دکترا و کارشناسی ارشد به آن پرداخته ایم ، این فعالیت اگرچه کار بسیار عظیم و خوبی در این زمینه بوده است اما چون بحث برندسازی در صنعت گردشگری ایران مبحثی کاملا پیچیده است هنوز موضوع برند گردشگری ایران به آن نتیجه ای که مورد نظر بوده و بتوان به آن تکیه کرد نرسیده ایم و باید کارهای بسیاری را در این زمینه انجام دهیم.

البته ممکن است بطور کلی انتظار اینکه طی دو یا سه سال بتوانیم به نتیجه یعنی برند گردشگری برسیم کلا انتظار صحیحی نباشد چون برندسازی برای صنعت گردشگری در گذر زمان معنی پیدا خواهد کرد نه با یک جلسه یا دو رویداد در این زمینه بلکه باید به شکل طبیعی این برند باید تولید و معرفی شود .

این مبحث یا برندسازی کاری نیست که یک گروه دور هم بنشینند و آخر جلسه عبارت یا شعاری به عنوان برند گردشگری یک منطقه تولید کنند این اشتباه همگی ماست که علامت یا نشان را به جای برند در نظر می گیریم و فکر می کنیم اگر یک علامتی یا شعاری را به عنوان ایران به بازار معرفی کردیم کار تمام شده و از این پس کاسبی و گردش مالی ما روبه رشد خواهد بود. در صورتی که علامت یا شعار بیان کننده برند و معرفی کننده برند در بازار هدف است نه خود آن .

بطور کلی برند باید در طول زمان تولید شده که در این زمینه ابتدا باید عواملی که برند مقصد را می سازند شناسایی شده و متناسب با آن ها برند شکل گیرد این موارد در کنار هم برندی برای گردشگری کشوری مثل ایران را تولید خواهند کرد و این برند در ذهن گردشگر به خودی خود تصور مثبتی از مقصد ایجاد می کند.

این برند می تواند درباره هنر، صنعت، آداب و رسوم یا سنن ایران زمین باشد اما اصل موضوع این است که در باره برندسازی برای گردشگری ایران ما هنوز ابتدای راه هستیم و در بخش تئوری کار مانده ایم و تا عمل فاصله زیادی داریم.

آیا انجمن ملی گردشگری ایران بخصوص شما همکاری با مجامع دولتی در این زمینه داشته اید؟

در مورد اخیر که آقای نجفی دستور آن را صادر کرده اند حداقل بنده هیچ اطلاعی از همکاری مجامع علمی و انجمن یا اساتید علم گردشگری با کمیته درنظر گرفته شده ندارم و ندیده ایم این افراد در این مجمع جایی داشته باشند. اگر چه به عقیده من و دیگر همکارانم در انجمن ملی گردشگری ایران این روش یا تعیین کمیته مخصوص برندسازی گردشگری ایران تجربه موفقی نخواهد بود چون در مدیریت قبلی سازمان میراث فرهنگی هم اینگونه برنامه ها انجام شده بود و با همین روش ها قصد تولید برند گردشگری ایران را داشتندکه خوب خودتان حاصل کار را دیده اید و هم اکنون دوباره همه چیز از صفر شروع شده و بازهم همان تجربه در حال تکرار شدن است.

من فکر می کنم اگر صاحبنظران گردشگری ، فرهنگ، هنر و تاریخ و طبیعت ایران به عنوان شورایی در کنار یکدیگر و در یک جلسه باشند شاید بتوان راهکاری عملی در این زمینه به کار گرفت نه اینکه هر یک از ارگان های درگیر جداگانه در این زمینه برای خود تصمیم  گیری و اقدام نماید بنابراین با همکاری یکجا و همزمان ارگان های درگیر موضوع برندسازی شاید به توان به اینده آن امیدوار بود نه با روش های کنونی . من به عنوان کارشناس ارشد و رئیس انجمن ملی گردشگری ایران معتقدم در صورتیی که این اتفاق هم بیافتد و همه کنار هم و سر یک میز بنشینند تازه در مسیری قرار گرفته ایم که در انتهای آن موفق به ساخت برند گردشگری کشورمان خواهیم شد.

شما به زمانبر بودن روند تولید برند گردشگری در کشورها اشاره کردید آیا به عقیده شما این تعجیلی که هم اکنون در سازمان میراث فرهنگی برای تولید یا معرفی برند گردشگری ایران صورت گرفته است نتیجه ای خواهد داشت یا خیر؟

به نظر من شاید این عجله زیاد مورد نیاز نیست چون شاید بسیاری از راهکارها یا پیشنهادهایی که در این موقعیت به سازمان داده می شوند زیاد منطقی یا عملی نباشند و قابلیت اجرایی نداشته باشند . همانطور که قبلا نیز اشاره کردم اگر پس از چند جلسه یک عبارت یا شعاری را مصوب کنیم که حتی ترکیب زیبایی هم داشته باشد این عبارت برند گردشگری ایران یا هر کشور دیگر نیست بلکه جمله ای زیبا است که به سرعت فراموش می شود و هیچ کارکرد مفیدی دراین زمینه نخواهد داشت.

من بطور کلی عقیده دارم تعجیل در این مسئله اصلا صلاح نیست و باید خیلی حساب شده دراین راه گام برداریم چون به گفته اکثر اهالی فن برند خروجی از اینگونه نشست ها و جلسات عجولانه محصولی است که به راحتی از ذهن ها پاک شده و در نهایت محو خواهد شد و بناچار دوباره باید به فکر عبارتی جدید در این زمینه باشیم. این تجربه ای است که کشورهای دیگر هم داشته اند به این صورت که شعاری یا به قول خودشان برندی را طراحی کرده و به بازار هدف ارایه داده اند اما با توجه به همان موارد که گفته شد پس از یک یا دوسال مجبور به تعویض آن شده اند چون بطور کلی یا فراموش شده است یا اینکه هیچ کارکرد مفیدی برای برنامه های آن ها نداشته است.

پس بهتر است برای اینکه بتوانیم برندی سازنده داشته باشیم ابتدا عوامل سازنده برند را بررسی و آنها را یکی یکی مهیا کنیم تا زمینه ساز تولید برندی کارآمد و دایمی در صنعت گردشگری کشورمان باشیم.

برای برند سازی باید مزیت های مقصد مورد نظر ما که هم اکنون ایران است را مورد توجه قرار دهیم و نوآوری و خلاقیت هایی که نسبت به مقاصد مشابه یا همسایه آن لازم است را به خوبی مورد بررسی و نتیجه گیری قرار دهیم تا بتوانیم بر بازارهای رقیب غلبه کنیم و نظر گردشگران را به امتیازات مقصد مورد نظر خودمان جلب کنیم .

بطوری کلی یکی از اشکالاتی که در سال های گذشته در زمینه برندسازی بوده این است که همه فعالان و دست اندرکاران دولتی در صنعت گردشگری که قصد برندسازی برای گردشگری ایران را داشته اند تصور می کردند در منطقه خاورمیانه یا آسیا یا حتی خلیج فارس ایران مقصدی بدون رقیب است هرچند جاذبه های منحصربفرد ایران در دیگر نقاط جهان گاهی بدون بدیل هستنداما همین کشورهای اطراف ما سالهاست که اقتصادشان را برمبنی گردشگری پایه ریزی کرده اند و هم اکنون از آن بهره خوبی به دست می آورند بنابراین جای تردید نیست که گامهای زیادی از ما جلوتر هستند و حتی با نداشته هایشان در حال پول درآوردن از صنعت گردشگری خود هستند پس نباید خودمان را بهترین مقصد در نظر بگیریم و تصور بدون رقیب بودن را داشته باشیم بلکه باید با خلاقیت و نوآوری داشته های بی بدیلمان را در بازارهای مقصد معرفی کنیم تا خواهان پیدا کند.

بطور کلی در زمینه ساخت برند دقت و انعطاف پذیری حرف اول را برای برند گردشگری می زند و باعث زنده ماندن یک برند در صنعت گردشگری خواهد بود. بازهم در زمینه برندسازی گردشری به این نکته اشاره می کنم که باید در بلند مدت زمینه های تولید برند را فراهم کنیم نکه اینکه به فکر تولید خود برند باشیم چون برند را خود جامعه و گردشگران با توجه به این امتیازات و زمینه های موجود تولید خواهند کرد و در جلسات نمی تواند تولید برند کرد.

به عقیده شما بخش خصوصی در برندسازی در گردشگری ایران چه نقشی خواهد داشت؟

به طور کلی گردشگری یعنی بخش خصوصی و دولت صرفا حکم نظارتی و حمایتی خواهد داشت بنابراین بطور کلی در صنعت گردشگری نقش عمده بخش خصوصی حلقه ای است بین مقصد و گردشگران بطوری که همه کسانی که در بخش خصوصی گردشگری مثل هتل ها ، مراکز تفریحی یا رستوران ها و تورگردانان یا آژانس های مسافرتی فعالیت می کنند اصلی ترین نقش را تولید و معرف کردن برند گردشگری کشور را بر عهده دارند.

بحث برند گردشگری معادله ای دو سویه است که در هر دو طرف گردشگران هستند و بخش خصوصی حاصل کار را به بالادستی ها یعنی جامعه دولتی انتقال خواهد داد.

همانطور که می دانیم گردشگر وقتی خاطره ای خوش یا زیبا از منطقه ای داشته باشد می تواند مبلغ خوبی برای گردشگری آن منطقه باشد پس حالا که افراد بخش خصوصی زمینه این تجربه خوب را برای او فراهم کرده اند می توانند نقاط قوت و ضعف همان منطقه را با توجه به عکس العمل گردشگران به بالادست خود انتقال دهند تا حاکمیت برای رسیدن به شرایط ایده آل گردشگران که در نهایت به برندسازی منتهی می شود گام بردارند نکه اینکه مسئولان خودشان برندسازی کنند.

بطور کلی برند تصوری از مقصد در ذهن گردشگر است که با توجه به تجربه وی از مقصد به وجود می آید بنابراین همگی بخصوص بخش خصوصی به عنوان اولین عضو مرتبط با گردشگران از سوی جامعه میزبان باید بیشترین تلاش را برای تشکیل تصویری خوب و مناسب از مقصد در ذهن گردشگر داشته باشد و دولت باید ابزار کار و لوازم مورد نیاز بخش خصوصی را در این باره در اختیارش بگذارد تا ذهن خلاق گردشگر با تجربه خوشی که از مقصد داشته اقدام به برند سازی دقیقی در این زمینه بکند.

به هر حال باید درنظر داشته باشیم که بطور کلی برندسازی برای گردشگری یک منطقه نیازمند هدایتی مرکزی از سوی دولت است اینگونه که تمام امکانات و قوانین لازم را باید در اختیار بخش خصوصی قرار دهد و صرفا پس از انتقال تجربه گردشگران از طریق بخش خصوصی به کارگروه و کمیته مربوطه به تقویت خوبی ها و کاهش بدی های موجود در مقصد کند اینگونه است که گردشگران با توجه به تجربه خوشی که از مقصدشان دارند خودشان برند گردشگری مقصد را تولید می کنند و کم کم آن در سطح بین الملل معروف می شود.

تبلیغات تلویزیونی گردشگری

شاید زمانی برای سپری کردن اوقات فراغت مقابل جعبه جادو بنشینیم، اما این جعبه درواقع می تواند انگیزه سفرهایمان در آینده باشد.

دیدن سریال های تلویزیونی وقتی که از کار روزانه به منزل بازگشته اید می تواند کاملا انتخاب مناسبی باشد و بسیاری را متقاعد به روشن کردن تلویزیون کند، اما آیا هیچ فکر کرده اید این برنامه ها می تواند مقصد بعدی شما را تعیین کند؟

خیلی از ما هنوز نام کازابلانکا یا فرار بزرگ و شمشیر تیپوسلطان را به یاد داریم؛ فیلم هایی که همواره میانسال یا جوانان زیادی را در سطح جهان به خود جلب می کنند، اما کارکرد اصلی این دو اثر هنری می تواند به رونق گردشگری لوکیشن های ساخت آنها ختم شود.

این تاثیری است که بسیاری از کشورها هم اکنون به آن پی برده اند و با ساخت فیلم یا سریال های تجاری درواقع به تبلیغ توانمندی های گردشگری خود پرداخته اند.

در این زمینه به سریال های معروف کره ای به نام «افسانه جومونگ» می توان اشاره کرد که دست اندرکاران این سریال علاوه بر تولید یک اثر هنری، اقدام به زنده کردن دوباره تاریخ و فرهنگ کره در ذهن مخاطبان خود کرده اند. این سریال با توجه به جذب مخاطبان مقتضی در منطقه خاورمیانه توانست نقش اصلی خود که جلب نظر گردشگران به لوکیشن های زیبا و طبیعت کره بود را بخوبی بازی کند و بسیاری را به سمت مناطق یادشده بکشاند.

اگرچه هنوز هم ساخت تیزرهای تبلیغاتی برای معرفی کشورها و جاذبه های گردشگری آنجا به کار گرفته می شوند، اما به عقیده بسیاری از کارشناسان رسانه ای تاثیرگذاری یک برنامه چندثانیه ای تا یک سریال چندصد قسمتی در ذهن مخاطب اصلا قابل مقایسه نیست.

از سوی دیگر همان طور که می دانیم کارکرد اصلی صنعت گردشگری علاوه بر ایجاد پل ارتباطی بین فرهنگ ها، بحث رونق اقتصادی است و لازمه رشد و رونق این صنعت آشنایی گردشگران با فرهنگ کشور میزبان است. همین امر برای ایجاد انگیزه سفر در گردشگران و البته سفری خوش برای آنها بسیار مفید است و مناسب.

یکی از فعالان عرصه گردشگری، خانم کانگ می سان در این زمینه می گوید: این سایت بهترین روش برای جذب گردشگران است که مدتی از سوی سازمان گردشگری کره جنوبی به کار گرفته شده است. همکاری میان تولیدکنندگان سریال های نوین و تاریخی در کره با این سازمان، بهترین نتیجه را در قسمت گردشگری کشور به دست آورده است.

این فعال گردشگری کره جنوبی، کارکرد جعبه جادو در گردشگری را این طور توصیف می کند که وقتی سریال تولید شده از کشورش در کشور دیگری به نمایش گذاشته می شود و ساکنان آن کشور صدها شب همراه داستان سریال می شوند، ناخودآگاه ذهنشان با نام و جاذبه های گردشگری کره آشنا شده و حالا نوبت به صنعت گردشگری است که این فرصت طلایی را به فرصت تجاری تبدیل کند.

طی یک برنامه زمانبندی شده مثلا در یک سریال 120 قسمتی در بازار هدف پس از 70 قسمت تبلیغات تورهای گردشگری که حاصل همکاری گردشگری کره و کشور مذکور می باشد، در رسانه ها آغاز می شود. طبق برنامه ریزی ها هم در این تبلیغات به سریال های یادشده اشاره می کنم که حاصل استقبال گردشگران از تورها می شود.

کانگ می سان به عنوان مدیر یک آژانس گردشگری در شهر سئول می گوید: طبق آمارهایی که سازمان در اختیار ما قرار داده است، در کشورهای عربی پس از پخش یکی از سریال های مشهور تاریخی، ضریب اشغال تورهای ما چیزی حدود 90 درصد شده بود. این درواقع مصداق اصلی همکاری تلویزیون و سینما با صنعت گردشگری است.

اما ایران باستانی که علاوه بر جاذبه های طبیعی پشتوانه چندهزار ساله تمدن را یدک می کشد، هنوز در این زمینه فعالیت مناسبی نکرده و اندر خم یک کوچه مانده!

هرچند شبکه شما قرار بود به عنوان شبکه گردشگری ایران به معرفی جاذبه های ایران بپردازد، اما این طرح کاملا بدون نتیجه و بدون برنامه ماند و خبری از فروش سریال های ایرانی به کشورهای خارجی، زیاد به گوش نمی رسد.

ستاره جوادی، تهیه کننده و سردبیر برنامه رادیویی صنعت گردشگری رادیو اقتصاد در این زمینه می گوید: اگر به تاثیر رسانه در صنعت گردشگری توجه داشته باشیم، بدون تردید شاهد رونق گردشگر و در نهایت رونق اقتصادی مناطق گردشگرپذیر خواهیم بود، اما نکته اصلی شناسایی بازار هدف برای جذب مخاطب و تولید برنامه متناسب با آنهاست.

وی به شعرا و فرهیختگان ایران باستان اشاره می کند و می گوید: یکی از راهکارهای جلب نظر گردشگران از طریق رسانه ها بخصوص جعبه جادو، شناخت زندگینامه این اساطیر است. هیچ جای تردید نیست که بسیاری از گردشگران هم اکنون در دهکده جهانی برای آشنایی با فرهنگ و آداب کشورها بار سفر می بندند. پس این بهترین فرصت برای رسانه هاست که به همکاری بخش گردشگری ایران بشتابند.

این فعال رسانه ای می گوید: امید داریم مسئولان جدید سازمان میراث فرهنگی پی به ارزش این ارتباط یعنی رسانه و گردشگری ببرند و با ایجاد شرایط مناسب و سرمایه گذاری روی سریال ها و تولیدات صداوسیما آینده گردشگری کشورمان تضمین کنند.

به عقیده این فعال رسانه، پخش این گونه تولیدات از رسانه ها می تواند به جذب سرمایه گذارهای خارجی علاوه بر گردشگران منتهی شود.

گردشگری و انرژی‌های پایدار

امروزه گردشگری و صنایع مربوط به آن بیش از آنچه که قابل تصور باشد گسترده و با زندگی قرن بیست و یکمی بشر عجین شده است. به​طور کلی با توجه به تنوع طلبی بشر این صنعت یعنی گردشگری و زیرمجموعه هایش بدون محدودیت در حال حرکت روبه جلوست و به دلیل درآمدزایی این صنعت همیشه مورد توجه دست اندرکاران و مسئولان گردشگری در دهکده جهانی بوده است.

شاید طی یکی دو روز اخیر این کلمه یعنی گردشگری در گوشه و کنار اخبار بیش از پیش به چشم خورده و توجه شما را به خود جلب کرده باشد . دلیل اصلی این موضوع نزدیک شدن روز جهانی گردشگری است که حدود چهل سال پیش سازمان جهانی گردشگری بیست و هفتمین روز ماه سپتامبر ( 5 مهر) را به دلیل تصویب اساسنامه خود به عنوان روز جهانی گردشگری اعلام و  آن را جشن می‌گیرد. هدف از اختصاص این روز به صنعت گردشگری، اگرچه رشد و ارتقای فرهنگ گردشگری است؛ ولی با انتخاب شعاری از طرف سازمان جهانی گردشگری که در برگیرنده اهداف و سیاست های آینده آن سازمان در سال پیش روست، تکمیل خواهد شد.

از سوی دیگر اکثر کشورها این روز یا هفته پس از آن را به موضوع سفر و گردشگری و صنایع وابسته به آن اختصاص می دهند و با تدارک برنامه هایی متنوع طی این مدت توانایی خود در صنعت گردشگری را به دیگران معرفی می‌کنند، اگرچه این روز یا هفته در کشورهای دهکده جهانی بیشتر کارکرد داخلی و فرهنگ سازی برای اتباع همان کشور دارد، اما گاهی نشست های خبری و همایش های حاشیه ای در این هفته خود می تواند به عنوان بهترین تبلیغ در دیگر نقاط جهان دیده یا شنیده شود.

به همین دلیل از سال 1997 که این جشن در کشور همسایه ایران ، ترکیه برگزار شد قرار براین شد تا هر سال یک کشور مسئول برگزاری این جشن بین المللی در کنار سازمان جهانی گردشگری به عنوان مشارکت کننده قرار گیرد تا علاوه بر معرفی توانمندی های گردشگری خود به دست اندرکاران بین المللی ، در حاشیه این جشن از تجارب دیگران نیز استفاده کند و زمینه همکاری های آینده با دیگران را برای رشد و ارتقای سطح کیفی و کمی صنعت گردشگری کشورش فراهم کند.

نتایج مثبت این تصمیم باعث شد تا سازمان جهانی گردشگری برای انتخاب شریک خود در این روز برنامه ای تدوین کند که  طبق جدولی مشخص هر دوره یک کشور از یک قاره به این مسئولیت انتخاب شود، اما جشن امسال که با شعار توسعه و رشد گردشگری با استفاده از انرژی های پایدار برگزار می شود، علاوه بر تاکید حفظ محیط زیست هدفی واحد را در جهان پیگیری می کند، آن هم اتحاد بین کشورها برای حفظ محیط زیست از طریق ارتقای فرهنگ گردشگری و سرمایه گذاری های سازگار با محیط زیست است. شعار روز جهانی گردشگری در سال 2012 میلادی پیامی رسا به ساکنان جهانی در حال نابودی به وسیله گازهای گلخانه ای و آلودگی محیط زیست است که لزوم حفظ محیط زیست را برای حفظ و افزایش درآمد حاصل از صنعت گردشگری را به کشورهای گردشگر پذیر یا به طور کلی دهکده جهانی گوشزد می کند.

به همین دلیل و به واسطه انتخاب شعار یاد شده امسال محل برگزاری این جشن در جزایر قناری انتخاب شده که با شعار منتخب امسال یعنی توسعه گردشگری با انرژی های پایدار بی ارتباط نیست، توسعه گردشگری که خود به عنوان صنعتی سبز در دهکده جهانی شناخته شده با استفاده از انرژی های پایدار مثل انرژی خورشیدی، آب و باد تاکید بر پایداری توسعه و رونق این صنعت پردرآمد در جهان کرده است. این مراسم که معمولا با پیامی از طرف چند مقام مسئول بلند پایه در صنعت گردشگری سازمان ملل ، کشور میزبان و دبیرکل سازمان ملل آغاز می شود، امسال نیز همچون گذشته قبل از برگزاری جشن این روز پیامهایی را برای جهانی به همراه داشته است که همگی در راستای حفظ و مدیریت منابع طبیعی موجود روی کره خاکی یا همان دهکده جهانی بوده است.

اگرچه این سخنان بیشتر نمادین هستند و هیچ جنبه اجرایی ندارند، اما تاثیرات آنها تا سال بعد و جشنی دوباره در صنعت گردشگری جهانی کاملا مشهود و قابل پیگیری است. به همین دلیل، یوکیو آمانو، دبیر کل سازمان ملل درباره روز جهانی گردشگری امسال این گونه گفت که در سیاست های امسال یعنی 2012-2013 توسعه و استفاده از انرژی های پایدار صنعت سبز گردشگری به خوبی در نظر گرفته شده است و با توجه به ابعاد اقتصادی ، اجتماعی و زیست محیطی گردشگری می توان امیدوار بود با استفاده از انرژی های پایدار در حفظ و نگهداری از محیط زیست جهان که سرمایه اولیه صنعت گردشگری است بخوبی در جهت توسعه و رشد آن صنعت گام برداشت.

وی درباره دلیل انتخاب این شعار عنوان کرده با توجه به فعالیت گروه کثیری از مردم در صنعت گردشگری و وابستگی اقتصادی آنها به رونق این صنعت سبز باید با ا ستفاده از انرژی های پایدار رشد و درآمد این گروه از این صنعت پردرآمد و مفرح را تضمین کرد.

بلند پایه ترین مقام سازمان ملل هر دو گروه یعنی هم گردشگران و هم دست اندرکاران صنعت گردشگری را به رعایت اصول حفظ محیط زیست توصیه و اظهار کرده برخی مراکز اقامتی و حمل و نقل در گردشگری با رعایت و کنترل شرایط موجود می توانند تا حد بسیار زیادی جلوی انتشار گازهای گلخانه ای که اولین و بزرگ ترین تهدید برای آینده زمین هست را بگیرند. در واقع آینده شغلی خود را با این کار تضمین کنند، چون حیات زمین یعنی پویایی گردشگری و کسب درآمد برای آنهاست .

هرچند گردشگری و تفریح بخشی از زندگی جوامع بشری در قرن حاضر است اما این تفریح و خوشی هرگز نباید به از بین رفتن منابع طبیعی و تخریب آنها که پایه اصلی صنعت گردشگری و ضامن ادامه فعالیت اقتصادی دست اندرکاران آن است ، بشود.

در این باره و قبل از برگزاری جشن سال 2012 وزیر صنعت، انرژی و گردشگری اسپانیا، خوزه مانوئل سوریا لوپز 
(Jose  Manuel Soria Lopez) نیز این گونه اظهار سخن گفته است : کشور من افتخار می کند که به عنوان یکی از پیشگامان استفاده از انرژی های پایدار و البته پاک در جهان امروز شناخته شده و با توجه به انتخاب شعار امسال می توان گفت که اسپانیا پاک ترین مقصد گردشگری جهان از نظر حفظ محیط زیست به دلیل استفاده از انرژی پایدار در کنار توسعه گردشگری است. بنابراین این کشور امسال علاوه بر شهرت به عنوان مقصد مهمی برای گردشگران علاقمند به حفظ محیط زیست در دهکده جهانی به عنوان پیشگام استفاده از انرژی های پایدار در این صنعت نیز مشهور خواهد شد.

همگی می دانیم در دنیای بحران زده کنونی از نظر مالی و اقتصادی صنعت گردشگری به عنوان یکی از سودآور ترین صنایع جهانی است پس حفظ و توسعه آن با رعایت اصول حفظ محیط زیستی می تواند مناسب ترین سرمایه گذاری در جهان باشد که اسپانیا نمونه ای بارز از این سرمایه گذاری در جهان است.

این کشور 10.2 (ده و دودهم درصد ) درصد درآمد ناخالص خود را از این صنعت کسب می کند و تقریبا 11 درصد مشاغل اسپانیا نیز به این رشته اختصاص یافته است پس اولویت اصلی کشور من توسعه این صنعت درآمد زاست تا با درآمد حاصل از این صنعت سبز جلوی گسترش بحران مالی را در منطقه بگیرد و چرخ اقتصادی کشور را در کنار حفظ محیط زیست  به حرکت درآوردگرچه خیلی از کشورها به این فکر افتاده اند و قصد توسعه گردشگری خود را با استفاده از شعار امسال دارند، اما لازم به یادآوری است که اسپانیا یک گام از دیگران جلوتر است پس امکان موفقیت اسپانیا برای این گونه توسعه بیش از دیگرانی خواهد بود که تازه به فکر طرح و برنامه افتادند.

در عین حال شاید بتوان گفت مهم ترین پیامی که امسال مربوط به جشن روز جهانی گردشگری مطرح شده، مربوط به دبیر کل سازمان جهانی گردشگری به عنوان بالاترین مقام مسئول در این صنعت طالب ریفای است که در آن آمده: تامین انرژی در توسعه صنعت گردشگری امری کلیدی است چون بیشترین سهم سرمایه گذاری یا به عبارتی هزینه در این صنعت مربوط به تامین انرژی است.

 صنعت حمل و نقل که به عنوان شاهرگ گردشگری مستقیم با انرژی سروکار دارد  بدون تردید نیازمند تامین سوخت یاهمان انرژی خواهد بود و از سوی دیگر با توجه به آلاینده بودن این صنعت، باید به دنبال تدابیری بود تا از سهم آلایندگی آن و البته هزینه تامین سوخت این صنعت کاسته شود گرچه مراکز اقامتی و پذیرایی نیز در رتبه دوم قرار گرفته است اما جهت رونق گردشگری و کاهش هزینه سفر برای جامعه امروزی باید از هزینه انرژی مصرفی کاست که یکی از راه های این کار استفاده از انرژی های پایدار و ارزان قیمت طبیعی مانند خورشید است تا با استفاده از آنها به این مهم جامعه عمل پوشاند.

سازمان بین المللی گردشگری قصد دارد تا سال 2030 میلادی استفاده از این گونه انرژی ها یعنی انرژی های پایدار را در صنعت گردشگری نهادینه کند و به امری رایج در آن صنعت سبز تبدیل کند . بنابراین از هرگونه طرح و برنامه برای رسیدن به این مهم با آغوش باز استقبال می کنیم و البته مشوق هایی هم برای استفاده کنندگان از این گونه انرژی ها نیز در نظر گرفته ایم.

وی در بخش دیگری از پیام خود می گوید با صرفه جویی مصرف انرژی در صنعت گردشگری، با استفاده از انرژی های پایدار مبلغ قابل توجهی سرمایه حفظ خواهد شد، که می توان آن را مستقیم در صنعت گردشگری دوباره سرمایه گذاری کرد و زمینه اشتغال بسیاری را با توجه به بحران های مالی گسترده در جهان ایجاد کرد .

با توجه به این سخنان و پیام ها می توان گفت که اولین نشانه های شعار امسال در روز جهانی گردشگری در نمایشگاه گردشگری لندن world travel market متصور خواهد شد چون این نمایشگاه از دو جنبه اهمیت بسیار زیادی طی امسال خواهد داشت که عبارتند از :

1.        نزدیکی زمان برگزاری آن با برگزاری جشن روز جهانی گردشگری

2.        معروف بودن این نمایش در دنیای گردشگری

بنابراین در واقع تاثیر اصلی جشن و شعار مخصوص سال جاری در لندن مشاهده خواهد شد . نوآوری ها و اکتشافات به اختراعات جدید بی تردید امسال در لندن خودنمایی خواهد کرد و باعث تعجب دست اندرکاران گردشگری جهان خواهد بود و البته راهی برای کاستن هزینه های سفر در آینده بسیار نزدیک خواهد بود، هرچند اولویت اصلی حفظ محیط زیست جهانی بوده است.

به هر حال هفته گردشگری در کشورمان به عنوان یکی از کشورهای بسیار پرجاذبه گردشگری آغاز خواهد شد، اما باید دید که شعار امسال که از سوی سازمان جهانی گردشگری انتخاب شده چه تاثیر مثبتی در رونق گردشگری ایران که دنیایی از انرژی های تجدید پذیر است خواهد بود. به طور کلی باید دید که صنعت گردشگری ایران چقدر سبز خواهد شد؟

گردشگری پلی میان تمدن‌ها

گردشگری راهی برای کاهش شکاف توسعه میان کشورهای عضو اکو

صنعت گردشگری همواره در کشورهای مختلف جهان با توجه به درآمد ورشد قابل ملاحظه اش مورد توجه بوده و هست البته این توجه در برخی کشورها مثل ایران رنگ و بوی دیگری به خود گرفته و به شکل ویژه ای به آن نگاه می شود.

هنوز مدت زیادی از ریاست دکتر نجفی بر سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری نگذشته که تحولات عمده ای حداقل در برنامه ریزی این سازمان به واسطه رویکرد دولت یازدهم نسبت به صنعت گردشگری یا همان صادرات نامرئی به وجود آمده است و هرچند هنوز باید برای دیدن نتیجه آنها منتظر ماند اما همین تغییرات باعث شده تا برخی دیدگاهها در این زمینه تغییر کند و می توان به تغییر رویکرد ایران نسبت به شناسایی بازارهای هدف جدید در صنعت گردشگری اشاره کرد.

دیدگاهی که یک هفته قبل صحبت از آن به میان آمد و قرار شد ایران استراتژی جدیدی نسبت به بازارهای هدف گردشگری خود داشته باشد در این میان ظاهرا کشورهای عضو پیمان اکو به عنوان اولین و مهمترین بازار هدف کشورمان توسط ریاست سازمان میراث فرهنگی قرار گرفت بصورتی که وی در هجدهمین نشست کمیته اجرایی اتاق بازرگانی و صنعت اکو در تهران شرکت کرد و درباره پتانسیل های موجود گردشگری بین کشورهای عضو سخرانی کرد.

برخی کشورهای اکو از ظرفیت گردشگری خود استفاده نمی‌کنند

محمد علی نجفی رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در این نشست با اشاره به گام‌‌های موثر کشورهای دنیا برای رشد صنعت گردشگری می‌گوید که بعضی کشورها در این زمینه موفق بوده و برخی دیگر هنوز از ظرفیت های گردشگری به درستی استفاده نکرده اند. این در حالی است که تقویت بخش خصوصی و جذب سرمایه گذاران خارجی نیز می‌تواند گام مهمی برای توسعه گردشگری باشد.

 رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری گفت: «گردشگری پل مجازی اتصال میان ملت‌ها، و از منظر اجتماعی و فرهنگی و عاملی برای تعامل بین ادیان و فرهنگ هاست. همچنین راهی برای کم کردن شکاف توسعه میان کشورها و ترویج فرهنگ دوستی و تفاهم است.»

 وی با بیان این که گردشکری در دنیای امروز به عنوان یکی از شاخصه‌های مهم در تعیین میزان رشد اقتصادی و میزان توسعه یافتکی کشورها به شمار می‌رود اذعان داشت: «گردشگری از نظر اقتصادی نیز حجم قابل توجهی را به خود اختصاص داده، به طوری که در سال 2012 بیش از 1000 میلیارد دلار گردشگران خارجی در کشورهای دیگر هزینه کرده‌اند».

 به گزارش میراث فرهنگی، نجفی با اشاره به این که توسعه گردشکری در منطقه اکو منجر به افزایش ارزش‌های اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و گسترش دوستی و تفاهم میان کشورها خواهد بود که  نتیجه آن همکاری بیشتر میان دولتهاست خاطرنشان کرد: «در واقع فلسفه وجودی ایجاد سازمان‌های همکاری اقتصادی اکو خواست جمعی کشورهای منطقه به منظور رشد و بهبود موقعیت اقتصادی خود در نظام بین‌الملل بوده است و یکی از راهکارهای رسیدن به این خواست جمعی توسعه و ترویج منطقه به عنوان مقصد گردشگری جهان است».

45 درصد گردشگران ورودی به ایران از کشورهای عضو اکو

 از سوی دیگر محمد علی نجفی در حاشیه این نشست در جمع خبرنگاران گفت: در جلسه ای که با وزرای امور خارجه و اطلاعات برگزار کردیم، قرار شد کشورهای هدف را به سه گروه تقسیم کنیم و برای هر گروه تسهیلاتی ارائه دهیم.

وی ادامه داد: گروه اول کشورهایی هستند که با آنها لغو روادید خواهیم داشت و گروه دوم گردشگرانی هستند که اگر به صورت تور وارد ایران شوند، مشمول لغو روادید می شوند  و  گروه سوم کشورهایی هستند که برای گردشگران آنها تسهیلاتی در صدور روادید ارائه می شود.

معاون رئیس جمهوری با بیان اینکه، سال گذشته چهار میلیون و ۱۰۰ هزار گردشگر به ایران سفر کردند که ۴۵ درصد این گردشگران از کشورهای عضو اکو بوده اند.

وی ادامه داد: بر این اساس یک میلیون و ۹۰۰ هزار گردشگر از کشورهای عضو اکو به ایران آمدند که سهم مردم آذربایجان بیشتر بوده و هر گردشگر به طور متوسط بین ۴۰۰ تا ۵۰۰ دلار در ایران هزینه کرده است.

رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ادامه داد: آمار دقیق از گردشگری در کل اکو را ندارم، اما موفق ترین کشور عضو اکو، ترکیه است که نهمین رتبه جهانی را در جذب گردشگر به خود اختصاص داده است.

نجفی تبدیل شدن اعضای اکو به مقصد گردشگری را منوط به تجهیز زیرساختها دانست و افزود: « تبدیل منطقه اکو با جمعیتی بالغ بر 450 میلیون نفر به عنوان یک مقصد گردشگری جهانی، نیازمند تامین زیرساخت ها و ابزارهای لازم با رعایت استانداردهای جهانی صنعت گردشگری است همجنانکه نیازمند بهره وری از پیشینه غنی تاریخی و فرهنگی خود و همکاری کشورهای عضو برای استفاده از ظرفیت‌های موجود کشورهای منطقه است.»

 وی با تاکید بر این که سرمایه گذاری باید در تمام شاخه‌های صنعت گردشگری از جمله سلامت، اکوتوریسم، ورزشی و فرهنگی انجام شود خاطرنشان کرد: «البته این دولت‌ها هستند که باید با ارائه تسهیلات لازم راه را برای ورود سرمایه گذاران داخلی و خارجی هموار سازند.»

 به گفته او، برگزاری نمایشگاه‌های گردشگری و صنایع دستی می‌تواند از جمله رویدادهای مهم و تاثیرگذار در نزدیکی ملت‌ها به هم و آشنایی با رسوم عقاید، سنن، و فرهنگی کشورهای مختلف باشد؛ در همین زمینه با گسترش اینترنت و رسانه های ارتباط جمعی حتی می توان به برپایی نمایشگاه در فضای مجازی اندیشید.

لزوم ایجاد روادید مشترک بین کشورهای عضو اکو

در همین حال رئیس اتاق بازرگانی ایران در هجدهمین نشست کمیته اجرایی اتاق بازرگانی و صنعت اکو بر امضای تفاهم‌نامه در راستای صدور روادید و ایجاد روادید مشترک بین اعضای اکو، تاکید کرد.

«محمد نهاوندیان» رئیس اتاق بازرگانی ایران با اشاره به روی کار آمدن دولت اعتدال‌گرای تدبیر و امید در ایران تصریح کرد: بدون شک رئیس جمهوری ایران از پیشنهاد برگزاری شورای گفت‌و‌گوی دولت و بخش خصوصی منطقه اکو استقبال خواهد کرد.

وی در بخش دیگری از سخنان خود با انتقاد از توافق‌نامه‌هایی که از سوی اکو تدوین شده‌اند ولی هم‌چنان در حد یک پیشنهاد بر روی کاغذ باقی مانده‌اند، تصریح کرد: اکو برای گسترش تجارت باید برنامه‌های عمل روشن و عملیاتی ارائه دهد. کشورهای عضو نیز باید در اجرای موافقت‌نامه‌های موجود، با جدیت عمل کنند. مسأله ویزا یکی از مهم‌تریم موضوعاتی است که باید با کمک دولت‌ها حل شود.

شکوفایی صنعت گردشگری در اکو در گرو تعامل‌هاست

نهاوندیان به موانع اداری موجود در ترانزیت و حمل و نقل کالا اشاره کرد و ادامه داد: « مشخص نبودن دفاتر و عدم یکسان سازی موجب شده تا مشکلاتی نظیر مشکلات ویزا، هزینه‌های ترانزیت و عدم هماهنگ بودن کشورها در این خصوص صورت بگیرد.»

