ایران تمدنی ناتوان در گردشگری معلولان

نویسنده : عماد عزتی

بازهم روز جهانی معلولان از راه رسید و صدها جلسه و سخنرانی برگزار خواهد شد اما یک نکته همواره در ذهن مسئولان طبق روال گذشته کشورمان فراموش خواهد شد در حالی که خارج از مرزهای کشورمان بیشترین توجه به آن صورت گرفته و هم اکنون به عنوان بازاری بسیار مناسب برای سرمایه گذاری درنظر گرفته شده است.

هرچند آمار گردشگران بین المللی سال گذشته میلادی از مرز یک میلیارد نفر در سال گذشته و همه ابراز امیدواری کردند سال آینده رونق گردشگری می تواند رکود اقتصادی جهان را برطرف کند اما هیچ کس به آمار نیم میلیاردی معلولانی که در سطح جهان زندگی می کنند توجهی نداشت ؛افرادی که همگی بالقوه گردشگر هستند و می توانند به عنوان بازار هدفی بسیار مناسب برای این صنعت ایجاد درآمد کنند .

 به طور کلی با توجه رشد فزاینده فرصت های برابر شغلی و تحصیلی و تفریحی برای معلولان مسئله توریسم ویژه معلولان نیز به عنوان بخشی از صادرات نامرئی جهان مورد توجه قرار گرفته است . صرف نظر از آمارها، هنوز این پرسش مطرح است که چه چیزی ناگهان سبب توجه و علاقه جهانی به این مبحث شده است؟

بررسی ها نشان می دهد که در هر هشت دقیقه یک کودک معلول به دنیا می آید و سازمان های بین المللی نرخ جهانی معلولیت را 10 تا 12 درصد اعلام کرده اند که براساس برآوردهای این سازمان در حال حاضر 500 میلیون معلول در جهان زندگی می کنند و نزدیک به 80 درصد آنها در کشور های جهان سوم به سر می برند.

همچنین طبق آخرین بررسی های انجام شده از سوی یکی از موسسات آکادمیک انگلستان تخمین زده شده است که حدود 27 درصد از کل جمعیت اتحادیه اروپا از طرح ویژه توریسم برای همه که دراین کشور طراحی و اجرا شده بهره می برند و این بخش از صنعت گردشگری طبق همین بررسی ها درآمدی بالغ بر 80 میلیارد یورو در سال تولید می کند. هرچند این آمار و ارقام بخش عظیمی از جمعیت با ناتوانی های خاص نظیر زنان باردار و خانواده هایشان و نیز کودکان را مورد توجه قرار نداده و از نظر جغرافیایی نیز چنان که آمد تنها بر کشورهای اروپایی تمرکز داشته است ولی می توان مسافران خاص از سایر نواحی جهان از جمله امریکا و استرالیا و آسیا را بر این ارقام افزود که بی تردید رقم شگفت آوری خواهد شد.

بنابراین با توجه به این ارقام سرمایه گذاری در گردشگری معلولان و همچنین ارائه مقاصد توریستی با شرایط مناسب معلولان نه تنها یک اقدام خیریه نیست بلکه هم اکنون به عنوان یک تجارت عالی و مقرون به صرفه است.

گردشگری معلولان از کی مطرح شد

شاید نخستین کنفرانس بین المللی توریسم آسان در سال 2006 میلادی را بتوان به عنوان اولین گام در این زمینه دانست که پس از آن با تاکید سازمان جهانی گردشگری و پیگیری کنفرانس های مشابه در بانکوک و اسپانیا توجه صنعت گردشگری به این نوع از سفر نیز جلب شد و کم کم سرمایه گذاری در آن شکل گرفت و هم اکنون توجه بسیاری از کشورهای توسعه یافته نظیر امریکا، بریتانیا، ژاپن ، هنگ کنگ ، سنگاپور استرالیا ، چین و نیوزیلند به این نوع از گردشگری معطوف شده و با ایجاد امکانات مناسب روی این بخش از گردشگری سرمایه گذاری کرده اند ولی درسایر کشورهای جهان همچنان مورد غفلت است.

بهترین مقصد گردشگری برای معلولان کجاست؟

شاید بتوان شهر برلین را به عنوان بهشتی برای گردشگران معلول یا صنعت گردشگری معلولان مطرح کرد این شهر که هم اکنون یکی از بهترین مقاصد گردشگری معلولان در قاره سبز است از سال 2009 میلادی سعی در توسعه امکانات سفرهای آسان برای معلولان کرده و هم اکنون تمام امکانات و تجهیزات شهری را برای افراد معلول همچون نابینایان ، ناشنواها و دیگر معلولان فراهم کرده است .