    به گفته او، صنعت گردشگری نیز از نقاط قوت اکو محسوب می شود به طوری که پتانسیل های گسترده ای در منطقه موجود بوده و به لحاظ مشترکات قومی، زبانی، فرهنگی و مذهبی استعداد خوبی برای همکاریهای گردشگری وجود دارد چرا که می توان به راه اندازی تورهای ترکیبی ضمن درآمدزایی و ایجاد اشتغال، شکوفایی صنعت گردشگری در اکو به عنوان یکی از زمینه های توسعه مبادلات اقتصادی و فرهنگی بین کشورهای عضو که همان گردشگری است فراهم کرد.

زنگ خطری برای گردشگری ایران

گرفتن روادید از سوی گردشگران ایرانی برای سفر به بسیاری از نقاط جهان امروز به عنوان یکی از مراحل سخت سفر برایشان تبدیل شده است در حالی که ایران با توجه به رویکرد جدید دولت یازدهم سعی می کند با توجه به منافع ملی کشورمان ورود گردشگران دیگرنقاط دهکده جهانی را به ایران باستانی با حذف روادید یا صدور آنی روادید در فرودگاه تسهیل نماید.

اما ظاهرا بسیاری از کشورهایی که تا کنون برای گردشگران ایرانی بسیار در دسترس بود بنابه دلایلی مشابه یکی یکی در صف دوردست ها ایستاده و برای ورود ایرانیان از آنها روادید می خواهند که می توان به نام کشورهای اندونزی، گرجستان و اخیرا مالزی در این زمینه اشاره کرد.

هرچند این اقدام از سوی کشورهای یاد شده با ارایه دلایل منطقی و البته عامه پسند صورت گرفته است و توجیهی حداقل برای خود آنهاست اما این اتفاق می تواند به عنوان زنگ خطری برای گردشگری و تمدن ایران بوده که همواره قصد دارد با دیگر کشورها روابطی گسترده و بدون حضور قوانین دست و پاگیر داشته باشد و باید مسئولان را متوجه معضلی به نام بدنام شدن گردشگران ایرانی خارج از مرزهای کشور کند.

مشکلی که چندی پیش گردشگران چینی را به عنوان بی ادب ترین گردشگران جهان مطرح کرد و باعث شد تا مسئولان فرهنگی چین به عنوان بزرگترین صادر کننده گردشگر به اقصی نقاط جهان برای آموزش گردشگران چینی قبل خروج از کشور اقدام به برگزاری کلاسهایی درباره آداب و رسوم سفر و البته کشور میزبان کنند تا گردشگران چینی با کوله باری از فرهنگ راهی دیار ناشناخته ها شوند.

اما سئوال اصلی اینجاست که آیا واقعا ایران متمدن و گردشگرانش نیز در این گروه قرار گرفته اند و ایرانیان با توجه به تمدنی چند هزار ساله شایسته دریافت چنین عنوان یا عناوین مشابهی در صنعت گردشگری جهان هستند؟ به صورتیی که سخنگوی مهاجرت کشور اندونزی درپی تصمیم جدید دولت این کشور مبنی به لزوم دریافت ویزا برای گردشگران ایران می گوید: فعالیت های دردساز گردشگران ایرانی برای دولت مالزی عامل اصلی اتخاذ این تصمیم بوده است و از سوی دیگر یکی از روزنامه های محلی مالزی نوشته قاچاق مواد مخدر، فعالیت های غیر مجاز، قاچاق انسان و برخی دیگر موارد غیر قانونی که از سوی گردشگران ایران صورت گرفته به دولت ثابت کرده بسیاری از ایرانیان برای گردش و تفریح وارد خاک مالزی نمی شوند.

در حالی که ایرانیان مقیم این کشور و حتی گردشگران ورودی سالانه از ایران به مالزی سهم قابل توجهی در درآمد صنعت گردشگری کشور مالزی دارند و ایران به عنوا ن بازار هدفی مناسب برای مالزی تاکنون بوده است.

به هر حال این اتفاق افتاد و به قول معروف هروقت ماهی را از آب بگیریم تازه است و اگر سالها پیش که در کشور ژاپن چنین اتفاقی رخ داده بود به فکر افتاده بودیم و جلوی آن را گرفته بودیم هم اکنون شاهد اینچنین نوشته ها یا بیاناتی از سوی مقامات دولت های خارجی برای گردشگران ایران باستانی نبودیم پس به جاست که سازمان میراث فرهنگی به عنوان متولی گردشگری کشورمان و وزارت امور خارجه به همکاری سفارتخانه های ایران خارج از مرزها به این معضل جدی بنگرند و با فرهنگ سازی داخل و خارج از مرزهای کشورمان برای هموطنان و گردشگران ایرانی ، مانع از خدشه دار شدن نام ایران باستانی و ایرانیان متمدن به دلیل رفتار و کردار گروهی ناآگاه که نمی دانند نماینده جامعه تمدن 70 میلیون ایرانی با فرهنگ خارج از مرزها هستند؛ بشوند.

چشم امید صادرات نامرئی به صنعت نشر ایران

نویسنده : عمادعزتی

گردشگری و صنایع وابسته آن یکی دو سال است که در کشورمان بیش از پیش خبرساز شده و بسیاری از فعالان جامعه علمی و اقتصادی را به خود مشغول کرده اند ، اما یکی از صنایعی که در صنعت گردشگری حضوری کاملا پنهان داشته  وکمتر از آن تا کنون سخن به میان آمده صنعت نشر است . صنعتی که رشد و رونق آن علاوه بر تاکیدی دوباره بر میزان آگاهی و درک بالای جامعه، گواهی بر ارتباط گردشگری با آن خواهد بود.

شاید با این کلمات به فکر نقشه و کتابهای عکس معروف ایران بیفتید که در ویترین برخی از کتابفروشی های میدان انقلاب دست به دست می شوند و در مورد دیگر کاربردهای صنعت نشر در گردشگری زیاد با خودتان به تفاهم نرسید اما اولین کاربرد این صنعت یعنی چاپ و نشر در گردشگری همان ها هستند که می دانید و دنیایی از بروشورها و کتابچه های راهنما وجود دارد که هر روز در دستان گردشگران و ماجراجویان اقصی نقاط جهان دست به دست شده و همراهشان سفر می کنند از این موارد مهمتر نیز می توان به مجلات گردشگری که هم اکنون بخش عمده ای از بازاریابی خارجی در کشورهای گردشگرپذیر برعهده دارند را می توان برشمرد و از جایگاه کلی صنعت نشر به واسطه آنها در گردشگری و صادرات نامرئی سخن گفت.

متاسفانه هم اکنون ایران باستانی ما در این زمینه فقر مطلق را تجربه می کند و به نوعی هیچ جایگاهی از نشر را نمی توان در گردشگری نوپای کشورمان متصور شد. همین موضوع باعث شده تا حتی گردشگران ورودی کشورهای مختلف جهان قبل از ورود به سرزمین باستانی ایران ، اطلاعات مربوط به سفرشان را در کتابچه های راهنمای گردشگری مثل لونلی پلنت  جستجو کنند و همراه این کتابچه ها که خارج از مرزهای کشورمان و توسط موسسه های خارجی منتشر شده اند،  وارد سرزمین باستانی ایران شوند، نکته ای که حاکی از کمکاری گردشگری ایران داشته و دارد.

این در حالی است که کشور ترکیه همسایه شمال غربی کشورمان حدود 5 ماه پیش خبر از انتشار چندمیلیون جلد کتابچه راهنما به سی زبان زنده دنیا و توزیع آنها در بازارهای هدف گردشگری خود داد و این کار را به عنوان حرکتی نوین در جهت توسعه گردشگری ترکیه و جلب نظر گردشگران مناطق مختلف جهان به دیدنی های این کشور دانست.

هرچند برخی متعتقدند که هم اکنون دنیای مجازی جای نسخه های چاپی کتابچه های راهنما را در بازار گردشگری بین المللی به خود اختصاص داده است اما نباید فراموش کنیم که دنیای مجازی در صنعت گردشگری ایران نیز چنان وضع خوشی ندارد و تازه برخی از فعالان گردشگری و البته جامعه علمی کشورمان به فکر برگزاری کنفرانس هایی در این زمینه افتاده اند برای یافتن راهکارهای استفاده از دنیای مجازی در واقعیت گردشگری کشورمان.

به هر حال علاقه انسان بخصوص گردشگران به مطالعه و البته استفاده از نسخه های چاپی مطالب مورد علاقه و مورد نیازشان این یادآوری را به ما خواهد داشت که صنعت گردشگری یا همان صادرات نامرئی به تمام صنایع موجود در کشورها وابسته است و صنعت نشر ایران و البته ناشران می توانند کمک بسیار مفیدی در توسعه و رونق گردشگری تمدن ایران زمین داشته باشند چه در زمینه جلب نظر گردشگران به مناطق دیدنی کشور و چه برای تربیت نیروی متخصص علمی در گردشگری ایران توسط دانشگاهها دو مقوله ای که هم اکنون در کشورمان زیاد مورد توجه قرار نگرفته و تقریبا به دست فراموشی سپرده شده اند پس امیدواریم دولت یازدهم با رویکرد تازه خود در گردشگری علی رغم تمام مشکلات صنعت نشر ایران به ناشرانی که بصورت تخصصی در زمینه صنعت گرشدگری فعال هستند توجه بیشتری کرده و آنها را در زمینه توسعه گردشگری ایران یاری رساند.

غرفه ایران در آی تی بی

هرچند مسئولان گردشگری یکصدا از حضور گسترده صادرات نامرئی کشورمان در تمام نمایشگاههای مطرح جهان جهت معرفی توانمندی ها و جاذبه های ایران زمین سخن می گویند و وعده های زیادی در این زمینه داده اند اما ظاهرا روند غیبت ایران یا کمکاری ناموفق بودن کشورمان در نمایشگاههای گردشگری همچنان ادامه دارد که به تازگی ITB هم به کارنامه نا موفق سازمان میراث فرهنگی افزوده شده است چون میراثی ناخوشایند از دوره قبل به این دوره رسیده است .

جای تردید نیست حضور در نمایشگاههای گردشگری یکی از راهکارهای موفق در توسعه گردشگری و البته تبادل اطلاعات و تجربه های متفاوتی از صنعت گردشگری است اما اگر بتوان از این فرصت به خوبی استفاده که تا کنون ایران هیچگاه نتوانسته از فرصت نمایشگاههای بین المللی در این زمینه استفاده بهینه کند و هنگام حضور هم به جز صورتحسابی سنگین ارمغانی دیگر برای گردشگری ایران نیاورده است .

از سالها پیش این روند ادامه داشته و در خوشبینانه ترین حالت تعدادی بروشور یا کاسه ای آش و یک قطعه گز دست متقاضیان سفر به کشورمان را گرفته و دست اندرکاران گردشگری ایران هم در مقابله و البته رقابت با دیگران همواره همچون لشگری شکست خورده دوباره به کشور بازگشتند .

عده ای متعقدند این گردشگری دولتی بوده که نتوانسته نتیجه کار را مثبت کند و دیگران می گویند سیاست های دست و پا گیر دولت است که گردشگری ایران را با توجه به این همه جاذبه زمین گیر کرده اما هرچه هست مربوط به خودمان است چون همیشه نتیجه یکسان بوده و این بار در آلمان هم دوباره در شرف تکرار شدن.

شاید اینبارهم با لابی کردن و پا درمیانی برخی فعالان عرصه خصوصی ایران در نمایشگاه آلمان غرفه ای داشته باشد اما باید دید این صورتحساب ها تا کی گریبان گردشگری ایران را خواهند گرفت و اینبار در کدام گوشه دهکده جهانی گردشگری ایران در فهرست بدهکاران قرار گرفته است کشوری که به اعتقاد بسیاری از سازمان های بین المللی فعال در گردشگری می تواند درآمدی هنگفت از صادرات نامرئی داشته و به عنوان گل سرسبد منطقه در گردشگری بین المللی خوش آوازه باشد؟!

به هر حال گردشگری صنعتی خصوصی است و نباید دولت یا حتی شبه دولتی ها در آن نقش داشته باشند تا بتوانیم کم کم شاهد رشد و رونق گردشگری باشم ولی بد نیست این بار و برای همیشه دولت صورتحسابش را به بخش خصوصی بپردازد تا بتوانیم توانمندی بخش خصوصی را در عمل ببینیم .

آموزش متخصص گردشگری

کسب و کار نگاهی به آموزش در گردشگری ایران داشته است

نویسنده: عماد عزتی

مدتی است با رویکرد جدید دولت نسبت به صنعت گردشگری نگاه مسئولان و البته دست اندرکاران صادرات نامرئی به این صنعت تغییر کرده و برخی کاستی ها و نبود استاندارد در این صنعت؛ به همین دلیل خودنمایی می کند. هرچند بسیاری خدمات گردشگری را به دلیل تنوع در قالب استاندارد نمی بینند اما براساس تحقیقات و البته تجربه کشورهای موفق در این زمینه در صورت استاندارد سازی می توان جهانی شدن را تجربه کرد.

از این رو یکی از ارکان اصلی توسعه گردشگری در کشورهای پیشرفته در صنعت گردشگری بحث آموزش و مهارت های نیروی انسانی در قالب استانداردی جهانی است که با سخت گیری ها و ریزبینی مسئولان نسبت به آنها اعمال قانون می شود؛ اما متاسفانه در کشورمان علی رغم پتانسیل بالای گردشگری و البته وجود فارغ التحصیلان  متعدد هنوز این گروه آموزشهای استانداردی ندیده و صرفا با گذراندن دوره هایی نظری و کوتاه به عنوان نیروی متخصص در گردشگری از آنها یاد می شود .

شاید در همه زمینه ها و رشته های تخصصی گردشگری بتوانیم این معضل را به عینه ببینیم اما در حرفه تورگردانی که در واقع اصلی ترین رکن گردشگری در هر منطقه است بیش از پیش خودنمایی می کند و صادرات نامرئی کشورمان نمیتوان روی تخصص آنها حسابی بازکند.

در این زمینه آرش نورآقایی، رییس کانون انجمن های صنفی راهنمایان گردشگری سراسر کشور ضمن تاکید بر ناکافی بودن آموزش های راهنمایان گردشگری کشورمان می گوید: همواره از آموزش و رسیدن به استانداردهای جهانی به عنوان یکی از ارکان پیشبرد گردشگری نام برده شده است و این کانون از حدود سه ماه قبل که به فدراسیون جهانی راهنمایان گردشگری WFTGA   پیوسته در این زمینه گام برداشته و با بهره گیری از راهنمایان فعال در این فدراسیون در صدد ارتقای دانش خود در سطح بین المللی برآمده است.

نورآقایی ضمن اشاره به روند اشتباه آموزش تورگردانان در سالهای گذشته می افزاید: همانطور که می دانیم گردشگری در کشورمان تقریبا از اواخر دهه 40 شمسی رونق گرفت و کم کم با توسعه مواجه شده بود که انقلاب شد و پس از آنهم جنگ و تحریم ها باعث شد تا صنعت گردشگری ایران صرفا به یک یا دو هتل باقی مانده از رژیم گذشته خلاصه شود بنابراین حدود بیست سال در آن زمان از توسعه گردشگری بین المللی عقب ماندیم.

اما پس از پایان جنگ و شروع دوران بازسازی کشورمان توجه به گردشگری دوباره به اوج خود رسید و بسیاری از مسئولان و دست اندرکاران گردشگری بدون برنامه ای خاص در این زمینه شروع به کار کردند و خیل عظیمی از افراد علاقمند، به کانون جهانگردی و موسسات و آموزشگاهها مربوطه مراجعه کرده و با سبک ها و روشهای ابتدایی که مربوط به دو دهه قبل بود در این زمینه یعنی راهنمای گردشگری یا تورگردان مدارکی هم دریافت کردند اما این مدارک هم اکنون به معضلی در صنعت نوین گردشگری ما تبدیل شده است چون آن آموزش ها هیچ مطابقتی با استانداردهای کنونی بازار گردشگری بین المللی نداشته و تلاشی هم برای بروز کردن آنها نکرده ایم.

• دوره های ناکافی

 آرش نور آقایی رییس کانون انجمن های صنفی راهنمایان گردشگری سراسر کشور با تاکید بر ناکافی بودن زمان و دوره های آموزشی تورگردانان در کشور می گوید: «تعداد روزها و ماه هایی که راهنمایان گردشگری باید آموزش ببینند در ایران کم است.

وی در این زمینه به شرایط دریافت کارت راهنمای گردشگری در کشور ترکیه اشاره می کند و می افزاید: طبق خبر دقیقی که دارم اگر کسی بخواهد در این کشور راهنمای تور شود باید 9 ماه کلاس بگذراند و 45 روز مجبور است سفر کند.

این درحالی است که در کشورمان اگر کسی بخواهد کارت راهنمای گردشگری دریافت کند یک دوره شش ماه با کلاس های پاره وقت را می گذراند و در مورد سفر هم هیچ سختگیری درکار نیست و با یک سفر نیم روزه یا در خوشبینانه ترین حالت یک روزه کار تمام می شود و کارتی برای وی صادر می شود .

این فعال گردشگری می افزاید: «این نوع آموزش سبب شده تا با تعداد زیادی از افرادی مواجه شویم که کارت دارند ولی برای آنها کارت نیست یعنی مهارت‌های لازم برای راهنما شدن را دارا نیستند ؛ در چنین شرایطی است که جامعه تورگردانان ایران می گوید با 300 نفر مصاحبه و تنها 3 نفر مورد قبول آنها بوده است و می گوییم آمار بیکاری در بین فارغ التحصیلان گردشگری بالاست.

لزوم بازنگری در روند آموزش نیروی انسانی

از سوی دیگر  ناصر عندلیب  مدیرعامل شرکت کاراد ، مجری هتل بین المللی فرودگاه امام خمینی ضمن تاکید بر ناکافی بودن مهارت های فارغ التحصیلان رشته های مختلف گردشگری در کشور می گوید: پس از سرمایه گذاری و البته ساخت هتلی 5 ستاره زیر نظر متخصصان خارجی برای استخدام کادر فنی و نیروی انسانی این هتل اقدام کردیم اما متاسفانه با مشکلی بسیار جدی مواجه شدیم آنهم مدارکی بدون پشتوانه تجربی در رشته های مورد نیازمان بود.

وی اینگونه ادامه می دهد که بسیاری از متقاضیان در این زمینه مراجعه کردند و مدارک مناسبی ارایه می کردند اما هیچ مهارت فنی در آنها دیده نمی شد بنابراین سعی کردیم با توجه به نیاز خودمان بین همین افراد، گروهی را انتخاب کنیم و دوباره خودمان آموزش دهیم.

عندلیب با اشاره به پراکنده بودن سیاست های آموزشی کشورمان در زمینه پرورش نیروی متخصص صنعت گردشگری می گوید: با توجه به اینکه هم اکنون ایران در توسعه گردشگری بسیار جدی شده لازم است جلوی پراکندگی آموزش و تربیت نیروی انسانی مورد نیاز را از هم اکنون بگیریم تا از آنسوی پشت بام سقوط نکنیم. بنابراین مسئولان باید در این زمینه اقدام به سیاست گذاری درستی کرده و با استفاده از آموزشگاههای ذی سلاح و البته امکانات سازمان فنی حرفه ای برای پرورش نیروی ماهر و دارای تجربه عملی گردشگری اقدام نمایند نه اینکه در کلاس درس و پای تخته آموزش سرآشپزی داده شود چون از این کلاس سرآشپز بین المللی بیرون نخواهد آمد.

وی در ادامه می افزاید بسیاری از دانشگاه های ما که معروف به آموزش از راه دور هستند هم اکنون رشته های مختلفی در صنعت گردشگری را آموزش می دهند سئوال اینجاست که آیا واقعا فردی که از این دانشگاه در مقاطع مختلف فارغ التحصیل می شود می تواند در صنعت گردشگری ایران جایگاهی داشته باشد یا اینکه به دنبال میز و دفتر مدیریت است؟ گردشگری جای عمل و مهارت است اما هم اکنون ما مشغول تربیت نظریه پرداز هستم ، ما نیروی فنی و متخصص نیاز داریم نه پشت میز نشین.

در همین حال آرش نورآقایی ضمن اشاره به پراکنده و غیر استاندارد بودن آموزش های ارایه شده در زمینه تربیت تورگردان های حرفه ای توسط مراکز مختلف می افزاید: با توجه به آنکه نمی‌توانیم جلوی آموزشگاه ها را بگیریم، به سوی بهره گیری از راهنمایانی برآمدیم که خودرا با آموزش‌های جهانی همراه ساخته‌اند چنانکه طبق صحبت‌های اولیه با مسئولان سازمان میراث و گردشگری، از این پس اگر راهنما تا مدتی تور نداشته باشد کارت او باطل خواهد شد. با این کار سعی کردیم تمام تورگردانان کشورمان را وادار به تحرک و به روز کردن اطلاعاتشان کنیم»

 نورآقایی در پایان با زیر سوال بردن روش آموزش در کشورمان می گوید: کتاب‌ها به روز نیستند و آموزشگاه های موجود هم بدون هماهنگی با سیاست های کلان مشغول به ارایه آموزش های خود هستند چون استانداردی در این زمینه درنظر گرفته نشده است، بنابراین با استاندارد کردن آموزش می توان گردشگری را نیز استاندارد کرد.

آموزش متخصص گردشگری

کسب و کار نگاهی به آموزش در گردشگری ایران داشته است

نویسنده: عماد عزتی

مدتی است با رویکرد جدید دولت نسبت به صنعت گردشگری نگاه مسئولان و البته دست اندرکاران صادرات نامرئی به این صنعت تغییر کرده و برخی کاستی ها و نبود استاندارد در این صنعت؛ به همین دلیل خودنمایی می کند. هرچند بسیاری خدمات گردشگری را به دلیل تنوع در قالب استاندارد نمی بینند اما براساس تحقیقات و البته تجربه کشورهای موفق در این زمینه در صورت استاندارد سازی می توان جهانی شدن را تجربه کرد.

از این رو یکی از ارکان اصلی توسعه گردشگری در کشورهای پیشرفته در صنعت گردشگری بحث آموزش و مهارت های نیروی انسانی در قالب استانداردی جهانی است که با سخت گیری ها و ریزبینی مسئولان نسبت به آنها اعمال قانون می شود؛ اما متاسفانه در کشورمان علی رغم پتانسیل بالای گردشگری و البته وجود فارغ التحصیلان  متعدد هنوز این گروه آموزشهای استانداردی ندیده و صرفا با گذراندن دوره هایی نظری و کوتاه به عنوان نیروی متخصص در گردشگری از آنها یاد می شود .

شاید در همه زمینه ها و رشته های تخصصی گردشگری بتوانیم این معضل را به عینه ببینیم اما در حرفه تورگردانی که در واقع اصلی ترین رکن گردشگری در هر منطقه است بیش از پیش خودنمایی می کند و صادرات نامرئی کشورمان نمیتوان روی تخصص آنها حسابی بازکند.

در این زمینه آرش نورآقایی، رییس کانون انجمن های صنفی راهنمایان گردشگری سراسر کشور ضمن تاکید بر ناکافی بودن آموزش های راهنمایان گردشگری کشورمان می گوید: همواره از آموزش و رسیدن به استانداردهای جهانی به عنوان یکی از ارکان پیشبرد گردشگری نام برده شده است و این کانون از حدود سه ماه قبل که به فدراسیون جهانی راهنمایان گردشگری WFTGA   پیوسته در این زمینه گام برداشته و با بهره گیری از راهنمایان فعال در این فدراسیون در صدد ارتقای دانش خود در سطح بین المللی برآمده است.

نورآقایی ضمن اشاره به روند اشتباه آموزش تورگردانان در سالهای گذشته می افزاید: همانطور که می دانیم گردشگری در کشورمان تقریبا از اواخر دهه 40 شمسی رونق گرفت و کم کم با توسعه مواجه شده بود که انقلاب شد و پس از آنهم جنگ و تحریم ها باعث شد تا صنعت گردشگری ایران صرفا به یک یا دو هتل باقی مانده از رژیم گذشته خلاصه شود بنابراین حدود بیست سال در آن زمان از توسعه گردشگری بین المللی عقب ماندیم.

اما پس از پایان جنگ و شروع دوران بازسازی کشورمان توجه به گردشگری دوباره به اوج خود رسید و بسیاری از مسئولان و دست اندرکاران گردشگری بدون برنامه ای خاص در این زمینه شروع به کار کردند و خیل عظیمی از افراد علاقمند، به کانون جهانگردی و موسسات و آموزشگاهها مربوطه مراجعه کرده و با سبک ها و روشهای ابتدایی که مربوط به دو دهه قبل بود در این زمینه یعنی راهنمای گردشگری یا تورگردان مدارکی هم دریافت کردند اما این مدارک هم اکنون به معضلی در صنعت نوین گردشگری ما تبدیل شده است چون آن آموزش ها هیچ مطابقتی با استانداردهای کنونی بازار گردشگری بین المللی نداشته و تلاشی هم برای بروز کردن آنها نکرده ایم.

• دوره های ناکافی

 آرش نور آقایی رییس کانون انجمن های صنفی راهنمایان گردشگری سراسر کشور با تاکید بر ناکافی بودن زمان و دوره های آموزشی تورگردانان در کشور می گوید: «تعداد روزها و ماه هایی که راهنمایان گردشگری باید آموزش ببینند در ایران کم است.

وی در این زمینه به شرایط دریافت کارت راهنمای گردشگری در کشور ترکیه اشاره می کند و می افزاید: طبق خبر دقیقی که دارم اگر کسی بخواهد در این کشور راهنمای تور شود باید 9 ماه کلاس بگذراند و 45 روز مجبور است سفر کند.

این درحالی است که در کشورمان اگر کسی بخواهد کارت راهنمای گردشگری دریافت کند یک دوره شش ماه با کلاس های پاره وقت را می گذراند و در مورد سفر هم هیچ سختگیری درکار نیست و با یک سفر نیم روزه یا در خوشبینانه ترین حالت یک روزه کار تمام می شود و کارتی برای وی صادر می شود .

این فعال گردشگری می افزاید: «این نوع آموزش سبب شده تا با تعداد زیادی از افرادی مواجه شویم که کارت دارند ولی برای آنها کارت نیست یعنی مهارت‌های لازم برای راهنما شدن را دارا نیستند ؛ در چنین شرایطی است که جامعه تورگردانان ایران می گوید با 300 نفر مصاحبه و تنها 3 نفر مورد قبول آنها بوده است و می گوییم آمار بیکاری در بین فارغ التحصیلان گردشگری بالاست.

لزوم بازنگری در روند آموزش نیروی انسانی

از سوی دیگر  ناصر عندلیب  مدیرعامل شرکت کاراد ، مجری هتل بین المللی فرودگاه امام خمینی ضمن تاکید بر ناکافی بودن مهارت های فارغ التحصیلان رشته های مختلف گردشگری در کشور می گوید: پس از سرمایه گذاری و البته ساخت هتلی 5 ستاره زیر نظر متخصصان خارجی برای استخدام کادر فنی و نیروی انسانی این هتل اقدام کردیم اما متاسفانه با مشکلی بسیار جدی مواجه شدیم آنهم مدارکی بدون پشتوانه تجربی در رشته های مورد نیازمان بود.

وی اینگونه ادامه می دهد که بسیاری از متقاضیان در این زمینه مراجعه کردند و مدارک مناسبی ارایه می کردند اما هیچ مهارت فنی در آنها دیده نمی شد بنابراین سعی کردیم با توجه به نیاز خودمان بین همین افراد، گروهی را انتخاب کنیم و دوباره خودمان آموزش دهیم.

عندلیب با اشاره به پراکنده بودن سیاست های آموزشی کشورمان در زمینه پرورش نیروی متخصص صنعت گردشگری می گوید: با توجه به اینکه هم اکنون ایران در توسعه گردشگری بسیار جدی شده لازم است جلوی پراکندگی آموزش و تربیت نیروی انسانی مورد نیاز را از هم اکنون بگیریم تا از آنسوی پشت بام سقوط نکنیم. بنابراین مسئولان باید در این زمینه اقدام به سیاست گذاری درستی کرده و با استفاده از آموزشگاههای ذی سلاح و البته امکانات سازمان فنی حرفه ای برای پرورش نیروی ماهر و دارای تجربه عملی گردشگری اقدام نمایند نه اینکه در کلاس درس و پای تخته آموزش سرآشپزی داده شود چون از این کلاس سرآشپز بین المللی بیرون نخواهد آمد.

وی در ادامه می افزاید بسیاری از دانشگاه های ما که معروف به آموزش از راه دور هستند هم اکنون رشته های مختلفی در صنعت گردشگری را آموزش می دهند سئوال اینجاست که آیا واقعا فردی که از این دانشگاه در مقاطع مختلف فارغ التحصیل می شود می تواند در صنعت گردشگری ایران جایگاهی داشته باشد یا اینکه به دنبال میز و دفتر مدیریت است؟ گردشگری جای عمل و مهارت است اما هم اکنون ما مشغول تربیت نظریه پرداز هستم ، ما نیروی فنی و متخصص نیاز داریم نه پشت میز نشین.

در همین حال آرش نورآقایی ضمن اشاره به پراکنده و غیر استاندارد بودن آموزش های ارایه شده در زمینه تربیت تورگردان های حرفه ای توسط مراکز مختلف می افزاید: با توجه به آنکه نمی‌توانیم جلوی آموزشگاه ها را بگیریم، به سوی بهره گیری از راهنمایانی برآمدیم که خودرا با آموزش‌های جهانی همراه ساخته‌اند چنانکه طبق صحبت‌های اولیه با مسئولان سازمان میراث و گردشگری، از این پس اگر راهنما تا مدتی تور نداشته باشد کارت او باطل خواهد شد. با این کار سعی کردیم تمام تورگردانان کشورمان را وادار به تحرک و به روز کردن اطلاعاتشان کنیم»

 نورآقایی در پایان با زیر سوال بردن روش آموزش در کشورمان می گوید: کتاب‌ها به روز نیستند و آموزشگاه های موجود هم بدون هماهنگی با سیاست های کلان مشغول به ارایه آموزش های خود هستند چون استانداردی در این زمینه درنظر گرفته نشده است، بنابراین با استاندارد کردن آموزش می توان گردشگری را نیز استاندارد کرد.

تبلیغات گردشگری

کسب و کار از روند افزایش تبلیغات غیر واقعی گردشگری در آستانه نوروز می گوید

سفر رویایی در عالم خیال

نویسنده: عمادعزتی

همواره رویای سفر به دوردست ها و سرزمین های ناشناخته در ذهنمان شیرین و دلچسب بوده است به صورتی که برای به واقعیت رساندنش تلاش بسیاری انجام می دهیم ، اما ظاهرا این شیرینی و حلاوت در کنار خلاء های گسترده قانونی و فرهنگی در ایران زمینه ای است برای سودجویی و کلاهبرداری های ناگوار از گردشگران در عالم واقعیت.

بسیاری از مسافران و گردشگران در دهکده جهانی علاقمند هستند با استفاده از راهکارهایی هزینه سفرهایشان را کاهش داده تا بتوانند بیشتر سفر کنند و سراز دنیای ناشناخته های دیگر نقاط جهان درآورند. همین موضوع باعث شده تا راهکاری های بسیاری در صنعت گردشگری  پا به عرصه وجود گذاشته و سفرهای گردشگران و علاقمندان را ارزان و گاهی رایگان کند .

اما در کشورمان چطور آیا تمام این تبلیغات و راهکارها واقعی هستند یا ارگانی هست که به آنها رسیدگی و مانع از زیان مادی و روانی گردشگرانی کشورمان باشد؟ هرچند در ابتدا سکاندار صنعت گردشگری یعنی سازمان میراث فرهنگی می تواند بهترین مرجع برای این منظور یعنی جلوگیری از انتشار تبلیغات غیر واقعی در صنعت گردشگری باشد اما ظاهرا قوانین آنالوگی این سازمان در این زمینه توان رقابت به دنیای گسترده دیجیتال را ندارد .

فرهنگ نا مناسب در صنعت گردشگری کشور

مهسا مطهر ، کارشناس ارشد گردشگری ضمن اشاره به فاصله بسیارزیاد صنعت گردشگری ایران از واقعیت گردشگری بین المللی می گوید: در کشورمان با توجه به مسایل و سیاست های گذشته در صادرات نامرئی فاصله غیر قابل تصوری با دیگر کشورها به وجود آمده است بطوری که همین خلاء یا فاصله باعث شده هم گردشگران  با مشکلات بسیاری برخورد کنند وهم فعالان عرصه گردشگری که همین موضوع زمینه ساز سوء استفاده های کلان نیز شده است.

این کارشناس گردشگری به عدم آشنایی مسئولان و قانونگذاران صنعت گردشگری کشورمان به علم روز توریسم یا همان گردشگری جهان اشاره می کند و همین موضوع را نقطه عطف آغاز خلاء های قانونی در صنعت گردشگری می داند و می افزاید: چطور می توان تصور کرد قانونی که در سال 1356 شمسی با توجه به فعالیت کانون ایرانگردی و جهانگردی در کشور وضع شده پس از گذشت نزدیک به چهار دهه هنوز هم قابل استفاده باشد ؟ مگر نه اینکه صنعت گردشگری با سرعتی غیر قابل تصور در حال رشد و گسترش است پس چطور می توانیم انتظار داشته باشیم قوانین کهنه گذشته ما در این زمینه پویا و فعال باشند؟

اما محمد حسن کرمانی رئیس هیات مدیره انجمن دفاتر خدمات گردشگری هوایی ایران به نکته مهمتری یعنی کمبود اطلاعات گردشگری میان گردشگران و مسافران ایرانی از حق  و حقوق خودشان اشاره می کند و می گوید: بسیاری از گردشگران ایرانی هنوز حقوق قانونی خود را به عنوان مسافر یا متقاضی سفر نمی دانند و البته نمی دانند چگونه باید قانونی یا غیر قانونی بودن سایت های خدمات گردشگری را تشخیص دهند چون از سوی دست اندرکاران دولتی هیچ آموزشی در این زمینه به آنها داده نشده است یا اینکه اصلا متولی خاصی در این زمینه نبوده است.

رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات گردشگری هوایی ایران ضمن محترم شناختن اختیار و عقلانیت مسافران به این موضوع اشاره می کند که وقتی قانون در زمینه توضیح حقوق دو طرف در خدمات گردشگری ضعیف عمل می کند خود به خود فرهنگ سفر و گردشگری چه در گردشگران و چه در فعالان این صنعت کاهش خواهد یافت بنابراین نمی توان انتظار سوء استفاده را نداشت.

کرمانی به کشورهای پیشرفته در صنعت گردشگری اشاره می کند و می گوید: هم اکنون بحث کلوپ یا کارتهای اعتباری سفر یا حتی عضویت های سالیانه در مراکز اقامتی و تفریحی در جای جای دنیا کاملا قانونی و البته کنترل شده جا افتاده است در حالی که هنوز در کشورمان هیچ قانونی در این زمینه وجود ندارد و گاهی اوقات خلاء های موجود در قانون گردشگری ایران به دلیل ناآگاهی مدیران بالادستی از دانش روز باعث بروز ناهنجاری در صنعت گردشگری کشورمان شده است.

رئیس هیات مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی ایران ضمن تاکید بر انعقاد قرارداد رسمی با دفاتر گردشگری به مسافران و کنترل تمام تبصره ها و مواد مندرج در آن می افزاید: با توجه به نزدیک شدن ایام نوروز و گسترش تقاضای سفر توسط مسافران نوروزی جای تردید نیست که گردشگران و مسافران نباید فقط به قیمت ارزان تورهای تبلیغ شده توجه کنند بلکه باید قبل از پرداخت هرگونه هزینه ای به واقعیت و صحت آن واقف شده و پس از آن دست به جیب شوند که بهترین کار مراجعه حضوری به دفاتر خدمات مجاز گردشگری در سطح شهرهاست چون هنوز دنیای صفر و یکی گردشگری در کشورمان دارای خلاء های گسترده قانونی است.

شما برنده اقامتی صد درصد رایگان شدید؟!

علی لطفی ، مدیرکل دفتر امور مراکز خدمات گردشگری سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری کشور ضمن تاکید بر گسترش فعالیت شرکت های گردشگری در دنیای مجازی و نا متناسب بودن قوانین موجود با این رشد و گسترش می گوید: مدتی است که پیامک های متفاوتی در زمینه برگزاری تورهای لحظه آخری یا حتی تخفیف های باورنکردنی درباره تورهای داخلی و خارجی توسط شرکت های مختلفی به مشترکان تلفن همراه ارسال می شود که بسیاری از آنها هرگز دارای مجوزهای قانونی نیستند.

این مقام مسئول در این باره می افزاید: معمولا این تبلیغات در نهایت به وب سایتی مجازی با تعدادی عکس بسیار زیبا و دلچسب درباره موضوع تبلیغ و البته چند شماره تلفن ختم می شوند و وقتی متقاضیان به آنها مراجعه می کنند به شرایطی متفاوت روبرو خواهند شد و گاهی باعث انحراف ذهن آنها می شود .

لطفی ضمن تاکید بر غیر قانونی یا غیر واقعی بودن بیشتر این تبلیغات در صنعت گردشگری که به صورت الکترونیک به دست متقاضیان سفر بخصوص در ایام پیک سفر می رسد می گوید: جالب اینجاست که اکثر این تبلیغات برای جلب اطمینان متقضیان به آنها اسراسر می کنند برای دریافت تایید صحت تبلیغات خود با سازمان میراث فرهنگی تماس گرفته و سلامت کسب وکارشان را از این سازمان به عنوان سکاندار گردشگری کشور جویا شوند درحالی که هیچ اطلاعاتی از وضعیت کاری آنها در سازمان به ثبت نرسیده چه بسا از اساس این فعالیت غیر قانونی بوده است.

این مقام مسئول ضمن اشاره به نام «پرشین کروز» که در سازمان میراث فرهنگی به ثبت نرسیده است تصریح کرد: این شرکت که کارت های اقامت رایگان به متقاضیان می فروشد و چند هفته اخیر هم فعالیت خود را بسیار گسترده تر کرده است و صرفا با استفاده از امکانات و البته علاقه مسافران توانسته تا کنون از دویست هزار نفر پول دریافت کند که با یک حساب سرانگشتی چیزی معادل هشت میلیارد تومان از این زمینه به دست آورده است.

به هر حال تقاضای سفر بخصوص سفرهای ارزان قیمت همواره بین گردشگران وجود دارد و خلاءهای قانونی بسیار؛ اما جالب اینجاست لطفی در این زمینه به ایسنا گفته است: دوهفته پیش  با اطلاع از فعالیت شرکت یاد شده نامه ای به سازمان میراث فرهنگی استان تهران ارسال شده تا از طریق پلیس فتا این موضوع رسیدگی شده و جلوی فعالیت غیر قانونی شرکت پرشین کروز گرفته شود ولی با گسترش تبلیغات این شرکت مواجه شده ایم. سئوال اصلی اینجاست که واقعا مسئول برخورد با اینگونه تبلیغات غیر واقعی در صادرات نامرئی کشورمان کیست و چگونه می توان واقعی یا غیر واقعی بودن آنها را تشخیص داد؟  این در حالی است که خطر گسترش اینگونه شرکت ها می تواند گردشگری بین المللی ایران را نیز تهدید کند.

 اجاره ای را که تحت پوشش طرح شناسنامه دار شدن قرار گرفته اند شناسایی  کنند می گوید: در مبادی ورودی و خروجی 22 استان دفاتری ایجاد شده که مسافران می توانند با مراجعه به آنها براساس تعداد نفرات، نوع امکانات درخواستی شامل متراژ خانه، تعداد تخت و... خانه یا ویلای شخصی خود را براساس فهرستی که از خانه ها و ویلاهای تحت پوشش به ثبت رسیده با نرخ مصوب اجاره کنند.

به گفته جلالی  500  مرکز رزرو در 22 استان کشور راه اندازی شده که قرار است این مراکز بزودی هوشمند شوند به این ترتیب مسافران می توانند به صورت اینترنتی از قبل خانه یا ویلای موردنظر خود را اجاره کنند تا پس از رسیدن به استان مقصد برای پیدا کردن جا سرگردان نشوند و وقتشان نیز تلف نشود.

سفر از تلویزیون آغاز می‌شود

کسب و کار به جایگاه جعبه جادو در گردشگری می نگرد

• ·         سفر از تلویزیون آغاز می شود
• ·         کانال را تغییر ندهید ؛ اینجا ایران است

نویسنده : عماد عزتی

صنعت گردشگری هم اکنون در دهکده جهانی به عنوان یکی از صنایع پرسود بسیاری را به خود جلب کرده است و کشورهای مختلف جهان برای توسعه این صنعت داخل مرزهایشان دست به هر کاری می زنند به صورتی که هم اکنون بسیاری از کشورهای پیشرفته در صنعت گردشگری با استفاده حداکثری از رسانه های خود در جلب نظر گردشگران سراسر جهان کرده اند.

شاید با مطالعه این مقدمه به فکر تبلیغات تلویزیونی و رپرتاژهای مختلف برای معرفی جاذبه های گردشگری مناطق دیگر جهان باشید اما سخت در اشتباه هستید به یاد بیاورید روزی را که با عجله از محل کار خود برای دیدن سریالی خاص به منزل بازمی گردید و تشنه برای دیدن ادامه داستان تلویزیون را روشن می کنید و چند دقیقه ای مقابل آن بی حرکت می نشینید.

سینما، مقصد 40 میلیون گردشگر را در جهان تعیین کرد

طبق بررسی‎های انجام شده از سوی آژانس تحقیقات تخصصی TCI که ویژه تحقیقات گردشگری و رقابت مقاصد توریستی است، درسال 2012 تصمیم گیری 40 میلیون گردشگر  جهان در انتخاب مقصد سفرشان، تحت تاثیرتماشای فیلم‎های سینمایی و تلوزیونی بوده است.

  ارزیابی‎های انجام شده نشان می‎دهد که 40 میلیون گردشگر مقصد سفر خود را تنها براین اساس که شاهد یک شات از آن مقصد در یک فیلم بوده‎اند، برگزیده‎اند. بصورتی که  نمایش یک مقصد گردشگری در فیلم‎، حتی بسیار موثرتر از برخی دیگر فعالیت‎های رسانه‎ای عمل می‎‌کند و می‌تواندبه عنوان بخشی مکمل و ترکیبی با این روش‎ها مورد استفاده قرار گیرد این یافته‎ها نقش مهم نمایش مقصدهای گردشگری را درفیلم‎های سینمایی و تلوزیونی به عنوان یک انگیزه موثر در جذب گردشگران تازه بیش از همیشه اثبات می‎کند.

در این گزارش آمده  است بسته به هر مقصد گردشگری و بسته به بازاریابی و شهرت هر مقصد از هر 100 گردشگر، دست کم یک تا ده نفر مقصد گردشگری خود را عمدتا با اتکا به فیلم‎ها و با الهام از صحنه‎های سینمایی انتخاب می‎کنند. این میزان بسیار بیشتر از میزانی است که تا کنون بازارهای گردشگری به ویژه به آن حساس بوده‎اند.

ایران هنوز در «شما» گیر افتاده است

با توجه به توسعه جایگاه سریال ها و فیلم های سینمایی در توسعه صنعت گردشگری ایران نیز به دلیل جاذبه های فراوان خود دست به اقداماتی مشابه زد و قرار شد در سازمان صدا و سیما شبکه ای با نام شبکه «شما» برای تبلیغ و به نمایش گذاشتن مکان های دیدنی شروع به کار کند و علاقمندان را با جاذبه های کشورمان آشنا کند ؛ اما از همان ابتدای کار فعالیت این شبکه با اما و اگرهای فراوانی مواجه شد و هم اکنون هم از سرنوشت آن طلاعی در دست نیست که آیا واقعا به سیاست های اصلی خود رسیده است یا خیر؟ در حالی که ستاره جوادی تهیه کننده و سردبیر برنامه «صنعت گردشگری » می گوید: با توجه به نتایج بسیار مثبت کشورهای همسایه درباره استفاده از رسانه ها بخصوص سریال های جذاب در جلب نظر گردشگران مثل ترکیه اینگونه می توان تصور کرد که ایران هنوز نتوانسته جایگاه اصلی رسانه در گردشگری را شناسایی کند و برای آن تعریفی داشته باشد.

این تهیه کننده صدا و سیما ضمن تاکید بر گسترش فعالیت رسانه ملی در این زمینه می گوید: ایران فقط یک شبکه افتتاح کرد در حالی که دیگر کشورها با ساخت سریال های بسیار جذاب سعی در نشاندن تماشاگر مقابل تلویزیون می کنند نه با یک شبکه بلکه چندین کانال ماهواره ای ولی ایران فقط با شبکه «شما» نمی تواند برای جلب نظر گردشگران خوش بین باشد چون بدون تردید بسیاری از مردم برنامه های تبلیغاتی یا حتی طبیعت را نمی پسندند بلکه باید آنها به روشهای دیگری جذب کانال تلویزیون یا موج رادیوی مورد نظر کرد.

جوادی با اشاره به موفقیت کشور کره جنوبی در جلب نظر مخاطبتان ایرانی می گوید: بیاد داریم هنگامی که از تلویزیون سریال های معروف کره ای مثل افسانه جومونگ پخش می شد ؛ ساعت پخش آنها چقدر خیابان های تهران خلوت بود ؟ این یعنی اثرگذاری تبلیغات نه اینکه صرفا با به نمایش گذاشتن تصاویری از استان های گیلان یا مازندران فکر کنیم می توانیم نظر گردشگران را جلب کنیم.

ستاره جوادی به عنوان تهیه کننده صدا و سیما در پایان ضمن تاکید بر جای خالی رسانه های تصویری و شنیداری در توسعه گردشگری ایران می افزاید: اگر واقعا قصد توسعه گردشگری ایران را داریم باید به فکر رساندن پیام خودمان به علاقمندان و چمدان به دست های خارج از مرز باشیم با روشهایی که دیگران تجربه کرده اند ونتیجه گرفته اند نمی توان صرفا با حضور در نمایشگاه و پخش شیرینی و شکلات یا کشک و گز نظر گردشگران را به ایران و جاذبه هایش جلب کرد بلکه می توان با امواج رادیو و تلویزیون آنها را به سمت ایران با کمترین هزینه تبلیغاتی کشاند  .

اهمیت راهنمایان در توسعه گردشگری

مترجم نه؛ راهنمای مسلط، آری؟!

سیاست دولت یازدهم مبنی بر افزایش روند ورود گردشگران و توسعه گردشگری کشورمان بسیار ستودنی و جای بسی خوشحالی است ولی این موضوع نباید باعث نادیده گرفتن برخی نیازهای اصلی توسعه صادرات نامرئی در کشورمان بشود همانطور که می دانیم یکی از نیازهای مبرم در توسعه گردشگری کشورها بحث تربیت نیروی انسانی مجرب در این زمینه برای پذیرایی و راهنمایی گردشگران ورودی به منطقه است.

بدون تردید تاثیرگذاری نیروی مجرب کارآزموده در صنعت گردشگری برهیچ کس پوشیده نیست و بسیاری از کشورهای توسعه یافته در صنعت گردشگری دراین زمینه به راهکارهای مناسبی رسیده اند یکی از راهکارهای استفاده شده توسط کشورهای پیشرفته در صنعت گردشگری بهره گیری از راهنمایان گردشگری آشنا به زبان های محلی با توجه به ورود گردشگران از دیگر نقاط جهان در سایت های تاریخی و باستانی است.

 حال آنکه در کشورمان ایران باستانی با توجه به تنوع میراث باستانی و طبیعی این راهنمایان کارآزموده و البته دارای جواز کار جای خود را به تابلوهای کوچک فلزی نسب شده کنار آثار باستانی داده و در خوشبینانه ترین حالت مترجمی آشنا به زبان انگلیسی در این منطقه خلاصه شده است؛ در حالی که اگر واقعا ایران قصد توسعه گردشگری خود را دارد باید به این نکته ریز و مهم در گردشگری توجه ویژه ای داشته باشد.

جالب اینجاست بدانیم در ایران به این موضوع به عنوان نوعی مترجم سیار نگاه شده است و بی دقتی مسئولان به این امر از منابع درسی دانشگاه و البته مراکز آموزشی نیروی متخصص گردشگری کشور نیز کاملا مشهود است چون با کمی دقت در این زمینه در می یابیم دانش آموختگان گردشگری در این مراکز و دانشگاهها، همانند دیگر رشته های تحصیلی تنها دو یا سه واحد زبان انگلیسی را آموزش می بینند و تمام .

جای تردید نیست کارآمدی کادر آموزش دیده در صنعت گردشگری مثل راهنمایان و تورگردانان مسلط به زبان های زنده روز (با توجه به ورود گردشگران) بسیار بالاتر از مترجم عمومی در آن زبان خواهد بود چون این گروه یعنی تورگردانان یا راهنمایان گردشگری علاوه بر تسلط کامل به زبان با چگونگی برخورد با گردشگران و مدیریت فنی زمان آنها نیز آشنایی داشته و می تواند بصورت حرفه ای با گردشگران تشنه دانستن از سراسر جهان که به ایران آمده اند روبرو شوند و آنها را به خواسته خود برساند .

بنابراین جای تردید نیست که اگر ایران قصدتوسعه گردشگری خود را دارد باید توان تربیت راهنمایان گردشگری متناسب با بازارهای هدفش را نیز داشته باشد نه اینکه به فکر استخدام مترجم در این زمینه باشد چون این کجا و آن کجا!

شبکه تلویزیونی گردشگری ایران

نویسنده: عزتی

تاثیر همکاری رسانه ها با گردشگری مناطق مختلف جهان بر هیچ کس پوشیده نیست و بسیاری از فعالان و دست اندرکاران گردشگری این همکاری را رشدی دو چندان برای صادرات نامرئی کشورها می دانند و از آن به عنوان کم هزینه ترین راهکار توسعه گردشگری یاد می کنند.

کشورمان ایران که به نظر کارشناسان سازمان جهانی گردشگری یکی ازده کشور پرجاذبه برای گردشگران است هنوز نتوانسته در این زمینه ایجاد ارتباطی مناسب با رسانه ها بخصوص رسانه های تصویری برقرار کنند که شاهد مثال آن پرونده شبکه شما و حضور دوباره نجفی در سازمان صدا و سیمای ایران بوده است .

چندی پیش نجفی با مسئولان صدای جمهوری اسلامی ایران دیدار کرد و از همکاری های مشترک گفت و دیروز هم به سراغ تصویری ها رفت و دوباره به لزوم همکاری های گسترده دو طرف اشاره کرد اما نکته ای بسیار ظریف دراین دیدار ها هر بار از یاد رفت و بی توجه از آن گذشت.

آن حضور و مشارکت بخش خصوصی در این همکاری بود آنهم زمانی که سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران در بدترین شرایط مالی خود طی سالهای گذشته به سر می برد و بارها مقام های مسئول در آن از نبود بودجه و امکانات برای توسعه یا راه اندازی شبکه های مختلف تلویزیونی می گویند پس به جا بود نجفی که به دیدار رئیس سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران رفته بود به جای چانه زنی برای اختصاص برنامه های برخی از شبکه های برون مرزی به تبلیغ گردشگری ایران زمینه ساز حضور گسترده و هدفمند بخش خصوصی گردشگری در آنها را با رئیس سازمان صدا وسیما به بحث و گفت و گو می نشست نه اینکه از اهمیت همکاری دو سازمان بگوید.

هرچند بخش خصوصی ممکن است خروجی این نشست هم همچون گذشته سرنوشتی مثل شبکه شما داشته باشد و هرگز برفک های تصویر گردشگری در جعبه جادو به تصویری شفاف تبدیل نشود اما بد نیست به نیمه پر لیوان بنگریم و حضور دوباره نجفی را در صدا و سیما را به معنی فراهم شدن شرایط حضور بخش خصوصی در تولید اینگونه برنامه بدانیم چون سازمان میراث فرهنگی باید براساس عرف بین المللی سازمانی از اساس خصوصی باشد و به حضور بخش خصوصی در صنعت گردشگری تکیه زده باشد .

به هر حال سرمایه گذاران و فعالان بخش خصوصی گردشگری بدون تردید آماده به شروع همکاری خود با سکاندار گردشگری و سازمان صدا و سیما جهت تولید برنامه های تبلیغاتی گردشگری ایران هستند و فقط کافیست با مدیریتی عقلانی و منطقی شرایط این ارتباط با فراهم کنیم که ظاهرا سازمان میراث فرهنگی می تواند حلقه مفقوده همکاری بخش خصوصی گردشگری با رسانه ملی ایران باشد تا مدیریت جدید سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با توجه به سیاست های کلان در جذب گردشگران خارجی و البته نگرشی مثبت بر بازارهای هدف تعیین شده خود برای تولید برنامه های تبلیغاتی گردشگری ایران زمین روی توانمندی های صدا و سیما برنامه ریزی کرده و هدایت این امر را نیز برعهده گیرد.

انجمن های دوستی طرحی جایگزین رایزنان گردشگری ؟!

انجمن های دوستی طرحی جایگزین رایزنان گردشگری ؟!

نویسنده: عماد عزتی

حضور دایمی فعالان دولتی و بخش خصوصی برای معرفی جاذبه های گردشگری کشورها در بازارهای هدف یکی از راهکارهای توسعه صنعت گردشگری است که امتیازات آن برهیچ کس پوشیده نیست و از آنجا که سفارتخانه ها در این زمینه به عنوان خط مقدم توسعه صادرات نامرئی کشورهای گردشگرپذیر معرفی شده اند؛ می توانند با توجه به تقاضای بازار گردشگری کشور میزبانشان بهترین پل ارتباطی بین جاذبه های سرزمین اصلی و جامعه میزبان به عنوان بازار هدف گردشگری باشند.

از این رو اواسط شهریورماه سال 1391 بود که با صدورحکمی از سوی  محمود احمدی نژاد ، رئیس جمهور وقت کشورمان قرار براین شد تا شرایط استقرار رایزنان گردشگری در 60 سفارتخانه کشورمان بررسی شود ؛ طرحی که بررسی و اعلام نتایج آن تا همین امروز مبهم باقی مانده است.

اما برگزاری نشست هم اندیشی مسئولان سازمان میراث فرهنگی، وزارت امور خارجه و روسای انجمن های دوستی ایران و سایر کشورها دوشنبه شب گذشته ، این سئوال را برای فعالان عرصه گردشگری مطرح کرد که آیا طرح اعزام رایزنان گردشگری به پایان راه رسیده و حالا نوبت به انجمن های دوستی رسیده است؟

در این زمینه مهدی حجت، قائم مقام رئیس سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری می گوید: انجمن های دوستی مانند یک سرپل هستند که می توانند به توسعه روابط ایران درقالب های فرهنگی و اجتماعی به شکل بسیار ممتازی عمل کنند. این در حالی است که دقیقا شهریور ماه سال 1391 هنگام اعلام صدور حکم رئیس جمهور وقت برای بررسی طرح اعزام رایزنان گردشگری به سفارتخانه های ایران ، این سخنان از سوی سازمان میراث فرهنگی گفته  شده بود.

محمد حسن کرمانی ، رئیس هیات مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی ایران با تاکید بر خصوصی بودن بحث گردشگری در دهکده جهانی می گوید: هرچند تبلیغات و جلب توجه گردشگران به داشته های تاریخی، باستانی یا طبیعی کشورها برعهده صنف دفاتر خدمات مسافرتی است و معمولا انجمن های دوستی بین کشورها مشغول امور اقتصادی و بازرگانی هستند ولی از آنجا که گردشگری نیز به صنعت تعبیر شده است می توان از ظرفیت های این انجمن ها هم درزمینه توسعه تقاضای سفر گردشگران خارجی به کشورمان بهرمندشد.

وی به شرایط کنونی گردشگری کشورمان اشاره می کند و می گوید: در حال حاضر کشورمان نیازمند معرفی هرچه بیشتر جاذبه هایش در بازارهای هدف است و سازمان میراث فرهنگی به عنوان سکاندار گردشگری ایران هم با کمبود شدید بودجه برای اینکار مواجه است از سوی دیگر مدیریت های غیر اصولی گذشته هم باعث عقب ماندگی گسترده در صنعت گردشگری کشورمان شده است بنابراین هم اکنون باید از تمام ظرفیت های موجود به خوبی بهرمند شد تا با توجه به جاذبه های منحصربفرد ایران شاهد رونق گردشگری باشیم.

کرمانی درباره طرح رایزنان گردشگری در سفارتخانه های ایران و استفاده از انجمن های دوستی ایران با دیگر کشورها نیز می گوید: من فکر می کنم این نشست مقدمه ای برای جایگزینی طرح اعزام رایزنان گردشگری به سفارتخانه ها بوده و مسئولان سازمان میراث فرهنگی قصد استفاده بهینه از این انجمن را دارند چون تقریبا بدون هزینه می توانند به همان نتایج حضور فرضی رایزنان گردشگری در کشورهای مختلف برسند.

از سوی دیگر این فعال بخش خصوصی در گردشگری می گوید: جای تردید نیست اگر شرایط کاملا مهیا شود و انجمن های دوستی ایران با دیگر کشورها از ظرفیت کامل ارتباطات خود استفاده کنند، در مدت زمان کمتر از دو سال با انبوهی از تقاضای سفر مواجه خواهیم شد و سئوال اصلی اینجاست که آیا واقعا می توانیم پاسخگوی این تقاضا باشیم ؟

وی می افزاید: هم اکنون شاهد تلاش همه جانبه دولت برای توسعه و رونق گردشگری ایران از راه های مختلفی هستیم اما ایجاد و یا ارتقای زیرساخت های گردشگری اموری زمانبر هستند که نمی توان به زودبازده بودن آنها تکیه کرد بنابراین به نظر من مسئولان سازمان میراث فرهنگی باید با درنظر گرفتن امکانات ایران از ظرفیت های مختلف جلب نظر گردشگران استفاده  کنند چون بخش خصوصی در زمینه جذب گردشگران به عقیده من دچار مشکل نیست .

این درحالی است که رئیس انجمن دوستی ایران و اتریش با اشاره به نشست دوشنبه ، در این زمینه آینده ای مشابه طرح اعزام رایزنان فرهنگی را برای همکاری سازمان میراث فرهنگی و انجمن های دوستی ایران با دیگر کشورها متصور شده  و زیاد به آینده این همکاری خوشبین نیست.

سید ابوالفضل رضوی با ابراز خرسندی از اینکه مسئولان به جایگاه بخش خصوصی در توسعه صنعت گردشگری اشاره کردند  می گوید: هنوز متوجه خواسته مسئولان از من و همکارانم نشده ام و نمی دانیم در صورتی که بخواهیم برای جلب نظر گردشگران در حوزه فعالیت های خودمان اقدام کنیم مسئولان چه کمکی به ما خواهند کرد ؟

رضوی ضمن اشاره به سخنان مرضیه افخم ،  نماینده‌ وزارت خارجه در نشست یاد شده افزود: وزارت خارجه برای انجمن های دوستی ایران و دیگر کشورها تا کنون چه کاری انجام داده است؟ جز ارایه آمار 400 جلسه؟ مشابه400 مصوبه‌ای که دولت قبل در مدت یک ساعت تصویب کرده بود! همه می دانیم ظرفیت انجمن های دوستی چیست و نقش بخش خصوصی در گردشگری چه بوده است؛ لطفا بگویید چه می‌خواهید و در مقابل چه کاری انجام می دهید؟

وی با تاکید بر گنگ بودن نشست یاد شده تصریح کرد: همواره نگاه به انجمن‌های دوستی استفاده از آنها در مواقع خاص بوده است، در حالی که اکنون 90 درصد این انجمن‌ها ثبت نشده و در پنج - شش ماه گذشته همچنان با مشکل روبه‌رو بوده‌اند.

برندسازی در گردشگری

گفت و گوی اختصاصی کسب و کار با رئیس انجمن علمی گردشگری ایران

نویسنده: عماد عزتی

هرچند مدتهاست بسیاری از کارشناسان درباره اهمیت برندسازی در صنعت گردشگری کشورمان سخن می گویند و حتی با حکمی از سوی ریاست سابق سازمان میراث فرهنگی سیدمحمد بهشتی مسئول تهیه برند گردشگری ایران شد اما ظاهرا هنوز هم گردشگری ایران اندرخم یک کوچه است و خبری از برند صادرات نامرئی ایران در بازارهای بین المللی نیست.

کسب و کار امروز با طراح موضوع برندسازی گردشگری ایران دکتر ایمانی خوشخو، رئیس انجمن علمی گردشگری ایران به گفت و گو نشسته تا از اهمیت و چند و چون برندی که هنوز برای گردشگری ایران ساخته نشده بپرسد ؛ بدون تردید مطالعه آن برای علاقمندان خالی از لطف نیست.

با توجه به فعالیت های علمی شما در این زمینه و برگزاری سه دوره همایش برندسازی گردشگری در کشور  ، چرا تا کنون ایران نتوانسته برند گردشگری خود را انتخاب کند؟

اگرچه بسیاری از صاحبان صنایع از گذشته های دور به اهمیت برندسازی برای تولیداتشان پی برنده اند اما برندسازی در صنعت گردشگری زیاد قدیمی نیست و از زمانی که گردشگری هم جزو صنایع به حساب آمد، اهیمت تولید برند در آن نیز برای همگان روشن شد . بطوری که از برندسازی محصولات مثل سواحل، هتل ها ، غذا یا هر مورد دیگر کاربرندسازی در گردشگری شروع شده  تا اینکه موضوع برند سازی در صادرات نامرئی به خود مقصد رسید. نباید فراموش کنیم که در حال حاضر منظور از برند سازی در گردشگری بیشتر برند سازی در مقاصد است

اما موضوع برندسازی در ایران علی رغم انتخاب اقای بهشتی برای اینکار به دلیل اینکه هنوز یک گروه مشخص برای مدیریت برندسازی وجود ندارد ، به موضوعی پیچیده تبدیل شده و هنوز به نتیجه نرسیده است.

نظر شما درباره انتخاب گروه یا کارگروهی از سوی سازمان میراث فرهنگی برای برندسازی گردشگری ایران چیست؟

به عقیده من برندسازی کاری نیست که یک گروه دور هم بنشینند ؛ جلسه ای برگزار کنند و آخر جلسه عبارت یا شعاری را به عنوان برند گردشگری یک منطقه تولید کرده و تحویل بازار هدف دهند. این اشتباه همگی ماست که علامت یا نشان را به جای برند تصور می کنیم و فکر می کنیم اگر یک علامتی یا شعاری را به عنوان ایران به بازار معرفی کردیم کار تمام شده و از این پس کاسبی و گردش مالی ما روبه رشد خواهد بود. در صورتی که علامت یا شعار بیان کننده برند و معرفی کننده برند در بازار هدف است نه خود آن .

به هر حال باید دید مدیریت این گروه چگونه تصمیم گیری می کند و از ظرفیت های علمی و عملی شاخه های مختلف گردشگری ایران چگونه استفاده خواهد کرد. بطور کلی با توجه به روند کنونی انتظار اینکه طی دو یا سه سال آینده بتوانیم به نتیجه یعنی برند گردشگری ایران برسیم کلا انتظار صحیحی نیست؛ چون علاوه بر نبود مدیریت واحد در این زمینه، برندسازی برای صنعت گردشگری در گذر زمان معنی پیدا خواهد کرد نه با یک جلسه یا دو رویداد در این زمینه بلکه باید به شکل طبیعی برند تولید و معرفی شود .

لطفا در این زمینه کمی بیشتر توضیح دهید.

من فکر می کنم اگر صاحبنظران گردشگری ، فرهنگ، هنر و تاریخ و طبیعت ایران به عنوان شورایی برای انتخاب برند گردشگری ایران در کنار یکدیگر بنشینند و در یک جلسه باشند؛ شاید بتوان به آینده امیدوار شد، نه اینکه هر یک از ارگان های درگیر جداگانه در این زمینه برای خود تصمیم  گیری و اقدام نماید. بنابراین با همکاری یکجا و همزمان ارگان های درگیر موضوع برندسازی شاید به توان به نتیجه رسید نه با روش های کنونی . من معتقدم در صورتی که این اتفاق هم بیافتد و همه کنار هم و سر یک میز بنشینند تازه در مسیری قرار گرفته ایم که در انتهای آن موفق به ساخت برند گردشگری کشورمان خواهیم شد.

از نظر شما به عنوان کارشناس در این زمینه مراحل تولید برند گردشگری چگونه است؟

همانطور که قبلا هم اشاره کردم بطور کلی برند گردشگری باید در طول زمان تولید شود . بنباراین ابتدا باید عواملی که برند مقصد را می سازند شناسایی کرده و متناسب با آن ها در زمینه شکل گیری برند مورد نظرمان اقدام کنیم. وقتی همه امتیازات برای تشکیل برند کنار یکدیگر جمع شد و حاصل کار به عنوان برند گردشگری ایران به بازارهای هدف معرفی شد؛ محصول یا همان برند مورد نظر در ذهن گردشگر به خودی خود تصور مثبتی از مقصد یعنی ایران ایجاد می کند.

بنابراین برای برند سازی باید مزیت های مقصد  را مورد توجه قرار دهیم و با نوآوری و خلاقیت هایی امتیازات موجود این منطقه را در مقابل امتیازات همسایه ها پررنگ و معرفی نماییم تا بتوانیم بر بازارهای رقیب غلبه کنیم و نظر گردشگران را به امتیازات مقصد مورد نظر خودمان جلب کنیم .

ایران که امتیازات بی شماری نسبت به برخی همسایه های خود دارد پس چرا تا کنون موفق نبوده است؟

بطوری کلی یکی از اشکالاتی که در سال های گذشته در زمینه برندسازی بوده این است و همه فعالان و دست اندرکاران دولتی را به بیراهه برده است . تصور اشتباهی بوده که همگی در ذهن خود داشته اند. اکثر آنها تصور می کردند در منطقه خاورمیانه یا آسیا یا حتی حوزه خلیج فارس، ایران مقصدی بدون رقیب است.

 هرچند جاذبه های منحصربفرد ایران در دیگر نقاط جهان گاهی بدون رقیب است، اما نباید فراموش کنیم کشورهای اطراف ما سالهاست که اقتصادشان را برمبنی گردشگری پایه ریزی کرده و هم اکنون از آن بهره خوبی به دست می آورند. بنابراین جای تردید نیست که گامهای زیادی از ما جلوتر بوده و حتی با نداشته هایشان در حال پول درآوردن از صنعت گردشگری خود هستند. پس نباید خودمان را بهترین مقصد در نظر بگیریم و تصور بدون رقیب بودن را داشته باشیم؛ بلکه باید با خلاقیت و نوآوری داشته های بی بدیلمان را در بازارهای مقصد معرفی کنیم تا خواهان پیدا کند.

کمبود آب و گردشگری

فرصت‌های سرمایه‌گذاری در صادرات نامرئی حتی خشکسالی

نویسنده:
عماد عزتی

ارتباط
ذخایر و منابع آب با توسعه زیرساخت‌های صنعت گردشگری بر هیچ‌کس پوشیده نیست و به
قول معروف هرجا آب هست، آبادانی نیز به ارمغان می​آید، اما با
توجه به کمبود منابع آب در کشورمان که مدتی است در تمام محافل دولتی و خصوصی به آن
پرداخته می شود، سایه‌ای سنگین در توسعه صنعت گردشگری داشته و برخی از کارشناسان
توسعه گردشگری را نگران آینده صادرات نامرئی کشورمان کرده است، ‌در حالی که گروه
دیگر به نیمه پر لیوان پرداخته‌اند و این اتفاق را فرصتی را برای احیای زیرساخت ها
و نوسازی آنها عنوان کرده‌اند و از آن به عنوان فرصتی ناب برای گردشگری یاد کرده‌اند.

بدون
تردید سرمایه گذاری در صادارت نامرئی را می توان در بخش های متفاوت عنوان کرد که
عبارتند از زیرساخت های گردشگری و دیگری مربوط به برگزاری تورهای تفریحی و سیاحتی
است و اصلی ترین سوژه های سرمایه گذاری میان علاقمندان به حضور در صنعت گردشگری در
بخش در اول است و برای احداث اقامت گاه یا ساخت مراکز تفریحی تقاضای سرمایه گذاری
دیده می شود.

این
در حالی است که هتلداری و ایجاد مراکز تفریحی بیشترین وابستگی را به منابع آب
منطقه دارند و در صورت کمبود آب یا همان مایه حیات می‌توان انتظار داشت این نوع
زیرساخت‌ها هم تحت تاثیر قرار گیرد، اما اصغر ژیان‌دربندی، پیشکسوت هتلداری ایران
در این زمینه به شعار سال 2013 سازمان جهانی گردشگری «گردشگری و آب ؛ حفاظت از
آینده مشترک» اشاره می‌کند و می‌گوید: با نگاهی به شعار سال 2013 سازمان جهانی
گردشگری از ارتباط تنگاتنگ این دو موضوع به یکدیگر مطلع می شویم و نباید به این
موضوع بی تفاوت باشیم .

دربندی
می افزاید: با توجه به شرایط کنونی ذخایر آبی کشورمان اگر به این دو مورد بی تفاوت
باشیم بدون تردید به زودی دچار دردسری بزرگ در صادرات نامرئی ایران خواهیم شد، اما
اگر به نیمه پرلیوان بنگریم در خواهیم یافت این مشکل در دیگر نقاط جهان نیز وجود
دارد ولی مسئولان و دست اندرکاران گردشگری این مناطق با استفاده از تکنولوژی روز  آن را به فرصتی جهت توسعه و سرمایه گذاری
درگردشگری تبدیل کرده اند .

این
پیشکسوت هتلداری ایران به توسعه سیستم بازیافت و استفاده مجدد از منابع آبی در هتلداری
و مراکز تفریحی اشاره دارد و می‌گوید: هم‌اکنون بیشتر مراکز اقامتی و سیاحتی در
کشورهای توسعه ‌یافته در صنعت گردشگری از آن بهره می‌برند و با کمترین منابع آبی،
بیشترین بهره‌برداری را دارند، به عنوان مثال به کشور امارات اگر توجه کنیم، کمبود
منابع آب شیرین در این منطقه کاملا محسوس است و همه از آن اطلاع کافی دارند، اما
آیا صنعت گردشگری امارات از کار افتاده یا این‌که با سیستم‌های نوین و اقتصادی آن
را با سرعت روبه جلو هدایت کرده‌اند؟

دربندی
به هدررفتن منابع آب در بیشتر مراکز سیاحتی و اقامتی ایران تاکید دارد و می‌افزاید:
بسیاری از مدیران و صاحبان هتل یا مراکز تفریحی کشورمان هنوز پی به اهمیت استفاده
از آب خاکستری را درک نکرده‌اند یا این‌که امکان استفاده از آن را ندارند؛ هرچند
با استفاده از این موضوع می‌توان درصد قابل ملاحظه‌ای از هزینه‌ها و البته مصرف آب
را پایین آورد.

این
پیشکسوت هتلداری در کشورمان می گوید: فرض کنید هتلی با یکصد اتاق در کشورمان مشغول
به کار است بنابراین هر اتاق دارای یک سرویس بهداشتی است اگر فقط به آب داخل سیفون
سرویس بهداشتی توجه داشته باشیم در میابیم تقریبا 5 لیتر آب داخل آن وجود دارد و
با هر بار استفاده این مقدار آب بدون هی استفاده ای روانه فاضلاب می شود .
بنابراین در طول شبانه روز اگر چهاربار این سرویس مورد استفاده قرار گیرد یعنی
چیزی حدود 2 هزار لیتر آب روزانه هدر می شود در حالی که می توان با استفاده از
سیستم بازیافت دوباره این میزان آب را برای استفاده به چرخه وارد کرد.

وی
به نبود نظام توانمند مالی برای تغییر سیستم‌های آب و فاضلاب و ایجاد تصفیه‌خانه‌های
لازم در صنعت گردشگری کشورمان اشاره دارد و توضیح می‌دهد: هم‌اکنون در ایران
مشکلات عمده منابع مالی و البته ضعف نظام بانکی و از همه‌ مهم‌ترین سوءمدیریت در
این‌گونه مراکز باعث شده بسیاری از مراکز اقامتی و سیاحتی کشورمان با ‌وجود مشکلات
عمده تامین آب، فاصله بسیار زیادی با اصول بازیافت و استفاده مجدد از آب‌های
خاکستری دارند، در حالی که بسیاری از کشورها مثل آمریکا، فرانسه یا دیگر کشورها
حتی از فاضلاب استفاده می‌کنند و میزان قابل ملاحظه‌ای از منابع اصلی و طبیعی آب
را برای آینده ذخیره می‌کنند.

بنابراین
اگر مسئولان با استفاده از مشوق‌های مالیاتی و مالی بتوانند صاحبان  مراکز اقامتی و تفریحی را تشویق به استفاده از
سیستم‌های نوین بازیافت کنند، در واقع معضل کمبود آب نه‌تنها مشکل خاصی برای
گردشگری ما نیست؛ بلکه تبدیل به فرصتی مناسب در اشتغالزایی کشورمان نیز خواهد شد.

از
سوی دیگر اردشیر اروجی، مدیرکل پیشین دفتر آمار، اطلاعات و برنامه‌ریزی سازمان
میراث فرهنگی گرچه وجود آب این نعمت خداوند را برای توسعه گردشگری لازم می‌داند،
اما می‌گوید: هم‌اکنون با وجود مشکلات موجود در منابع آبی کشورمان، هنوز می‌توانیم
برای گردشگری برنامه‌ریزی کنیم، چون با توجه به تکنولوژی‌های نوین می‌توانیم با
حداقل منابع آبی حداکثر استفاده را داشته باشیم یا این‌که طرح‌های جایگزین را در
نظر بگیریم.

این
کارشناس ارشد برنامه‌ریزی گردشگری به گردشگری بیان اشاره می‌کند و می‌گوید: هرچند
همواره مناظر سرسبز و پرآب به عنوان مقاصد ملموس گردشگری میان ماجراجویان سراسر
جهان شناخته شده، اما گروه بسیاری هم به گردشگری بیابانی توجه دارند و به آن می‌پردازند
و از آنجا که خداوند همه این امکانات را به دلیل شرایط اقلیمی کشورمان در اختیار
ما قرار داده، نباید صرفا به نیمه خالی لیوان توجه داشته باشیم.

وی با
توجه به تنوع آب و هوایی و اقلیم کشورمان از تمامی سرمایه‌گذاران صنعت گردشگری
دعوت می کند تا به توسعه گردشگری بیابانی و افزایش تقاضای سفر آن سراسر جهان توجه
ویژه داشته باشدو برای سرمایه گذاری خود با برنامه ریزی دقیق گام بردارند و با
وجود موانعی چون کمبود آب از ایجاد مرکز مورد نظرشان انصراف ندهد چون هم اکنون
تکنولوژی و امکانات نوینی برای بهینه کردن منابع مورد نیاز وجود دارد که می توان
از آن بهرمند شد.

اروجی
با اشاره به وجود گرم‌ترین نقطه زمین در جغرافیای کشورمان می‌گوید: می‌توانیم با
برندسازی و ایجاد زیرساخت‌های گردشگری در این منطقه حتی از بیابان خشک و بی‌آب و
علف در صنعت گردشگری استفاده کرد، همان‌طور که دیگران می‌کنند. به عنوان مثال می‌توان
به هتل‌های کویری در استرالیا اشاره کرد؛ هتل‌هایی که با استفاده از منابع
تجدیدپذیر با منبع چند لیتری آب می‌توانند همواره پذیرای علاقه‌مندان باشند.

وی
کم‌آبی فعلی ایران را فرصتی مناسب برای ورود و سرمایه‌گذاری تکنولوژی‌های نوین
بازیافت در مراکز اقامتی و سیاحتی کشورمان می‌داند و می‌افزاید: به جای این‌که
دائم از شرایط کنونی نگران باشیم، می‌توانیم با سرمایه‌گذاری اصولی و منطقی روی
تکنولوژی و ساخت تاسیسات مطابق با شرایط فعلی همواره به جلو حرکت کنیم.

این
کارشناس ارشد برنامه‌ریزی توریسم درباره فرصت‌های سرمایه‌گذاری در این زمینه می‌گوید:
با توجه به این شرایط ایران و علی رغم تحریم های یکجانبه غرب علیه ایران، بسیاری
از شرکت‌های بین‌المللی علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در صنعت هتلداری و گردشگری
کشورمان هستند که این فرصت بسیار مناسبی برای همکاری‌های میان سرمایه گذاران
ایرانی و شرکت های مجری خدمات نوین و سیستم های بازیافت یا استفاده از انرژی تجدید
پذیر است.