هرچند مسئولان این امر در برلین از آمادگی 95 درصد این شهر برای پذیرایی از معلولان بدون نیاز به کمک دیگران سخن می گویند اما هنوز هم گاهی اوقات موانعی بر سرراه گردشگران معلول در برلین وجود دارد که امیدوارند تا سال 2015 میلادی این موانع نیز برطرف شود و برلین به عنوان شهری بسیار مناسب برای گردشگری معلولان آماده ارایه خدمات باشد.

گردشگری معلولان فرصتی برای رونق گردشگری ایران

هرچند در آمار موجود تعداد افراد معلول ایران هنوزهم اما و اگرهای فراوانی وجود دارد اما با توجه به تعداد حدود هفت میلیون معلولی که در کشورمان زندگی می کنند می توان با ایجاد زیرساخت های مناسب در این نوع از گردشگری و تکیه بر رونق گردشگری معلولان داخلی کم کم با توجه به رویکرد جدید دولت به معلولان دیگر نقاط جهان نیز فکر کنیم .

 رضا میرحیدری یکی از فعالان عرصه گردشگری در این زمینه می گوید: اگر به این نکته توجه داشته باشیم که هزینه گردشگری معلولان با هزینه های گردشگری عمومی یکی نیست،  فکر کنید با ایجاد انگیزه گردشگری برای حدود هفت میلیون شهروند ایرانی، چه درآمد اقتصادی بالایی را به صنعت نوپای گردشگری ایران تزریق شده و باعث توسعه گردشگری معلولان کشورمان می شود؟

این فعال عرصه گردشگری می افزاید: همه می دانیم این گردشگران هرگز بدون همراه سفر نخواهند کرد بنابراین با توجه به توسعه و رشد گردشگری معلولان ناخودآگاه به توسعه گردشگری عمومی کشورمان نیز کمک کرده ایم.

کمبود اطلاعات در این زمینه  

به نظر می رسد اطلاعات ناقص و یا فقدان هر گونه اطلاعات درزمینه تورسیم معلولان ، یکی از مهم ترین عوامل رشد بالقوه این حوزه از توریسم باشد. درنتیجه افراد معلول اغلب اطلاعات مورد نیازشان را  به صورت شفاهی از اطرافیان و بستگان به عنوان تنها منبع اطلاعات دریافت می کنند در حالی که کشورهای پیشرفته با استفاده از دنیای مجازی و خدمات آن توانسته اند تمام اطلاعات کامل و البته بروز مورد نیاز این گروه را در اختیارشان قرار دهند و آنها را به عنوان گردشگری بالفعل به جامعه گردشگری بین المللی تحویل می دهند.

پس جای تردید نیست که اگر ایران قصد توسعه این نوع از گردشگری را دارد باید بر ایجاد سایت های وابسته به صنایع و خدمات گردشگری معلولان تمرکز کنند تا با ارایه اطلاعات دقیق از خدمات موجود در مقاصد گردشگری ایران این بخش از جامعه را که به عنوان گردشگرانی بالفعل زندگی میکنند را در زمینه مدیریت زمان و البته مخارج سفرشان یاری کند.

طرح جامعی وجود ندارد
محمد حسن کرمان رئیس هیات مدیره انجمن صنفی دفاترخمات مسافرت هوایی ایران ضمن تاکید بر آماده نبودن زیرساخت های این نوع گردشگری در کشورمان می گوید: با توجه به بازار بسیار بکر این نوع از گردشگری به دلیل عدم اطلاع رسانی دقیق مسئولان و البته ناآگاهی بسیاری از برگزارکنندگان تور از این بازار هنوز هیچ اقدام مناسبی در این زمینه صورت نگرفته و نتوانسته ایم در این زمینه گام موثری برداریم .

کرمانی به استفاده نکردن از متخصصان امر در این زمینه اشاره می کند و می افزاید: استفاده نکردن از نظر متخصصان امر در این زمینه و البته فراهم نبودن اطلاعات و آمار دقیق از تعداد معلولان کشورمان و در نهایت نبود امکانات گردشگری در سایت های گردشگری ، تفریحی ، زیارتی و البته مراکز خرید ایران باعث شده تا این نوع گردشگری بدون توجه به حال خود رها شود حال آنکه بازار چند میلیارد دلاری آن در سطح جهان هم اکنون روبه توسعه است.