تاثیر گردشگری بر صنعت ساختمان

بررسی روند تاثیرگذار توسعه گردشگری بر صنعت ساختمان

مترجم: عماد عزتی

منبع: وزارت اقتصاد آفریقای جنوبی

بدون تردید میزبانی جام جهانی سال 2010 میلادی علی رغم تمام معضلات و تبعات منفی باعث شد بسیاری از صنایع کشور آفریقای جنوبی متحول شده و روبه رونق دوچندان حرکت کند. این درحالی است که این رویداد بزرگ ورزشی در آفریقای جنوبی با ایجاد نمایی تازه از دنیای کسب و کار این کشور فرصت های بسیار زیادی را برای صنایع مختلف این کشور ایجاد کرد که اصلی ترین آنها در صنعت گردشگری بود

کارشناسان اقتصادی در این زمینه می گویند این رویداد نه تنها باعث ایجاد رونق بسیاری از کسب وکارها در شهرهای بزرگ و کلان شهر ها شده بلکه در دورترین نقاط این منطقه از دهکده جهانی نیز رونقی غیر قابل تصور را ایجاد کرده است.

اما براساس تحقیقات و گزارش های موجود در این منطقه از دهکده جهانی مشخص شده توسعه گردشگری می تواند مستقیما در صنعت ساختمان و ملک و املاک نیز تاثیرگذار باشد که نمونه بارز و دقیق این موضوع را می توان در آفریقای جنوبی دید. از این رو وزارت اقتصاد آفریقای جنوبی آماری از تاثیر توسعه گردشگری در صنعت ساختمان ارایه داده که مطالعه آن برای دست اندرکاران صادرات نامرئی خالی از لطف نیست.

آمار گذشته چه می گویند

متاسفانه سیاست های ناکارآمد گذشته در آفریقای جنوبی باعث شده بود برخی از برنامه های بلند مدت و کوتاه مدت گردشگری در این منطقه به حقیقت نپیوسته و در این زمینه چالش های گوناگونی مقابل صنعت گردشگری آفریقای جنوبی قرار گرفته بود که براساس گفته کارشناسان این مشکلات عبارتند از

• اختلاف بسیار زیاد بین شهرهای کوچک و کلانشهرهای گردشگرپذیر این کشور و معرفی زمینه های سرمایه گذاری در آنها
• سیاست های متفاوت برندسازی و بررسی بسته های تبلیغاتی گردشگری برای شهرهای بزرگ و کوچک از سوی سرمایه گذاران
• نابرابر در زمینه  توسعه گردشگری بدون برنامه و سیاست های گردشگری دولت مرکزی
• ضعف قوی مدیریت در توسعه گردشگری بخصوص در بخش توسعه گردشگری داخلی که نهایتا منجر به عقب افتادگی گردشگری بین المللی در این منطقه است.
• نبود اطلاعات و آمار دقیق از گردشگران ورودی و حتی سرمایه گذاری ها برای توسعه زیرساخت های گردشگری
• بی انگیزه بودن سرمایه گذاران برای ورود به صنعت گردشگری در این کشور

براساس تعریف سازمان جهانی گردشگری به فردی که از محل زندگی خود به دیگر نقاط جهان رفته و بیشتر از یک شب و کمتر از یک سال در آن منطقه اقامت داشته باشد و قصد هیچگونه فعالیت تجاری نداشته باشد گردشگر می گویند این درحالی است که ساکنان شهرهای مرزی که برای دیدن اقوام یا تجارت های محلی وارد کشورها می شوند هرگز در این گروه قرار نگرفته و جزو گردشگران نیستند.

بطور کلی صنعت گردشگری آفریقای جنوبی تا پیش از این با سه برنامه اصلی  برای توسعه و رونق در حال رشد و گسترش است که عبارتند از گردشگری رویداد، سفرهای تجاری و گردشگری اوقات فراغت .

ضعف در سیستم آمارگیری

براساس گزارش های موجود تا قبل از سال 2010 میلادی صنعت گردشگری آفریقای جنوبی قادر به تفکیک گردشگران واقعی و مرزنشینان که برای تجارت هر روز وارد خاک این کشور می شدند، نبود. این موضوع یعنی نبود آمار دقیقی از گردشگران واقعی و البته نبود بسته های تبلیغاتی و تجاری برای جلب نظر گردشگران به این منطقه از جهان باعث شد تا نظام گردشگری آفریقای جنوبی ناتوان از توسعه و رشد و رونق باقی بماند.

اما در سال 2009 میلادی  برای اولین بار صنعت گردشگری آفریقای جنوبی توانست با استفاده از سیستم های اطلاعاتی و روش های علمی و عملی در این صنعت آماری دقیق از گردشگران واقعی و افرادی که به صورت روزانه و مرزنشین وارد خاک این کشور می شدند به دست آورد که زمینه ساز برنامه ریزی برای توسعه صادرات نامرئی این کشور شد.

به این ترتیب براساس آماری که سال 2011 میلادی از سوی سازمان گردشگری آفریقای جنوبی اعلام شد صادرات نامرئی این کشور با رشدی معادل 3/3 درصد از آمار اولیه 265802 نفر به رقمی معادل 8339354 رسید که نتیجه بسیار مناسبی برای تغییر سیاست های سنتی گردشگری به تصمیم گیری های نوین بود .

این درحالی است که طبق آمار ارایه شده از سوی سازمان جهانی گردشگری بیشترین رشد در صنعت گردشگری بین المللی طی دوره یاد شده در آفریقای جنوبی 4.4 درصد بوده است .

این رشد ناگهانی در صنعت گردشگری آفریقای جنوبی  باعث شد تا جایگاه این کشور در رده بندی جهانی صنعت گردشگری از جایگاه 34 به 33 ارتقاء یابد هرچند طی این دوره که آفریقای جنوبی با رشدی قابل توجه صنعت گردشگری خود مواجه شده بود در دهکده جهانی قیمت نفت افزایش یافت و بحران های اقتصادی در منطقه یورو خودنمایی می کرد که بطور کلی اقتصاد بین المللی را با رکودی قابل تامل مواجه کرده بود.

افزایش تقاضای سفرهای بین المللی

براساس آمار و گزارش های موجود تا قبل از میزبانی بازی های جام جهانی 2010  گردشگری اوقات فراغت که بیشتر برای تعطیلات و خرید مورد استقبال گردشگران قرار گرفته بود  به عنوان اصلی ترین دلیل سفر مسافران از دیگر نقاط جهان به آفریقای جنوبی بود که در واقع حدود 57 درصد از کل گردشگران ورودی به این کشور را تشکیل می​دادند.

این درحالی است که با توجه به تحقیقات گسترده و البته آمار ارایه شده از سوی سازمان گردشگری این کشور مهمترین گردشگرانی که برای تعطیلات به آفریقای جنوبی سفر کرده اند از کشور استرالیا بودند و آنهایی که برای تجارت به این نقطه از جهان بار سفر بسته بودند از کشورهای چین و ژاپن سفرشان را آغاز کرده بودند.

جالب است بدانید سهم گردشگرانی که برای تجارت به آفریقای جنوبی وارد شده بودند از کل سهم گردشگری این منطقه از جهان در سال 2010 میلادی 2/14 درصد بود که براساس اطلاعات به دست آمده در سال 2011 میلادی این رقم به 12.8 کاهش یافته است. این امر نشان دهنده رونق و افزایش سهم گردشگران تعطیلات و اوقات فراغت است که وارد خاک آفریاق جنوبی شده اند.

از سوی دیگر با توجه به اطلاعات منتشر شده از سوی سازمان گردشگری آفریقای جنوبی محبوب ترین شهرهای آفریقای جنوبی با اقامتی معادل 2/1 شب میان گردشگران شهر گائوتنگ و کیپ غربی بوده است.

گردشگری داخلی عاملی برای توسعه

با نگاهی اجمالی به افزایش آمار گردشگری در کشور آفریقای جنوبی درخواهیم یافت با توجه به رشد اقتصادی به وجود آمده در این منطقه از دهکده جهانی از سال 2007 تا شش ماهه دوم سال 2011 میلادی افزایش درآمد و بالارفتن قدرت خرید مردم توانسته تاثیر مستقیم در افزایش تقاضای سفرهای داخلی  این کشور نیز داشته باشد.  این درحالی است که بطور کلی آمار سفر بالا رفته و تنها تقاضای سفر برای گذراندن تعطیلات نبود است.

 این افزایش تقاضا در سفرهای داخلی باعث شده تا علاوه بر افزایش دستمزدها در هتل ها بسیاری از صنایع وابسته نیز از جمله سفرهای تجملاتی در این منطقه از جهان رونق داشته و افزایش یابد. این درحالی است که تا قبل سال 2011 میلادی اکثر تورگردانان بزرگ جهان می گفتند دلیلی برای سفر به این منطقه نیست همواره در گوشه و کنار شهرهای آفریقای جنوبی شنیده می شد و همچنان سفرهای تجاری دلیل اصلی سفرها بوده حال آنکه پس از آن بخصوص در تعطیلات تابستانی مدارس گردشگری داخلی در اقصی نقاط این کشور افزایش یافت.

مهمترین اقدامات گردشگری در منطقه

علاوه بر خرید و گردشگری شبانه که به عنوان اصلی ترین جاذبه های گردشگری در گوشه و کنار جهان مورد توجه گردشگران قرار دارد  تورهای مهیج و فعالیت های ورزشی به عنوان اصلی ترین جاذبه های گردشگری آفریقای جنوبی پس از گردشگری در پارک حیات وحش این منطقه به عنوان اولین گزینه سفر به آفریقای جنوبی است.  از این رو و با توجه به تمام مناطق تاریخی و البته طبیعت بسیار زیبای آفریقای جنوبی این کشور به عنوان یکی از عجایب هفتگانه در صنعت گردشگری بین المللی شناخته شده و مورد توجه گردشگران قرار گرفته است.

حضور گردشگران عاملی برای توسعه ساخت و ساز

با توجه به نرخ روبه رشد صنعت گردشگری و صادرات نامرئی آفریقای جنوبی و با توجه به سیاست های نوین توسعه گردشگری در این کشور  بسیار واضح است که صنایع وابسته و دیگر صنایع این کشور آفریقایی نیز روبه رشد خواهند بود بصورتی که بسیاری از سرمایه گذاری های انجام شده در زیرساخت های انرژی و توسعه شهرهای بزرگ قرار گرفته است اما مهمترین نکته و اثر توسعه صنعت گردشگری در بافت و توسعه زیرساخت های شهری در مناطق روستایی یا شهرهای درجه دو  خودنمایی می کند و در این زمینه صادرات نامرئی باعث شده تا توسعه و رشد شهرهای کوچک این منطقه روز افزون و غیر قابل تصور باشد.

این درحالی است که کارشناسان املاک و دست اندرکاران ساخت و ساز در این کشور معتقدند از آنجا که روند حضور گردشگران در گوشه و کنار آفریقای جنوبی افزایش یافته و مناظر بکر و دیدنی های این کشور در سراسر جهان نمایان شده گروه کثیری برای خرید ملک و استفاده از ویلاهای شخصی در این سرزمین زیبا اقدام کرده اند به صورتی که هرچه بر تعداد بازدید کنندگان این کشور افزوده می شود میزان تقاضای خرید ملک و املاک از سوی خارجیان در آفریقای جنوبی نیز افزایش یافته و می تواند رونقی امیدوارکننده در این زمینه باشد.

مسئولان و دست اندرکاران صنعت گردشگری آفریقای جنوبی می گویند اگر قصد داشته باشیم واقعا تاثیرتوسعه صادرات نامرئی را بر ساخت و ساز منطقه و تجارت املاک بدانیم کافی است به روند توسعه و درخواست خرید در شهرهای کلارنتز Clarens، دهکده ریبیک Riebeeck، روزندال Rosendal، استانفورد Stanford و دیگر شهرهای گردشگرپذیر آفریقای جنوبی توجه کنیم تا دریابیم چگونه توسعه شهرهای گردشگرپذیر برروستاها و شهرک های اطرافشان تاثیرگذار بوده و آنها را نیز رشد و توسعه داده است .

به عقیده کارشناسان حوزه اقتصادی املاک امکانات تجارت الکترونیک و البته رسانه ها باعث شده تا دورترین نقاط گردشگر پذیر آفریقای جنوبی هم اکنون شهرت جهانی به دست آورده و بدون اینکه هزینه ای در این زمینه از سوی دولت انجام شود روند سرمایه گذاری در این مناطق از سوی گردشگران افزایش یابد.

این امتیاز یعنی استفاده از حضور گردشگران و دنیای مجازی به دلیل حضور گردشگران در مناطق گوناگون گردشگر پذیر آفریقای جنوبی باعث شده تا بدون هیچ هزینه طی یک دوره ده ساله افزایش غیر قابل تصوری در تقاضای خرید املاک این منطقه داشته باشیم که با توجه به آمارهای ارایه شده از سوی مراکز مسئول میزان سرمایه گذاری های انجام شده تقریبا دو برابر در مناطق کمتر شناخته شده یا در برخی موارد گمنام در منطقه بوده است . این مسئولان می گویند با توجه به افزایش درآمد و سطح مالی ساکنان آفریقای جنوبی بسیاری از افراد که در شهرهای بزرگتر زندگی می کنند.

 به دنبال یافتن محلی برای گذراندن تعطیلات آخر هفته دور از هیاهوی زندگی شهری روی به روستاها و شهرک های مناطق خوش آب و هوای کشور آورده اند که این امر نه تنها باعث رشد گردشگری داخلی در آفریقای جنوبی شده بلکه توانسته تاثیر بسیار مثبتی در گردشگری بین المللی بوده است . این امر در کوتاه مدت توانسته روند سرمایه گذاری های داخلی و خارجی جهت توسعه زیر ساخت ها و همچنین ساخت و ساز در مناطق اینچنین شده و در نهایت باعث ترقی و بالا رفتن قدرت اقتصادی ساکنان منطقه بوده بطوری که تمام زیرگروه های گردشگری و البته صنایع وابسته در کنار دیگر صنایع توسعه یافته اند.

آنچه پیشروی گردشگری آفریقای جنوبی است؟

همانطور که می دانیم هرگونه  رویداد در اقتصاد منطقه یورو می تواند تاثیر مستقیم در توسعه اقتصاد دیگر مناطق جهان داشته باشد. این درحالی است که در یکی دو سال اخیر رشد اقتصادی و درآمد ناخالص منطقه اقتصادی یورو روند منفی نشان داده و با توجه به افزایش نرخ بیکاری دراین منطقه و اثرات سیاست های  ریاضتی که در این منطقه اتخاذشده است حجم بدهی های صنایع در این قاره روبه رشد است و تنها روزنه امید در اروپا استفاده از ظرفیت های اقتصادی صنعت گردشگری با توجه به نوع سرمایه گذاری در آن بوده و برخی کشورهای اروپایی مثل اسپانیا سعی در بهرمندی از درآمد گردشگری بوده اند. هرچند نشانه های اقتصادی در این منطقه حکایت از کاهش رشد صنعت گردشگری داشته است اما با توجه به درآمد حاصله در این شرایط بهترین گزینه برای توسعه کسب و کار در گروه های دیگر است.

اما واقعیت امر این است که آفریقای جنوبی با توجه به تاثیراتی که از روند رشد یا رکود منطقه یورو می گیرد، با  سیاست های سنتی و امکانات منطقه ای موجود گردشگری خود در این زمینه نمی تواند به آینده امیدوار باشد مگر آنکه با بازنگری در قوانین و نحوه سرمایه گذاری های خارجی این روند را روبه رشد هدایت کرده و آن را افزایش دهد.

 به همین دلیل دولت و مسئولان گرد شگری آفریقای جنوبی با توجه به علاقه گردشگران به گردشگری شبانه و البته گردشگری خرید سعی کرده اند روند رشد صنعت گردشگری خود را مثبت با توجه به نیازهای بازارهای هدفشان کرده و در جهت افزایش سوق دهند .

طبق گزارش های ارسالی از سوی مقامات این کشور مهمترین تصمیمی که دست اندرکاران گردشگری آفریقای جنوبی برای توسعه درآمد این صنعت در کشوریاد شده گرفته اند توجه به سرمایه گذاری در زمینه گردشگری روستایی و طبیعت گردی بوده است بطوری که با این راه کار علاوه بر سرمایه گذاری های داخلی و خارجی در شهرستان های کشور رشد و رونق و البته اشتغالزایی را به آفریقای جنوبی هدیه دهد و رفاه اجتماعی را با استفاده از این نسخه به ارمغان آورد.

گردشگری ماجراجویانه

بررسی جایگاه و شرایط توسعه گردشگری ماجراجویانه در ایران و جهان

نویسنده: شیدا رمزی

صنعت گردشگری یکی از صنایع پررونق جهان هم‌اکنون به عنوان منبع اصلی درآمد برخی کشورهای جهان مورد توجه سرمایه‌گذاران و دولتمردان قرار گرفته است، به نوعی که برخی از کشورها روی درآمد حاصل از این نوع سفر و تفریح حساب ویژه‌ای باز کرده و برای هرچه بیشتر کردنش از هیچ کاری فروگذار نمی‌کنند، این در حالی است که این صنعت یا همان صادرات نامرئی خود به شاخه‌های متعددی تقسیم‌بندی و هر یک از آن شاخه‌ها متناسب با توانایی و استعداد منطقه هر سال تعداد کثیری را به خود جلب می‌کند.

یکی از زیرمجموعه‌های صنعت گردشگری که مدتی از است به عنوان یکی از اصلی‌ترین دلایل سفر گردشگران تبدیل شده است را گردشگری مهیج یا هیجان‌انگیز می‌نامند، سفری که در آن سطح آدرنالین خون مسافران هرچه بالاتر برود بیانگر توسعه و رونق گردشگری منطقه خواهد بود .

این درحالی است که براساس تعریف بین المللی گردشگری ماجراجویان این نوع از گردشگری که بخش عمده‌ای از مسافران را به خود اختصاص داده است به سه بخش ویژه، یعنی گردشگری ماجراجویانه معمولی، نیمه حرفه و حرفه‌ای تقسیم بندی می‌شود که متناسب با هیجان و خطرات موجود در این نوع گردشگری درنظر گرفته شده است. پرش از ارتفاع، قایقرانی در رودخانه خروشان، شیرجه از ارتفاع ، چتربازی ، غواصی یا شهربازی‌های بزرگ همه و همه از این نوع گردشگری هستند که در گوشه و کنار جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد. به عنوان مثال هر ساله در کشور بوسنی و هرزگوین مراسم پرش از روی پل به داخل رودخانه چند هزار نفر وارد این کشور می‌شوند و ایرلند هر ساله مسابقات شیرجه از ارتفاع داخل دریا نیز فعالیت می‌کند. براساس گزارش سازمان جهانی گردشگری، این نوع گردشگری را می‌توان به عنوان یکی از اصلی‌ترین دلایل سفر گردشگران در نظر گرفت و تقریبا 35 درصد از انگیزه‌های سفر در سال 2014 بوده است.

هنوز با استانداردهای جهانی فاصله داریم

اما ایران با توجه به جاذبه‌های مختلف طبیعتی و قابل استفاده در این زمینه هنوز فاصله زیادی با اصول توسعه گردشگری دارد، چون این نوع گردشگری هنوز در ایران جایگاهی ندارد، در حالی که امکانات و پتانسیل‌های متفاوتی در این زمینه مهیاست.

در همین راستا دکتر احمدرضا شیخی، دبیر هسته علمی گردشگری منطقه سنگین و کارشناس گردشگری می‌گوید: به طور کلی گردشگری مهیج در ایران هنوز شناخته نشده است، چون سرمایه‌گذاری مناسبی در این زمینه رخ نداده است. به عنوان مثال تنها یک یا دو مورد سرمایه‌گذاری در زمینه رودخانه وحشی صورت گرفته، اما هنوز صدها فرصت در این زمینه پنهان مانده است.

این کارشناس گردشگری به پتانسیل‌های طبیعی کشور اشاره می‌کند و معتقد است که ایران فرصت‌های بیکرانی در زمینه گردشگری مهیج در اختیار دارد که می‌توانیم روی آنها حساب ویژه‌ای داشته باشیم که عبارتند از غارنوردی، پرواز با گلایدر، رودخانه وحشی و حتی ساخت شهرک‌های تفریحی مثل دیزنیلند در کشورهای مختلف که جزو یکی از مقاصد گردشگران است؛ اشاره کرد.

شیخی در ادامه می‌افزاید: همان‌طور که درباره گردشگری مهیج گفته شد ایران جایگاهی در این زمینه ندارد، اما به یک نکته توجه نشده که این نوع گردشگری علاوه بر توسعه ورود گردشگران، سرمایه‌هایی را هم راهی اقتصاد ایران خواهد کرد و فرصت‌های شغلی متعددی را به کشور هدیه خواهد داد، چون این نوع گردشگری با توجه به سودآوری فراوان برای بسیاری از سرمایه‌گذاران جذاب است. در این زمینه می‌توان به تورهای سافاری در صحرا اشاره کرد که در کشور امارات توانسته یکی از سوژه‌های اصلی گردشگران باشد،‌ اما در ایران علی‌رغم وجود امکانات مشابه هنوز به دلیل عدم هماهنگی میان ارگان‌های مختلف بی‌استفاده مانده است،‌ هرچند براساس آمار می‌توان از این روش ساعتی حدود 50 دلار به ازای هر گردشگر، کسب درآمد کرد.

دبیر هسته علمی گردشگری منطقه شینگن درباره تبلیغات انجام شده نسبت به این نوع گردشگری ایران نیز می‌افزاید: همه می‌دانیم گردشگری همانند صنایع دیگر نیازمند تبلیغات و بازاریابی است، اما اگر همین امروز از شما بپرسند چند نقطه از ایران امکان حضور در تورهای رودخانه خروشان است یا بزرگ‌ترین ترن هوایی ایران کجاست، شما ممکن است جواب مناسبی برای آن نداشته باشید، چون خبری از آنها ندارید، در حالی که کافی است درباره تورهای سافاری یا بالن‌سواری در کشور کوچکی چون امارات در دنیای مجازی جستجو کنید تا ده‌ها گزینه متفاوت را بیابید. هرچند نباید فراموش کرد در این زمینه تنها تبلیغات برای جذب گردشگران نیست بلکه باید برای جلب نظر سرمایه‌گذاران نیز تبلیغات مناسبی داشته باشیم.

وی ضمن تصریح اهمیت سرمایه‌گذاری در این زمینه می‌افزاید: علی‌رغم سخنرانی‌های متفاوت مسئولان گردشگری در ایران که نسبت به استقبال از سرمایه‌گذاران صنعت گردشگری انجام شده، هنوز هیچ نشانه‌ای درباره ایجاد شرایط مناسب حضور سرمایه‌گذاران نداریم، چون در برخی موارد حضور سرمایه‌گذاران خارجی برای ساخت شهرک‌های گردشگری یا تفریحی به مشکل خورده، چون زمینه معافیت‌های گمرکی یا معافیت‌های مالیاتی در این نوع سرمایه‌گذاری اعمال نمی‌شود و از آنجا که این نوع گردشگری و سرمایه‌گذاری هزینه هنگفتی را می‌طلبد و سرمایه‌گذاران به دنبال فرصت‌های مناسبت با امنیت سرمایه‌گذاری هستند، بنابراین این ناهماهنگی باعث شده تا سرمایه‌های سرگردان در این زمینه آرام نگیرد.

از سوی دیگر محمد قره‌جانلو، یکی از سرمایه‌گذاران در زمینه گردشگری مهیج و پاراگلایدر معتقد است: ایران در صورت سرمایه‌گذاری در گردشگری مهیج می‌تواند سالانه پذیرای چند میلیون گردشگر ماجرا باشد، چون فرصت‌های گسترده‌ای در زمین و آسمانش در اختیار دارد به عنوان مثال کوه‌ها، غارها، آبشارها و دریاچه‌های ایران هر کدام می‌توانند عاملی برای جذب گردشگران ماجراجو باشد.

این فعال گردشگی مهیج در ایران به اهمیت حضور اسپانسرهای مختلف در این نوع گردشگری اشاره می‌کند و می‌گوید: بطور کلی گردش مالی سفرهای ماجراجویانه و برگزاری اینگونه تورها سراسر جهان بسیار هنگفت است اما جابجایی سرمایه به واسطه حضور اسپانسرهای مالی در این نوع گردشگری از سوی سرمایه‌گذاران در این زمینه بسیار قابل ملاحظه‌تر از خود مسافران است چون گاهی ایجاد امکانات برگزاری تورهای گردشگری ماجراجویان نیازمند سرمایه‌گذاری های میلیارد دلاری است و این اسپانسرها هستند که توان سرمایه گذاری در این زمینه دارند تا فرصت‌های متعدد شغلی را به منطقه هدیه‌دهند و این مشکلی است که گردشگری ماجراجویانه ایران از آن رنج می‌برد.

قره‌جانلو به  برگزاری مسابقات پرش از صخره در دریا (Cliff diving) در عمان اشاره می‌کند و می‌افزاید: برگزاری این مسابقات در این کشور کوچک حدود 700 هزار گردشگر را هرساله وادار به بستن چمدان‌هایشان برای شرکت در این مسابقات می‌کند و براساس اعلام سازمان جهانی گردشگری به ازای هر 9 نفر گردشگر یک فرصت شغلی ایجاد می‌شود که می‌توانید حساب کنید چه تعداد فرصت شغلی به این کشور هدیه داده می‌شود؟

این فعال گردشگری مهیج به فعالیت گسترده ترکیه و کشور روسیه در این زمینه اشاره می‌کند و می‌گوید: تور و مسابقات بالن‌سواری توانسته هر ساله این کشورها را به عنوان مقاصد اصلی به جهان گردشگری معرفی نماید، در حالی که ما فقط در ایران یکسری مسابقات پاراگلایدر برگزار می‌کنیم و با تلاش گسترده و رایزنی‌های متفاوت امسال توانستیم یک دوره مسابقات را برگزار کنیم و جایزه 3000 یورویی را از سوی یک اسپانسر خارجی دریافت کنیم و متاسفانه هیچ شرکت داخلی در این مسابقات حاضر به قبول هزینه‌ها نشد.

قره‌جانلو درباره کشورهای مطرح در این نوع گردشگری می‌گوید: ایرلند، انگلستان، آفریقای جنوبی، آمریکا، مالزی، تایلند و برخی از کشورهای اروپایی در این زمینه سرمایه‌گذاری گسترده‌ای کرده‌اند و ایران هم توانایی سرمایه‌گذاری در این زمینه را به دلیل تمام امکانات جغرافیایی در اختیار دارد.

وی در پایان به امکانات موجود در ایران اشاره می‌کند و می‌گوید: برگزاری تورهای اسکی، غارنوردی، قایقرانی، صحرانوردی، سافاری و رالی، پاراگلایدر و بالن‌سواری از جمله توانمندی‌های ایران در این گونه گردشگری است، اما یکی از مشکلات ایران به غیر از سرمایه‌گذاری و تبلیغات مربوط به فراهم کردن نیروی امدادی متخصص در این زمینه و بیمه گردشگران است، چون حوادث و رویدادهای احتمالی در این نوع گردشگری نیازمند حضور امدادگران و پرسنل آموزش‌دیده است که هنوز در این مورد ضعیف هستیم و باید علاوه بر تمرکز در این نوع گردشگری، به حوادث احتمالی آن نیز اهمیت دهیم.

باکس

گردشگری ماجراجویانه براساس تقسیم بندی سازمان جهانی گردشگری به طور کلی به 3 دسته معمولی، نیمه حرفه‌ای و حرفه‌ای تقسیم‌بندی می‌شود که از کل آن، کمتر از 15 درصد در بخش فوق حرفه‌ای، 35 درصد در بخش نیمه حرفه‌ای و 50 درصد باقی در شرایط معمولی مثل غواصی و اسکی شرکت می‌کنند.

این در حالی است که عمده گردشگران ماجراجویان کمتر از 36 سال دارند و مقاصد گردشگری خود را بیشتر با استفاده از تجربیات دیگران و شبکه‌های اجتماعی انتخاب می‌کنند که عمده شبکه‌ اجتماعی مورد استفاده آنها فیس‌بوک شناخته شده است.

در گزارش‌های تعیین شده از سوی این سازمان بین المللی کل درآمد گردشگری ماجراجویانه در سال 2013 میلادی ، 263 میلیارد دلار بوده است که این رقم تقریبا 69 درصد از کل درآمد گردشگری این سال را به خود اختصاص داده است و بیشترین رشد را کره جنوبی و چین به خود اختصاص داده است. این در حالی است که روند رو به رشد توسعه گردشگری ماجراجویانه در کل جهان سالانه معادل 7 درصد برآورد شده است.

طی این اطلاعات، متوسط هزینه‌ای که گردشگران معمولی در گردشگری ماجراجویانه پرداختند 897 دلار در سال 2012 بوده که نسبت به سال 2009 میلادی 24 درصد رشد داشته است در حالی که در آمریکای جنوبی گردشگران 1501 دلار پرداخت کرده‌اند.

از سوی دیگر در بخش حرفه‌ای گردشگری ماجراجویانه، گردشگران در اروپا 924 دلار هزینه کرده‌اند و شمال آمریکا برای هر گردشگر ماجراجویانه 875 دلار هزینه داشته و آمریکای جنوبی 1333 دلار.

دور دنیا با یک کلیک

بررسی جایگاه گردشگری مجازی در صادرات نامرئی ایران

نویسنده: عماد عزتی

مدت‌هاست صفر‌و‌یک‌های دنیای دیجیتال بسیاری از امور زندگی ما را به خود معطوف کرده و باعث شده تا بیش از پیش به آنها وابسته شویم بطوری که اکنون تصور عدم حضور آنها در زندگی شخصی ما برای هیچکس ممکن نیست و حتی نمی‌توانیم به اداره زندگی بدون آنها فکر کنیم این درحالی است که نقش همین صفرویک‌های مجازی حتی در برنامه‌ریزی سفرهای ما نیز پراهمیت شده و برای رسیدن به مقصد سفر بعدی به آنها وابسطه شده‌ایم و به قول معروف دور دنیا با یک کلیک آروزیی شد برای تمام چمدان به دست‌های سراسر دنیا.

از این رو کمتر از 2 دهه پیش تعریف جدیدی در صادرات نامرئی یا همان گردشگری به وجود آمد که گردشگری مجازی نام گرفت و بطورکلی این نوع گردشگری(e-tourism)  حضور در سرزمین دیجیتالی وب و مشاهده داده‌های صوتی، متنی و تصویری از دنیای فیزیکی پیرامون ما است و اکنون از مرحله رویاپردازی به حقیقتی غیر قابل انکار مبدل شده است.

در این نوع گردشگری مسافران با استفاده از تورهای مجازی و دنیای صفرویکی که بر اطلاعاتی مبتنی بر تصویر و صدا کار می‌کنند از کاخ موزه‌ها، اماکن باستانی جهان و بطور کلی تمام دیدنی‌های دهکده جهانی بازدید می‌کنند. کارشناسان معتقدند استفاده از این روش به خصوص تصاویر سه بعدی و موزیک یا  فیلم‌های کوتاه نه تنها جنبه سرگرمی برای علاقمندان گشت و گذار در سراسر جهان دارد بلکه در ایجاد انگیزه و بستن چمدان سفر در میان مسافران نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است چون افراد هنگام بازدیدهای مجازی و درک بخشی از واقعیت اطرافشان در آن مقصد مورد نظر علاقمند خواهند شد تا سر از واقعیت آنجا نیز درآورند که دلیلی برای سفرآنهاست .

این درحالی است که مجریان تورهای مجازی معمولا عکس‌های انتخابی برای برگزاری اینگونه تورها را بسیار باکیفیت و با تمام جزییات آن مکان به نمایش می‌گذارند بنابراین تور مجازی عبارت است از ترکیبی از تصاویر، نماهای ۳ بعدی، نماهای پانوراما (۳۶۰ درجه)، ویدئو، صوت و … که یک فضای حقیقی را مدل سازی کرده و به کاربر امکان می‌دهد که در این فضا به صورت مجازی به گشت و گذار بپردازد و از محیط مجازی اطلاعات مورد نظر خود را کسب کنند.

هنوز ابتدای راه هستیم

اردشیر اروجی، مدیرکل سابق دفتر آمار و برنامه ریزی سازمان میراث فرهنگی و کارشناس گردشگری در این زمینه می‌گوید: ایران در زمینه گردشگری مجازی هنوز زیرساخت‌های لازم را نداشته و نتوانسته نظر گردشگران را در این زمینه به خود جلب کند. این درحالی است که گروهی در این زمینه فعالیت می‌کنند اما به جرات می‌توان گفت تعریف درستی از گردشگری مجازی در میان آنها  وجود ندارد چون هنوز هم شاهد بازاریابی‌های سنتی یا همان بروشورهای چاپی در اقصی نقاط کشورمان برای جلب نظر گردشگران هستیم حال آنکه در دنیای دیجیتال و عصر ارتباطات بسر می‌بریم.

این کارشناس گردشگری با اشاره به اینترنت به عنوان اصلی‌ترین ابزار در توسعه گردشگری مجازی می‌گوید: همه می‌دانیم اکثر گردشگران خارجی هنگام بازدید از کشورمان از سرعت پایین اینترنت یا عدم پوشش در برخی از سایت‌های باستانی گلایه دارند و این مشکل را به عنوان یکی از نارسایی‌های صادرات نامرئی کشورمان می‌دانند. درحالی که برخی از کشورها با استفاده از زیرساخت‌های مناسب در این زمینه گام‌های موثری برداشته‌اند و هم اکنون تمام دیدنی‌های منطقه مورد نظرشان را وارد دنیای مجازی کرده و در دسترس علاقمندان قرار داده‌اند.

به عنوان مثال کشور فرانسه امکان بازدید شبانه از موزه‌های معروف خود را برای گردشگران فراهم کرده و حتی برخی از جاذبه‌های شبانه خود را نیز به صورت آنلاین در صفحات مخصوص قرار می‌دهد تا علاقمندان از هزاران کیلومتر دورتر امکان بازدید از آنها داشته باشند. اما به عقیده اروجی مهمترین موضوع در گردشگری مجازی صرفا تهیه برنامه‌ها یا فایل‌های بازدید از مناطق گردشگری نیست چون امکانات بسیار متعددی در این نوع گردشگری باید مهیا شود تا صنعت گردشگری مجازی واقعا براساس تعاریف علمی و بین المللی خود در این زمینه قرار گیرد .

از سوی دیگر این کارشناس گردشگری می‌افزاید: اگر به کشورهایی که در این زمینه پیشرفت چشمگیری داشته اند بنگریم درخواهیم یافت  گردشگران علاقمند به سفر در این کشورها از دریافت ویزا گرفته تا حتی انتخاب صندلی هواپیما یا قطار و رزرو میز شام را قبل از سفر به آن منطقه ازپشت میزکارشان می‌توانند انتخاب کنند؛ این یعنی گردشگری مجازی که تمام امکاناتش از همان صفر و یک‌ها مجازی نشات خواهد گرفت؛ نه ایران که علی رغم وجود جاذبه‌های گسترده تاریخی و طبیعی هنوز امکانات اولیه بازدید مجازی برای بسیاری از آنها فراهم نشده و بسیاری از موزه‌های معروف و تاریخی ما هیچ یک از این امکانات را در اختیار ندارند.

این درحالی است که مهسا مطهر کارشناس گردشگری و فعال صنعت گردشگری در این زمینه نیز می‌گوید: همانطور که می‌دانیم ایران هنوز تا رسیدن به استانداردهای فاصله بسیاری داشته و باید درباره آن فعالیت دوچندان داشته باشد چون درصورت عقب افتادگی در این نوع از گردشگری علی رغم وجود جاذبه‌های گردشگری فراوان در کشورمان شاهد انتخاب ایران به عنوان مقصد گردشگری از سوی مسافران در دنیای کنونی نخواهیم بود چون نه تنها منابع اطلاعاتی از ایران بخصوص در دنیای مجازی بسیار کم است بلکه آنها نمی‌توانند سفرشان را از این طریق مدیریت کنند.

مطهر با اشاره به ضعف بسیار مشهود در موزه‌ها و مناطق باستانی کشورمان از نظر وجود سیستم‌های اینترنت برای دسترسی گردشگران به اطلاعات مورد نیازشان قبل از بستن چمدان‌ها می‌گوید و می افزاید: همه می‌دانیم اکنون بخش عمده‌ای از گردشگران بین المللی با استفاده از دنیای مجازی سفرهایشان را مدیریت می‌کنند و در بسیاری از موارد تنها با استفاده همین اطلاعات است که سر از مراکز باستانی در خواهند آورد در حالی که ایران هنوز مقصد مجازی ناشناخته‌ای برای گردشگران بین المللی است و نمی‌توانند روی اطلاعات موجود دنیای مجازی درباره ایران حساب باز کنند. درحالی که امروزه گردشگران معمولا قبل از اینکه ورود مقصد گردشگری خود از طریق دنیای مجازی و استفاده از نرم‌افزارهای مختلف شروع به گشت و گذار در آن منطقه می‌کنند تا علاوه بر آشنایی ذهنی از آن جا بتوانند از آداب و سنن نیز اطلاعات مفیدی به دست آورند و هنگام سفر اطلاعات تکمیلی را دریافت کنند به عنوان مثال اگر همین امروز شما قصد سفر به پاریس، استکهلم، لندن یا دیگر شهرهای مهم جهان داشته باشید می‌توانید بااستفاده از این نوع نرم افزارها در اکثر خیابان‌های این شهرها به صورت مجازی قدم بزنید و تک تک مغازه‌ها را ببینید یا حتی گالری‌هایی که در طول سفرتان قصد بازدید از آنها را دارید علامتگذاری کرده و بلیت تهیه نمایید اما این امکان در ایران هنوز مهیا نیست و گردشگران واقعا اطلاعات مناسبی ندارند.

وی به ضعف قابل لمس موزه‌های ایران در صنعت گردشگری مجازی نیز اشاره می‌کند و می‌افزاید: جای تردید نیست دیدن آثار تاریخی و باستانی در برخی از موزه‌ها می‌تواند سبب رونق حضور گردشگران در آن موزه بشود اما نباید فراموش کرد که ممکن است فرصت محدود برخی از گردشگران در مقصد سفرشان نیز باعث شود تا این امکانات یعنی بازدیدهای شبانه به کیفیت سفرهایشان بیافزایدهرچند این بازدیدها نیز برای موزه‌ها درآمدزاست چون گردشگران مجازی حتی در ساعات غیر اداری که قصد بازدید از موزه را دارند باید هزینه این بازدید را بپردازند.

این فعال عرصه گردشگری ضعف موجود نظام گردشگری ایران بخصوص در صنعت گردشگری مجازی را اینگونه توصیف می‌کند که بیشتر فعالیت های انجام شده از سوی برخی شرکت‌ها صرفا برای ساخت و به تصویر کشیدن برخی از اماکن گردشگری ایران است درحالی که هنوز این نرم افزارها آنلاین بسیار کم و محدود هستند درحالی که اکثر شهرهای مدرن و گردشگر پذیر در سراسر جهان برای گردشگران خود یک شهرمجازی کامل مهیا کرده‌اند تا علاوه بر واقعیت امروز از گذشته‌های مجازی خود نیز حرف‌های زیادی برای گفتن داشته باشند .

مهسا مطهر با اشاره به اهمیت گسترش گردشگری مجازی در جلب نظر گردشگران به گوشه‌وکنار جهان نیز می‌گوید: شاید همه تصور کنیم این نوع گردشگری صرفا برای استفاده و کاربری افراد  جهت دریافت اطلاعات قبل از ورود به منطقه‌ای خاص از جهان است اما نباید فراموش کنیم این نوع امکانات یا همان گردشگری مجازی می‌تواند انگیزه برای سفر نیز باشد چون همانطور که می‌دانیم براساس آمارهای ارایه شده از سوی سازمان گردشگری جهانی تقریبا 65 درصد از گردشگران امروزی مقصد گردشگری خود را از طریق دنیای مجازی انتخاب می‌کنند و براساس نظرات دیگران و توصیف آنها از مقصدشان تصمیم می‌گیرند. اما این پایانکار نیست چون این نوع گردشگری می‌تواند زوایای پهنانی از دیدنی‌های گردشگری جهان را به تصویر بکشد بخصوص در زمینه گردشگری ماجراجویانه چون بسیاری از گردشگران ماجراجو به دنبال دست‌یابی و تجربه ناممکن‌ها هستند.

گردشگری ورزشی

شواهد و نشانه هایی مبنی بر ظهور یک صنعت جدید به نام گردشگری ورزشی در جهان به وجود آمده است که اکثر کشورهای جهان سعی دارند از آن بی بهره نمانند و بهترین استفاده را از این صنعت جدید را به خود اختصاص دهند . این صنعت 600 بیلیون دلاری خود باعث رونق بسیاری از زیر مجموعه هایش شده و روند توسعه آن به گونه ای بوده که اکثر کشورهایی که به ضرورت و اهمیت این صنعت نوین پی برده اند سعی در پیشی گرفتن از دیگران در این صنعت نوظهور را دارند.

همین امر باعث شده که حتی رقابتی بسیار سنگین برای به دست آوردن میزبانی بازی های بین المللی ورزشی از جمله جام جهانی ، المپیک بین کشورها ایجاد شود. مسئولان صنعت گردشگری در اکثر کشورها به این مسئله ایمان آورده اند که هرچه در این زمینه یعنی صنعت گردشگری ورزشی کشورشان سرمایه گذاری دقیق تر و کاملتری داشته باشند حاصل بسیار بهتری خواهند داشت. به عنوان مثال قطر برای به دست آوردن امتیاز برگزاری یکی از این بازیهای بین المللی متعهد شده درجه حرارت محیطی ورزشگاهای خود را به گونه کنترل کند که آب و هوای نسبتا گرمش شرایط را برای بازدیدکنندگان و ورزشکاران این بازیها دشوار نکند. بنابراین اهمیت برگزاری این بازی ها برای کشور قطر آنقدر مهم است که حاضر به پذیرفتن چنین تعهدی سنگین شده است.

صنعت گردشگری ورزشی با رشد سریع و چشمگیر خود در دهه های اخیر توانسته درآمدی بالغ بر 4500 میلیارد دلار برای دست اندرکاران این شاخه از صنعت توریسم حاصل کند که باعث تعجب و حیرت مدیران این صنعت شده است. این صنعت که در ابتدا هرگز تصور رسیدن به چنین موقعیتی را هم نداشت امروزه توانسته 13 درصد از درآمد کل صنعت گردشگری بین المللی. در جهان به خود اختصاص دهد و خود را به رقم 600 بیلیون دلار نزدیک کند.

حال با توجه به چنین جهشی کارشناسان توجه ویژه ای به آن داشته و سازمان جهانی unwto  طی گزارشی می گوید این صنعت تا سال 2020 میلادی در آمدی بالغ بر 10000 بیلیون دلار برای صاحبانش به ارمغان خواهد آورد. حال متوجه خواهیم شد که چرا کشورهای زیادی به این صنعت علاقمند شده اند و بر سرمیزبانی بازی های بین المللی به رقابت افتاده اند.

سیئون راپسون مدیر بازرگانی نمایشگاه مقاصد جهانی گردشگری ورزشی WSDE با این نظر که عنوان شده : امروز بخش گردشگری ورزشی بیش از هر بخش دیگر پرسود شده موافق است و عنوان می کند که امروزه گردشگری ورزشی به عنوان یکی از اعضای حیاتی صنعت گردشگری در جهان تبدیل شده و این اهمیت هر روزه روبه فزونی گذاشته است. این حقیقت زمانی اتفاق افتاده که جهان از رکود اقتصادی رنج می برده وصنعت گردشگری عادی زیاد پرسود نبوده اما صنعت گردشگری ورزشی با پیشرفت چشمگیر خود درست در همین زمان باعث تعجب همگان شده و به اعتقاد ایشان در دهه آینده صنعت گردشگری ورزشی نقشی کلیدی را برعهده خواهند داشت.

در حقیقت WSDE اولین نمایشگاه تخصصی صنعت گردشگری ورزشی در جهان بوده که در حاشیه برگزاری مسابقات جهانی در آفریقای جنوبی برگزار شد این نمایشگاه توانست بیش از 50 هزار بازدید کننده را به خود جلب کند و با توجه به 400 غرفه خود که از 22 کشور جهان از جمله قطر، ابوظبی، امارات ، بحرین و شمال آفریقا بود نقطه عطفی در رشد گسترش این صنعت در سطح جهان شده و اهمیت توجه به این موضوع را برای کلیه دست اندرکاران صنعت گردشگری مشخص کند.

طبق گزارش کنفرانس تجارت جهانی توریسم WTM که سال گذشته برگزار شد، آمار و ارقام رشد صنعت گردشگری ورزشی بقدری توجه همگان را به خود جلب کرده که تاییدی بر اهمیت این صنعت بوده علاوه بر این اهمیت جایگاه این صنعت آنقدر بوده که امسال کنفرانس تجارت گردشگری WTM در انگلستان و ایرلند برای اولین بار برگزار خواهد شد، طی برگزاری نمایشگاه و کنفرانس شرکت کنندگان و مدعوین این نمایشگاه می توانند از رشد  و توانایی ها و امکانات ورزشی از قبیل انواع استادیوم ها ، هتل ها و مجموعه های تفریحی و ورزشی در کشورهای دیگر مطلع می شوند که البته هدف اصلی برگزاری این گونه نمایشگاهها جلب توجه سازمان های بزرگ جهانی که مسئولیت برگزاری بازی های بین الملی را بر عهده دارند از جمله فیفا و المپیک خواهد بود.

اما حضور خاورمیانه و بخشی از آسیا در این کنفرانس بسیار کمرگ است و شاید به توان گفت: این کشورها که سهم اندکی از این تجارت 600 بیلیونی را به خود اختصاص داده اند. به عنوان مثال سازمان تجارت گردشگری عربی ATM که مرکز آن در دبی واقع شده امسال برای اولین سال خواهد بود که در این کنفرانس و نمایشگاه شرکت کرده. این در حالی است که مارک والش Mark walsh سخنگوی این نمایشگاه می گوید: من اعتقاد دارم که این حضور برای خاورمیانه نقطه عطفی خواهد بود تا به جایگاه واقعی خود در این صنعت برسد از سوی دیگر عنوان می کند که برخی از کشورهای آسیایی و خاورمیانه به تنهایی یا با تشکیل کمیته های مشترک مشغول به زیر سازی و آماده کردن زیرساخت های این صنعت در منطقه خود هستند . بنابراین دهه پیش رو برای این قسمت از جهان بسیار سازنده خواهد بود تا بتواند سهم خود را از درآمد سرشار این صنعت گردشگری ورزشی مشخص کند.

این گونه همایش ها چه نتیجه ای داشته اند؟

در حالی که تعریف دقیقی از گردشگری ورزشی در دست نیست و اکثرا همه آن را همان صنعت گردشگری می نامند. اما اکثر دست اندرکاران صنعت گردشگری معتقدند که اگر صنعت گردشگری ورزشی یک صنعت جدای از توریسم بدانیم می توان آن را به 3 قسمت عمده تقسیم کنیم

1. کسانی که در قالب تیم های ورزشی حرفه ای یا غیر حرفه ای سفر می کنند
2. کسانی که ورزش را دوست دارند و ترجیح می دهند از تعطیلات خود در یک محیط ورزشی استفاده کنند (همان تماشگران ورزشی)
3. کسانی که سفر می کنند تا از امکانات توانبخشی پزشکی ورزشی استفاده کنند

گردشگران ورزشی جزو هر کدام از این گروهها که باشند اشتراکاتی نیز با یکدیگر دارند این گروه از گردشگران از نظر مالی قوی تر از دیگرگردشگران هستند و مدت زمان زیادتری را در سفر خود سپری خواهند کرد یا به عبارت دیگر بیشتر از دیگران در مقصد خود اقامت خواهند کرد و اغلب این گردشگران بخش های دیگر این صنعت را به تحرک بیشتر وادار می کنند.

دیوید هیگینز David Higgins یکی از مدیران صنعت گردشگری ورزشی انگلستان می گوید: اغلب توریست های ورزشی از اقشار بالای جامعه هستند و با توجه به توان مالی آنها می توان در زمان بحران اقتصادی جهانی که صنعت گردشگری را تحت تاثیر قرار داده از صنعت گردشگری ورزشی سود خوبی به دست آورد. البته این گونه گردشگران  نیاز به ارایه خدمات خوبی از نظر سطح کیفیت دارند و باید بهترین ها را برایشان تهیه کرد.

هیگینز در بخش دیگری از سخنان خود می گوید: به عنوان مثال علاقمندان یک تیم ورزشی معروف وقتی برای تماشای بازی تیم خود به منطقه ای مسافرت می کنند با شور و هیجانی که همراه خود به منطقه می آورند رونق خاصی را به کسب و کار آن منطقه هدیه می دهند و در عین حال خدماتی با کیفیت بالا را انتظار می کشند. بنابراین با کنترل قیمت ها و خدمات توریستی می توان هرچه بیشتر آنها را تشویق به خرج کردن پول ها یشان کرد تا سود سرشاری را به منطقه سرازیر کنیم.

این مدیر گردشگری همچنین می افزاید: مدیران تورهای گردشگری علاوه بر کنترل کیفیت خدمات زیر مجموعه های خود باید به صورت هفتگی رویدادهای ورزشی را دنبال کند و از بهترین موقعیت ها استفاده کنند این در حالی است که گردشگران ورزشی به چیزی بیشتر از بلیط بازی ها و هتل نیاز دارند بنابراین  ارایه یک بسته تفریحی مناسب در کنار کیفیت و قیمت قابل قبول باعث رونق در این صنعت برای این گروه خاص از گردشگران خواهد بود.

وضعیت تورهای گردشگری ورزشی در خاورمیانه و شمال آفریقا چگونه است؟

هرچند مقاصد بسیاری برای پذیرایی از گردشگران ورزشی در خاورمیانه و شمال آفریقا وجود دارد و امکان برگزاری مسابقات گوناگونی در این منطقه ها وجود دارد. اما متاسفانه همیشه ضعف امکانات باعث شده که این پتانسیل توسط کمیته های بین المللی برگزار کننده این گونه بازی ها نادیده گرفته شوند و این مناطق از این قافله عقب بماند.

معاون مالی هتل های کنتینانتال (Inter continental hotel grop-IHG) تام رون تری Tam rown tree در یک کنفرانس خبری عنوان کرده که برهیچ کس پوشیده نیست رونق اقتصادی ایجاد شده در محل برگزاری یک سری مسابقات بین المللی و البته تاثیر آن روی شهرهای اطراف محل برگزاری بازیهای و تجارت آنها نیز قابل تامل خواهد بود. او همچنین اضافه می کند که گروه IHG همیشه اینگونه حوادث ورزشی را رصد می کند و در همین حال سعی داریم حال و هوای تماشاگران اینگونه بازی ها را جداگاه مورد بررسی قرار دهیم، بنابراین سعی دارد با ارایه پکیچ های بسیار مناسب طبق سلیقه و خواست مهمانان به طور جداگانه بهترین استفاده را از فرصت فراهم شده داشته باشیم.

در همین راستا مدیر بازاریابی و تبلیغات هتل های زنجیره ای شرایتون در مصر عنوان کرده که یک گروه تحقیقاتی از طرف این هتل های زنجیره ای مامور شده اند تا سلایق و علاقه های تماشاگران هر گروه ورزشی را جداگانه بررسی کنند تا هر گروه را به صورت جداگانه کاملا شناسایی کنند و بتوانند نیازهای آنها را تامین کنند و مدیریت این هتل ها نیز طبق همان تحقیقات برای علاقمندان هر رشته ورزشی بصورت جداگانه بسته ها یا پکیج هایی را آماده می کند و در اختیار مسافران قرار می دهد تا بتواند بیشترین میزان جذب گردشگر را به هتل های خود داشته باشیم.

بنابراین هرآنچه آن گروه خاص از گردشگران به دنبال آن در محل برگزاری این رویداد ورزشی هستند برایشان آماده و مهیاست در واقع هرچه می خواهند را ناخودآگاه به دست می آورند نه اینکه ما چیزی را به آنها تحمیل کنیم درست به همین دلیل است که این موضوع رمز موفقیت ما خواهد بود.

به عقیده مدیر کاخ راس الخیمه در امارات: گردشگران ورزشی با توجه به سلیقه های خود دسته بندی می شوند و هر گروه به دنبال داشتن تعطیلات یا سفری بسیار ساده و به دور از هرگونه درگیری ذهنی هستند بنابراین فراهم کردن یک اقامت بسیار شاد با توجه به علاقه آنها راز موفقیت یک گروه گردشگری خواهد بود. این گروه از گردشگران دوست دارند قبل از سفر همه چیز برای آنها برنامه ریزی شده باشد و دیگر نگران هیچ چیز نباشند.

این دست اندکار صنعت گردشگری عنوان کرده که تور لیدرهای ورزشی باید خودشان در زمینه تور برگزار شده اطلاعاتی داشته باشد و این اطلاعات جنبی را در اختیار میهمانان خود قرار دهند. به عنوان مثال اگر قرار یک گروه توریست و تماشاگر مسابقات تنیس را راهنمایی کنید باید راهنمای آنها خود نیز به اندازه کافی از این گونه مسابقات اطلاعات داشته باشد چون یقینا این گروه از گردشگران با ریزبینی خاصی مسایل مربوط به این دسته ورزشی را دنبال می کنند و دایم تشنه شنیدن خبرهای درست و دقیق از این رشته ورزشی هستند.

چالش ها و فرصت برای خاورمیانه و شمال آفریقا MENA  (این کلمه مخفف کروشهای خاورمیانه و شمال آفریقاست)

با توجه به سرمایه گذاری های چند صد میلیون دلاری که در زمینه صنعت گردشگری در دو دهه اخیر انجام شده است. درصد بسیار پایینی از این سرمایه گذاری در زمینه صنعت گردشگری ورزشی هزینه شده که با توجه به اهمیت یافتن این شاخه از صنعت گردشگری حرکتی جدی و مصمم را طلب می کند.

اما ضرورت رسیدگی به این خلاء از زمان بازیهای آسیایی قطر در سال 2006 میلادی به صورت جدی خودنمایی کرد پس از این رویداد ورزشی مهم در منطقه خاورمیانه و حوزه خلیج فارس برگزاری مسابقات فرمول یک و رالی بزرگ در ابوظبی و پس از آن برگزاری مسابقات مهم تنیس ، اسب سواری ، گلف و دیگر ورزشها در منطقه مهر تاییدی بر تکمیل توانایی های منطقه زده شد و مسئولان این امر را به تکاپو انداخت تا بتوانند خود را در سطح جهانی مطرح کنند و از این سفره بسیار زرین سهمی را به خود اختصاص دهند.

انتقال محل برگزاری اینگونه بازی های بین المللی که عمدتا در اروپا برگزار می شد فقط به این دلیل بوده که آب و هوای منطقه خلیج فارس و خاورمیانه اجازه می دهد که هر یک از این بازی ها در بهترین شرایط آب و هوایی برگزار شود بخصوص آنهایی که در فصل زمستان امکان برگزاری در اروپا را ندارند.با توجه به مسیر کوتاه هوایی محل برگزاری مسابقات احتمالی یعنی در منطقه خلیج فارس، این منطقه بهترین گزینه برای برگزاری بازیهای بین المللی خواهد بود.

به گفته هیگینز یکی از مدیران این صنعت، حاشیه خلیج فارس با توجه به نوع آب و هوای خود و دسترسی آسان به دریا و آب های آزادش بیشترین پتانسیل را برای رشد صنعت گردشگری ورزشی را به خود اختصاص داده است. اما مهمترین مشکل این کشورها برای این منظور عدم سرمایه گذاری  درست در این زمینه بوده است. به گفته این مدیر اگر امکانات بندری مناسب برای پهلوگرفتن کشتی های تفریحی در این منطقه به وجود آید شاید این پتانسیل دو چندان بیشتر شود.

از سوی دیگر این مسئول اضافه می کند که خاورمیانه دارای بیشترین شانس رشد این صنعت نسبت به دیگر مناطق جهان است اما در این زمینه چالش های زیادی را هم باید در نظر گرفت که مهمترین آنها در صورت برگزاری این گونه بازیها تامین امنیت بازیکنان و تماشاگران به دلیل شرایط منطقه خواهد بود و از آن که بگذریم تامین مواد غذایی برای سیل خروشان تماشاگران نیز چالشی بزرگتری خواهد بود. همانطور که می دانیم فقط چند کشور حاشیه خلیج فارس از نظر کشاورزی و محصولات غذایی تقریبا مستقل عمل می کنند. اما اکثر کشورهای این منطقه از نظر آب و هوایی امکان کشت و صنعت را ندارد و به میزان بسیار زیادی وابسته به واردات مواد غذایی به دیگر کشورها هستند که این خود چالشی بسیار بزرگ برای برگزاری این گونه بازی ها است .

از دیگران یادبگیریم

با توجه به رشد صنعت گردشگری ورزشی انتظار می رود که این صنعت در خاورمیانه نیز رشد کند و جایگاه مطمئنی برای خود مهیا سازد  طبق نظر بسیاری از کارشناسان این صنعت منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا امکانات بالقوه بسیار بالایی برای برگزاری این گونه بازی های بین المللی را داراست.

این کارشناسان اقتصادی، مگا رویدادهای ورزشی را یکی از مهمترین عوامل رشد صنعت گردشگری در محل برگزاری آن می دانند به عنوان مثال المپیک بارسلون در سال 1992 میلادی علاوه بر ایجاد هزاران شغل در زمان برگزاری و سود سرشار آن توانست پایه های رشد صنعت گردشگری را در آن کشور مستحکم تر کند به گونه ای که رتبه این شهر از نظر شهرهای توریستی اروپا را از رده یازدهم به رده ششم منطقه اروپا ارتقاء داد .

این کارشناسان می گویند تعداد گردشگرانی که از بارسلون دیدن کردند در زمان برگزاری مسابقات 2 برابر تعداد کل گردشگران این منطقه در 10 سال قبل از آن بوده. بنابراین کشورهای دیگر جهان باید از این مورد درس عبرتی بگیرند و نظر کمیته های برگزار کننده اینگونه مسابقات را به خود و توانایی کشورشان جلب کنند و شرایط را برای برگزاری مسابقات بین المللی در کشورشان مهیا سازند.

این صنعت نیز در جام جهانی 2006 میلادی برای آلمان سود سرشاری را به ارمغان آورد بگونه ای که 4/3 میلیارد دلار درآمد نصیب این کشور اروپایی کرد و در طی برگزاری این بازی ها 50 هزار شغل جدید به جامعه جوان آلمان هدیه داد. این گزارش آماری را نشان می دهد که باعث یادآوری اهمیت این صنعت به جامعه جهانی می شود . به این ترتیب که اتحادیه رستوران داران آلمان اعلام کرده که در دوران برگزاری این بازی ها 4/1 درصد درآمد رستوران های کشور افزایش نشان داده و از سوی دیگر اتحادیه هتل داران آلمان نیز اعلام کرده اند که در این زمان هتل ها هم 4/3 درصد با رشد میهمان مواجه شده اند و بیشتر هتل ها با درخواست تمدید مدت اقامت روبرو بودند که این نشانه رونق این صنعت در زمان برگزاری مسابقات بود.

مدیر سازمان ملی گردشگری آلمان در دبی در خصوص دستاوردهای برگزاری بازی المپیک در یک کشور عنوان کرده : اگر یک کشور بتواند سرویس دهی مناسبی به گردشگران در زمان برگزاری این گونه مسابقات داشته باشد در واقع آینده صنعت گردشگری خود را تضمین کرده است این در حالی است که در شرایط عادی این کار بسیار مشکل بوده و نیاز به سرمایه گذاری های بسیار زیاد. اما همین شرایط سخت در زمان برگزاری بازیهای بین المللی در واقع بدون هزینه بلکه درآمد زا نیز هست.

در تحقیقات اخیر که سازمان گردشگری انگلستان انجام داده است در دوره بگرزاری المپیک 2012 میلادی در شهر لندن 3/3 بیلیون دلار در آمد برای کشور انگلستان حاصل کند. از سوی دیگر تحقیقات دیگری نشان داده که میزبانی برزیل برای جام جهانی 2014 و بازی های المپیک 2016 باعث می شود که اقتصاد این کشور از رده دهم جهانی به رده پنجم جهانی صعود کند.

حال سئوال اصلی اینجاست که سهم درآمد خاورمیانه از این صنعت چقدر بوده؟ به خصوص زمانی که رکود اقتصادی کل صنعت جهانگردی بین المللی را تحت تاثیر قرار داده به عقیده کارشناسان گردشگری ورزشی می تواند به حکم معجزه ای برای صنعت یک شکور باشد بنابراین با توجه به پیشنهاد قطر برای المپیک 2020 بهترین فقرصت برای بهره برداری خاورمیانه از این صنعت در آمد زا خواهد بود که دیگر کشورهای منطقه از جمله ایران باید فرصت را غنیمت شمارد و نهایت استفاده را برای به دست آوردن چنین فرصتی داشته باشند.

• صنعت گردشگری ورزشی در حال رسیدن به 600 بیلیون دلار در آمد و بیش بینی می شود به زودی توانایی رسیدن به 4.5 تریلیون باشد که یکی از جنبه های آن گسترش پوشش ماهواره ای این مسابقات در 10 سال گذشته است.
• سازمان ملل یکی از بزرگترین حامیان تیم های ورزشی چون فوتبال ، راگبی، گلف و کریکت است
• سیدنی توانست طی برگزاری بازی های سال 2000 میلادی 9/1 بیلیون دلار درآمد داشته باشد که فقط 310 میلیون در نیوسالت ولز بوده
• صنعت توریست ورزشی به دلیل تحریک دست های ورزشی و شرایط روحی گردشگران، آنها را وادار به هزینه کردن اضافی و ولخرجی می کند، به طوری که اصلی ترین درآمد کشور از این صنعت می تواند دوباره بازگشتن گردشگران به این منطقه باشد.
• بیشترین گردشگرانی که در جام جهانی 2010 میلادی ولخرجی کرده اند از کشورهای انگلستان، آمریکا، استرالیا، فرانسه و برزیل بوده اند و 51 درصد از هزینه های گردشگران را در منطقه به خود اختصاص داده اند.
• پس از انتخاب سال 1993 میلادی سیدنی برای میزبانی المپیک در 7 سال بعد از آن کشور استرالیا 78 درصد رشد کسب و کار را شاهد بوده است.
•  
• Sport touriosm- july 2010

 

شناخت صنعت گردشگری

نمونه سئوال شناخت صنعت گردشگری 

http://s9.picofile.com/file/8281645818/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA_%D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%AA_%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D8%B4%DA%AF%D8%B1%DB%8C.pdf.html

دیپلماسی گردشگری

برای دسترسی به تحقیق من درباره دیپلماسی گردشگری لطفا به لینک زیر مراجعه بفرمایید 

لینک دانلود

http://s8.picofile.com/file/8281643618/%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87.pdf.html

جزوه درس اخلاق اسلامی رشته کاردانی گردشگری علمی و کاربردی

دانلود جزوه و نمونه سئوال‌های درس اخلاق اسلامی رشته کاردانی گردشگری علمی و کاربردی برای دسترسی به فایل می‌توانید از لینک‌های زیر استفاده کنید 

دانلودجزوات 

http://s8.picofile.com/d/8281309118/47464f6f-6aeb-4c94-860f-7e6a22b4d5c1/%D8%AC%D8%B2%D9%88%D9%87_%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82.pdf

http://s9.picofile.com/d/8281308976/6100bc02-c18f-4edc-932b-780880a33534/%D9%86%D9%85%D9%88%D9%86%D9%87_%D8%B3%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA_%D8%AF%D8%B1%D8%B3_%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C_1.pdf

http://s9.picofile.com/d/8281309176/da171d13-1c72-4e82-b630-1e7b27ba3d6d/%D9%86%D9%85%D9%88%D9%86%D9%87_%D8%B3%D8%A6%D9%88%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%B1%D8%B3_%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C_2.pdf

گفت‌وگو با مدیرکل اطلاعات و آمار اسبق سازمان میراث فرهنگی

قصدی ده روزه برای روزه‌داری؛ فرصتی طلایی برای حضور گردشگران

برنامه‌ریزی؛ لازمه بهره‌برداری از گردشگری رمضان

گفت‌وگو : عماد عزتی

مدتی است کشورهای مختلف گردشگرپذیر در گوشه و کنار جهان با مهیا کردن شرایط گردشگری حلال و استفاده از جاذبه‌های فرهنگی و تاریخی خود نسبت به جلب نظر گردشگران مسلمان اقدام کرده‌اند اما این روند در کشورهای اسلامی در برخی از مناسبت‌های مذهبی مثل ماه ضیافت الهی یا همان رمضان به فرصتی برای توسعه صادرات نامرئی تبدیل شده است. اما متاسفانه ایران تاکنون با توجه به امکانات مناسبی در این زمینه در اختیار دارد هنوز نتوانسته از فرصت‌های اینچنینی یا مناسبت‌های مذهبی و گردشگری حلال به نفع صادرات نامرئی خود استفاده کند و زمینه حضور گردشگران خارجی مسلمان یا غیر مسلمان را در این دوران مهیا کند. هرچند براساس آمار و اطلاعات موجود از سوی سازمان جهانی گردشگری ایران به عنوان یکی از ده کشور برتر در زمینه جاذبه‌های گردشگری شناخته شده است .

از این رو فرصت امروز گفت‌و‌گویی کوتاه با اردشیر اروجی، کارشناس برنامه‌ریزی گردشگری و مدیرکل اسبق برنامه‌ریزی و آمار سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری درباره اهمیت مناسبت‌های مذهبی در توسعه گردشگری داشته که مطالعه آن خالی از لطف نیست .

·         همانطور درجریان هستید چند سالی است که ماه رمضان به عنوان سوژه‌ای در جاذبه‌های گردشگری برخی کشورهای مسلمان مطرح شده و توسعه مناسبی را در این زمینه برایشان به ارمغان آورده است نظر شما در این زمینه چیست؟

بطور کلی نزدیک به یک دهه است که ماه مبارک رمضان در اکثر کشورهای عربی گردشگر پذیر به عنوان فرصتی برای توسعه درآمدهای گردشگری مدنظر کارشناسان و برنامه‌ریزان گردشگری بوده است و برای آن برنامه‌های منظمی تدارک دیده‌اند. این کشورها برنامه‌ای تحت عنوان گشت‌های رمضانی و تورهای ویژه رمضان برنامه ریزی کرده و با استفاده از این برنامه‌ها افزایشی قابل توجه در گردشگری خود را در این مدت تجربه کرده‌اند از این رو  به نظر بنده تمام کشورها و ایران باید از همه مناسبت‌های خاص ملی و مذهبی خود برای جلب نظر گردشگران استفاده کنند و اتفاقا این ظرفیت جلب نظر گردشگران در این مناسبت‌ها بسیار بیشتر است. در صورتی که برای این مناسبت‌ها از قبل برنامه‌ریزی کرده باشیم تا بتوانیم به نحو مناسبی از گردشگران پذیرایی کنیم. به عنوان مثال در ایران باید برای رمضان از دو یا سه ماه قبل برنامه ریزی شده باشد تا به خوبی زمینه حضور گردشگران مسلمان یا غیر مسلمان را در این ایام مهیا کنیم.

·         منظور شما از آمادگی چیست و چه پیشنهادی در این زمینه دارید؟

به عقیده من در این ماه یا حتی ماه محرم و اعیاد مذهبی باید با راهبری سازمان میراث فرهنگی و همکاری دفاتر خصوصی خدمات گردشگری در بازارهای هدف در جهت جلب نظر گردشگران اقدام شود اما تاکید می‌کنم راهبری سازمان میراث فرهنگی نه اجرای برنامه از سوی این نهاد. چون تجربه نشان داده هیچ وقت سازمان میراث فرهنگی در مقام مجری موفق نبوده که از نظر علمی هم نباید به عنوان مجری طرحی باشد این سازمان بایدصرفا زمینه‌های قانونی و موارد لازم را مهیا کند و اجرا در بخش خصوصی صورت گیرد .

·         مهمترین جاذبه‌های گردشگری رمضان برای مسافران مسلمان در ایران چیست؟

ببینید بطور کلی ایران برای گردشگران مسلمان بخصوص شیعیان سراسر دهکده‌جهانی دارای چهار قطب اصلی گردشگری است که می‌توانیم با استفاده از جاذبه‌ آنها به نفع دیگر مناطق نیز بهره ببریم. این قطب‌ها عبارتند از 1. حرم امام رضا (ع) در مشهد مقدس، 2. حرم مطهر حضرت معصومه(س) در شهر مقدس قم ، 3. حرم حضرت عبدالعظیم در تهران و در نهایت حرم شاه چراغ در شیراز است که این جاذبه‌ها می‌تواند نه تنها برای منطقه خود،  رونق گردشگری را به ارمغان آورد بلکه می‌تواند باعث برگزاری تورهای گردشگری ترکیبی شده و در نهایت دیگر مناطق ایران را نیز برای حضور گردشگران مهیا سازد هرچند نباید فراموش کرد که مسلمانان برای انجام فریضه روزه‌داری هنگام سفر باید قصد اقامت ده روزه داشته باشند که همین فرصتی طلایی برای حضور طولانی‌تر گردشگران در کشورمان است .

·         همانطور که می‌دانید در مناطق مختلف کشورمان برنامه‌ها و آداب و رسوم خاص رمضانی وجود دارد آیا این آداب خاص می‌تواند به عنوان جاذبه گردشگری شناخته شوند؟

پاسخ شما در این زمینه قطعا مثبت است و نباید این نکته را فراموش کرد که بسیاری از کشورهای مطرح در صنعت گردشگری از این صنعت برای زنده‌ نگهداشتن آداب کهن و خورده فرهنگ‌های خود استفاده می‌کنند تا علاوه بر درآمدزایی از حضور گردشگران  نسبت به زنده‌نگهداشتن این آداب و رسوم اقدام کرده‌باشند. اما فراموش نکنیم برای ارایه این آداب خاص باید تدارک دیده باشیم و به مخاطبان این آداب و سنن را از قبل معرفی کرده باشیم تا در ذهن آنها انگیزه سفر ایجاد کرده باشیم؛ همانطور که می‌دانید یکی از اصول اولیه گردشگری آشنایی با فرهنگ و تمدن کشور میزبان است. به عنوان مثال می‌توانیم برای ذکرخوانی‌های مختلف این ایام مثل شب‌های قدر یا حتی خوراکی‌های خاص آداب و رسوم سفره‌های افطاری پکیچ ‌هایی ارایه نماییم تا مخاطبان مسلمان خارجی و غیر مسلمان را با آنها آشنا کنیم این درحالی است که بدون تردید این پکیچ‌ها در نهایت می‌توانند جذابیتی خاص برای مخاطبان یا همان گردشگران داشته باشد. اما بازهم اشاره می‌کنیم همه این موارد نیازمند برنامه‌ریزی از قبل توسط مسئولان سازمان میراث فرهنگی دارند و نمی‌توان از یک هفته قبل برای آنها برنامه‌ریزی کرد یا اینکه به امید جلب نظر گردشگران هنگام ورود به مرزهای ایران بسته باشیم بلکه براساس اصول باید جذابیت تجربه این فرهنگ را باید در مبداء سفر گردشگران ایجاد کرده باشیم تا گردشگر برای آن مقصدش را انتخاب کند.

·         شمابارها به این برنامه‌ریزی‌های مخصوص ایام و اعیاد مختلف برای جلب نظر گردشگران اشاره فرمودید لطفا کمی در این زمینه توضیح دهید؟

اجازه دهید با فرض اینکه گردشگران ورودی به ایران با آداب و رسوم مذهبی ایران در این ایام یا دیگر مناسبت‌های مذهبی و ملی آشنایی ندارند  و  با یک مثال درباره گردشگری در ماه رمضان این موضوع را توضیح دهم. بهترین راهکار این است که مسئولان با تهیه و تولید دفترچه‌هایی چاپی یا الکترونیکی (لوح فشرده) با مقدمه‌ای درباره اصول روزه‌داری و فلسفه دینی آن تمام قواعد و اصول مذهبی این ماه را برای مخاطبان توضیح دهند بعد هم با ارایه توضیحی درباره اماکن مذهبی و مناسب بازدید این ایام و اطلاعات کامل از تورهای ویژه در این ایام مخاطبان را با دیدنی‌های ایران بخصوص در این ایام و البته خوراکی‌های مخصوص آشنا کنند. بعد این دفترچه‌ها از طریق رایزنان فرهنگی سفارتخانه‌های ایران در بازارهای هدف توزیع شده تا گردشگران با اطلاعات کامل وارد مرزهای ایران شوند. البته لازم به یادآوری است که بحث حضور در دنیای مجازی نیز نباید در این زمینه به دست فراموشی سپرده شود

·         به نظر شما هتل‌ها و اماکن اقامتی هم باید در این زمینه آماده سازی خاصی داشته باشند؟

همانطور که قبلا اشاره شد بهترین راهکار این است که برخی از هتل‌ها و اماکن اقامتی با توجه به توضیحاتی که درباره ماه رمضان به گردشگران ارایه شده در بروشورهای یاد شده معرفی شوند و برای مراسم افطار و سحری با ارایه خوراکی‌های مخصوص رمضان و البته خوراکی‌های بومی محل قرار گرفتنشان موضوع را کامل کنند تاگردشگران تمام آنچه که مطالعه کرده‌اند را در واقعیت درک و تجربه کنند هرچند به عنوان یکی از بخش‌های جذاب می‌توان با استفاده از توانایی سرآشپزهای این اماکن اقدام به برگزاری آموزش‌های یک روزه نسبت به طرز تهیه این خوراکی‌ها اقدام کرد روشی که اکنون در گردشگری عمومی برخی کشورها هتل‌هایشان برای غذاهای بومی به کار می‌برند.

·         آیا برگزاری نمایشگاه یا مسابقات در این ایام می‌تواند باعث جلب نظر گردشگران بیشتری باشد؟

بدون تردید پاسخ شما مثبت است چون برگزاری نمایشگاه‌های خریداکنون در اکثر کشورهای گردشگرپذیر عربی انجام شده و با استقبال خاصی روبرو شده است اما همانطور که می‌دانید اگر فرض براین باشد که تمام گردشگران ماه رمضان مسلمان نیستند برگزاری مسابقات قرآنی می‌تواند خود به عنوان جاذبه‌ای بسیار منحصر بفرد برای گردشگران ورودی به خاک کشورمان باشد چون صوت قرآن برای بسیاری از افراد بخصوص آنهایی که با ظرافت آن آشنایی نداشته‌اند جذاب و بسیار زیباست. البته نباید فراموش کنیم برای حضور گردشگران غیر مسلمان لازم به انجام هماهنگی‌هایی است که باید از قبل تدارک آن دیده شده باشد چون می‌توانیم با این روش آنها را با زیبایی‌های قرآنی نیز آشنا کنیم.

·         برخی اعتقاد دارند تفاوت‌های فرهنگی ممکن است در زمینه حضور گردشگران غیر مسلمان مشکل ساز باشد، نظر شما در این زمینه چیست؟

ببینید در صنعت گردشگری ما یک کد بین المللی اخلاق گردشگری داریم که اتفاقا ایران نیز به عنوان یکی از کشورهای امضاء‌کنندگان آن منشور بین المللی اخلاق گردشگری است و مفاد آن به تصویب مجلس شورای اسلامی ایران نیز رسیده است. در یکی از مفاد این کد آمده گردشگران وارد شده به یک منطقه ملزم به رعایت اصول اخلاقی و فرهنگی کشور میزبان هستند بنابراین براساس این کد اخلاقی گردشگری که اکثر کشورها آن را امضاء کرده‌اند و گردشگرانشان ملزم به رعایت مفاد آن هستند نباید نگران باشیم فقط کافی است اصول فرهنگی و مذهبی خودمان را برای آنها به روشی واضح و دقیق توضیح دهیم تا گردشگران غیر مسلمان با دید و اطلاعاتی کامل گام به ایران بگذارند .

·         فاصله افطار تا سحر در ایام رمضان برای شب زنده‌داری‌های مذهبی بسیار مشهور شده به عقیده شما به عنوان کارشناس گردشگری این فرصت مناسبی است برای رونق گردشگری شبانه در کشورمان؟

به نکته بسیار جالبی اشاره کردید؛ بسیاری از کشورهای گردشگرپذیر امروزه بخش عمده‌ای از فعالیت گردشگری خود را در زمینه گردشگری شبانه آماده کرده‌اند که می‌توان به کشورهایی مثل فرانسه، ایتالیا، انگلستان که با استفاده از جاذبه‌های شبانه مثل نورپردازی برخی اماکن تاریخی برای گردشگران ساعات مفرحی فراهم کرده‌‌اند که در این اماکن رستوران‌ها نیز به فعالیت خود ادامه می‌دهند و در زمینه درآمدزایی گام برمی‌دارند. این نوع گردشگری در کشورمان می‌تواند با هماهنگی با برخی مراکز خرید، مراکز گردشگری و موزه‌ها رونق گردشگری شبانه را برای ایران به ارمغان آورد به عنوان مثال فرض کنید امکان بازدید از بازارهای تاریخی و موزه‌ها در شب وجود داشته باشد که این خود جاذب است.

·         نظر شما درباره اهمیت هماهنگی دفاتر گردشگری که به گفته سازمان میراث فرهنگی درکشورهای بازار هدف گردشگری ایران افتتاح شده‌اند چیست؟

من مخالف این هستم که دفاتر گردشگری که اکنون راه اندازی شده‌اند خارج از سفارتخانه‌ها باشند و به نوعی مستقل عمل کنند چون اکنون این دفاتر واقعا بدون هیچ بازدهی صرفا برای ماموریت‌های خارجی برخی افراد و هزینه‌ای هنگفت برای سازمان میراث فرهنگی فعال هستند درحالی که رایزنان فرهنگی و البته متخصصان توریسم که می‌توانند در سفارتخانه‌ها فعال باشند بیشتر و بهتر می‌توانند در این زمینه فعالیت داشته باشند. من طی بازدیدهایی که از برخی از این دفاتر داشتم واقعا بازدهی آنها منفی و بدون بهره است.  در حال حاضر این دفاتر هیچ جایگاهی در جذب گردشگران ندارند و نمی‌توانند به خوبی سیاست‌ها را اجرا کنند.

سکوت تدبیر جدید دولت در میراث فرهنگی!؟

آخر هفته گذشته بود که رئیس جمهور جلوی دوربین های سازمان و صدا و سیما حاضر شد و درباره بسیاری از مشکلات و البته اقدامات دولت یازدهم با مردم سخن گفت و خبر از روزهای پرامید داد اما جای یک بخش در سخنان وی کاملا خالی والبته معنی دار بود.

حسن روحانی در این برنامه تلویزیونی علی رغم توضیح درباره مسایل مختلف و ارایه راهکارهای مناسب آنها حتی کلمه ای از سازمان میراث فرهنگی و تحولات آن به زبان نیاورد در حالی که انتظار می رفت با توجه به شعار های انتخاباتی وی و البته رویکرد دولت یازدهم حداقل چند دقیقه ای از این برنامه را درباره آینده سازمان میراث فرهنگی و البته صادرات نامرئی کشورمان سخن می گفت.

اگرچه می توان انتظار داشت که مشکلات جاری کشور بسیار مهمتر از برنامه های بلند مدت و میان مدت سازمان میراث فرهنگی هستند و دولت قصد دارد با ارایه توضیحات درباره آنها مردم را به آینده امیدوار کند و بحث گردشگری و حاشیه هایش در اولویت های بعدی هستند اما دولت تدبیر و امید ظاهرا تدبیر سکوت را درباره سازمان میراث فرهنگی درنظر گرفته است.

با کمی دقت در سیاست های خبری دولت یازدهم در می یابیم این دولت زیاد از هیاهوی خبری خرسند نیست و بیشتر تصمیمات خود را در سکوت خبری و دور از چشم خبرنگاران و دست اندرکاران خبر می گیرد؛ که ظاهرا این هم سیاست درباره سازمان میراث فرهنگی هم صدق می کند و توسط دولت به عنوان راهکاری مناسب درنظر گرفته شده است .

به هر حال حتی در سکوت خبری تغییر ریاست سازمان میراث فرهنگی و حضور یکی از افراد شورای شهر در این مقام به عقیده برخی تصمیم درستی از سوی رئیس جمهور نبوده و در رسانه ها انتقادهایی نیز برآن وارد شد که شاید دلیل مناسبی برای سکوت خبری آقای روحانی در این زمینه بوده است چون ایشان قصد داشتند بدون ایجاد حساسیت و ایجاد مسئولیت های بی مورد برای ریاست جدید سازمان میراث فرهنگی اجازه فعالیت به وی داده و چشم امید به آینده داشته باشند و از حاشیه پردازی دوری کنند.

اما نمی توان این را هم دلیل محکمی برای تدبیر سکوت دولت یازدهم دانست چون هم اکنون این کشتی به گل نشسته در سازمان میراث فرهنگی نیازمند جریانسازی های گسترده است تا بلکه بتواند با استفاده از نظرهای کارشناسی آن را به راه انداخت و دوباره به مسیر خود بازگرداند همانطور که نجفی با استعفای معنادارش قطار گردشگری را در مسیر واقعی خود قرار داد نه اینکه در سکوت کامل آن را به دست فراموشی سپرد چون سیاست سکوت درباره صادرات نامرئی سیاستی کاملا شکست خورده است و نمی توان به آینده آن امیدوار بود .

همه می دانیم صادرات نامرئی یا همان گردشگری زیر سایه شور و هیجان خبر رشد می کند و نیازمند حضور قوی رسانه درآن کاملا الزامی است. بنابراین تدبیر سکوت در سازمان میراث فرهنگی محکوم به فناست و نمی توانداز آن انتظار پیشرفت داشت بیاییم جریان خبری مدیریت شده را فراهم کنیم نه سکوت.

چرا با مدیران گذشته سازمان مناظره نمی کنید؟!

همه از نقش مهم رسانه ها و جراید در ایجاد تغییرات و البته فضاسازی های متفاوت آگاهیم و می دانیم بسیاری از مدیران و مسئولان دولت ها از این پتانسیل به خوبی استفاده می کنند اما ظاهرا این رویه در سازمان میراث فرهنگی تازه شکل گرفته و تا کنون همچون صدها مورد دیگر توجه ویژه ای به آن نشده است . اینگونه که ریاست سازمان میراث فرهنگی در نشست خبری خود با مدیران رسانه ها در کاخ گلستان به این مهم تازه اشاره کرده و از جایگاه واقعی رسانه ها برای ایجاد فضای مناسب در گردشگری کشورمان سخن گفته  است .

جای تردید نیست این رسانه ها هستند که با جریان سازی های خود می توانند موفقیت یا عدم موفقیت سازمانی یا مدیری را رقم بزنند اما نکته ای نهفته در کارکرد اصحاب رسانه وجود دارد که هم اکنون سازمان میراث فرهنگی می تواند بدون هیچ نگرش سیاسی یا هر نوع برچسب دیگری صرفا جهت اطلاع رسانی و بالابردن سطح کارایی مدیران خود از آن به خوبی استفاده کند تا برای دیگر سازمان های کشورمان نیز به عنوان الگویی مناسب پذیرفته شود.

روز یکشنبه گذشته ریاست سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری در نشست یاد شده از معضلات و کم کاری های صورت گرفته در هشت سال گذشته سازمان تحت امرش سخن گفت و به چند نمونه از نابسامانی ها و بی مسئولیتی های صورت گرفته در دوره مدیران قبلی اشاره کرد  که  برخی از سوء مدیریت ها باعث از بین رفتن میلیاردها تومان بیت المال شده و زیانی جبران ناپذیر به بدنه گردشگری کشورمان وارد کرده است . اما سئوال اینجاست مگر نه این است که در کشوری اسلامی زندگی می کنیم و از بین بردن بیت المال یکی از فعل های نکوهش شده در دین ماست ؟  پس چرا اگر واقعا این اتفاق افتاده هیچ مرجعی به آن رسیدگی نکرده و بسادگی از کنارش گذشته است؟

اینجاست که کارکرد نهفته رسانه ها راهی برای دریافت پاسخ این سئوال است و می تواند به بهترین شکل بیانگر حقیقت همانند قاضی بی طرفی در محکمه باشد تا مردم و دست اندرکاران گردشگری کشورمان از کارنامه واقعی مدیران گذشته سازمان میراث فرهنگی به عنوان متولی سفر و گردشگری مطلع شوند و از مدیران گذشته سازمان پاسخ بخواهند که آیا آنها بیت المال را به درستی هزینه کرده اند یا خیر؟

بجاست نجفی ریاست سازمان میراث فرهنگی همانطور که در آخرین نشست رسانه ای خود در کاخ گلستان عنوان کرده از جایگاه رسانه ها به حق استفاده کند و با ترتیب دادن مناظره ای تلویزیونی  با دو مدیر سابق سازمان میراث فرهنگی نه با یک قاضی بلکه با هفتاد میلیون قاضی کارنامه سازمان میراث فرهنگی را در هشت سال گذشته دوباره بررسی کند تا همگان دریابند مشکل کجاست و چرا گردشگری کشورمان علی رغم پتانسیل درآمدی بالا همواره چشم به کیسه دولت دوخته است و همیشه بدهکار است. چون استفاده از این پتانسیل رسانه ها  نه ماندن در گذشته است بلکه جهشی روبه جلوست .

مترجم نه؛ راهنمای مسلط، آری؟!

سیاست دولت یازدهم مبنی بر افزایش روند ورود گردشگران و توسعه گردشگری کشورمان بسیار ستودنی و جای بسی خوشحالی است ولی این موضوع نباید باعث نادیده گرفتن برخی نیازهای اصلی توسعه صادرات نامرئی در کشورمان بشود همانطور که می دانیم یکی از نیازهای مبرم در توسعه گردشگری کشورها بحث تربیت نیروی انسانی مجرب در این زمینه برای پذیرایی و راهنمایی گردشگران ورودی به منطقه است.

بدون تردید تاثیرگذاری نیروی مجرب کارآزموده در صنعت گردشگری برهیچ کس پوشیده نیست و بسیاری از کشورهای توسعه یافته در صنعت گردشگری دراین زمینه به راهکارهای مناسبی رسیده اند یکی از راهکارهای استفاده شده توسط کشورهای پیشرفته در صنعت گردشگری بهره گیری از راهنمایان گردشگری آشنا به زبان های محلی با توجه به ورود گردشگران از دیگر نقاط جهان در سایت های تاریخی و باستانی است.

 حال آنکه در کشورمان ایران باستانی با توجه به تنوع میراث باستانی و طبیعی این راهنمایان کارآزموده و البته دارای جواز کار جای خود را به تابلوهای کوچک فلزی نسب شده کنار آثار باستانی داده و در خوشبینانه ترین حالت مترجمی آشنا به زبان انگلیسی در این منطقه خلاصه شده است؛ در حالی که اگر واقعا ایران قصد توسعه گردشگری خود را دارد باید به این نکته ریز و مهم در گردشگری توجه ویژه ای داشته باشد.

جالب اینجاست بدانیم در ایران به این موضوع به عنوان نوعی مترجم سیار نگاه شده است و بی دقتی مسئولان به این امر از منابع درسی دانشگاه و البته مراکز آموزشی نیروی متخصص گردشگری کشور نیز کاملا مشهود است چون با کمی دقت در این زمینه در می یابیم دانش آموختگان گردشگری در این مراکز و دانشگاهها، همانند دیگر رشته های تحصیلی تنها دو یا سه واحد زبان انگلیسی را آموزش می بینند و تمام .

جای تردید نیست کارآمدی کادر آموزش دیده در صنعت گردشگری مثل راهنمایان و تورگردانان مسلط به زبان های زنده روز (با توجه به ورود گردشگران) بسیار بالاتر از مترجم عمومی در آن زبان خواهد بود چون این گروه یعنی تورگردانان یا راهنمایان گردشگری علاوه بر تسلط کامل به زبان با چگونگی برخورد با گردشگران و مدیریت فنی زمان آنها نیز آشنایی داشته و می تواند بصورت حرفه ای با گردشگران تشنه دانستن از سراسر جهان که به ایران آمده اند روبرو شوند و آنها را به خواسته خود برساند .

بنابراین جای تردید نیست که اگر ایران قصدتوسعه گردشگری خود را دارد باید توان تربیت راهنمایان گردشگری متناسب با بازارهای هدفش را نیز داشته باشد نه اینکه به فکر استخدام مترجم در این زمینه باشد چون این کجا و آن کجا!

جایگاه گردشگری درمانی ایران را در منطقه

گردشگری سلامت ایران در دوران نقاهت

همچنان که صنعت گردشگری یا همان صادرات نامرئی بیش از پیش در زندگی امروزه بشر ریشه می گستراند شاخه های مختلفی از گردشگری به جهانیان معرفی شده و فرصتهای اقتصادی متفاوتی نیز به تناسب این رشد ایجاد می شود .

یکی از این شاخه های جدید این صنعت که کمتر از نیم قرن از ظهورش نمی گذرد گردشگری سلامت یا همان health tourism است . بنابر تعریف سازمان جهانی، گردشگری سلامت سفر افراد از محل دایمی زندگی خود به مدت بیش از ۲۴ ساعت و کمتر از یک سال برای حفظ ، بهبود یا به دست آوردن سلامت جسمی و روانی است.

دکتر «حسن راشکی»، دبیر کمیته گردشگری وزارت بهداشت در این باره می گوید: گردشگری سلامت گستره وسیعی است و شامل ۳ بخش گردشگری تندرستی(پیش گیری)، گردشگری درمانی و گردشگری پزشکی است. بر این اساس گردشگری پزشکی به سفرهایی اطلاق می شود که به منظور درمان یک بیماری خاص یا اعمال جراحی تحت نظارت پزشک در مراکز درمانی یا بیمارستانی انجام می شود در حالی که گردشگری درمانی سفری برای بهبود یک بیماری یا گذراندن دوران نقاهت تحت نظارت پزشک با استفاده از منابع طبیعی مانند چشمه  های آبگرم و گردشگری تندرستی(پیش گیرانه) سفربه دهکده های سلامت و مناطقی با آب و هوای خاص برای رهایی از تنش های روزمره زندگی و تجدید قوا بدون مداخله یا نظارت پزشک است.

و در حال حاضر توانمندی کشورمان از نظر تاریخی و فرهنگی در جذب توریست در کنار فراهم آمدن بهترین امکانات پزشکی در بیمارستان هایی نظیر بیمارستان رضوی «پایلوت گردشگری سلامت ایران» ، باب تازه ای پیش روی توسعه گردشگری پزشکی کشور گشوده است.

کمیته مشترک با وزارت بهداشت برای توسعه خدمات درمانی به گردشگران خارجی

رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با تاکید بر توسعه گردشگری پزشکی در کشورمان با توجه به امتیازات آن می گوید: کمیته ای مشترک با وزارت بهداشت تشکیل خواهد شد تا هم در ارتباط با اطلاع رسانی به کشورهای هدف و هم در ارتباط با توسعه خدمات به توریست های که برای درمان یا سلامت به ایران می آیند، اقداماتی صورت گیرد.

دکتر محمدعلی نجفی درباره برنامه های این سازمان در بخش توریسم درمانی اظهار کرد: علی رغم مزیت هایی که کشور ما در مقایسه با اکثر کشورهای منطقه در بخش سلامت و درمان دارد ، متاسفانه در حوزه توریسم درمانی خیلی موفق نبوده ایم.

وی ضمن تاکید بر استفاده از پتانسیل سفارتخانه های ایران خارج از مرزها در ادامه تصریح کرد: امیدواریم این اقدام ظرف مدت دو سه ماه آینده انجام شود زیرا نیاز به بررسی دقیق دارد و متأسفانه سیستم بهداشتی درمانی ما آمادگی این موضوع را ندارد و باید بتواند خود را به  خوبی در دنیا معرفی کند تا با همکاری سازمان میراث فرهنگی و وزارت بهداشت این بخش نیز فعال شود.

درآمد ۲/۵ میلیاردی با رونق گردشگری سلامت

بطور کلی گردشگری سلامت به عنوان چهارمین صنعت درآمدزای جهان اکنون مورد توجه بسیاری از کشورها قرار گرفته است و در منطقه خاورمیانه و آسیا نیز کشورهایی نظیر هندوستان ، ترکیه، مالزی، سنگاپور و تایلند با برنامه ریزی های کلان سعی کرده اند تا با فراهم آوردن امکانات مناسب نسبت به جذب توریست به قصد درمان اقدام نمایند.

بر اساس آخرین آمار در جهان سالانه حدود 7 میلیون نفر به این دلیل بار سفر می بندند و گردش مالی گردشگری سلامت رقمی حدود ۱۰۰ میلیارد دلار برآورد می شود که سالانه ۲۰ درصد نیز به آن افزوده می شود. امروزه کشورهای شرق آسیا و خاورمیانه جزو اصلی ترین و اولین مقاصد گردشگری سلامت در دنیا هستند به عنوان مثال کشور تایلند به عنوان یکی از بزرگ ترین مقاصد گردشگری پزشکی در دنیا ۳۸ درصد از این بازار پررونق را در اختیار دارد و بر اساس اعلام سازمان گردشگری و بهداشت ترکیه با رشد ۴۰ درصدی مواجه بوده است.

دکتر حسن راشکی،  می افزاید: در حال حاضر سالانه 4۰۰ تا 5۰۰ هزار گردشگر سلامت وارد کشور می‌شوند که اگر از ۴۰ تا ۶۰ درصد ظرفیت خالی بیمارستان‌های خصوصی و ۱۰ درصد ظرفیت بیمارستان‌های دولتی استفاده کنیم و با احتساب اینکه هر بیمار ۴ تا ۵ هزار دلار سود خالص برای کشور درآمد داشته باشد می‌توانیم ۱ تا ۲/۵ میلیارد دلار در سال برای کشور درآمد زایی داشته باشند.

وی با بیان این آژانس‌های مسافرتی اثر به سزایی در جذب گردشگری سلامت دارند عنوان کرد: ولی متاسفانه آژانس‌ها از گردشگر سلامت شناخت خوبی ندارند چرا که بیشتر آن‌ها یک طرفه یعنی در بحث خروج عمل می‌کنند و به همین خاطر در گردشگر سلامت موفق نیستیم.

راشکی اظهار داشت: ما ساختار پذریش خاصی برای بیماران خارجی نداریم در واقع همانطور که بیماران ایرانی پذیرش می‌شوند بیماران خارجی هم پذیرش می‌شوند، بنابراین باید فرآیند پذیرش را درست کنیم که این امر از طریق آموزش به آژانس‌های مسافرتی در جذب گردشگر سلامت و ایجاد ساختار درست انجام پذیر است.

هشدار نسبت به وجود دلالان درمانی در بازار سلامت

دکتر سعید عبدالحسینی، با بیان اینکه بیمارستان رضوی به عنوان پایلوت توریسم درمانی کشور معرفی شده است، می گوید: این بیمارستان هم اکنون پذیرای بیماران مختلفی از کشورهای عربی و آسیای میانه از جمله ترکمنستان ، تاجیکستان، کـویـت، امـارات، عربستان و اکراین است.

رییس انجمن بین المللی خدمات گردشگری سلامت و مدیرعامل بیمارستان رضوی می افزاید: هم اکنون توریسم درمانی با چالشهایی مختلف در ایران و کشورهای اسلامی مواجه است که در این میان، برخی با اهداف سودجویانه، آسیب های متعدد به بیمار و خانواده اش وارد می کنند.
عبدالحسینی تصریح می کند: تسهیل در انتقال، اقامت، روادید و انتخاب بیمارستان مربوطه از جمله ارکان توریسم درمانی است که توسط انجمن گردشگری سلامت در کشورهای اسلامی قابل انجام است.

وی نسبت به ورود و درمان برخی بیماران کشورهای منطقه و عرب زبان به واسطه قرارداد دلالان در ایران، انتقاد می کند و می گوید: وجود چنین دلالانی در بازار سلامت کشور، موجب بدنامی‌ایران در عرصه پزشکی می‌شود.

عبدالحسینی با اشاره به مشکلات پیش روی بیماران خارجی برای درمان در ایران، اظهار می کند: برای تسهیل در ورود گردشگر سلامت به کشورمان می‌بایست ویزای سلامت تهیه شود تا امکان تسریع در ورود این افراد به کشورمان فراهم شود.

مدیرعامل بیمارستان رضوی با تاکید بر اینکه ورود بیماران خارجی به کشور باید از یک کانال باشد، می گوید: متاسفانه برخی افراد کار دلالی برای بیماران کشورهای عربی انجام می‌دهند و با ارتباطی که با برخی پزشکان جراح دارند، قرارداد می‌بندند و خودشان این بیماران را می‌آورند و با پایین‌ترین کیفیت درمان می‌شوند که متاسفانه بیمار از وضعیت درمان اعلام نارضایتی می‌کند و همین مسئله موجب بدنامی‌کشورمان می‌شود. در حالی که هیچ اطلاعی از روند ورود و درمان این قبیل بیماران خارجی نداریم.

تارنمای جامع گردشگری سلامت ایران

علی اصغر هدایتی دبیر کمیته ملی گردشگری سلامت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری  با اشاره به فقر اطلاعات در عرصه گردشگری کشور، به خصوص در زمینه گردشگری سلامت می گوید:  مشکلات اساسی صنعت گردشگری سلامت در کشور، فقدان زیرساخت های مناسب جهت معرفی توانمندی های کشور در عرصه ملی، منطقه ای و بین المللی است.

دبیر کمیته ملی گردشگری سلامت خاطر نشان کرد: اقدامات موثری در خصوص تجمیع اطلاعات گردشگری سلامت در قالب راه اندازی و تولید محتوا در تارنمای جامع گردشگری سلامت انجام شده است و  تارنمای جامع گردشگری سلامت در مجموع معرف توانمندی های ایران در عرصه استرات‍ژیک گردشگری سلامت خواهد بود.

کسب و کار از رونق تورهای دقیقه 90 و اما و اگرهایش می گوید

بروم یا نروم؛ مسئله این است

نویسنده: عماد عزتی

گردشگری و بطور کلی صنایع وابسته به آن در دو یا سه دهه اخیر به یکی از صنایع بسیار پرمخاطب در جهان تبدیل شده اند و بسیاری را شیفته خود کرده است. تجربه دیدن مناطق زیبا و طبیعت بکر دیگر نقاط جهان و همچنین آشنایی با فرهنگ و تمدن مردمان دیگر جزو اولین امتیازات سفر و گردشگری است که هرکس را به بستن بار سفر تشویق می کند اما گاهی اوقات این هزینه های سفر است که مانع از به واقعیت رسیدن رویاهایمان می شود.

یکی از راهکارهایی که به واسطه بروز بحران اقتصادی در صنعت گردشگری بسیار مشهور شد و خودنمایی کرد خدماتی با نام «تورهای دقیقه 90» یا آخرین لحظه بود (last minute )، هرچند این ابتکار عمل توسط آژانسداران دهه 80 میلادی برای فروش تورهای باقی مانده خود بکار گرفته شده بود و قرار بود برای پرکردن هزینه های دفاتر خدمات گردشگری استفاده شود اما در حال حاضر و کمتر از یک دهه است که خود دقیقه نودی ها هم به عنوان نوعی تور برای ماجراجویان تبدیل شده است و روزی نیست که یکی از پیام های تبلیغاتی اینگونه تورها را روی صفحه نمایش تلفن همراهمان نخوانید و به فکر فرو نروید.

چه شد که ایران هم دقیقه نودی شد؟

اوایل دهه 80 میلادی وقتی رونق سفر و گردشگری سراسر جهان رشد خود را آغاز کرده بود و بسیاری از فعالان عرصه گردشگری مشغول عقدقراردادهای بلند مدت با شرکت های هواپیمایی، اقامتی و تفریحی بودند ناگهان معضلی به نام فروش نرفتن تورها خودنمایی کرد و بسیاری از فعالان عرصه گردشگری را از تا مرز حذف از چرخه اقتصاد گردشگری پیش برد. اما اینجا بود که پای تورهایی معروف به لحظه آخر به میان آمد و بسیاری را از نابودی کامل نجات داد.

به هر حال برگزاری تورهای دقیقه نود به عنوان ابتکار عملی از سوی فعالان گردشگری چه در بحث حمل و نقل و چه در مراکز اقامتی بکار گرفته شد تا اینکه رشد صنعت گردشگری و جابجایی مسافران و گردشگران در ایران نیز باعث شد  تقریبا از اوایل دهه 80 شمسی ایران هم دقیقه نودی شده و شاهد رشد و گسترش اینوع تورها باشد به گونه ای که در حال حاضر این دقیقه نودی ها هستند که در بازار گردشگری کشورمان یکه تازی می کنند.

اما و اگر های نودی شدن در ایران

 آیسا اسدی کارشناس ارشد برنامه ریزی گردشگری ضمن اشاره به امتیازات ویژه اینگونه تورها برای گردشگران، می گوید: هرچند این نوع تورهای به عنوان معامله ای دو سر برد در صنعت گردشگری برای گردشگران و البته فعالان این صنعت سراسر جهان شناخته شده اما ظاهرا مدتی است در برخی نقاط بخصوص کشورهایی که تازه به جمع مناطق گردشگرپذیر افزوده شده اند ، اینگونه تورها به نوعی فرصت برای سود جویی و ورود افراد غیر متخصص به عرصه گردشگری شده است.

این کارشناس گردشگری می گوید: داستان از این قرار است که بسیاری از برگزار کنندگان غیر قانونی تورهای دقیقه نود با استفاده از جاذبه قیمت های باورنکردنی مثل برگزاری تور ترکیه با قیمت 500 هزار تومان مسافران و علاقمندان را به محل خود می کشانند و با ارایه دلایل و پیشنهاد متفاوتی وی را وادار به خرید تورهای دیگری می کنند یا اینکه همان تور مورد نظر را به قیمتی بالاتر به او می فروشند درحالی که همین تورهای دقیقه نودی هم برای خودشان قاعده و قانونی دارند.

وی ضمن اشاره به کمبود فرهنگ سازی برای استفاده از تورهای لحظه آخر می گوید: در کشورهای توسعه یافته و معروف در صنعت گردشگری تکلیف مشخص است چون هم گردشگران به حقوق خود آگاهند و هم فعالان عرصه گردشگری می دانند در صورتی که خدمات مناسب به مشتری خود ندهند به سرعت از فهرست انتخاب گردشگران حذف خواهند شد اما در کشورهایی مثل ایران که تازه اول راه هستند موضوع متفاوت است و بسیاری از گردشگران به حقوق قانونی خود حتی در باره اینگونه تورها آگاه نیستند ، به همین دلیل شاهد بروز اختلافات عمده و سودجویی هایی بوده ایم.

این کارشناس گردشگری می افزاید: جای تردید نیست که اینگونه تورها بیشت در دنیای مجازی دست به دست می شوند و زیاد از دفاتر خدمات گردشگری در این زمینه خبری نیست بنابراین بسیاری از متقاضیان که شناخت دقیقی از حق و حقوق خود ندارد و صرفا با این دلخوشی که ارزان سفر می کنند دست به جیب شده و تورهای لحظه آخری را خریداری می کنند.

اسدی ضمن تاکید بر اطلاع رسانی مسئولان در این زمینه و جلوگیری از فعالت غیر متخصص ها می گوید: شاید بسیاری از مسئولان به این عقیده که برگزاری تورهای دقیقه نودی میتوان مدیریت سفر کرده و از هجوم یکباره مسافران در فصول پیک سفر مثل تعطیلات نوروزی و تعطیلات تابستانی جلوگیری کند ایمان داشته باشند اما نیمه خالی لیوان را ندیده اندکه همین تورها می تواند باعث ایجاد اختلال در جابجایی مسافران شده و دوباره آنها را در لیست انتظار تورهای معمولی قرار دهد.

از سوی دیگر محمد حسن کرمانی ، رئیس هیات مدیر انجمن صنفی دفاتر خدمات گردشگری هوایی ایران می گوید: این پدیده یعنی فروش تورهای لحظه آخر پدیده ای تازه در جهان نیست و صنعت گردشگری کاملا با آن آشنایی دارد اما متاسفانه در ایران به دلیل کسادی کار به روندی معمول تبدیل شده و صنعت واقعی گردشگری به حاشیه رفته است.

این فعال خصوصی در گردشگری می گوید: امروزه شاهد موجی از تبلیغات که بعضا غیر واقعی نیز هستند برای برگزاری اینگونه تورها باشیم که عدم رسیدگی مسئولان و مقامات گردشگری کشورمان به این روند زمینه ساز رکود و حذف بسیاری از فعالان و متخصصان گردشگری در بخش خصوصی بوده و در نهایت می تواند یاعث زیان هنگفت گردشگری ایران بشود.

کرمانی نیز به عدم آگاهی گردشگران ایرانی به حقوق خود بخصوص هنگام استفاده از این نوع تورها اشاره می کند و می افزاید: بدون تردید کسانی که برای تهیه تورهای دقیقه نودی مراجعه می کنند آنچنان از قیمت بسیار پایین ارایه شده توسط برگزار کننده هیجان زده شده اند که به فکر آینده و عاقبت کارشان نیستند و فراموش می کنند که در نهایت ممکن است این تور باعث ایجاد خاطرات تلخی برایشان بشود.

 رئیس هیات مدیرن انجمن صنفی دفاتر خدمات گردشگری هوایی ایران ضمن تاکید بر امضاء قرارداد تور با برگزار کننده از سوی متقاضیان ، می افزاید: طبق قانون و عرف بین المللی این گونه تورها هم باید دقیقا مثل تورهای عادی خدمات و سرویس دهی داشته باشد و فقط براساس سیاست های تجاری برگزار کننده برای تکمیل ظرفیت است که ارزان تر فروخته می شوند نه اینکه کیفیت بدتری داشته باشند یا خدمات متفاوت. بنابراین بهتر است کسانی که قصد استفاده از این نوع خدمات را دارند ابتدا از شرایط عادی تورها توسط برگزار کننده  اطلاع یابند و سپس با همان شرایط اما دقیقه نود یا همان لحظه آخری اقدام به عقد قرار داد کنند تا در صورت بروز هرگونه اختلافی از طریق مراجع قانونی بتوانند خواسته خود را پیگیری نمایند.

هیجان زیارت در دامن طبیعت آرام می گیرد

نویسنده : عماد عزتی

هنوز صدای حرکت دسته های عزاداری امام سوم شیعیان در گوشمان است و یاد رونق سفرهای زیارتی در این ایام در خاطرمان زنده است. سفرهایی معنوی که همه ما مسلمانان به آن تشویق و ملزم شده ایم.

جای تردید نیست که بسیاری از سفرهای زیارتی مثل سفر خانه خدا نیازی به تبلیغ و تشویق مردم و علاقه مندان نداشته و ندارد و از زمانی که دین اسلام ظهور کرد، به صورتی خودجوش صورت پذیرفته است، پس بجاست مسئولان گردشگری ایران این حرکت خودجوش را نه به عنوان مدالی بر سینه بلکه به عنوان فرصتی طلایی معرفی کرده و از آن بیشترین بهره را ببرند.

وجود بقاع متبرک در ایران و البته بنا شدن همه نوع خدمات سفر و گردشگری ایران بر مبنای گردشگری حلال، امتیازی است که صنعت نوپای گردشگری ایران می تواند از آن به عنوان فرصتی استثنایی استفاده کرده و آن را به چشمه ای جوشان از درآمد ارزی تبدیل کند.

اگر به آمار ارائه شده از سوی مسئولان بنگریم، شاهد حضور پررنگ گردشگران مسلمان بخصوص از کشور عراق در اماکن زیارتی ایران خواهیم بود؛ حضوری که حتی گاهی اوقات مسئولان به ساماندهی آن به دلیل تقاضای بالای سفر اشاره کرده اند، بنابراین جاذبه های مذهبی ایران بالقوه انگیزه ای برای ورود گردشگران مسلمان از سراسر جهان و بدون تردید از کشورهای همسایه است و می توان با استفاده از دیگر جاذبه های ایران مثل طبیعت یا حتی جاذبه سازی کمیت حضور پررنگ گردشگران مذهبی را مدیریت کرد و با برگزاری تورهای ترکیبی زمینه ساز رونق دیگر شهرهای کشورمان به غیر از شهرهای زیارتی شد.

لازم به یادآوری است خدمات درمانی و خدمات آموزشی ایران مهم ترین امتیاز و برتری بخصوص در بین گردشگران همسایه ایران است و می توان روی آن برنامه ریزی دقیق و مناسبی کرد تا علاوه بر مدیریت زمان سفر گردشگران مذهبی ایران مدت اقامت آن را در ایران باستانی بیافزاییم تا پس از مدتی روند صعودی حضور گردشگران باعث رونق اقتصاد دیگر مناطق گردشگرپذیر کشورمان در کنار قم و مشهد مقدس باشد.

این در حالی است که می دانیم تورهای زیارتی در قالب کاروان هایی مخصوص برگزار می شود و از تجمل گرایی در آن خبری نیست و از سوی دیگر جای تردید نیست که آرامش روحی و روانی پس از زیارت می تواند عاملی برای درک بهتر طبیعت و جاذبه های طبیعی ایران در روستاها و البته مناطق سرسبز کشور باشد.

بنابراین بجاست که علاوه بر آرامش روستایی از ساده زیستی این اماکن برای آرامگرفتن هیجان حضور گردشگران مذهبی استفاده کنیم تا چرخ اقتصاد گردشگری این مناطق هم به حرکت درآید و ایران به سمبلی برای حضور گردشگران مسلمان تبدیل شود.

تاثیر سیاست جدید دولت برای آزادسازی قیمت بلیت هواپیما در اقتصاد گردشگری ایران

فرودی برای صعود دوباره

چند هفته ای است که خبرها از اما و اگرهای آزادسازی نرخ بلیت هواپیما می گویند و بسیاری از فعالان گردشگری چشم به راه تصمیم نهایی مسئولان در این زمینه هستند.

همانطور که می دانیم صنعت حمل و نقل به عنوان بازوی محرکی در صادرات نامرئی است و در کشور ما با توجه به امکانات حمل و نقلی در دیگر بخش های زمینی و دریایی ؛ صنعت حمل و نقل هوایی جزو اصلی ترینها و البته تاثیرگذارترین های گردشگری است و به همین دلیل هرگونه تصمیم گیری و سیاست گذاری در این صنعت می تواند تاثیری مستقیم بر صادرات نامرئی کشورمان داشته باشد که باعث نگرانی و البته خرسندی برخی از فعالان عرصه گردشگری شده است.

اگر از مباحث سیاسی و اقتصادی این تصمیم دولت برای خطوط هوایی فعال در ایران بگذریم، مهم ترین بخش تاثیرپذیر این تصمیم  گردشگری ایران است؛ صنعتی که مدتی است مشغول بازسازی خود و همچنین زیرساخت هایش است.

این در حالی است که  برخی از موافقان این طرح یعنی آزادسازی نرخ بلیت هواپیما معتقدند ارزان بودن قیمت بلیت هواپیما باعث ایجاد درخواست غیرواقعی  سفر شده است؛ اما نباید فراموش کرد که ایران هم اکنون قصد توسعه گردشگری خود را گرفته و اولین صنعت درگیر آن نیز بحث حمل و نقل هوایی خواهد بود که با این تصمیم بازاری مجهول را مقابل خود خواهد دید.

محمدحسن کرمانی، رئیس هیات مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی ایران ضمن تاکید به خصوصی سازی واقعی در حمل و نقل هوایی ایران می گوید: هیچ جای دنیا مثل ایران دولت برای صنعت حمل و نقل هوایی تصمیم گیری نمی کند؛ بلکه این ایرلاین ها هستند که با توجه به توان خود و بازار تقاضایشان نسبت به ارائه خدمات به مشتریان تصمیم گیری می کنند، بنابراین، ای کاش دولت برای همیشه دست از سر این صنعت برداشته و فقط اجازه بدهد سیستم مدیریت خصوصی برای بقا یا فنای خود تصمیم گیری کند.

کرمانی درباره گران شدن بلیت هواپیما و تاثیر آن در گردشگری می گوید: شاید یک هفته یا حتی یک ماه تقاضای سفر کاهش یابد، اما راهکارهای فراوانی وجود دارد که می توان با استفاده از آن دوباره رونق و تقاضا را به صنعت بازگرداند. به همین دلیل هرگز نباید نگران بروز سکته در صنعت گردشگری کشورمان به این دلیل باشیم بلکه می توان این نزول را زمینه ای برای صعود مجدد دانست.

مدیریت سفر با این تصمیم گیری

این فعال بخش خصوصی می افزاید: اگر شما قصد تهیه بلیت هواپیما از یکی از ایرلاین های خارجی داشته باشید، با تعدادی پیشنهادهای متفاوت مواجه خواهید شد؛ در حالی که در ایران به واسطه همین مدیریت دولتی یا شبه دولتی فقط یک پیشنهاد برای خرید بلیت وجود دارد و مسافر برای سفر خود مجبور به انتخاب این گزینه است یا در بهترین شرایط ممکن وجود پروازهای جارتری می تواند کمی قیمت سفر را کاهش دهد که آنهم درگیر دلال بازی و مشکلات دیگری شده بنابراین تک گزینه بودن خدمات هوایی ایران به امری طبیعی هم تبدیل شده است.

اما اگر آزادسازی واقعی صورت گیرد و قیمت بلیت هواپیما افزایش یابد، مدیریت ایرلاین ها برای بازاریابی مثل دیگر شرکت های خارجی مجبور به بخش بندی پروازهای خود خواهد شد تا بتوانند دوباره توان استفاده از خدمات هوایی را به مشتریان خود بازگردانند.

رئیس هیات مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی ایران مسافران هوایی ایران را به سه گروه تقسیم بندی می کند و می گوید: هم اکنون در ایران ایرلان ها چهار گروه مسافر دارند که عبارتند از گردشگران ، تجار ، دانشجویان و ماموران دولتی که هیچکدام برنامه ای مشخص برای سفرهای هوایی خود ندارند و هر زمان که لازم باشد به این خدمات مراجعه می کنند.

این فعال خصوصی نگرانی بخش گردشگری از افزایش قیمت می گوید: دانشجویان که براساس آمار درصد کمی از مسافران هوایی ایران را تشکیل می دهند طبق قوانین تخفیفات وی‍ژه ای وجود دارد و نباید زیاد نگران گران شدن بلیت هواپیما برای آنها شد و در گروه بعدی که ماموران دولتی قرار دارند به هرحال همیشه تبصره ها و ارتباطاتی باعث شده تا قیمت های واقعی برای اینگروه اعمال نشود و می تواند بازهم ادامه یابد درباره گروه سوم تجار هم که به اعتقاد تمام فعالان عرصه گردشگری هیچ تفاوتی در نحوه سفر آنها حتی با گران شدن بلیت هواپیما برایشان ایجاد نخواهد شد و در نهایت گردشگران هم می توانند با مدیریت سفرهایشان و البته استفاده از تخفیفات ارایه شده دوباره به مقصد خود پرواز کنند ، بنابراین هرگز این افزایش قیمت بلیت هواپیما تاثیر منفی روی گردشگری نخواهد داشت بلکه سازنده هم خواهدبود.

محمد حسن کرمانی به ابتکار عمل قیمت بلیت در ساعت پیک و غیر پیک در کشورهای پیشرفته در صنعت گردشگری اشاره می کند و می گوید: بلیت هواپیما در ساعت پیک سفر و غیرپیک با قیمت متفاوت به مشتری ارائه می شود که البته تنها یکی از روشهای کاهش هزینه سفر برای گردشگران است .

کرمانی در این باره مثالی می زند و می گوید: همه می دانیم ایرلاین های خارجی پروازهایی که صبح اول وقت اداری وارد مقصد می شوند را گران تر از دیگر ساعات می فروشند، چون بسیاری از تجار و مسافران دولتی باید هنگام شروع کار ادارات در مقصد حاضر باشند و با انجام کارشان دوباره به مبدأ بازگردند، خوب چه دلیلی دارد مسافری که هرگز زمان برایش مهم نیست در این ساعت بلیت تهیه کند یا این که آژانس ها تورهایشان را به گونه ای برنامه ریزی می کنند که با پروازهای میان روز و ارزان تر از مبدأ حرکت کنند، بنابراین گران شدن بلیت هواپیما می تواند در مدیریت سفر نقش موثری داشته باشد و هرگز باعث گران شدن سفر نخواهد بود.

وی درباره اتبکارعمل ایرلاین ها برای توسعه گردشگری می افزاید: هم اکنون بسیاری از ایرلاین های ارزان قیمت جهان خدمات پذیرایی خود در طول پرواز به خواست مشتری و پرداخت مبلغ ان منوط کرده اند و با اینکار دوباره قیمت سفر را برای گردشگران پایین آورده اند.

ایجاد رقابت

از سوی دیگر علی محمد نوریان، قائم مقام وزیر راه و شهرسازی ضمن حمایت از طرح آزادسازی نرخ بلیت هواپیما می گوید: این امر باعث ایجاد رقابت بین ایرلاین ها شده و در صورت ناتوانی آنها در مدیریت هزینه هایشان آنها را وادار به تشکیل کنسرسیوم های هوایی می کند که در نهایت هم در کاهش هزینه سفر با ایجاد شرایط متفاوت می شود و هم باعث ارتقای کیفیت خدمات رسانی به متقاضیان خواهد بود.

این در حالی است که محمدحسن کرمانی ضمن تاکید بر استفاده از تجربه های دیگران در این باره معتقد است؛ اگر شرکت هواپیمایی به هر دلیل توان جبران هزینه های خود را نداشته باشد، مجبور به استفاده از تجربه دیگران خواهد شد، چون مدیریت خصوصی دیگر کشورها باعث ایجاد نوعی مدیریت در هزینه شده که علاوه بر کنترل قیمت باعث رونق سفر هم شده، بنابراین هرگز از گران شدن بلیت هواپیما و تاثیر منفی آن در گردشگری نباید ترسید، در صورتی که توان ارائه خدمات مناسب هم داشته باشیم این تصمیم واقعا سازنده است.

وی می افزاید: هم اکنون شرکت های هوایی ایران تمایلی به ارائه خدمات متنوع یا پیشنهادات مخصوص به مسافران و گردشگران را ندارند، در حالی که پس از آزادسازی نرخ بلیت هواپیما مجبور هستند با ابتکار عمل خود به جذب مسافران اقدام کنند و به همین ترتیب به رونق تقاضای سفر و گردگشری کمک خواهند کرد.

گردشگری ادبی ، قافیه گردشگری ایران

نویسنده: عماد عزتی

امروزه صنعت گردشگری با توجه به تنوع و البته تقاضاهای متفاوت گردشگران به شاخه های گسترده ای تبدیل شده است که یکی از آنها گردشگری ادبی است، در این نوع گردشگری، گردشگر به دنبال یافتن و درک زوایای مختلف زندگی یکی از مشاهیر نامدار ادبی، هنری یا علمی بار سفر از دیار خود به کشوری دیگر می بندد و فارغ از هرگونه جاذبه دیگر در مقصدش در آن مکان اقامت و سوژه مورد نظرش را دنبال می کند. به عنوان مثال بسیاری از اروپائیان وقتی به ایران سفر می کنند سعی دارند صرفا مسیر سفر مارکوپولو در جاده ابریشم را دنبال کنند تا شاید لذت سفرشان دوچندان شود و درک بهتری از مطالعه سفرنامه او داشته باشند.

 با این انگیزه و در قرن حاضر حتی بسیاری از کتابخانه ها یا سالن های نمایش می توانند جزئی از سفر این گروه از گردشگران و علاقمندان به فرهنگ و هنر در منطقه ای خاص باشد و از آنجا که اکثر کشورهای متمدن علاقمند به حفظ و حراست از فرهنگشان هستند این نوع گردشگری را جدی گرفته و با ریزبینی شرایط و نحوه گسترش آن را داخل مرزهایشان پیگیری می کنند به نوعی که تنها ایالات متحده آمریکا از این نوع گردشگری توانسته سالانه حدود یک میلیارد دلار درآمد کسب کند.

اگرچه چندی پیش و در روز جهانی گردشگری با همکاری و به پیشنهاد ایران شعار گفت و گوی تمدن ها برای این روز انتخاب و جشن گرفته شد که  بر اهمیت حفظ و حراست از فرهنگ و تمدن های باستان تاکید داشت  اما به واقع کمکار ترین کشور در این زمینه را می توان کشور پیشنهاد دهنده این شعار یعنی ایران نامید ، چون بعد از گذشت بیش از یک دهه از آن اتفاق میمون ایران باستان هنوز در فهرست مقاصد گردشگری ادبی بین المللی جایگاهی ندارد و تنها هر سال روز بزرگداشت سعدی یا حافظ این بحث میان افکار عمومی و رسانه گل می کند و پس از چند روز به دست فراموشی سپرده می شود این درحالی است که گردشگری ادبی در گوشت و پوست و خون ایران زمین گره خورده است و حالا که قصد توسعه گردشگری را داریم نباید از آن غافل باشیم.

«آرش نورآقایی» پژوهشگر و رئیس کانون انجمن های صنفی راهنمایان گردشگری کشور ، معتقد است ایران که در زمینه گردشگری ادبی به عنوان مستعدترین شاخه‌های گردشگری و غنی‌ترین آنهاست می‌تواند درآمد هنگفتی را در صنعت گردشگری به کشور تزریق کند.

گردشگری ادبی یا دیدار قبور؟

 از سوی دیگر نورآقایی در این زمینه می گوید: ایران بزرگانی چون حافظ، سعدی، فردوسی، مولوی دارد. به‌طور طبیعی باید یکی از پردرآمدترین‌ها در این زمینه باشد اما در کمال ناباوری ایران در این زمینه جزو کم‌کارترین کشورها بوده است.

رئیس کانون انجمن های صنفی راهنمایان گردشگری کشور ضمن تاکید بر افکار عمومی درباره گردشگری ادبی ایران می گوید: کم کاری ما زمانی مشخص می‌شود که بدانیم حتی در زمینه نگهداری فیزیکی از آرامگاه‌های مفاخر ایران هم موفق نبوده‌ایم و گردشگری ادبی را خلاصه در شیراز می دانیم بلکه شهرهای دیگر از جمله تهران نیز به عنوان پایتخت کشور می‌تواند به عنوان یکی از مقاصد اصلی گردشگری ادبی شناخته شود که به اعتقاد بسیاری آن چیزی که در شیراز هم به وقوع می‌پیوندد گردشگری ادبی نیست، بلکه دیدار از قبور و آرامگاه‌هاست.

در این باره می توان اشاره کرد که اگر از یک ایرانی بخواهیم مسیر سفر ناصرخسرو را کمی برایمان تشریح کند با اینکه در این تمدن زندگی کرده و حداقل یکی دو کتاب ادبی و باستانی را مطالعه کرده نمی تواند این کار را انجام دهد اما همین شخص اطلاعات اولیه و مفیدی درباره شهرهای رم و پاریس یا لندن داشته و در برخی موارد نام تعدادی از بزرگان هنری و ادبی آنها را نیز به یاد دارد .

 بسیاری از دست اندرکاران صنعت گردشگری ادبی دلیل اصلی عدم موفقیت گردشگری ادبی در ایران را به 3 عامل عدم رونق گردشگری فرهنگی در اماکن واقعی ، خیالی یا حتی ساختگی  که هر کدام زیرمجموعه های این نوع گردشگری هستند، می دانند. در حالی که کشور همسایه ایران ترکیه هر ساله در سالروز وفات مولانا در شهر قونیه مراسمی برپا می کند و هزاران هزار گردشگر را در این شهر به عنوان گردشگران ادبی و برای بزرگداشت این شاعر گردهم جمع می کند و به خوبی از این سه عامل یعنی جاذبه های واقعی مثل مقبره مولانا ، برنامه های خیالی از دوران زندگی مولانا و حتی نمایش نامه ها ، مشاعره ها و یا دیگر برنامه های تدارک دیده شده مثل مراسم اجرای موسیقی سنتی زنده با استفاده از اشعار این شاعر بزرگ استفاده  می کند.  حال آنکه مولوی در اصل یکی از مشاهیر ایرانی است نه اهل ترکیه، اما ایران چه کرده است؟

آرش نورآقایی نویسنده کتاب «عدد، نماد، اسطوره» با اشاره به این‌که برای بسیاری از شهرها از جمله کاشان می‌توان تور گردشگری ادبی تعریف کرد می گوید: در کاشان سه میراث جهانی ثبت کرده‌ایم: فرشبافی، مشهد اردهال به عنوان میراث معنوی و باغ فین به عنوان باغ ایرانی؛ چه اشکالی دارد یک تور گردشگری ادبی تعریف کنیم تا کسی که می‌آید مشهد اردهال و فاتحه‌ای برای سهراب می‌خواند، دوکیلومتر آن‌سوتر گلستانه را ببیند، اما هنوز این اتفاق نیفتاده است.

به گفته رئیس هیئت مدیره انجمن راهنمایان گردشگری، فرهنگ و تاریخ ایران بر بستر ادبیات جاری است. برای مثال خیام یک ریاضیدان و منجم است که شعر هم می‌گوید یا ابن سینا پزشک و حکیمی است که شعر را می‌شناسد. پس ادبیات با گوشت و پوست و خون این مردم آمیخته است و چه خوب که راهنمایان گردشگری و کارشناسان ادبیات در کنار هم به تعریف مسیرهایی بپردازند که سعدی طی کرده یا روستای محل زندگی فردوسی کجا بوده و سیاوش کسرایی و سهراب سپهری که کتابی دارد با عنوان « هنوز در سفرم...» به چه فضاهایی اشاره کرده؛ در هر حال ادبیات، ارزش افزوده‌ای برای گردشگری است و متولیان فرهنگی باید به این نکته توجه کنند.

نورآقایی در ادامه می گوید: دولت ازبکستان، هر ساله پول می‌دهد تا بیایند سر خاک ابن سینا قرآن بخوانند. ما چقدر به ساخت و تجهیز موزه پزشکی در همدان فکر کرده‌ایم؟

اسطوره ها در گردشگری ادبی ایران جایگاهی ندارند

 آرش نورآقایی، با تاکید بر ضرورت توجه به اسطوره‌ها و افسانه‌ها در توسعه گردشگری ایران  می گوید:  شاید لازم به یادآوری نباشد که ایران ما از لحاظ تنوع اسطوره‌ها و افسانه‌ها مقام ویژه‌ای دارد. با این وجود، ما از این زاویه، خود را در میان کشورهای دیگر دنیا و حتی گردشگران داخلی  مطرح نکرده‌ایم. به عنوان مثال به جرات می توان گفت تعداد بسیار کمی از هموطنان ما درباره  مجسمه‌‌ای که در وسط میدان «حر» وجود دارد، می دانند و می توانند گوشه از  داستان این مجسمه را تعریف کنند. این در حال است که ایتالیایی‌ها در شهر «ورونا»، دو قبر نمادین به نام «رومئو» و «ژولیت» ساخته‌اند که هر ساله هزاران گردشگر برای دیدن این قبرها به ورونا سفر می‌کنند و همه می‌دانند که رومئو و ژولیت، نام دو شخصیت افسانه‌ای نمایشنامه‌ شکسپیر است و هیچ‌کدام از این دو، وجود خارجی نداشته و ندارند.

به هر حال  از این دست جاذبه های گردشگری در گوشه و کنار دهکده جهانی بسیار هستند و میتواند صدها مورد آن را نام برد و در واقع استفاده از اسطوره‌ها و افسانه‌ها برای جذب گردشگر، یکی از شیوه‌های هوشمندانه در این زمینه است که متاسفانه علی رغم وجود صدها نمونه در ایران باستانی تاکنون مورد توجه مسئولان گردشگری کشورمان قرار نگرفته اند.

گردشگری ادبی ، قافیه گردشگری ایران

نویسنده: عماد عزتی

امروزه صنعت گردشگری با توجه به تنوع و البته تقاضاهای متفاوت گردشگران به شاخه های گسترده ای تبدیل شده است که یکی از آنها گردشگری ادبی است، در این نوع گردشگری، گردشگر به دنبال یافتن و درک زوایای مختلف زندگی یکی از مشاهیر نامدار ادبی، هنری یا علمی بار سفر از دیار خود به کشوری دیگر می بندد و فارغ از هرگونه جاذبه دیگر در مقصدش در آن مکان اقامت و سوژه مورد نظرش را دنبال می کند. به عنوان مثال بسیاری از اروپائیان وقتی به ایران سفر می کنند سعی دارند صرفا مسیر سفر مارکوپولو در جاده ابریشم را دنبال کنند تا شاید لذت سفرشان دوچندان شود و درک بهتری از مطالعه سفرنامه او داشته باشند.

 با این انگیزه و در قرن حاضر حتی بسیاری از کتابخانه ها یا سالن های نمایش می توانند جزئی از سفر این گروه از گردشگران و علاقمندان به فرهنگ و هنر در منطقه ای خاص باشد و از آنجا که اکثر کشورهای متمدن علاقمند به حفظ و حراست از فرهنگشان هستند این نوع گردشگری را جدی گرفته و با ریزبینی شرایط و نحوه گسترش آن را داخل مرزهایشان پیگیری می کنند به نوعی که تنها ایالات متحده آمریکا از این نوع گردشگری توانسته سالانه حدود یک میلیارد دلار درآمد کسب کند.

اگرچه چندی پیش و در روز جهانی گردشگری با همکاری و به پیشنهاد ایران شعار گفت و گوی تمدن ها برای این روز انتخاب و جشن گرفته شد که  بر اهمیت حفظ و حراست از فرهنگ و تمدن های باستان تاکید داشت  اما به واقع کمکار ترین کشور در این زمینه را می توان کشور پیشنهاد دهنده این شعار یعنی ایران نامید ، چون بعد از گذشت بیش از یک دهه از آن اتفاق میمون ایران باستان هنوز در فهرست مقاصد گردشگری ادبی بین المللی جایگاهی ندارد و تنها هر سال روز بزرگداشت سعدی یا حافظ این بحث میان افکار عمومی و رسانه گل می کند و پس از چند روز به دست فراموشی سپرده می شود این درحالی است که گردشگری ادبی در گوشت و پوست و خون ایران زمین گره خورده است و حالا که قصد توسعه گردشگری را داریم نباید از آن غافل باشیم.

«آرش نورآقایی» پژوهشگر و رئیس کانون انجمن های صنفی راهنمایان گردشگری کشور ، معتقد است ایران که در زمینه گردشگری ادبی به عنوان مستعدترین شاخه‌های گردشگری و غنی‌ترین آنهاست می‌تواند درآمد هنگفتی را در صنعت گردشگری به کشور تزریق کند.

گردشگری ادبی یا دیدار قبور؟

 از سوی دیگر نورآقایی در این زمینه می گوید: ایران بزرگانی چون حافظ، سعدی، فردوسی، مولوی دارد. به‌طور طبیعی باید یکی از پردرآمدترین‌ها در این زمینه باشد اما در کمال ناباوری ایران در این زمینه جزو کم‌کارترین کشورها بوده است.

رئیس کانون انجمن های صنفی راهنمایان گردشگری کشور ضمن تاکید بر افکار عمومی درباره گردشگری ادبی ایران می گوید: کم کاری ما زمانی مشخص می‌شود که بدانیم حتی در زمینه نگهداری فیزیکی از آرامگاه‌های مفاخر ایران هم موفق نبوده‌ایم و گردشگری ادبی را خلاصه در شیراز می دانیم بلکه شهرهای دیگر از جمله تهران نیز به عنوان پایتخت کشور می‌تواند به عنوان یکی از مقاصد اصلی گردشگری ادبی شناخته شود که به اعتقاد بسیاری آن چیزی که در شیراز هم به وقوع می‌پیوندد گردشگری ادبی نیست، بلکه دیدار از قبور و آرامگاه‌هاست.

در این باره می توان اشاره کرد که اگر از یک ایرانی بخواهیم مسیر سفر ناصرخسرو را کمی برایمان تشریح کند با اینکه در این تمدن زندگی کرده و حداقل یکی دو کتاب ادبی و باستانی را مطالعه کرده نمی تواند این کار را انجام دهد اما همین شخص اطلاعات اولیه و مفیدی درباره شهرهای رم و پاریس یا لندن داشته و در برخی موارد نام تعدادی از بزرگان هنری و ادبی آنها را نیز به یاد دارد .

 بسیاری از دست اندرکاران صنعت گردشگری ادبی دلیل اصلی عدم موفقیت گردشگری ادبی در ایران را به 3 عامل عدم رونق گردشگری فرهنگی در اماکن واقعی ، خیالی یا حتی ساختگی  که هر کدام زیرمجموعه های این نوع گردشگری هستند، می دانند. در حالی که کشور همسایه ایران ترکیه هر ساله در سالروز وفات مولانا در شهر قونیه مراسمی برپا می کند و هزاران هزار گردشگر را در این شهر به عنوان گردشگران ادبی و برای بزرگداشت این شاعر گردهم جمع می کند و به خوبی از این سه عامل یعنی جاذبه های واقعی مثل مقبره مولانا ، برنامه های خیالی از دوران زندگی مولانا و حتی نمایش نامه ها ، مشاعره ها و یا دیگر برنامه های تدارک دیده شده مثل مراسم اجرای موسیقی سنتی زنده با استفاده از اشعار این شاعر بزرگ استفاده  می کند.  حال آنکه مولوی در اصل یکی از مشاهیر ایرانی است نه اهل ترکیه، اما ایران چه کرده است؟

آرش نورآقایی نویسنده کتاب «عدد، نماد، اسطوره» با اشاره به این‌که برای بسیاری از شهرها از جمله کاشان می‌توان تور گردشگری ادبی تعریف کرد می گوید: در کاشان سه میراث جهانی ثبت کرده‌ایم: فرشبافی، مشهد اردهال به عنوان میراث معنوی و باغ فین به عنوان باغ ایرانی؛ چه اشکالی دارد یک تور گردشگری ادبی تعریف کنیم تا کسی که می‌آید مشهد اردهال و فاتحه‌ای برای سهراب می‌خواند، دوکیلومتر آن‌سوتر گلستانه را ببیند، اما هنوز این اتفاق نیفتاده است.

به گفته رئیس هیئت مدیره انجمن راهنمایان گردشگری، فرهنگ و تاریخ ایران بر بستر ادبیات جاری است. برای مثال خیام یک ریاضیدان و منجم است که شعر هم می‌گوید یا ابن سینا پزشک و حکیمی است که شعر را می‌شناسد. پس ادبیات با گوشت و پوست و خون این مردم آمیخته است و چه خوب که راهنمایان گردشگری و کارشناسان ادبیات در کنار هم به تعریف مسیرهایی بپردازند که سعدی طی کرده یا روستای محل زندگی فردوسی کجا بوده و سیاوش کسرایی و سهراب سپهری که کتابی دارد با عنوان « هنوز در سفرم...» به چه فضاهایی اشاره کرده؛ در هر حال ادبیات، ارزش افزوده‌ای برای گردشگری است و متولیان فرهنگی باید به این نکته توجه کنند.

نورآقایی در ادامه می گوید: دولت ازبکستان، هر ساله پول می‌دهد تا بیایند سر خاک ابن سینا قرآن بخوانند. ما چقدر به ساخت و تجهیز موزه پزشکی در همدان فکر کرده‌ایم؟

اسطوره ها در گردشگری ادبی ایران جایگاهی ندارند

 آرش نورآقایی، با تاکید بر ضرورت توجه به اسطوره‌ها و افسانه‌ها در توسعه گردشگری ایران  می گوید:  شاید لازم به یادآوری نباشد که ایران ما از لحاظ تنوع اسطوره‌ها و افسانه‌ها مقام ویژه‌ای دارد. با این وجود، ما از این زاویه، خود را در میان کشورهای دیگر دنیا و حتی گردشگران داخلی  مطرح نکرده‌ایم. به عنوان مثال به جرات می توان گفت تعداد بسیار کمی از هموطنان ما درباره  مجسمه‌‌ای که در وسط میدان «حر» وجود دارد، می دانند و می توانند گوشه از  داستان این مجسمه را تعریف کنند. این در حال است که ایتالیایی‌ها در شهر «ورونا»، دو قبر نمادین به نام «رومئو» و «ژولیت» ساخته‌اند که هر ساله هزاران گردشگر برای دیدن این قبرها به ورونا سفر می‌کنند و همه می‌دانند که رومئو و ژولیت، نام دو شخصیت افسانه‌ای نمایشنامه‌ شکسپیر است و هیچ‌کدام از این دو، وجود خارجی نداشته و ندارند.

به هر حال  از این دست جاذبه های گردشگری در گوشه و کنار دهکده جهانی بسیار هستند و میتواند صدها مورد آن را نام برد و در واقع استفاده از اسطوره‌ها و افسانه‌ها برای جذب گردشگر، یکی از شیوه‌های هوشمندانه در این زمینه است که متاسفانه علی رغم وجود صدها نمونه در ایران باستانی تاکنون مورد توجه مسئولان گردشگری کشورمان قرار نگرفته اند.

جای خالی گردشگری ایران در شبکه های اجتماعی

به مناسبت 2 دهه تلاش کشور در گردشگری الکترونیکی

رشد و توسعه گردشگری سراسر جهان همواره باعث جذب سرمایه های بسیاری به این صنعت شده و اکثر سرمایه داران علاقه مند به حضور در این زمینه هستند، اما بسیاری از این سرمایه داران پس از این امر به دنبال جلب نظر گردشگران به منطقه مورد نظرشان دارند، به صورتی که حتی این موضوع باعث تغییر سیاست در دولت ها نیز شده است. ایران هم با توجه به تغییر رویه در صنعت گردشگری خود علاقه مند به توسعه این صنعت با توجه به دانسته ها و پتانسیل های گاها منحصر بفرد خود است و یکی از راهکارهای موجود را استفاده از دنیای مجازی تشخیص داده است؛ دنیایی که حتی زندگی روزمره بسیاری از ما را مدیریت می کند و گاهی برنامه ریزی سفرمان را به عهده خواهد داشت.

خریدهای آنلاین بلیت، رزرو هتل، تعیین مقصد یا حتی سفرهای مجازی برای آنها که امکان حضور فیزیکی در منطقه مورد نظرشان را ندارند، از جمله فعالیت هایی است که می توان در این زمینه به آنها اشاره کرد، ولی شاید در ایران باستانی هنوز راهکارهای بسیاری در دنیای مجازی باقی است که می تواند چرخ های صنعت گردشگری کشورمان را به حرکت درآورد و رونق مناسبی به کسب و کار فعالان گردشگری هدیه دهد.

شاید با شنیدن یا دیدن نام گردشگر مجازی، تصوری از بازدید مجازی از موزه ها یا مناطق گردشگری جهانی را خواهیم داشت، اما بدون تردید اینها تنها کارکرد دنیای صفر و یکی در گردشگری نیستند و صدها مورد از کارایی این دنیای مجازی هنوز برای کشورمان غیرقابل تجربه است، درصورتی که هر روز به تعداد کاربران اینترنت افزوده می شود و به گفته آمار تا سال 2020 میلادی چیزی حدود 50 میلیارد وسیله قابل اتصال به اینترنت مثل تلفن های همراه هوشمند در دستان بشر خواهد بود و همین موضوع یعنی 50 میلیارد بار فرصت دیده شدن یا معرفی توانمندی های گردشگری منطقه ای خاص در جهان.

تسهیل ارتباط بین عرضه و تقاضا با شبکه های اجتماعی

هرچند بسیاری از نرم افزارها یا شبکه های اجتماعی در کشورمان هم اکنون به دلیل سیاست های حاکم بر ایران غیرقابل دسترس هستند و استفاده از آنها برای عموم مردم ممنوع است، اما آیا این موضوع خارج از مرزهای ایران نیز غیرمجاز است؟ فیسبوک و توییتر نام های کاملا آشنایی برای وبگردان و علاقه مندان به ارتباط با دیگران است؛ نرم افزارهایی که در کسری از زمان شاید می تواند اطلاعاتی درباره نقطه ای در شرق دهکده جهانی را به دورترین نقطه از غرب آن مخابره کند. براساس آمارهای موجود هم اکنون سراسر جهان در هر ثانیه چیزی حدود 300 پیغام در شبکه های اجتماعی توییتر مخابره و دست به دست می شود؛ فرصتی که می توان از آن برای معرفی جاذبه های ایران استفاده کرد.

در این زمینه دکتر محمدحسین ایمانی خوشخو، رئیس شورای سیاستگذاری و دبیر علمی کنفرانس گردشگری الکترونیکی ایران ضمن تاکید توسعه زیرساخت های این روش از گردشگری می گوید: یکی از مهم ترین تجربه های کشورهای پیشرفته، استفاده بهینه از توانمندی های الکترونیک در توسعه گردشگری است و ایران باید از این تجربیات استفاده دقیق و کامل داشته باشد.

وی در این زمینه می افزاید: استفاده از دنیای مجازی یعنی تسهیل ارتباط بین تولیدکننده و خریدار؛ رویایی که همه سرمایه گذاران به دنبال آن هستند.

به عنوان مثال فرض کنیم ایران قصد معرفی منطقه گردشگری لاهیجان را به علاقه مندان داشته باشد. اگر بخواهیم از جراید و روزنامه ها استفاده کنیم، حوزه کوچکی را پوشش خواهیم داد، اما اگر از امکانات دنیای مجازی استفاده کنیم، هیچ محدودیت یا مانعی در این زمینه نخواهد بود. اینجاست که می توان از ظرفیت های خالی شبکه های اجتماعی برای معرفی دقیق گردشگری کشور استفاده کرد و آن را در جایگاه واقعی خود قرار داد.

دبیر علمی کنفرانس گردشگری الکترونیکی ایران اگر قصد موفق شدن در صنعت گردشگری را دارد، بدون در نظر گرفتن گسترش ارتباطات در شبکه های اجتماعی و حوزه IT نمی تواند بر رقبای خود غلبه کند و پیروز میدان باشد و اگر گردشگری الکترونیک به واقع جدی نگیریم، از بازارهای گردشگری جهان حذف خواهیم شد.

سفارتخانه ها بهترین نقطه شروع

هرچند تولید و پخش آگهی های تبلیغاتی در دنیای مجازی و البته راه اندازی وب سایت های راهنمای گردشگری می تواند به عنوان راهکاری دقیق در این زمینه باشد، اما باز هم نباید پوشش و ارتباط شبکه های اجتماعی را در این زمینه نادیده گرفت و در این مورد هم باید تدابیری دقیق اندیشید که بهترین نقطه شروع را می توان سفارتخانه های جمهوری اسلامی ایران در بازارهای هدف بخصوص بخش رایزنان فرهنگی در نظر گرفت که آنها می توانند با استفاده از این ابزار ارتباطی در بازارهای هدفشان وارد و باعث ایجاد جریان وسیع و همه گیر در گردشگری کشورمان بشود؛ آن هم زمانی که ایران نیازمند ساخت تصوری دقیق از هویت واقعی ایران اسلامی خارج از مرزهاست، نه آنچه که رسانه های غربی علیه ایران تحویل مخاطبان خود داده اند.

برگزاری مسابقات بین المللی عکس و وبلاگ نویسی

بهترین راهکاری که هم اکنون ایران برای توسعه گردشگری خود می تواند انجام دهد، برگزاری مسابقات وبلاگ نویسی و مسابقات عکس است؛ راهکاری که بسیاری از کشورها مثل آلمان، ویتنام و انگلستان را برای معرفی و توسعه حضور در دنیای مجازی به کار گرفته اند.

این راهکار می تواند تجربه سفر گردشگرانی را که به ایران سفر کرده اند، در سطح وسیعی در دنیای مجازی منتشر کند و جایزه آن می تواند بسیاری را وادار به انتشار تجربه واقعی خود از ایران در دنیای صفر و یکی کرده و ناخواسته دیدنی های کشورمان را در صدر اخبار منتشر شده در دنیای مجازی قرار دهد؛ نتیجه ای که اکثر مسئولان و فعالان گردشگری به دنبال آن هستند و شاید تاکنون هزینه های هنگفتی بدون حاصل در این زمینه انجام داده اند.

بسیاری از کارشناسان، حاصل این کار را بسیار بهتر از ارائه تخفیف های غیرضروری بر گردشگران ورودی می دانند و به ابتکار عمل آلمان در این زمینه اشاره می کند که هر سال با دعوت از بلاگرهای معروف گردشگری و تدارک سفری یک هفته ای برای آنها با صرف هزینه ای بسیار ناچیز باعث می شود میلیون ها گردشگر جدید برای دیدن جاذبه های گردشگری این کشور، بار سفر ببندند.

کاهش مصرف انرژی ؛ کاهش هزینه اقامت

یکی از زیرساخت های اصلی توسعه صنعت گردشگری بحث مراکز اقامتی و البته هتل هاست، اگرچه مراکز اقامتی انواع و اقسام بسیاری دارند و همه دولت ها در فکر گسترش آنها در سطوح مختلف برای قابل دسترس بودن گروههای گوناگون گردشگران هستند؛ اما بازهم با توجه به تمام تلاش ها و کوشش های صورت گرفته در بسیاری از کشورها قیمت اقامت در هتل یکی از معضلات اصلی گردشگران است .

ایران نیز که از گذشته های دور به مهمانپذیر بودنش معروف شده وهم اکنون هم قصد تجربه توسعه گردشگری را دارد می بایست در اولین گام به توسعه زیرساخت های گردشگری خود بیاندیشد و به فکر توسعه مراکز اقامتی خود با قیمتی مناسب در شهرهای گردشگرپذیر باشد.

هرچند صنعت ساخت و ساز هتل در کشورمان بخصوص در برخی مراکز مثل مشهد مقدس بسیار پررونق است و ذهن بسیاری از سرمایه داران را به خود جلب کرده ، اما بازهم نکاتی مبهم در زمینه احداث و البته مدیریت این مجموعه ها توانسته به صنعت هتلداری کشورمان لطمه وارد و در نهایت گردشگران را ملزم به پرداخت هزینه های آن کند.

شاید هنوز بحث زندگی در هاستل ها یا مراکز اقامتی ارزان قیمت در فرهنگ سفر گردشگران ایرانی رایج نیست و بسیاری هم اطلاع دقیقی در این زمینه ندارند اما با کمی تغییر در روند روبه رشد مصرف انرژی در هتل ها و یا اصلاح ساختاری آن و جلوگیری از هدر رفتن انرژی در مراکز اقامتی کشورمان بتوان از هزینه های نگهداری و در نهایت خدمات ارایه شده به مسافران کاست و هزینه اقامت گردشگران را مقرون به صرفه کرد.

 نکته ای که هم اکنون از دیدبسیاری از فعالان و البته مسئولان گردشگری کشورمان به دور مانده و زیاد هم به آن توجه نشده است در حالی که حتی از همان ابتدای طراحی نقشه می توان به این موضوع اندیشید و با استفاده از ابزار و راهکارهای نوین در صنعت هتلداری مصرف انرژی در مراکز اقامتی و هتل های کشورمان را به حداقل رساند تا هر ساله میلیون ها تومان در مدیریت آن صرفه جویی شده و امکان ارایه خدمات ارزانتری به گردشگران فراهم شود.

هم اکنون بسیاری از آشپزخانه ها، موتورخانه، اتاق ها و البته سالن های مختلف مراکز اقامتی ایران خارج از استانداردهای نوین هتلداری ساخته شده یا حتی طراحی می شوند در حالی که در بسیاری از هتل های نوین خارج از مرزهای کشورمان حتی برای استفاده از بازدم گردشگران حاضر در هتل نقشه کشیده و از آن برای گرمایش ساختمان استفاده می کنند.
پس بجاست که واحدهای مربوطه در زمینه تایید کاربری هتل که در سازمان میراث فرهنگی به عنوان متولی این امر مشغول به انجام وظیفه هستند با علم براین موضوع و نتایج مثبت آن از همان ابتدا بحث کاهش مصرف انرژی را در مراکز اقامتی کشورمان مدنظر بگیرند تا همواره امکان استفاده از بهترین امکانات اقامتی برای اکثر گردشگران داخلی و خارجی فراهم باشد.

گردشگری سینمایی را جدی بگیریم

با رویکار آمدن دولت یازدهم و تحولات ایجاد شده در سیاست های داخلی و خارجی کشورمان، جایگاه صنعت گردشگری در اقتصاد کلان ایران رنگ و بوی تازه ای به خودگرفته و بیشتر ارگان ها از توسعه این صنعت یا صادرات نامرئی ایران زمین سخن می گویند.

اگرچه در گذشته هم این صنعت نوظهور و پولساز جهانی مورد توجه دولتمردان و سیاستگذاران کشور بوده است. راهکارهای متفاوت و سیاست های خرد و کلانی که همه و همه برای به مقصد رساندن کشتی گردشگری ایران بدون توجه به تجربیات دیگران و کشورهای موفق در گردشگری به کار گرفته شده و باعث به بی راهه رفتن این صنعت در کشورمان شد. به هر دلیل کشتی گردشگری ایران به سرمنزل مقصود نرسیده و در حال مبارزه با امواجل خروشان بازارهای جهانی همچنان در تلاطم  است بی آنکه از تجربیات گذشته درس عبرت گرفته باشد. .

شاید بسیاری اعتقاد داشته و دارند تمدنی چند هزار ساله و جایگاه جاذبه های تاریخی تک رقمی آن در دهکده جهانی به خودی خود پتانسیل بسیار مناسب و قوی برای رشد و توسعه گردشگری کشورمان باشد اما به واقع اینگونه نیست و کشورمان نیازمند حضوری چشمگیرتر در بازارهای بین المللی و معرفی جاذبه هایش به علاقمندان است.

جای تردید نیست که این صنعت نیازمند تبلیغات و حضور گسترده در بازارهای هدف است تا علاقمندان به هنر ، تاریخ وتمدن ایران زمین هر روز با آثار و جاذبه های بیشتری از کشورمان آشنا شوند و زادگاهشان را برای درک بهتر این سرزمین کهن یعنی ایران ترک کنند اما سئوال اصلی اینجاست که آیا واقعات شیوه های گذشته در تبلیغات گردشگری هم اکنون هم کار ساز است یا باید به دنبال روشهای نوینی از تبلیغات برای توسعه گردشگری کشورمان باشیم.

مجلات ، رسانه ها و امروزه دنیای مجازی از گذشته تا کنون مورد استفاده قرار گرفته اند ولی جای تردید نیست که هنر هفتم هم در این زمینه می توان مفید بوده و به کار گرفته شود درحالی که همگی اعتقاد دارم صنعت سینما هم اکنون جایگاه ویژه ای در زندگی قرن بیست و یکمی ما دارد کشورمان ایران با تمدنی چند هزار ساله هنوز از جایگاه این هنر در گردشگری غافل مانده و هیچ اقدامی مفید در زمینه به کارگیری پتانسیل سینما در جذب گردشگر نکرده است.

بد نیست بدانم که براساس آمار مستند در ایالات متحده آمریکا هم اکنون چهل درصد از گردشگران این سرزمین مقصد سفر های آینده خود را از صحنه ها و لوکیشن های فیلم هایی که دیده اند انتخاب می کنند و به سمت درک واقعی این صحنه ها بار سفر می بندند و این سوی دنیا یعنی نزدیک کشورمان ترکیه نیز توانسته با ساخت و پخش سریال های اجتماعی خود جاذبه ای برای گردشگران خارجی ایجاد کند و رونق مناسبی را به گردشگری خود هدیه دهد بطوری که براساس آمار این کشور توانسته امار گردشگران ورودی خود از سرزمین های جنوب خلیج فارس را با استفاده از همین سریال ها حدود بیست درصد افزایش دهد و گردشگران عرب را شیفته جاذبه های طبیعی و تاریخی خود کند.

پس به جاست حالا که هنر هفتم ایران سراسر جهان و در اکثر جشنواره های بین اللملی خوش درخشیده است از این پتانسیل جهت معرفی جاذبه های باستانی کشورمان به گردشگران خرجی استفاده کنیم و آنها را برای دیدن این آثار دعوت نماییم.

گردشگری پل مجازی اتصال میان ملت‌ها

گردشگری راهی برای کاهش شکاف توسعه میان کشورهای عضو اکو

صنعت گردشگری همواره در کشورهای مختلف جهان با توجه به درآمد ورشد قابل ملاحظه اش مورد توجه بوده و هست البته این توجه در برخی کشورها مثل ایران رنگ و بوی دیگری به خود گرفته و به شکل ویژه ای به آن نگاه می شود.

هنوز مدت زیادی از ریاست دکتر نجفی بر سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری نگذشته که تحولات عمده ای حداقل در برنامه ریزی این سازمان به واسطه رویکرد دولت یازدهم نسبت به صنعت گردشگری یا همان صادرات نامرئی به وجود آمده است و هرچند هنوز باید برای دیدن نتیجه آنها منتظر ماند اما همین تغییرات باعث شده تا برخی دیدگاهها در این زمینه تغییر کند و می توان به تغییر رویکرد ایران نسبت به شناسایی بازارهای هدف جدید در صنعت گردشگری اشاره کرد.

دیدگاهی که یک هفته قبل صحبت از آن به میان آمد و قرار شد ایران استراتژی جدیدی نسبت به بازارهای هدف گردشگری خود داشته باشد در این میان ظاهرا کشورهای عضو پیمان اکو به عنوان اولین و مهمترین بازار هدف کشورمان توسط ریاست سازمان میراث فرهنگی قرار گرفت بصورتی که وی در هجدهمین نشست کمیته اجرایی اتاق بازرگانی و صنعت اکو در تهران شرکت کرد و درباره پتانسیل های موجود گردشگری بین کشورهای عضو سخرانی کرد.

برخی کشورهای اکو از ظرفیت گردشگری خود استفاده نمی‌کنند

محمد علی نجفی رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در این نشست با اشاره به گام‌‌های موثر کشورهای دنیا برای رشد صنعت گردشگری می‌گوید که بعضی کشورها در این زمینه موفق بوده و برخی دیگر هنوز از ظرفیت های گردشگری به درستی استفاده نکرده اند. این در حالی است که تقویت بخش خصوصی و جذب سرمایه گذاران خارجی نیز می‌تواند گام مهمی برای توسعه گردشگری باشد.

 رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری گفت: «گردشگری پل مجازی اتصال میان ملت‌ها، و از منظر اجتماعی و فرهنگی و عاملی برای تعامل بین ادیان و فرهنگ هاست. همچنین راهی برای کم کردن شکاف توسعه میان کشورها و ترویج فرهنگ دوستی و تفاهم است.»

 وی با بیان این که گردشکری در دنیای امروز به عنوان یکی از شاخصه‌های مهم در تعیین میزان رشد اقتصادی و میزان توسعه یافتکی کشورها به شمار می‌رود اذعان داشت: «گردشگری از نظر اقتصادی نیز حجم قابل توجهی را به خود اختصاص داده، به طوری که در سال 2012 بیش از 1000 میلیارد دلار گردشگران خارجی در کشورهای دیگر هزینه کرده‌اند».

 به گزارش میراث فرهنگی، نجفی با اشاره به این که توسعه گردشکری در منطقه اکو منجر به افزایش ارزش‌های اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و گسترش دوستی و تفاهم میان کشورها خواهد بود که  نتیجه آن همکاری بیشتر میان دولتهاست خاطرنشان کرد: «در واقع فلسفه وجودی ایجاد سازمان‌های همکاری اقتصادی اکو خواست جمعی کشورهای منطقه به منظور رشد و بهبود موقعیت اقتصادی خود در نظام بین‌الملل بوده است و یکی از راهکارهای رسیدن به این خواست جمعی توسعه و ترویج منطقه به عنوان مقصد گردشگری جهان است».

45 درصد گردشگران ورودی به ایران از کشورهای عضو اکو

 از سوی دیگر محمد علی نجفی در حاشیه این نشست در جمع خبرنگاران گفت: در جلسه ای که با وزرای امور خارجه و اطلاعات برگزار کردیم، قرار شد کشورهای هدف را به سه گروه تقسیم کنیم و برای هر گروه تسهیلاتی ارائه دهیم.

وی ادامه داد: گروه اول کشورهایی هستند که با آنها لغو روادید خواهیم داشت و گروه دوم گردشگرانی هستند که اگر به صورت تور وارد ایران شوند، مشمول لغو روادید می شوند  و  گروه سوم کشورهایی هستند که برای گردشگران آنها تسهیلاتی در صدور روادید ارائه می شود.

معاون رئیس جمهوری با بیان اینکه، سال گذشته چهار میلیون و ۱۰۰ هزار گردشگر به ایران سفر کردند که ۴۵ درصد این گردشگران از کشورهای عضو اکو بوده اند.

وی ادامه داد: بر این اساس یک میلیون و ۹۰۰ هزار گردشگر از کشورهای عضو اکو به ایران آمدند که سهم مردم آذربایجان بیشتر بوده و هر گردشگر به طور متوسط بین ۴۰۰ تا ۵۰۰ دلار در ایران هزینه کرده است.

رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ادامه داد: آمار دقیق از گردشگری در کل اکو را ندارم، اما موفق ترین کشور عضو اکو، ترکیه است که نهمین رتبه جهانی را در جذب گردشگر به خود اختصاص داده است.

نجفی تبدیل شدن اعضای اکو به مقصد گردشگری را منوط به تجهیز زیرساختها دانست و افزود: « تبدیل منطقه اکو با جمعیتی بالغ بر 450 میلیون نفر به عنوان یک مقصد گردشگری جهانی، نیازمند تامین زیرساخت ها و ابزارهای لازم با رعایت استانداردهای جهانی صنعت گردشگری است همجنانکه نیازمند بهره وری از پیشینه غنی تاریخی و فرهنگی خود و همکاری کشورهای عضو برای استفاده از ظرفیت‌های موجود کشورهای منطقه است.»

 وی با تاکید بر این که سرمایه گذاری باید در تمام شاخه‌های صنعت گردشگری از جمله سلامت، اکوتوریسم، ورزشی و فرهنگی انجام شود خاطرنشان کرد: «البته این دولت‌ها هستند که باید با ارائه تسهیلات لازم راه را برای ورود سرمایه گذاران داخلی و خارجی هموار سازند.»

 به گفته او، برگزاری نمایشگاه‌های گردشگری و صنایع دستی می‌تواند از جمله رویدادهای مهم و تاثیرگذار در نزدیکی ملت‌ها به هم و آشنایی با رسوم عقاید، سنن، و فرهنگی کشورهای مختلف باشد؛ در همین زمینه با گسترش اینترنت و رسانه های ارتباط جمعی حتی می توان به برپایی نمایشگاه در فضای مجازی اندیشید.

لزوم ایجاد روادید مشترک بین کشورهای عضو اکو

در همین حال رئیس اتاق بازرگانی ایران در هجدهمین نشست کمیته اجرایی اتاق بازرگانی و صنعت اکو بر امضای تفاهم‌نامه در راستای صدور روادید و ایجاد روادید مشترک بین اعضای اکو، تاکید کرد.

«محمد نهاوندیان» رئیس اتاق بازرگانی ایران با اشاره به روی کار آمدن دولت اعتدال‌گرای تدبیر و امید در ایران تصریح کرد: بدون شک رئیس جمهوری ایران از پیشنهاد برگزاری شورای گفت‌و‌گوی دولت و بخش خصوصی منطقه اکو استقبال خواهد کرد.

وی در بخش دیگری از سخنان خود با انتقاد از توافق‌نامه‌هایی که از سوی اکو تدوین شده‌اند ولی هم‌چنان در حد یک پیشنهاد بر روی کاغذ باقی مانده‌اند، تصریح کرد: اکو برای گسترش تجارت باید برنامه‌های عمل روشن و عملیاتی ارائه دهد. کشورهای عضو نیز باید در اجرای موافقت‌نامه‌های موجود، با جدیت عمل کنند. مسأله ویزا یکی از مهم‌تریم موضوعاتی است که باید با کمک دولت‌ها حل شود.

شکوفایی صنعت گردشگری در اکو در گرو تعامل‌هاست

نهاوندیان به موانع اداری موجود در ترانزیت و حمل و نقل کالا اشاره کرد و ادامه داد: « مشخص نبودن دفاتر و عدم یکسان سازی موجب شده تا مشکلاتی نظیر مشکلات ویزا، هزینه‌های ترانزیت و عدم هماهنگ بودن کشورها در این خصوص صورت بگیرد.»

    به گفته او، صنعت گردشگری نیز از نقاط قوت اکو محسوب می شود به طوری که پتانسیل های گسترده ای در منطقه موجود بوده و به لحاظ مشترکات قومی، زبانی، فرهنگی و مذهبی استعداد خوبی برای همکاریهای گردشگری وجود دارد چرا که می توان به راه اندازی تورهای ترکیبی ضمن درآمدزایی و ایجاد اشتغال، شکوفایی صنعت گردشگری در اکو به عنوان یکی از زمینه های توسعه مبادلات اقتصادی و فرهنگی بین کشورهای عضو که همان گردشگری است فراهم کرد.

آموزش و جریان سازی رسانه ای ؛ توسعه صادرات نامرئی

کسب و کار نقش آموزش و رسانه ها را در گردشگری بررسی می کند

این هفته همه جا سخن از گردشگری و برگزاری مراسم مربوط به آن است و بسیاری از روی علاقه این اخبار را دنبال می کنند و دیگران هم به واسطه شغل و حرفه خود پیرو این اخبار هستند؛ جزو هر گروه که باشید هدف چیزی نیست به جز رشد و رونق صنعت گردشگری یا صادرات نامرئی کشورمان. ایده آلی که هم اکنون بسیاری از کشورهای بزرگ و کوچک جهان به دنبال آن هستند و برای رسیدن به آن از هیچ کوششی دریغ نمی کنند .

یکی از راهکارهای بکار گرفته شده از سوی فعالان و دست اندرکاران عرصه گردشگری استفاده از پتانسیل و ظرفیت بسیار بالای رسانه ها و تربیت نیروی متخصص برای رشد و رونق اقتصاد گردشگری یا همان صادرات نامرئی گوشه و کنار دهکده جهانی است.

هرچند در قرن حاضر رشد و تاثیر گذاری دنیای مجازی و شبکه های مجازی شاید دنیای واقعی بشر را تحت تاثیر خود قرار داده باشد اما این رسانه های مکتوب و تصویری هستند که موج خبری و رسانه ای کاملا متفاوتی برای مقاصد مختلف را ایجاد می کنند.

ستاره جوادی تهیه کننده و کارگردان برنامه رادیویی صنعت گردشگری در رادیو اقتصاد در این زمینه می گوید: در قرن حاضر این رسانه ها هستند که مقصد سفر بعدی گردشگران و ماجراجویان را برنامه ریزی می کنند نه خود آنها.

وی درباره تاثیرگذاری رسانه ها در رونق صنعت گردشگری به واسطه حضور گسترده در رسانه ها می گوید: شاید شیوه های تبلیغاتی کمی متفاوت شده باشد اما اصل موضوع که همان جریان سازی خبری برای توسعه گردشگری است هنوز قابل استفاده و مفید است .

این فعال رسانه ای ضمن تاکید بر حضور گسترده رسانه ها برای رونق گردشگری به حادثه به گل نشستن کشتی تفریحی کاستا کونکوردیا در ایتالیا اشاره می کند و می گوید: رسانه ها علاوه بر مخابره این حادثه  و بیان جزئیات آن توانستند محل این حادثه را برای همیشه در ذهن گردشگران بین المللی ثبت کنند در حالی که تا قبل از این حادثه نام این جزیره فقط در بین تعداد محدودی از گردشگران و مردم محلی برزبان جاری می شد اما اکنون شهرتی جهانی یافته است و بدون تردید برای سالهای سال تعداد زیادی از گردشگران را به خود خواهد دید.

این تهیه کننده رادیو می افزاید: تبلیغات گردشگری دهه حاضر به هیچ عنوان همانند تبلیغات مستقیم گذشته نیست بلکه روشهای نوین تبلیغات غیر مستقیم رسانه ای در این زمینه بسیار کارآمد تر از قبل شده اند و شاید هرگز لازم نیست دیگر مستقیم نام و جاذبه های تفریحی منطقه ای را برای تشویق گردشگران جهت دیدن آن منطقه به کار ببریم .

جوادی ضمن تاکید بر حضور گسترده وهدفمند رسانه ها در توسعه گردشگری می گوید: هم اکنون برنامه های تبلیغاتی برای صنعت گردشگری هرگز درون مرزی نیستند بلکه فعالان و سیاست گذاران این صنعت رسانه های تصویری را به عنوان خط مقدم خارج از مرزهای کشور به کار می گیرند و از رسانه های مکتوب برای اقامت بیشتر گردشگران در منطقه مورد نظرشان استفاده می کنند.

در همین حال این فعال عرصه رسانه ضمن تاکید بر شناخت بازار هدف و حضور گسترده رسانه ها در آن منطقه متعقد است برای توسعه گردشگری درحال حاضر رسانه ها به سوی مستند سازی روی آورده اند و شاید خبری از تبلیغات مستقیم در بازار هدف نیست و تبلیغات مستقیم فقط در حد چند دقیقه در روز کفایت می کنند اما ما شاهد پخش و تکرار صدها ساعت برنامه های مستند از مناطق دیدنی جهان در شبکه های ماهواره ای مختلف هستیم که به نوعی خودشان مسئول تبلیغات جاذبه های گردشگری آن منطقه هستند.

از سوی دیگر دکتر ایمانی خوشخو رئیس دانشگاه علم و فرهنگ علاوه بر تایید نقش رسانه ها در توسعه گردشگری به آموزش هدفمند در این زمینه اشاره می کند و می گوید: نقش آموزش در هیچ صنعتی پوشیده نیست و به همگان ثابت شده است که نیروی متخصص آموزش دیده بیش از افراد معمولی در صنایع مفید خواهند بود.

به عقیده وی آموزش در صنعت گردشگری نقشی کلیدی تری نسبت به دیگر صنایع برعهده داشته و باید به آن توجه ویژه ای داشته باشیم به عقیده دکترایمانی  هم فعالان عرصه گردشگری نیازمند دریافت آموزشهای هدفمند و مستمر هستند و هم گردشگران باید در این آموزشها شریک باشند تا راه و رسم درست سفر کردن را بیا موزند.

رئیس دانشگاه علم و فرهنگ در این زمینه می افزاید: آموزش و تربیت نیروی متخصص جزو اصلی توسعه گردشگری در کشورهاست  و  می تواند نقش کلیدی در موفقیت صادرات نامرئی کشورها را برعهده داشته باشد اما آموزش دربازار هدف هم جز مهمی در این امر خواهد بود.

ایمانی خوشخو ضمن تاکید دوباره بر لزوم آموزش نیروی متخصص در زمینه گردشگری درباره آموزش گردشگران نیز می گوید: این آموزشها مربوط به اینکه کجا برویم و چه بخوریم یا چه بپوشیم نیست؛ بلکه باید به آنها آموزش دهیم که در فلان نقطه زمین چگونه خود را از خطرات محافظت کنند و یا اینکه اگر علاقمند اکوتوریسم هستندچطور بدون آسیب زدن به محیط زیست اطراف خود از سفرشان لذت ببرند .

به عقیده این کارشناس ارشد گردشگری تربیت نیروی متخصص در صنعت گردشگری صرفا در کلاس های درس و پشت میز و نیمکت امکانپذیر نیست بلکه با استفاده از مراکز گردشگری فعال در کشور مانند هتل ها ، مراکز اقامتی، مراکز تفریحی و حتی رستوران ها باید آموزشهای عملی نیز به دانشجویان داده شود تا در آینده شاهد مدیریت نیرویی کارآمد و متخصص در صنعت گردشگری خود باشیم.

رئیس دانشگاه علم و فرهنگ می گوید: به عنوان مثال در رشته مدیریت هتلداری هرگز ایده آل تربیت مدیری با لباس آراسته که فقط پشت میز بنشیند و دستور بدهد نیست ؛ اگرچه آراستگی هم جزو برنامه آموزش است اما فارغ التحصیلان هتلداری به عقیده این مدرس دانشگاه باید از کوچکترین کارهای هتل مثل نظافت اتاق ها تا تاسیسات که قلب تپنده هتل شناخته شده سررشته داشته باشند و به مسایلی چون شناخت بازار هدف و بازاریابی نیز اطلاعات کافی آشنا باشند، در این صورت می توان به آینده هتل تحت امر این فارغ التحصیلان امیدوار بود.

در همین حال مهسا مطهر مدرس دانشگاه و فعال عرصه گردشگری از بهم پیوستن آموزش و رسانه در توسعه و رونق گردشگری می گوید و می افزاید: گردشگران حال حاضر دهکده جهانی ابتدا از طریق رسانه ها با فرهنگ و آداب و رسوم مقصد خود آشنا می شوند و بعد بار سفر به آنجا می بندند؛ بنابراین در طول سفر علاقمند هستند آنچه که در رسانه ها دیدند را تجربه کنند . بنابراین اموزش در گردشگری کاملا باید همراستا با سیاست های رسانه ای کشورهای گردشگرپذیر باشد تا گردشگران ورودی دچار تناقض در این زمینه نشوند.

این فعال عرصه گردشگری می گوید امروزه وقتی گروهی از گردشگران خارجی از مهمانوازی و پذیرایی ایران شنیده اند وقتی وارد خاک کشورمان می شوند علاقمند هستند این موضوع را به واقعیت ببینند پس اگر کارمندان هتل یا فعالان عرصه گردشگری خلاف این موضوع رفتار کنند ضربه ای مهلک به پیکره گردشگری کشورمان زنده اند.

مهسا مطهر بر لزوم افزایش کادر آموزش دیده در عرصه گردشگری کشورمان تاکید می کند و می افزاید: بسیاری از تصمیم های کلان گردشگری ایران همانند گذشته سنتی اتخاذ می شود که در حال حاضر هیچ کارآیی ندارند و با توجه به اینکه هم اکنون گردشگری به عنوان علم در دانشگاهها تدریس می شود جامعه گردشگری کشورمان برای رشد و ترقی نیازمند حضور گسترده نیروی متخصص و آموزش دیده است.

این مدرس دانشگاه از اهمیت رسانه ها هم اینگونه می گوید که شاید چندی پیش به جز چند مجله خارجی که از سفر و گردشگری می گفتند هیچ خبر دیگری  داخل مرزهای کشورمان نبود اما امروزه علاوه بر رسانه های صوتی و تصویری یا مجلات ، روزنامه ها هم یک صفحه به این صنعت اختصاص داده اند که همین موضوع از اهمیت توجه به حضور گسترده رسانه ها در صنعت گردشگری می گوید.

وی در پایان می افزاید: هیچ جای تردید نیست که مسئولان گردشگری کشورمان باید با سیاست گذاری دقیق و مشترک بین تبلیغات رسانه ای در سطوح مختلف و تربیت کادری مجرب و متخصص در گردشگری کشورمان تحولی نوین ایجاد کنند .

برگه امتحان نجفی روی میز معاون گردشگری

نویسنده : عماد عزتی

هنوز مدت زیادی از حضور نجفی به عنوان ریاست سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری نگذشته است که هفته گردشگری به عنوان یکی از اصلی ترین برنامه های این سازمان از راه رسید.

هفته ای پراز خبر و جنب و جوش که می توان از آن به عنوان امتحانی برای دست اندرکاران این سازمان یاد کرد. امتحانی که نتایج آن امسال و به دست نجفی اعلام شد.

به گفته نجفی و دیگر مدیران فعلی سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری ، این سازمان هم اکنون از سوء مدیریت های فراوان گذشته رنج می برد و بسیاری از ناکامی های فعلی عواملی در گذشته داشته اند که زمینه ساز تغییر و تحولات گسترده ای در سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شده است، اما یک پست اداری که به عنوان کلیدی ترین پست در دولت فعلی به واسطه شعارهای انتخاباتی آن نام گرفته هنوز دست نخورده باقی مانده و در اختیار یکی از بازماندگان دولت دهم قرار داد که ذهن بسیاری از جمله ریاست سازمان را به خود مشغول کرد است.

منوچهر جهانیان که هم اکنون به عنوان معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی مشغول تدارک برنامه های جشن هفته گردشگری در سراسر کشور است هم اکنون مسئولیت سنگینی را برعهده خواهد داشت و به نوعی در آزمون نهایی نجفی برای ماندن یا رفتنش تلاش می کند تا با کسب نمره قبلی بدون تبصره و ماده به ماموریت خود در دولت یازدهم نیز ادامه دهد.

اما سئوال اصلی اینجاست که آیا یک فرد یا یک مقام مسئول می تواند به تنهایی در کارآمدی اداره ای نقش آفرین باشد یا اینکه سلسله ای از برنامه ها همراه با دیگر مدیران و معاونین نیز در این موضوع نقش آفرین هستند؟ سئوالی که هم اکنون پیش روی جهانیان قرار گرفته و برای یافتن پاسخ آن تقریبا دو هفته زمان لازم است.

اگرچه جهانیان و همرزمان سابقش که صندلی مدیریت خود را هم اکنون ترک کرده اند به عنوان ساکانداران اصلی کشتی میراث فرهنگی در به گل نشستن این کشتی نقش عمده ای داشتند اما به هر حال نمی توان از تاثیرات دیگر ارگان ها در این زمینه نیز چشم پوشی کرد ولی او هم اکنون روی صندلی مدیریتی خود تکیه زده و می تواند به عنوان نماینده ای از گروه قبلی بسیاری ازسئوال ها را پاسخ دهدتا هم ناجی خود باشد و هم از میراث همرزمانش دفاع کرده باشد.

به هر حال هفته گردشگری از راه رسید و نجفی ضمن تاکید بر لزوم توسعه و رونق گردشگری از همه مدیران و معاونانش خواست تا در این زمینه گام بردارند بنابراین بد نیست که پس از سپری شدن این هفته نجفی با اعلام نمرات کسب شده مدیرانش در این آزمون سرنوشت ساز آینده گردشگری کشورمان را برای فعالان و علاقمندان این صنعت ترسیم کند.

هرچند بسیاری متعقدند که پس از این آزمون انتصابی جدید و کلیدی در راه است اما باید منتظر ماند تا نتایج آزمون نجفی اعلام شود.

نگاهی به روند خصوصی سازی در آستانه برگزاری هفته گردشگری

خسرو ابادی: کارِ خوب انجام می‌دهید اما خوب، کار را انجام نمی‌دهید

هر سال با نزدیک شدن مهرماه علاوه بر اخبار مربوط به آغاز سال تحصیلی اخباری مربوط به شروع فصلی جدید در صنعت گردشگری جهان نیز به گوش می رسد . همانطور که می دانید پنجمین روز از مهرماه از سوی سازمان جهانی گردشگری UNWTO به عنوان روز جهانی گردشگری انتخاب شده و هر سال در گوشه ای از دهکده جهانی جشن گرفته می شود .

این سازمان برای اعلام اهمیت گردشگری در جامعه جهانی هر سال با توجه به اولویت هایش نامی را برای این روز در نظر می گیرد که امسال هم «گردشگری و آب: حفاظت از آینده مشترک» به عنوان شعار روز جهانی گردشگری سال 2013 انتخاب شده است.

اما اگر شور حال برگزاری مراسم این جشن خارج از مرزهای کشورمان بگذریم و اهمیت انتخاب این شعار را دریابیم به اخبار داخلی و تکاپوی مسئولان گردشگری کشورمان برای برگزاری هفته ای با این نام خواهیم رسید که هر سال در این مدت بسیاری از اخبار را به خود اختصاص می دهند و با صرف بودجه های سازمان برای هرچه باشکوهتر برگزار کردن این مراسم سراسر ایران می کوشند.

امسال نیز منوچهر جهانیان معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی که زمزمه های تغییر او توسط ریاست جدید سازمان میراث فرهنگی از گوشه و کنار سازمان به گوش می رسد در این باره گفت: با توجه به نزدیک‌شدن آغاز هفته گردشگری بنا بر دستور معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور، ستادی با عنوان ستاد برگزاری هفته گردشگری و با هدف برگزاری هرچه با شکوه‌تر این هفته تشکیل شده است.

معاون گردشگری کشور با اشاره به ضرورت پرداختن به برنامه‌های مطلوب هفته گردشگری گفت: بنا به تأکید معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در تلاش هستیم تا مجموعه اهداف و برنامه‌های مربوط به هفته گردشگری را با رویکرد علمی و فرهنگی اجرا کنیم.

جهانیان افزود: در این زمینه با حضور معاون رئیس سازمان، رئیس انجمن گردشگری علمی ایران نمایندگان بخش خصوصی، استادان و صاحب‌نظران این حوزه نشستی برگزار شد، مجموعه اهداف و برنامه‌های هفته گردشگری با توجه به عناوین روزهای این هفته و با رویکرد محتوایی مرتبط با همان روز مورد بحث و تبادل نظر اعضای حاضر در جلسه قرار گرفت و مقرر شد با تشکیل کمیته‌های تخصصی گردشگری اقدامات لازم برای برگزاری باشکوه‌تر این مراسم انجام شود.

وی گفت: با توجه به شعار امسال سازمان جهانی جهانگردی با عنوان «گردشگری و آب: حفاظت از آینده مشترک» و همچنین رویکرد علمی و فرهنگی در این حوزه که از سوی ریاست سازمان اعلام شد آماده برپایی مراسم هفته گردشگری است.

اما سئوال اصلی این است که جهانیان با کدام بودجه قرار است این مراسم در راستای پیش برد اهداف اصلی سازمان میراث فرهنگی که رشد و توسعه صنعت گردشگری کشورمان درسطح جهان است برگزار شود؟ سئوالی که پاسخش را مهدی حجت ، قائم مقام سازمان اینگونه داد: « وضع بودجه‌ای ما در حال حاضر فوق‌العاده خراب است». بودجه ای که به عقیده وی در دولت دهم و ریاست قبلی سازمان میراث فرهنگی صرف تزئینات اتاق مسئولان سازمان یا برگزاری کنفرانس های بدون حاصل و سفرهای خارجی شده است.

هرچند این اظهار نظر درباره بودجه معاونت میراث فرهنگی اعلام شده اما می توان از این اظهار نظر کاملا صریح، اوضاع صندوق پولی سازمان میرات فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری را کاملا محاسبه کرد و پی به مشکلات عمده در این زمینه برد.

جایگاه بخش خصوصی در هفته گردشگری امسال

به هر حال صنعت گردشگری به گفته بسیاری از کارشناسان صنعتی خصوصی است و درواقع میزبان این هفته باید بخش خصوصی باشد نه سازمان های دولتی و بودجه آنها، اما آیا واقعا در این مراسم بخش خصوصی نقش موثری داشته و دارد؟ چندی پیش و قبل از تشکیل کابینه یازدهم در کشورمان همین مقام مسئول یعنی جهانیان خبر از خصوصی سازی گردشگری ایران و حضور گسترده بخش خصوصی در این صنعت خبر داده بود که در همین زمینه قوانین و مصوباتی هم صادر شد و باعث واکنش های گسترده ای در جامعه گردشگری کشورمان شد .

رجبعلی خسروآبادی در باره خصوصی‌سازی صورت‌گرفته در بخش گردشگری و در پایان دولت دهم و اعتراض برخی‌ دفاتر گردشگری و حتی ارسال نامه به رئیس مجلس در جهت مخالفت با این طرح اظهار داشت: نگرانی آنجاست که گاهی کارِ خوب انجام می‌دهید اما خوب، کار را انجام نمی‌دهید.

وی افزود: این خصوصی‌سازی کاری است که بر اساس قوانین مختلف لازم است انجام شود و باید این واگذاری به بخش خصوصی صورت بگیرد اما آنچه بخش خصوصی را وادار و ملزم کرد که این موضوع را به صورت گلایه‌مند مطرح کند عجله و غیرکارشناسی بودن مسأله بود.

این کارشناس گردشگری با بیان اینکه فکر نمی‌کنم بخش خصوصی مشکلی با خصوصی‌سازی گردشگری داشته باشد، تصریح کرد:‌ مخالفت این است که وقتی می‌خواهید واگذاری انجام دهید باید نقش حاکمیتی خود را کاملاً مشخص کرده باشید چگونگی نظارت به این امر را تعریف و منسجم کنید تا بعداً بتوانید این کار را نظارت کنید که آیا به آن حد مطلوبی که مدنظر داشتید رسیده است یا خیر؟

وی ادامه داد:‌  وقتی این کار انجام نمی‌شود یعنی شما عجله کردید به عبارت دیگر کارِ خوب کردید اما خوب، کار نکردید، یعنی به عبارتی هنوز تعریف منسجمی از تفکیک نقش حاکمیتی و تصدی‌گری انجام نشده است.

خسروآبادی یادآور شد: البته در این زمینه اتفاقی هم نیافتاده است یعنی هیچ واگذاری انجام نشده است و باید بگویم که واگذاری فقط یک حرف بود.

اما با تغییر دولت و تعیین ریاست جدید سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری سیاست های خصوصی سازی گذشته هم تغییر کرد و حجت قائم مقام این سازمان از خصوصی‌سازی در سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و تعبیری متفاوت دارد و می گوید: ما بسیار استقبال می‌کنیم از اینکه بخش خصوصی فعالیت‌های سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری را برعهده بگیرد و این مرام دولت است.

وی در ادامه می افزاید:‌ با تمام علاقه‌ای که نسبت به خصوصی‌سازی داریم باید اول به نحوی آن زمینه را تقویت و آماده و بعد واگذار کنیم. این موضوع درست مثل این است که اگر فرزندمان بخواهد دوچراخه‌سواری یاد بگیرد اگر همیشه پشت دوچرخه‌اش را بگیرم دوچرخه‌سواری یاد نمی‌گیرد و اگر کلاً رها کنم زمین می‌خورد لذا باید قدری آرام آرام شل و سفت بگیریم تا اینکه یواش یواش یاد بگیرد.

وی اضافه کرد: سیاست ما در قبال بخش خصوصی همینگونه است یعنی آرام آرام در هر یک از حوزه‌ها باید کار کنیم تا بخش خصوصی آمادگی پیدا کند و پس از احراز این آمادگی‌ها واگذاری‌ها را انجام دهیم.

این تعبیر جدید حجت از حضور بخش خصوصی در سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری در آستانه برگزاری مراسم هفته گردشگری دوباره این سئوال را پیش خواهد آورد که آیا هنوز زمان دستیابی بخش خصوصی به جایگاه اصلی خود در صنعت گردشگری فرا نرسیده است و باید بازهم از بودجه های دولتی در این زمینه استفاده کنیم؟

دولت فقط حمایت قانونی داشته باشد؛ بودجه یا وام نمی خواهیم

گفتگوی اختصاصی کسب و کار با رئیس هیات مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی  و جهانگردی ایران

دولت فقط حمایت قانونی داشته باشد؛ بودجه یا وام نمی خواهیم

صنعت گردشگری هم اکنون به عنوان یکی از پولسازترین و پررونق ترین صنایع جهان از جایگاه ویژه ای نزد سرمایه گذاران و البته دولتمردان برخوردار است. بسیاری از دولت ها برای به دست آوردن سهم بیشتری از درآمد این صنعت در دهکده جهانی تلاش های فراوانی انجام داده اند و سعی دارند با استفاده از راهکارهای نوین از این درآمد، سهم بیشتری را به داخل مرزهایشان انتقال دهند.

ایران هم که از چندی پیش با شعار جایگزینی دلارهای گردشگری با دلارهای نفتی به جمع این دولتها پیوسته همواره فراز و نشیب هایی را در این راه تجربه کرده است. انتقادها و حمایت های گوناگونی از سوی صنوف مختلف و درگیر در گردشگری نسبت به سیاست های دولت در این زمینه همواره خبرساز شده و نیز باعث تحولاتی هم  در این زمینه بوده است.

به عقیده کارشناسان گردشگری، یکی از اصلی ترین صنوفی که در صنعت گردشگری می توان از آن به عنوان نوک پیکان صادرات نامرئی یاد کرد، انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران است که هرگونه تصمیم گیری دولت در زمینه گردشگری، تاثیری مستقیم و غیرقابل انکاری در موفقیت یا عدم موفقیت این صنف خواهد داشت.

این کارشناسان اهمیت توجه به دفاتر خدمات مسافرتی و جهانگردی را از سوی دولت به قدری جدی می دانند که عنوان می کنند اگر دولت و مدیران دولتی هرگونه تصمیم غیراصولی و اشتباهی در این زمینه بگیرند، بدنه اصلی جذب گردشگر را هدف قرار داده اند و باعث رکود در صادرات نامرئی ایران خواهند شد.

در این زمینه رئیس این انجمن، محمدحسن کرمانی عنوان می کند: اگر واقعا دولت قصد ارزآوری از صنعت گردشگری به داخل کشور دارد، باید کل صنعت گردشگری را به دست خصوصی ها واگذار کند و فقط نظارت و حمایت قانونی بر آن داشته باشد.

به عقیده این کارشناس و فعال عرصه گردشگری، صنعت گردشگری ما هم اکنون زیان بی تدبیری های گذشته را می دهد و ابراز امیدواری می کند که با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید و از همه مهمتر تصدی نجفی به ریاست سازمان میراث فرهنگی، این سازمان به عنوان اصلی ترین ارگان درگیر در صنعت گردشگری با تدابیر موثر و عقلانی جامعه گردشگری ایران را به سمت رونق هدایت کند.

کرمانی در زمینه خصوصی بودن این صنعت می افزاید: هیچ جای دنیا گردشگری به دولت وابسته نیست، مگر در زمینه قوانین. به عقیده من وقتی سخن از جایگزینی صنعت گردشگری به جای صنعت نفت در ایران می کنیم، یعنی به درآمد آن اطمینان داریم، پس تنها مانع موجود برای این اتفاق حضور غیراصولی دولتی هاست که همواره مانع بزرگی برای استقلال این صنعت پولساز ایران بوده است. دولت اگر واقعا قصد ایجاد رونق در این صنعت را دارد، فقط در جهت تسهیل فعالیت این صنف قدم بردارد و با وضع قوانین علمی و اصولی دست اندرکاران صادرات نامرئی را حمایت کند پس هیچ نیازی به بودجه های دولتی در این صنف نیست، چون وقتی دولت بودجه می دهد انتظار مدیریت هم دارد.

رئیس هیات مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران درباره زیرساخت های موجود در صنعت گردشگری ایران بخصوص حمل و نقل هوایی می گوید: قبل از این که به زیرساخت ها اشاره کنم، علاقه مندم بگویم اگر دولت واقعا قصد حمایت از صنعت گردشگری ایران را دارد، به شرکت هواپیمایی ایران ایر به عنوان نمادی از توانمندی صنعت گردشگری ایران که روزی یکه تاز منطقه بوده، توجه ویژه داشته باشد و با مدیریتی منطقی، از کوچک شدن آن جلوگیری کند.

وی در این زمینه می افزاید: اگرچه تحریم ها باعث برخی مشکلات در توسعه ناوگان ایرلاین ملی ایران شده، اما من فکر می کنم سوءمدیریت ضربه کاری تری به بدنه پیشتازان توسعه گردشگری ما زده است.  اما درباره زیرساخت های گردشگری کشورمان باید بگویم به هر حال اگر در حد عالی نیست، امکانات مناسبی در اختیار داریم که می توان با ایجاد شرایط حضور گردشگران آن را به نقطه ایده آل رساند.

به عقیده کرمانی تقاضا باعث عرضه مناسب خواهد شد به این صورت که وقتی گردشگران خارجی تقاضای خدماتی را از گردشگری ایران داشته باشند فعالان نیز باید با توجه به قوانین وعرف جامعه آن را فراهم کنند بنابراین این اتفاق زمینه برندسازی را برای کشورمان مهیا کرده و باعث رشد و رونق زیرساخت های گردشگری ایران نیز می شود.

به گفته این فعال خصوصی در صنعت گردشگری ، تصمیمات لحظه ای و غیرکارشناسانه برای تامین مراکز اقامتی در برخی نقاط ، بدون توجه به ظرفیت جذب مسافر یا پرداخت وام های غیراصولی به طرح هایی که هم اکنون پس از چند سال هنوز در اولین مراحل خود هستند، دلیل اصلی عقبماندگی زیرساخت های گردشگری ایران بوده است.

وی درباره مدیریت جدید سازمان میراث فرهنگی به عنوان متولی توسعه گردشگری ایران می گوید: با توجه به شناختی که از آقای نجفی دارم، ایشان یقینا مدیریت عقلانی را به جامعه و صنعت گردشگری ایران باز می گردانند که این موضوع برگ او در هدایت این سازمان است.

هیچ جای تردید نیست که ریاست محترم سازمان میراث فرهنگی در حال حاضر باید بیش از پیش تلاش کند تا آثار و معضلات ناشی از مدیریت قبلی را سامان دهی کند، اما اگر ایشان به سمت بخش خصوصی توجه بیشتری نسبت به مدیریت گذشته داشته باشند، و تجربه این بخش به خوبی استفاده کنند این معضلات ریشه ای برطرف خواهند شد.

کرمانی در این زمینه می افزاید: منظور من خصوصی سازی ماههای پایانی دولت دهم نیست؛ بلکه امیدوارم شرایط حضور معقول بخش خصوصی در این صنعت که در سراسر جهان از اساس بر مبنای توان بخش خصوصی بنا شده، مهیا شود که با توجه به تصمیمات ریاست سازمان آقای نجفی فکر می کنم این امید محقق خواهد شد.

وی درباره انتخاب معاونت گردشگری سازمان نیز اظهارنظر می کند و می گوید: بنده با توجه به تجربه خودم در این زمینه امیدوارم شاهد حاکمیت عقل و منطق بر این معاونت باشیم، اما اصلی ترین موضوع این است که طبق تجارب سه دهه گذشته من در این صنعت معاونت گردشگری سازمان میراث فرهنگی نباید حقوق بگیر دولت باشد، چون دوباره به خانه اول خواهیم رسید.

این فعال خصوصی گردشگری درباره انتخاب معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی می افزاید: این معاونت باید در حال حاضر یا از گروه دیپلمات های وزارت خارجه انتخاب شوند یا از بخش خصوصی، در غیر این صورت امیدی به آینده گردشگری نیست. اگر انتخاب آقای نجفی از گروه اول باشد، با قدرت و حاکمیت دیپلمات ها می توان انتظار مدیریت دقیق این معاونت را داشت، اما اگر از گروه دوم یعنی بخش خصوصی فردی مناسب و دلسوز انتخاب شود، جای تردید نیست که پله های ترقی بسرعت طی خواهد شد، چون این شخص منافع صنف خود را در رونق گردشگری می بیند و با توجه به قوانین معقول دولتی در جهت آن گام برمی دارد و تصمیم گیری می کند.

کرمانی در این زمینه می گوید: به عقیده من، اگر معاون جدید گردشگری از بخش خصوصی انتخاب شود، چون برآمده از جامعه خصوصی گردشگری ایران است و با تمام معضلات و گرفتاری های این صنف به عنوان اصلی ترین عامل رونق گردشگری آشناست، می تواند با راهکارهای علمی و عملی باعث رونق اقتصادی گردشگری کشور شود و از ادامه سیاست های غلط گذشته جلوگیری خواهد کرد.

به هر حال همه می دانند این صنعت یعنی بخش خصوصی، بنابراین تا زمانی که بخش خصوصی با حمایت قانونی دولت در راس امور نباشد و چشم به حقوق دولتی یا بودجه های دولتی داشته باشد، وضع همین است که می بینیم؛ رکورد و سیاست های غلط حاصل آن خواهد بود.